1
00:00:01,910 --> 00:00:06,320
Over de Tweede Wereldoorlog,
meneer Bär, spreek je uit hè,

2
00:00:06,320 --> 00:00:10,800
wat deed u bij het uitbreken
van de Tweede Wereldoorlog?

3
00:00:10,800 --> 00:00:15,080
Uh ja het was toen mei
negentienveertig, toen was ik

4
00:00:15,080 --> 00:00:19,340
bij mijn moeder in de Bilt,
en toen was ik semi-arts.

5
00:00:20,580 --> 00:00:26,080
En ehm wij konden in Utrecht, ik
heb in Utrecht gestudeerd, kon

6
00:00:26,080 --> 00:00:30,880
je je coschappen alleen maar in
een academisch ziekenhuis doen.

7
00:00:30,880 --> 00:00:35,550
Tegenwoordig kan je je coschappen
overal doen bij wijze van spreken maar

8
00:00:35,550 --> 00:00:38,636
vroeger in die tijd mocht je je
coschappen alleen maar in Utrecht doen.

9
00:00:40,360 --> 00:00:46,740
Ja eh en dat gaf opstoppingen van
de jongens, he, zodoende heb ik na

10
00:00:46,740 --> 00:00:52,370
mijn doctoraal voordat ik dus coschappen
kon gaan lopen na mijn doctoraal

11
00:00:52,370 --> 00:00:57,070
dus intern, neurologie en zo, heb
ik negen maanden moeten wachten.

12
00:00:57,510 --> 00:00:59,250
Dat ik niks heb gedaan.

13
00:00:59,250 --> 00:01:05,450
Dan ben ik in die tijd ook in december,
veel, eh negenendertig, heb ik een maand

14
00:01:05,450 --> 00:01:11,690
coschappen gelopen, ja coschappen, vrijwillig,
in het marinehospitaal in Den Helder.

15
00:01:11,740 --> 00:01:15,055
Vond ik een buitengewoon leuke tijd.

16
00:01:15,055 --> 00:01:20,230
En na mijn semi-arts heb ik zes maanden moeten
wachten voordat ik met mijn coschappen kon beginnen.

17
00:01:20,390 --> 00:01:28,090
He dus ja ja dat stopte..Ons jaar
was zoiets van honderd mensen en

18
00:01:28,090 --> 00:01:33,200
die coschappen op die kleine vakken,
laat ik maar zeggen, KNO en ogen

19
00:01:33,200 --> 00:01:39,510
en huiden, daar konden maar zes
jongens of zes studenten per maand.

20
00:01:39,510 --> 00:01:45,516
Nou ja dat is twaalf keer zes is tweeënzeventig
dus dan krijg je al een opstopping he.

21
00:01:45,517 --> 00:01:49,579
Nou ja dus dat was niet prettig, ik heb toen
vijftien maanden heb ik eigenlijk verloren.

22
00:01:50,750 --> 00:01:57,830
Op die manier, dus dat was, maar goed. Na
mijn semi-arts zat ik dus weer te wachten.

23
00:02:00,510 --> 00:02:03,890
Ja ik weet niet precies
meer wanneer ik zou beginnen

24
00:02:03,890 --> 00:03:03,710
ik denk ik gok 1 juni maar
dat weet ik niet precies.

25
00:03:03,710 --> 00:03:12,940
En tien mei, toen diezelfde dag, kreeg ik al dat
ik ergens opgeroepen werd he midden in de stad.

26
00:03:12,940 --> 00:03:20,140
Dat een vrouw weeën had nou toen ik
erheen gefietst nou dat was midden in de

27
00:03:20,140 --> 00:03:28,240
stad aan de `Leibaangracht geloof ik
in Utrecht en die eh ja he dan toucheer

28
00:03:28,240 --> 00:03:38,766
je maar ze had geen ontsluiting nou ja
eh ik dan is er nog niks aan de hand.

29
00:03:38,767 --> 00:03:40,760
Ik denk dan die vrouw die had
weeën ten gevolge van de spanning

30
00:03:40,760 --> 00:03:44,810
van de oorlog he dus dus nou
ja toen ben ik weer weggegaan.

31
00:03:45,350 --> 00:03:47,060
Dat zijn mijn eerste dingen he.

32
00:03:47,060 --> 00:03:50,810
Maar verder heb ik dus in die ik denk dat
ik drie weken daar geweest ben ja dat

33
00:03:51,400 --> 00:03:57,510
weet ik ook niet precies ben ik ik denk
dat ik een stuk of vijftien bevallingen

34
00:03:57,510 --> 00:04:04,829
gedaan heb, misschien iets meer, iets
minder maar in die tijd in Utrecht he.

35
00:04:04,830 --> 00:04:11,160
Je moest dus er ook ’s nachts uit en je
mocht er ’s nachts niet uit op straat.

36
00:04:11,770 --> 00:04:14,830
Dus ik had zo’n kaartje
gekregen van de burgemeester, ter

37
00:04:14,830 --> 00:04:21,280
Pellekeik(?) dat ik dus eruit
mocht voor de bevallingen.

38
00:04:21,280 --> 00:04:28,150
Ja dat was dat kaartje heb ik nog en heb ik toen,
bij de veteranendag aan die professor, hoe heet-ie

39
00:04:28,150 --> 00:04:28,390
Van Lieburg

40
00:04:28,390 --> 00:04:33,430
heb ik dat gegeven, dat vond-ie
wel aardig om te hebben.

41
00:04:36,630 --> 00:04:39,700
Dus toen heb ik daar
die bevallingen gedaan.

42
00:04:39,700 --> 00:04:45,120
Maar waarom, waarom werd u opgeroepen
om naar het praktikantenhuis te gaan?

43
00:04:45,120 --> 00:04:52,339
Ja ik denk omdat er eh iemand niet kon komen
of wat dan ook of ziek was of weet ik het

44
00:04:52,339 --> 00:04:58,220
maar ze moesten iemand hebben en omdat ik dus
zat te wachten hebben ze mij geroepen om te.

45
00:04:58,560 --> 00:05:03,870
En in een van die dagen hebben we nog
een luchtgevecht boven Utrecht gezien.

46
00:05:03,870 --> 00:05:10,110
Dus een Duits vliegtuig en
een Hollands vliegtuig en

47
00:05:10,110 --> 00:05:13,950
onder veel plezier werd
die Duitser neergeschoten.

48
00:05:14,520 --> 00:05:17,390
Ha maar eh

49
00:05:17,390 --> 00:05:23,060
Denkt u dat u vertelde dat u heel lang heeft
moeten, vijftien maanden achterop bent geraakt.

50
00:05:23,060 --> 00:05:26,470
Is de oorlog op een
of andere manier...

51
00:05:26,470 --> 00:05:28,990
Nee daar heeft de oorlog
niks mee te maken.

52
00:05:28,990 --> 00:05:36,230
Dit is gewoon een organisatie dat
die praktikanten die coschappen

53
00:05:36,230 --> 00:05:39,750
alleen maar in het academisch
ziekenhuis gedaan mochten worden.

54
00:05:39,750 --> 00:05:45,310
Niet laten we zeggen Het Antonius,
een groot ziekenhuis dat mocht niet he

55
00:05:45,310 --> 00:05:50,560
En u had een bewijs om ’s avonds of ’s
nachts op straat te mogen, vertelde u net.

56
00:05:50,560 --> 00:05:52,920
Was dat vrijwel meteen al?

57
00:05:55,160 --> 00:05:57,560
Ja dat kreeg ik meteen al.

58
00:05:57,560 --> 00:05:59,720
De avondklok werd eigenlijk
meteen al ingesteld.

59
00:05:59,720 --> 00:06:01,470
Ja ja ja ja ja.

60
00:06:01,470 --> 00:06:09,350
Zie ja je mocht ja je moest op de
fiets en je kreeg voor op de lamp een

61
00:06:09,350 --> 00:06:15,930
plaatje, een ijzeren plaatje met een
hele kleine split, zo groot, en zo hoog.

62
00:06:15,930 --> 00:06:19,640
Dus dat was tevens het licht
wat je had voor je fiets.

63
00:06:19,640 --> 00:06:25,640
Het was pikdonker, lichten waren uit in de
stad dus het was moeilijk fietsen vaak he.

64
00:06:25,640 --> 00:06:27,350
Wat voor sfeer hing er?

65
00:06:28,830 --> 00:06:35,060
Ja, je kende de stad he dus daardoor wist je
waar je reed maar het was vaak toch moeilijker

66
00:06:35,060 --> 00:06:38,250
Hoe voelde u zich?

67
00:06:38,250 --> 00:06:44,200
Ja niet zo vaak ja niet dat ik nou bang
was ja het is toch een beetje unheimisch

68
00:06:44,200 --> 00:06:54,240
he haha Ja nou goed als je het dus bij
de mensen binnen bent, het was zo als je.

69
00:06:54,240 --> 00:06:58,210
Als een vrouw ontsluiting had en
je had getoucheerd dan mocht je niet

70
00:06:58,340 --> 00:07:02,590
meer weggaan dan moest je wachten
totdat de bevalling gebeurd was.

71
00:07:03,790 --> 00:07:09,470
Dat kon soms wel een of twee dagen duren of
soms wel he als het niet vlot ging dus het

72
00:07:09,470 --> 00:07:13,320
was niet altijd ja dan zat je bij die mensen
en dat was ook iet altijd even prettig he.

73
00:07:13,410 --> 00:07:18,380
Was het uw eerste ervaring
met de verloskunde?

74
00:07:18,380 --> 00:07:25,400
Ja ik had nog nooit van tevoren gedaan en
toen nou ja dus was het toen weet niet denk een

75
00:07:25,400 --> 00:07:30,715
week of drie vier dat ik dat gedaan heb en toen
ben ik aan de kleine coschappen begonnen, he.

76
00:07:30,716 --> 00:07:40,310
Maar toen, dit telde blijkbaar niet mee
voor mijn coschappen verloskunde als zodanig.

77
00:07:40,640 --> 00:07:49,200
En toen eh ik had dus mijn eigen verloskunde
dinge coschappen zou ik in augustus doen.

78
00:07:50,800 --> 00:07:54,100
Dit was dus extra. Nou
ja, vond ik niet onaardig.

79
00:07:54,100 --> 00:07:58,630
Maar toen zijn wij de eersten
geweest, met z’n vieren,

80
00:07:58,630 --> 00:08:03,200
die naar Rotterdam mochten
om coschappen te doen.

81
00:08:03,200 --> 00:08:07,090
Want ze zagen wel dat
dat zo vastliep, he.

82
00:08:07,870 --> 00:08:12,990
Toen zijn wij, een zekere
jongen Quarles van Ufvoorst,

83
00:08:12,990 --> 00:08:15,696
en de Waal-Malefijt, de
vierde weet ik niet meer.

84
00:08:15,760 --> 00:08:22,549
Wij zaten toen uitgezonden naar Rotterdam, we
zaten in Rotterdam-Zuid, ik weet niet meer hoe

85
00:08:22,550 --> 00:08:28,370
die heette, hoe die straat heette, en daar
werden we toegewezen ieder aan een vroedvrouw.

86
00:08:29,470 --> 00:08:36,390
Een vroedvrouw die dus eh ik had
mevrouw Naaktgeboren, de vroedvrouw waar

87
00:08:36,390 --> 00:08:41,930
ik aan toe toe..Dus als die een bevalling
had dan belde ze mij op; zegt ze

88
00:08:41,930 --> 00:08:48,380
wil je komen naar die en die straat,
want daar is een bevalling aanstaande.

89
00:08:48,380 --> 00:08:51,370
Nou dan ging ik erheen
en dan was zij er ook.

90
00:08:51,370 --> 00:08:58,150
Nou ja dan deed zij de bevalling of ik
mocht het doen, zij keek toe, en dan nou ja

91
00:08:58,150 --> 00:09:04,480
goed als dat gebeurd was dan was ik klaar
en dan deed zij de nading, de tien dagen

92
00:09:04,480 --> 00:09:11,570
die bleven toen tien dagen op bed liggen,
die vrouwen, dan deed zij verder wel.

93
00:09:12,110 --> 00:09:19,750
Maar die mevrouw Naaktgeboren, dus ieder
van ons vier had een eigen vroedvrouw he,

94
00:09:19,750 --> 00:09:24,890
En bij die mevrouw Naaktgeboren die had
dus blijkbaar wel dat ik dus ervaring had.

95
00:09:24,890 --> 00:09:30,543
Wat gebeurde er nou, dan belde ze
op; u moet komen naar daar en daar,

96
00:09:30,544 --> 00:09:34,270
er is een bevalling, nou dan ging
ik erheen, maar dan kwam zij niet.

97
00:09:34,680 --> 00:09:36,620
Dan liet ze mij de boel doen.

98
00:09:37,340 --> 00:09:40,329
Dan moest ik dan die bevalling
doen, ja die bevalling dat

99
00:09:40,330 --> 00:09:44,780
vind ik dan niet dat was nog
niet zo erg, maar de rest he.

100
00:09:44,780 --> 00:09:57,130
Ik moest dan het bed verschonen en ja het was
vaak armoe troef, vrouwen lagen op kranten.

101
00:09:57,730 --> 00:10:00,950
Bevalde ze dat ze helemaal
geen lakens hadden.

102
00:10:00,950 --> 00:10:07,430
Maar kranten, en dan kon je al die
kranten ha ha met die nageboorte

103
00:10:08,080 --> 00:10:14,160
er nog bij en ja dan moest je ze
wassen en een sluitlaken aanleggen.

104
00:10:14,160 --> 00:10:17,570
Nou ja goed ben ik ook
allemaal niet zo eh he.

105
00:10:18,560 --> 00:10:28,970
En je moest zelf de baby wassen, en de baby
aankleden en koffie zetten ha en het bed opmaken.

106
00:10:28,970 --> 00:10:35,400
En dan hadden de meeste vrouwen wel
voor daarna dat ze dan lakens hadden.

107
00:10:35,440 --> 00:10:40,410
Maar het was ook soms, dan
had je ze net schoon in bed

108
00:10:40,410 --> 00:10:43,340
gelegd met lakens en dan
kregen ze weer een navloeiing.

109
00:10:43,340 --> 00:10:49,280
Dus dan was meteen de heleboel weer vol
bloed. Dus dat was niet even prettig.

110
00:10:49,280 --> 00:10:55,630
Maar dat vond ik toch op zich was dat niet onaardig.
Dat heb ik een hele prettige tijd gevonden.

111
00:10:55,630 --> 00:10:58,780
U vertelde over de armoede, die
was er voor de oorlog ook al.

112
00:10:58,780 --> 00:11:04,912
Ja, ja, ja ja ja. Dat was in Rotterdam
waar wij zaten was een arme troep he.

113
00:11:04,912 --> 00:11:11,460
Vooral bij Kralingen nee dat was
geen, het was een arme troep daar he.

114
00:11:11,460 --> 00:11:13,790
Wat merkte u in die
periode van de oorlog?

115
00:11:15,200 --> 00:11:23,880
Wij moesten iedere dag moesten wij fietsen naar
het Coolsingelziekenhuis was weggebombardeerd he.

116
00:11:25,160 --> 00:11:29,410
Bij die 5 mei of 6 mei, wanneer
was het, bombardement Rotterdam.

117
00:11:29,410 --> 00:11:34,690
En toen waren er noodbarakken
geplaatst, ik geloof in

118
00:11:34,690 --> 00:11:38,350
Kralingen of Hilversberg;
weet ik niet hoe dat heet.

119
00:11:38,350 --> 00:11:41,810
Daarvoor ken ik Rotterdam te
slecht maar zeg maar Kralingen.

120
00:11:42,110 --> 00:11:45,337
En die professor, of nee dat
was geen professor, dokter

121
00:11:45,337 --> 00:11:49,090
ik geloof dat die Ten Berge
heette, die was daar de baas.

122
00:11:49,090 --> 00:11:53,260
En wij moesten dus iedere dag moesten
wij om half twaalf of twaalf uur

123
00:11:53,260 --> 00:11:59,220
moesten wij komen in die barakken bij
die professor of bij die dokter he.

124
00:11:59,220 --> 00:12:04,270
En we moesten, als je een bevalling had
gedaan dan moest je een verslag maken

125
00:12:04,270 --> 00:12:09,740
he en dat hem geven en dat werd dat
bekeken en voorgelezen en besproken he.

126
00:12:09,740 --> 00:12:13,420
Dus dat he maar wat ik dan van
de oorlog heb meegemaakt...

127
00:12:13,420 --> 00:12:18,635
Wij fietsten dus te Rotterdam
en Kralingen he dus die barakken

128
00:12:18,636 --> 00:12:20,790
dus dat bombardement was net een
paar dagen van Rotterdam heen he.

129
00:12:20,790 --> 00:12:26,896
van tevoren geweest dus wij reden door de puinhopen
van Rotterdam heen. Er was nog niks opgeruimd.

130
00:12:29,640 --> 00:12:34,665
Het was vreselijk als je daar de brug over
ging, de Willemsbrug heet dat geloof ik, nou en

131
00:12:34,665 --> 00:12:40,940
dan door Rotterdam, al die puinhopen waar je
doorheen moest fietsen, dat was niet prettig he.

132
00:12:40,940 --> 00:12:41,924
En waar woonde u dan?

133
00:12:42,000 --> 00:12:48,540
Ja in Rotterdam-Zuid ergens, ja dat
weet ik niet hoe dat heet, die straat.

134
00:12:48,540 --> 00:12:54,330
Op een of andere grote ja beetje
grote dinges et hoge huizen.

135
00:12:54,330 --> 00:12:57,800
En daar zaten we met z’n
vieren met woonden we daar.

136
00:12:57,800 --> 00:13:03,034
Nou we konden het goed met z’n vieren vinden dat
was geen onaardige tijd moet ik eerlijk zeggen.

137
00:13:03,035 --> 00:13:09,420
We gingen ook wel een keertje uit naar
Kralingen hm hm dat was ook wel gezellig he.

138
00:13:10,220 --> 00:13:13,980
Nee dat vond ik wel ik heb dat
een hele prettige tijd gevonden.

139
00:13:13,980 --> 00:13:18,620
Nou daar heb ik denk ik misschien
een maand gezeten of zoiets he.

140
00:13:18,620 --> 00:13:23,840
En heeft u ook daar een bewijs gehad om ’s
avonds en ’s nachts over straat te gaan?

141
00:13:24,610 --> 00:13:29,026
Nee, tenminste dat herinner ik me niet meer.
Waarschijnlijk wel maar dat weet ik niet meer.

142
00:13:29,026 --> 00:13:30,430
Durf ik niks van te zeggen.

143
00:13:30,430 --> 00:13:32,400
En u ging wel ’s nachts over straat?

144
00:13:32,400 --> 00:13:33,210
Ja ja. Ja ja.

145
00:13:33,210 --> 00:13:35,370
Hoe vond u dat?

146
00:13:35,370 --> 00:13:40,230
Ja dat is een buurt die je niet kent,
he. Ik ken Rotterdam niet, he die buurt.

147
00:13:40,230 --> 00:13:47,687
Zeker niet Rotterdam_Zuid he dat dus
he maar ja goed, ja je moest he. Dus.

148
00:13:47,688 --> 00:13:52,820
Maar dat was zal ik maar
zeggen wat u zegt was van de

149
00:13:52,820 --> 00:13:57,460
oorlog, al die puinhopen, dat
vond ik wel vreselijk he.

150
00:13:57,760 --> 00:13:58,860
Om dat te zien he.

151
00:13:58,860 --> 00:14:08,590
Nou toen daarna heb ik mijn coschappen gedaan,
toen ben ik in juni ’41 ben ik afgestudeerd he.

152
00:14:08,590 --> 00:14:09,429
En dat deed u in Utrecht.

153
00:14:09,430 --> 00:14:11,440
Ja ja ja, in Utrecht ja.

154
00:14:11,440 --> 00:14:13,630
De coschappen ook verder?

155
00:14:13,630 --> 00:14:17,780
Ja alle coschappen moesten wij
behalve dan dit was de allereerste

156
00:14:17,780 --> 00:14:22,300
keer dat jongens eh ja meisjes zal
ook wel maar het waren meer jongens

157
00:14:22,300 --> 00:14:27,040
toen naar als coschappen buiten
mochten doen waren wij de eerste.

158
00:14:27,040 --> 00:14:30,650
Maar verder moest je
alles in utrecht doen he.

159
00:14:30,650 --> 00:14:33,380
Merkte u daar wat van de oorlog?

160
00:14:35,410 --> 00:14:44,050
Nou nee ja eh ik herinner me wel
als ik thuis zat, ’s middags dan je

161
00:14:44,050 --> 00:14:52,042
moest bonnen, he bonnen daar kreeg
je niet veel op, dat mijn moeder als

162
00:14:52,042 --> 00:14:57,318
we ’s middags brood aten dat we
Onze-Lieve-Vrouwe-Bedstro op brood aten.

163
00:14:57,319 --> 00:15:03,440
Ha ha dus dat dat er geen vlees
was of geen kaas weet ik het wat.

164
00:15:03,440 --> 00:15:10,470
Maar eh dat eh dat eh er werd dan wat citroen
opgedaan. Dat vond ik niet zo erg hoor dat vond ik.

165
00:15:10,470 --> 00:15:22,280
En had u bij uw weten,
had u ook NSB-patienten?

166
00:15:22,280 --> 00:15:23,332
Nee, nee, dat weet ik niet.

167
00:15:23,333 --> 00:15:27,290
Niet dat heb ik nooit mee- ik heb wel een
keer meegemaakt, maar dat was voor de oorlog.

168
00:15:27,440 --> 00:15:32,460
Ik ben imker geweest he.

169
00:15:32,460 --> 00:15:37,670
Ik ben rijksgediplomeerd
imker, ik heb examen gedaan voor

170
00:15:37,670 --> 00:15:42,620
iemand uit Wageningen en toen
was ik rijksgediplomeerd imker.

171
00:15:42,620 --> 00:15:47,725
Toen vroegen ze mij, toen was ik eh in de
studie nog of ik ook bijendokter wou worden.

172
00:15:47,726 --> 00:15:49,174
Toen zei ik god ja dat
vond ik wel aardig he.

173
00:15:49,175 --> 00:15:55,610
En toen moest ik een cursus
gaan volgen voor bijendokter.

174
00:15:55,610 --> 00:15:57,390
Wat is dat?

175
00:15:57,390 --> 00:16:03,800
Ja, bijen kunnen ook ziek zijn he.
Om de zieke bijen te genezen he.

176
00:16:05,200 --> 00:16:10,740
Toen zeiden ze dan moet je een
cursus volgen bij iemand in Laren.

177
00:16:10,810 --> 00:16:11,880
Die woonde in Laren.

178
00:16:11,880 --> 00:16:18,650
Nou ik ging er zaterdags heen, moest ik
geloof ik vier of vijf keer moest ik erheen.

179
00:16:18,650 --> 00:16:21,736
Nou ik ging naar die man, woonde
in een een grote villa in Laren.

180
00:16:22,420 --> 00:16:28,425
Nou ik kwam binnen in die kamer en toen hing
daar een portret van Hitler en van Mussert.

181
00:16:28,425 --> 00:16:38,590
Ha ha nou ja dus geweest maar verder
ben ik niet meer terug gegaan ha ha

182
00:16:38,590 --> 00:16:42,820
Want hoe was uw houding ten
opzichte van dit soort lieden?

183
00:16:43,610 --> 00:16:53,693
Ja want als ik bij Dat was voor de oorlog. Maar
ja ik dacht hier moet ik niet meer terugkomen, he.

184
00:16:53,693 --> 00:16:55,990
Dus bijendokter ben
ik nooit geworden dus.

185
00:16:55,990 --> 00:17:13,710
En ehm u maakt u de opmerking dat u
dus tegen NSB’ers was en de bezetting.

186
00:17:14,750 --> 00:17:19,650
Wat wist u van Duitsland en eh

187
00:17:19,650 --> 00:17:35,820
Nou eh nou ik wist zoveel. Mijn vader is nogal
jong gestorven. En wij waren met zevene, kinderen.

188
00:17:35,820 --> 00:17:48,150
Mijn oudste zus, die was oudste, die was
al getrouwd en die die ja eens kijken

189
00:17:48,150 --> 00:17:53,427
nou nee nou die toen, toen mijn vader
stierf was zij net in verwachting.

190
00:17:53,428 --> 00:18:01,420
Nee maar eh ja nee toen mijn
vader stierf toen eh ja in die

191
00:18:01,420 --> 00:18:06,330
tijd toen in ’28 gestorven in
die tijd was er geen pensioen.

192
00:18:06,420 --> 00:18:07,890
Dat bestond er toen niet.

193
00:18:07,890 --> 00:18:16,790
En moeder moest toen nog zes kinderen eh
laten studeren of tenminste mijn moeder

194
00:18:16,790 --> 00:18:23,990
was nogal vooruitstrevend en zo dus
toen eh ja daar had ze geld voor nodig.

195
00:18:23,990 --> 00:18:29,290
Nou waren er gelukkig enkele ooms die in
de familie nogal kapitaalkrachtig waren.

196
00:18:29,290 --> 00:18:37,680
En die hebben dus een fonds gestort
en voor ons, laten studeren.

197
00:18:37,680 --> 00:18:48,300
En nu waren daar obligaties in Duitsland, zo
in ’33, ’34, die gaven wel 12 of 15% rente.

198
00:18:48,880 --> 00:18:54,057
En ja die ze hadden mijn
moeder wist misschien wel

199
00:18:54,058 --> 00:18:57,610
iets van dingen maar ze
hadden die ooms gekocht he.

200
00:18:57,610 --> 00:19:03,650
Maar toen Hitler een tijdje
aan de gang was, ik kwam een

201
00:19:03,650 --> 00:19:07,641
dinges, dat de rente die mocht
Duitsland niet meer uit.

202
00:19:07,642 --> 00:19:14,490
He, als je die rente, dan moest je naar
Duitsland gaan en dan kon je het opmaken,

203
00:19:14,490 --> 00:19:19,860
opnemen bij de bank en opmaken maar je mocht
die rente mocht niet naar Nederland komen.

204
00:19:19,860 --> 00:19:26,811
Dus het was, voor mijn moeder
natuurlijk, niet prettig he.

205
00:19:26,811 --> 00:19:31,151
Maar zodoende hebben wij
dat weet ik wat dingen, ja

206
00:19:31,152 --> 00:19:32,570
mijn moeder zei natuurlijk
laten we dat geld opmaken.

207
00:19:32,570 --> 00:19:39,320
Dus toen zijn we wel een paar keer, met een
auto gehuurd, want we hadden natuurlijk zelf geen

208
00:19:39,320 --> 00:19:48,148
auto, gehuurd, naar Duitsland op reis gegaan om
die Sperrmarke, Spermarke heette dat, op te maken.

209
00:19:51,060 --> 00:19:56,870
Dat weet ik wel dat we en ja
ik ben een keer met een vriend

210
00:19:58,620 --> 00:20:06,570
gefietst naar Trier ook moesten
moesten die Sperrmarke opmaken.

211
00:20:10,720 --> 00:20:17,970
Toen heb ik dus ook in Trier ben
ik daar ja dat is een heel verhaal.

212
00:20:17,970 --> 00:20:25,060
Wij waren in een jeugdherberg in
Echtenag en toen, als Echtenag hier

213
00:20:25,060 --> 00:20:31,450
ligt en Trier daar, en hier was
Wasserbillig en dan had je de Moezel zo.

214
00:20:32,880 --> 00:20:37,990
Dus als je zo reed dan moest je
de berg over maar dit was vlak.

215
00:20:38,020 --> 00:20:44,400
Wij reden van Echtenag naar
Wasserbillig en dan zo naar Trier.

216
00:20:44,400 --> 00:20:50,640
Dat was zaterdag en die bank die ging, die Duitse
bank die ging om twaalf uur dicht en ik moest

217
00:20:50,640 --> 00:20:56,150
dus voor twaalf uur bij die bank zijn, zaterdags,
want anders had je het hele weekend geen geld.

218
00:20:56,430 --> 00:20:59,001
Ehm en toen fietsten we
naar richting Wasserbillig.

219
00:20:59,060 --> 00:21:05,840
En toen kreeg ik een lekke
band, van mijn fiets.

220
00:21:05,840 --> 00:21:12,080
En toen zegt mijn vriend die zegt nou neem
mijn fiets maar want jij moet de dinges he.

221
00:21:12,080 --> 00:21:19,350
Nou ja het was nog voor de oorlog tegenwoordig
is het allemaal zo piekfijn in orde.

222
00:21:19,350 --> 00:21:24,610
Wij hadden nog zo’n koffer achterop
ha ha zwaaide zo zo’n wiel.

223
00:21:24,610 --> 00:21:30,150
Maar in ieder geval eh ik ging
dus eh en toen zeiden we tegen

224
00:21:30,150 --> 00:21:33,840
elkaar we wachten wel ik wacht
wel bij de bank op jou he.

225
00:21:33,840 --> 00:21:39,000
En goed nou dus ik fietste door op
zijn fiets en kom bij Wasserbillig.

226
00:21:39,000 --> 00:21:42,200
Dat was zeg maar grensplaats
ik ga de rivier, de grens

227
00:21:42,200 --> 00:21:45,900
over en ik ben in het dorp
Wasserbillig ook lekke band.

228
00:21:47,090 --> 00:21:51,684
En ja verdomme ik
moest geld hebben he.

229
00:21:51,685 --> 00:21:57,690
Dus ik heb daar gewoon aan een huis
aangebeld en gezegd, er deed zo’n vrouw open,

230
00:21:57,690 --> 00:22:03,040
en gezegd geef me in Godsnaam een fiets, u
mag mijn fiets hier hebben, met die koffer,

231
00:22:03,040 --> 00:22:07,010
als ik in Godsnaam maar een fiets krijg
want ik moet naar dinge he Nou, die vrouw

232
00:22:07,010 --> 00:22:14,830
zei dat is goed he en die gaf me een fiets
en daar zat een Hitlervlaggetje aan.

233
00:22:14,830 --> 00:22:20,490
Nou en tussen en ze zegt nou ik zal die
fiets wel die band wel laten maken.

234
00:22:20,490 --> 00:22:25,860
Nou ik op de fiets, was een soort
racefiets, onderweg naar Trier.

235
00:22:25,860 --> 00:22:31,430
Onderweg kom ik zo’n hele groep
Hitlerjugend tegen ha ha en die

236
00:22:31,430 --> 00:22:38,720
zagen mij met dat vlaggetje en
‘Halt mal’ maar zo tegen mij.

237
00:22:38,720 --> 00:22:44,620
Bizar. Ja. Maar u heeft het gered?

238
00:22:44,620 --> 00:22:50,060
Ja kwam er maar was zo mooi ja toen bleek
achteraf dat die bank tot een uur open was.

239
00:22:50,060 --> 00:22:56,560
Maar toen eh ja mijn geld had ik, en
voor honger of eh dorst, ik naar zo’n

240
00:22:56,560 --> 00:23:01,970
lunchroom tegenover de bank, nou iets
gedronken, gegeten waarschijnlijk.

241
00:23:01,970 --> 00:23:05,150
En toen was er een juffrouw die
me bediende en toen zeg ik Waar

242
00:23:05,150 --> 00:23:08,230
is de weg naar Wasserbillig,
ik moet naar Wasserbillig terug.

243
00:23:08,230 --> 00:23:10,340
Nou, zegt ze, moet u
daar en daar heen.

244
00:23:10,340 --> 00:23:15,030
Nou ik dacht ik rij wel naar Wasserbillig
dan kom ik mijn vriend wel tegen he.

245
00:23:15,030 --> 00:23:20,490
Maar ik kwam hem niet tegen. En ik kwam
Wasserbillig en ik had hem nog niet gezien.

246
00:23:20,490 --> 00:23:27,490
Wat heeft hij nou gedaan; hij is die Hypotenusa
heeft-ie genomen, hij ging die berg over.

247
00:23:27,730 --> 00:23:37,070
Hij kwam dus ook bij de bank, hij had dus ook
honger en dorst, en ging ook naar die lunchroom.

248
00:23:37,070 --> 00:23:41,340
En hij komt dus ook in de lunchroom
en toen zegt diezelfde, met diezelfde

249
00:23:41,340 --> 00:23:44,920
juffrouw toevallig aan de praat,
en toen zegt ie ja ik zit te wachten

250
00:23:44,920 --> 00:23:48,320
op een vriend en zo, en toen zegt
ze hoe zag hij ziet hij eruit?

251
00:23:48,320 --> 00:23:53,580
Zei die en zegt goh, die is net hier geweest
maar die heeft gevraagd aar de weg naar

252
00:23:53,580 --> 00:24:03,190
Wasserbillig en eh ja toen begreep hij
helemaal niet meer waar ik gebleven was.Nou ja.

253
00:24:03,190 --> 00:24:06,130
Ik ben dus teruggereden, we hadden afgesproken
dat we in de jeugdherberg zouden slapen.

254
00:24:06,130 --> 00:24:11,390
Nou om half vijf kwam ik in de jeugdherberg
aan nou toen was hij erg kwaad.

255
00:24:11,390 --> 00:24:16,490
Hij wist natuurlijk niet waar ik gebleven
was en ik wist niet waar hij gebleven was.

256
00:24:16,490 --> 00:24:20,430
Merkte u toen al iets van
de dreiging daar? Van

257
00:24:20,750 --> 00:24:29,560
Ja dat was soms wel ja niet dat ja als jongen
kun je dat wel eigenlijk weinig interesseren.

258
00:24:29,560 --> 00:24:37,250
Toch zag je daar die lui, die SS-lui, in
uniform lopen, vond ik ook niet prettig he.

259
00:24:37,750 --> 00:24:44,050
Even terug naar de bezettingsperiode,
u bent in ’41 dokter geworden.

260
00:24:44,050 --> 00:24:52,240
Ja. Toen wou ik eigenlijk kinderarts worden. En
toen heb ik geprobeerd ergens assistent te worden.

261
00:24:52,240 --> 00:24:58,140
Als voor bij de kinderarts maar dat eh
dat lukte me iet. Nergens kon ik dinge.

262
00:24:58,140 --> 00:25:02,490
Ja ik dacht, ik kan niet
de hele dag blijven wachten.

263
00:25:02,490 --> 00:25:07,280
Toen heb ik de Maatschappij voor Geneeskunde
opgebeld of ik dat ergens kon waarnemen.

264
00:25:07,280 --> 00:25:11,770
Toen hebben ze me Vlijmen opgegeven.

265
00:25:11,770 --> 00:25:16,360
Dus toen ben ik naar Vlijmen
gegaan en daar heb ik dus een paar

266
00:25:16,360 --> 00:25:19,107
weken waargenomen en dat bleek
achteraf een NSB-dokter te zijn.

267
00:25:19,107 --> 00:25:23,550
Dat hoorde ik achteraf, hoor;
dat het een NSB-dokter was.

268
00:25:23,700 --> 00:25:25,420
En heeft u achteraf

269
00:25:25,420 --> 00:25:28,500
Maar die heb ik verder
alleen gezien bij aankomst en

270
00:25:28,770 --> 00:25:32,070
weggaan he, dus verder heb
ik die man niet gezien.

271
00:25:32,070 --> 00:25:32,420
Ging die et vakantie of zo?

272
00:25:32,420 --> 00:25:32,950
Wat?

273
00:25:32,980 --> 00:25:34,510
Ging hij met vakantie of zo?

274
00:25:34,510 --> 00:25:34,735
Ja hij ging met vakantie.

275
00:25:34,735 --> 00:25:42,320
Daar heb ik dus verder geen contact mee gehad
maar hij was dus, zei iemand naderhand, een NSB’er.

276
00:25:42,320 --> 00:25:44,820
En wisten de mensen dat?

277
00:25:44,820 --> 00:25:50,080
Ja dat weet ik zal wel bekend zijn daar
dan. Waarschijnlijk voor de oorlog al he.

278
00:25:50,080 --> 00:25:54,310
En als u achteraf bekijkt;
zijn er dan tekenen geweest?

279
00:25:54,310 --> 00:26:01,130
Nee, daar heb ik nooit iets van gemerkt.
Nee nooit niks. Nee, dat weet ik niet.

280
00:26:01,130 --> 00:26:05,650
Nou dat toen ik dat gedaan heb toen heb
ik nog waargenomen een paar weken in

281
00:26:05,650 --> 00:26:13,430
Maasdriel, bij Roermond, en daarna nog een
paar weken in Ravestein bij dokter Sluiters.

282
00:26:13,430 --> 00:26:18,681
En die dokter Sluiters is naderhand is voorzitter
geweest van de Maatschappij van Geneeskunde.

283
00:26:18,682 --> 00:26:29,274
Ja en dat eh dat vond ik de
prettigste ding bij die Sluiters.

284
00:26:29,275 --> 00:26:32,800
Ja daar had ik er was een auto daar had
ik tenminste nog een auto met chauffeur.

285
00:26:32,800 --> 00:26:37,510
Ik had geen rijbewijs in ’41.

286
00:26:37,510 --> 00:26:42,890
Die reed me overal rond want als je Ravestein
had, je had allemaal van die dorpen eromheen, waar

287
00:26:42,890 --> 00:26:48,210
die allemaal ook spreekuur had; Herpen en Lange
Langeboom of weet ik hoe al die dorpen heten.

288
00:26:48,210 --> 00:26:54,860
Maar daar moest je allemaal heen he dat vond
ik een hele prettige tijd, heb ik wel gevonden.

289
00:26:54,860 --> 00:26:56,069
Maar ja, toen was dat voorbij.

290
00:26:56,070 --> 00:26:59,580
Maar wat voor een ziektes
hadden die patienten?

291
00:26:59,580 --> 00:26:59,800
Wat?

292
00:26:59,800 --> 00:27:02,660
Hadden die patiënten ook
andere ziektes dan normaal?

293
00:27:02,660 --> 00:27:10,990
Nee, nee, tenminste ik kan me herinneren dat
ik een keer moest ik bij een non komen die

294
00:27:11,470 --> 00:27:20,450
ja hoe zeg je dat zeg maar een non die achter
de tralies zat en nou ik voelde die buik.

295
00:27:20,450 --> 00:27:28,350
Nou ik voelde zo al de tumor he. Ja die had
ie toen al inoperabel he. Maagcarcinome.

296
00:27:28,350 --> 00:27:34,409
Die is toen ook gauw gestorven. Nee die
ziektes waren allemaal hetzelfde hoor.

297
00:27:34,410 --> 00:27:40,120
En had u ook alles tot uw beschikking
qua equipement en medicijnen?

298
00:27:40,120 --> 00:27:41,740
Ja ja.

299
00:27:41,740 --> 00:27:47,660
In Vlijmen, dat eh heb ik dus
ik was bang, tenminste bang,

300
00:27:50,180 --> 00:27:53,860
theoretisch leer je alles he,
praktisch natuurlijk niet.

301
00:27:53,860 --> 00:27:59,140
Maar theoretisch had je dus geleerd
hoe je kiezen moest trekken.

302
00:27:59,370 --> 00:28:07,790
Dus ja, ik eh maar praktisch in die
coschappen, ik had nooit een kies getrokken.

303
00:28:07,790 --> 00:28:10,380
Bij wijze van spreken dus ik
dacht potverdorie als ik nu

304
00:28:10,380 --> 00:28:14,040
maar niet kiezen moet trekken
dat ze daar he dat ken ik niet.

305
00:28:14,040 --> 00:28:20,035
Tenminste ik weet niet hoe dat moet, ja theoretisch
wel weet ik het wel, maar praktisch niet.

306
00:28:20,036 --> 00:28:23,703
Nou in ieder geval ik begon het spreekuur in
Vlijmen en dan gaat de telefoon en het was

307
00:28:25,570 --> 00:28:31,890
zo’n meisje en die zei ja ik heb zo’n kiespijn;
ik wil komen om mijn kies te laten trekken.

308
00:28:34,550 --> 00:28:38,813
Ik denk potverdorie, heb ik net en ben
ik net begonnen en dan komt het al.

309
00:28:38,813 --> 00:28:42,420
Nou in ieder geval dat kind komt
naderhand binnen en zegt ik heb dus

310
00:28:42,420 --> 00:28:47,030
gebeld, nou ik zeg dat was een meisje
van een jaar of achttien, en toen

311
00:28:47,030 --> 00:28:54,130
zeg ik zo, ja ik dacht, ik was toen
een beetje, ja of het wel zou lukken.

312
00:28:54,130 --> 00:28:59,320
Toen zeg ik tegen dat meisje, zou je nou niet
naar ’s Hertogenbosch gaan, naar een tandarts.

313
00:28:59,350 --> 00:29:02,810
Om je tand te laten, om je
kies te laten plomberen.

314
00:29:02,810 --> 00:29:06,880
Want zo’n jong meisje dan moet je
geen gat in je mond hebben, zei ik

315
00:29:06,880 --> 00:29:11,130
he, dat is niet mooi voor een jong
meisje he, ga toch naar een tandarts.

316
00:29:11,130 --> 00:29:14,360
Nee, geen sprake van,
dat moest eruit he.

317
00:29:14,360 --> 00:29:24,570
Nou toen heb ik nou dat ging heel vlot en daarna
heb ik, ja wel talloze kiezen en tanden getrokken.

318
00:29:24,570 --> 00:29:27,110
Dat is dan moet je een
keer er overheen, he.

319
00:29:27,520 --> 00:29:33,580
Maar goed toen had ik die drie
waarnemingen gedaan, ja toen ehm ja

320
00:29:33,580 --> 00:29:39,100
het was nog nooit ergens dat ik een
kinderarts –assistent kon worden.

321
00:29:39,370 --> 00:29:45,800
Nou had ik een broer, mijn oudste
broer, die was orthopedisch chirurg,

322
00:29:45,800 --> 00:29:54,130
die was ja die heeft in Nijmegen
de St.Maartenskliniek opgericht, he.

323
00:29:54,130 --> 00:29:54,930
Al voor de oorlog?

324
00:29:55,030 --> 00:29:59,820
Ja voor de oorlog, die is ’35
of ’36 is die opgericht, he.

325
00:29:59,820 --> 00:30:07,440
En eh ja dus die was eh die die
hadden ze gevraagd of hij daar eerste

326
00:30:07,440 --> 00:30:13,750
directeur wilde worden en orthopedisch
chirurg dus toen is hij ook naar

327
00:30:13,750 --> 00:30:17,150
Wenen geweest en Bolonge weet ik niet
al wat om daar orthopedie te leren.

328
00:30:17,150 --> 00:30:23,290
En die en toen zei mijn broer, nou weet je wat, kom
maar zolang bij mij als assistent op de Maartens,

329
00:30:23,290 --> 00:30:30,540
dan kan je van mij uitkijken of er een plaats
vrijkomt bij een kinderarts en dan er heen gaan.

330
00:30:30,540 --> 00:30:39,630
Nou ja toen ben ik dus in het najaar ’41
naar de Maartenskliniek gegaan als assistent.

331
00:30:39,630 --> 00:30:47,240
En dat was orthopedie en ook
reumatologie had hij ook he, Nou ja die

332
00:30:47,240 --> 00:30:48,840
reumatologie vond ik wel prettig, ja
eh och ik wou toch geen chirurg worden

333
00:30:48,840 --> 00:30:57,490
dus die reumatologie vond ik wel
prettig; heb ik ook heel veel aan gehad.

334
00:30:57,490 --> 00:30:58,980
Moet ik eerlijk zeggen.

335
00:30:58,980 --> 00:31:06,330
Wat voor middelen had u tot uw
beschikking binnen de reumatologie?

336
00:31:06,470 --> 00:31:10,000
Goudinjecties deden ze toen heel
veel he, allemaal goudinjecties.

337
00:31:13,670 --> 00:31:15,470
Sorry, dat was ook wel voorradig?

338
00:31:15,470 --> 00:31:19,990
Ja ja dat was wel voorradig, ja ja.

339
00:31:20,450 --> 00:31:27,450
Nou ja in ieder geval ik ben daar geweest nou
er kwam nooit een plaats vrij voor kinderarts

340
00:31:27,450 --> 00:31:35,270
en toen kwam er begin ’43 een advertentie in
de Maatschappij voor Geneeskunde eh Tijdschrift

341
00:31:35,270 --> 00:31:42,110
voor Geneeskunde dat dokter Meeuwissen hier in
Eindhoven, internist, die vroeg een assistent.

342
00:31:42,310 --> 00:31:44,662
Nou toen dacht ik bij mijn eigen
nou, dan ga ik daar eens heen he.

343
00:31:44,662 --> 00:31:46,840
Want ik kan wel wachten op een
kinderarts maar er komt niks.

344
00:31:46,840 --> 00:31:57,750
Nou ja toen ben ik er heen gegaan en nou ja toen
ben ik meteen aangenomen zal ik maar zeggen he.

345
00:31:57,750 --> 00:32:02,990
Achteraf hoorde ik dat
er 42 sollicitanten waren!

346
00:32:04,300 --> 00:32:13,890
Dus dat ja schijnbaar was het in die tijd dat
niemand ergens een baan kon krijgen of zoiets.

347
00:32:13,890 --> 00:32:21,500
Ja want ik vroeg me dat af hoe dat werkt;
het is oorlog en u bent bij die huisartsen

348
00:32:21,500 --> 00:32:26,798
geweest en eentje ging daar op vakantie Dat
past niet in mijn beeld van oorlog, ik denk

349
00:32:26,798 --> 00:32:32,470
dan dat mensen moesten sappelen en hard werken,
ook artsen en die konden niet op vakantie.

350
00:32:32,790 --> 00:32:33,960
Dat is kennelijk een
verkeerd beeld van mij.

351
00:32:33,960 --> 00:32:37,580
Ja op vakantie ging je
niet he misschien ja nee.

352
00:32:37,580 --> 00:32:39,570
Echt in die oorlog ben ik niet op
vakantie geweest, tenminste ik kan me niet

353
00:32:39,570 --> 00:32:46,277
herinneren dat ik op, ja maar in die tijd
gingen we niet, als je eens op vakantie.

354
00:32:46,278 --> 00:32:50,020
Laat ik het zo zeggen als je op
school ging zeg maar de middelbare

355
00:32:50,020 --> 00:32:55,490
school, als je een schoolreisje ging
maken, dan ging je naar Madurodam he.

356
00:32:55,490 --> 00:33:00,720
Dat was al geweldig. Tegenwoordig moeten
ze naar Rome of weet ik het waarheen he.

357
00:33:00,720 --> 00:33:06,190
Naar Florence, dat is de schoolreisjes he.
Ja dat is allemaal helemaal veranderd he.

358
00:33:06,190 --> 00:33:11,700
Ja. Maar was er een tekort
aan artsen of juist niet?

359
00:33:11,700 --> 00:33:15,120
Geen tekort aan artsen,
er waren er veel te veel.

360
00:33:15,120 --> 00:33:16,400
Te veel.

361
00:33:16,400 --> 00:33:23,760
Ja want als er 42 sollicitanten zijn maar
ja eh waarom ik daar meteen werd aangenomen,

362
00:33:23,760 --> 00:33:29,940
ja ik denk dat het ook komt omdat ik al
ervaring had, ik had al anderhalf jaar ervaring

363
00:33:30,160 --> 00:33:37,060
als assistent, en ten tweede, mijn broer
die had een goede naam moet ik eerlijk

364
00:33:37,060 --> 00:33:46,400
zeggen he en een andere broer van mij was
huisarts in Roermond en die, een broer van

365
00:33:46,720 --> 00:33:52,410
degene die mij aannam die had een broer
en die was huisarts in Nieuw Dillienberg.

366
00:33:52,410 --> 00:33:59,930
Nou dat ligt tegen elkaar aan, die kenden elkaar
ook, die twee broers en zal ik maar zeggen he.

367
00:33:59,930 --> 00:34:04,069
Dus die naam Bear was dus
bekend bij Meeuws hier he.

368
00:34:04,070 --> 00:34:07,580
Ik denk dat dat ook wel
meegespeeld heeft he.

369
00:34:08,100 --> 00:34:14,770
Nou ja toen ben ik dus gekomen hier,
in april ’43 ben ik hier gekomen, half

370
00:34:14,770 --> 00:34:23,170
april, toen kreeg ik dus toen zei
Meeuwissen zei ja ik ben directeur van de

371
00:34:23,170 --> 00:34:30,300
bloedtransfusiedienst maar die
bloedtransfusiedienst die werkt eigenlijk niet.

372
00:34:30,300 --> 00:34:35,650
Er is eigenlijk niks. Jij moet dat
opzetten he die bloedtransfusiedienst.

373
00:34:35,650 --> 00:34:38,100
Hoe kwam dat, dat daar niks was?

374
00:34:38,100 --> 00:34:43,810
Ja dat weet ik niet, dat was vroeger
mijn tijd, dat weet ik niet hoor.

375
00:34:43,810 --> 00:34:47,640
En toen was er ook een secretaresse
schijnbaar, ja die zag ik

376
00:34:47,640 --> 00:34:54,380
bijna nooit, maar die maakte reclame
in de stad om donor te worden.

377
00:34:54,380 --> 00:35:00,180
Dus dan kwamen er, ik deed dan twee
keer per week deed ik die mensen keuren,

378
00:35:00,190 --> 00:35:05,800
en dan deed ik ook parkeren nou ja een
stuk of vijf, zes van die mensen keuren.

379
00:35:05,800 --> 00:35:11,080
Dan moest je ze helemaal nakijken,
bloed afnemen, doorlichten en al

380
00:35:11,080 --> 00:35:15,480
dergelijke dingen nou daar had je toch
heel wat tijd mee nodig, bezig zijn.

381
00:35:15,480 --> 00:35:22,920
Nou ik denk dat toen, toen ik daarmee begon
er zo’n twintig of dertig doneren in de

382
00:35:22,920 --> 00:35:30,889
stad waren, dat was niks he, dus eh toen
zei Meeuwissen, Meeuwissen was toen mijn

383
00:35:30,890 --> 00:35:41,190
baas he wat er voor krijgt, eh mevrouw van
Riemsdijk, die zal dat met je afspreken.

384
00:35:41,190 --> 00:35:41,960
En wie is dat?

385
00:35:42,300 --> 00:35:46,990
Mevrouw van Riemsdijk was de voorzitster
van het Rode Kruis hier in Eindhoven.

386
00:35:46,990 --> 00:35:50,350
Mevrouw van Riemsdijk heette
van zichzelf Phillips.

387
00:35:50,370 --> 00:35:56,410
En dat was een zuster van Frits Phillips
en een dochter van Anton Phillips he.

388
00:35:56,410 --> 00:36:01,520
Die was dus die is dus
drie keer getrouwd geweest.

389
00:36:01,520 --> 00:36:07,140
Niet gescheiden maar die eerste
twee zijn allebei gestorven.

390
00:36:07,140 --> 00:36:12,310
En toen is ze de derde keer getrouwd met
van Riemsdijk, jonkheer van Riemsdijk.

391
00:36:12,310 --> 00:36:17,890
En die mevrouw van Riemsdijk was dus voorzitster
van het Rode Kruis hier in Eindhoven.

392
00:36:17,890 --> 00:36:21,300
En die kwam dus bij me nou daar
heb ik dus kennis mee gemaakt

393
00:36:21,300 --> 00:36:26,590
en toen zegt ze voor dit werk
krijgt u vijftig gulden per maand.

394
00:36:28,310 --> 00:36:35,830
Ja vond ik al geweldig he. Dus ik heb
hard gewerkt moet ik eerlijk zeggen hoor.

395
00:36:35,830 --> 00:36:41,320
Nou dus mevrouw van Riemsdijk kwam
iedere maand persoonlijk het geld brengen.

396
00:36:41,910 --> 00:36:46,733
Ja giro was er niet en een bankrekening
had ik niet, ik weet niet of de

397
00:36:46,734 --> 00:36:49,487
bankrekening bestond al, dus ze kwam al
eerder kwam ze persoonlijk het geld brengen.

398
00:36:49,487 --> 00:36:49,608
Wel aardig he.

399
00:36:49,608 --> 00:37:00,790
Op een gegeven moment werd het heel
druk met het Rode Kruis, veel drukker

400
00:37:00,790 --> 00:37:06,194
dan eerst he, en toen zeg ik tegen
mijn baas ik heb het tegenwoordig zo

401
00:37:06,195 --> 00:37:08,930
druk ermee toen zegt-ie dat moet je
tegen mevrouw van Riemsdijk zeggen.

402
00:37:08,930 --> 00:37:16,320
Nou in mei ’44 kwam mevrouw van Riemsdijk weer
geld brengen en toen zeg ik zo ik heb het zo

403
00:37:16,320 --> 00:37:22,173
druk ermee en toen zei ze hoezo en toen zei ik
dat en toen zei ze nou dan maken we er 75 van.

404
00:37:22,173 --> 00:37:29,700
En toen zei ik wat heb ik aan dat geld, ik
kan niks kopen. Je kon niks kopen in die tijd.

405
00:37:29,700 --> 00:37:31,790
In mei ’44.

406
00:37:31,790 --> 00:37:34,180
Want? Want?

407
00:37:34,180 --> 00:37:39,540
Nou ja God nou ja misschien sokken kon
je misschien kopen of een overhemd maar

408
00:37:40,260 --> 00:37:43,968
iets wat je leuk vond was er allemaal
niet of veel te duur en het was er niet he.

409
00:37:43,969 --> 00:37:49,380
Toen zegt ze wat zou u dan
willen kopen? Ik zei een radio.

410
00:37:49,880 --> 00:37:52,850
Want je mocht geen radio
hebben want dat was verboden.

411
00:37:53,720 --> 00:38:00,230
Wij waren met z;n vieren
assistent dus een van de

412
00:38:00,230 --> 00:38:03,810
kinderarts, een van de chirurgie
en twee van de interne.

413
00:38:03,810 --> 00:38:07,639
En we zaten samen met
z’n vieren in een huis.

414
00:38:07,640 --> 00:38:13,460
Dat huis bestaat niet meer dat is afgebroken,
er is nou een parkeergarage gekomen.

415
00:38:14,080 --> 00:38:21,700
Maar eh dus wij hadden niks
he we hadden geen radio.

416
00:38:21,700 --> 00:38:25,620
Je wist niks ja uit de krant
maar de krant was alles Duist he.

417
00:38:27,450 --> 00:38:31,250
Ja Radio Oranje dat wou je
horen, ’s avonds om acht uur.

418
00:38:31,250 --> 00:38:39,760
Maar dat konden we niet en nou toen zegt ze wat u
vraagt ik zal het met mijn man eens over hebben.

419
00:38:39,930 --> 00:38:47,210
En toen de volgende dag belde meneer van Riemsdijk
op, die was namelijk directeur van Phillips

420
00:38:47,210 --> 00:38:53,310
Nederland, die belde op wat u gister met mijn
vrouw heeft besproken, dat staat voor u klaar.

421
00:38:54,680 --> 00:38:58,040
Komt u maar naar me toe nou dan ding.

422
00:38:58,040 --> 00:38:59,918
Ik ben dus tussen de middag
naar Phillips Nederland gegaan

423
00:38:59,918 --> 00:39:02,660
naar meneer van Riemsdijk, nou
hier staat een pakje voor u.

424
00:39:02,660 --> 00:39:10,279
En zo daar en dat
pakje dat kreeg ik mee.

425
00:39:10,280 --> 00:39:14,290
Ik zei wat moet ik betalen? Zei die nou
dat rekenen we wel af na de oorlog, he.

426
00:39:14,290 --> 00:39:20,380
Nou ik met dat pakje naar het
doktershuis toen hebben we verder de

427
00:39:20,380 --> 00:39:26,300
dinge he goed kunnen horen iedere
avond he, die Radio Oranje he.

428
00:39:26,300 --> 00:39:31,048
Die radio die heb ik
nog altijd he dus eh.

429
00:39:31,048 --> 00:39:34,094
Maar toen zei die wel het is
Phillips he, Phillips heeft deze

430
00:39:34,210 --> 00:39:38,970
radio gemaakt voor Zweden want
Zweden zat niet in de oorlog he.

431
00:39:38,970 --> 00:39:45,960
En die profiteerden wel van de Duitsers
door ijzererts te leveren aan de Duitsers he.

432
00:39:45,960 --> 00:39:51,000
Maar ze zaten die waren niet
in de oorlog. Noorwegen wel he.

433
00:39:51,000 --> 00:39:55,333
Nou ja in ieder geval nou ja dat
kan mij niks schelen de dings he in

434
00:39:55,333 --> 00:40:00,810
ieder geval ik kreeg die radio en
ik vind het wel leuk ik heb hem nog.

435
00:40:00,810 --> 00:40:03,917
Ik heb hem nu ik had hem hier gezet, och
ha ha, dat je hem kan zien het ding he.

436
00:40:03,917 --> 00:40:10,920
Ja want ik vind het wel dat
ding ik zal hem pakken.

437
00:40:10,920 --> 00:40:15,300
Die filmen we zo wel even, dat is wel
leuk. Dat doen we hierna wel eventjes.

438
00:40:15,300 --> 00:40:15,820
Ja

439
00:40:15,820 --> 00:40:16,270
Leuk, ja.

440
00:40:16,270 --> 00:40:23,750
Nou en ja goed die mevrouw van Riemsdijk
heeft zolang als ik die gedaan

441
00:40:23,750 --> 00:40:28,156
heb die keuringen heb ik kreeg ik
altijd van haar bezoek en zo he.

442
00:40:28,157 --> 00:40:32,250
En naderhand heeft ze me nog
gevraagd of ik EHBO-cursussen

443
00:40:32,250 --> 00:40:35,690
wou geven voor Philiipse,
Philips centrum waar

444
00:40:35,690 --> 00:40:36,440
Na de oorlog?

445
00:40:36,440 --> 00:40:42,260
Ja dat was eh na de oorlog, toen heb
ik dat ook gedaan ja die ja die zag

446
00:40:42,260 --> 00:40:47,950
je nog wel eens en ik kende haar ook
goed als je haar iedere maand ziet.

447
00:40:47,950 --> 00:40:48,069
Ze is pas nog niet zo lang geleden
overleden he. Is 100 geworden he.

448
00:40:48,070 --> 00:40:54,200
O is zij dat? Ja, ja.

449
00:40:54,200 --> 00:40:59,120
Frits Phillipse is 100 geworden maar
een paar jaar later, twee jaar later is

450
00:40:59,120 --> 00:41:04,610
zij ook 100 geworden en allebei zijn
ze ook op 100-jarige leeftijd overleden.

451
00:41:04,610 --> 00:41:10,060
Ja. Heeft u iets gemerkt van haar
activiteiten voor de Duitsers of

452
00:41:10,060 --> 00:41:10,980
Van haar? Nee.

453
00:41:10,980 --> 00:41:11,490
Nee.

454
00:41:11,490 --> 00:41:12,480
Nee niks.

455
00:41:12,480 --> 00:41:15,120
Omdat het bedrijf wel
functioneerde, he?

456
00:41:17,250 --> 00:41:20,570
Nee maar zij was niet pro-Duits hoor.

457
00:41:20,570 --> 00:41:21,100
Nee

458
00:41:21,100 --> 00:41:22,650
Nee ze was gewoon
buitengewoon aardige vrouw.

459
00:41:22,650 --> 00:41:30,370
Even een paar vragen. Het was uw taak om
die bloedbank op poten te zetten, eigenlijk.

460
00:41:30,370 --> 00:41:36,340
Hoe kwam, er waren niet zoveel donoren.
Hoe kwam men dan wel aan bloed?

461
00:41:36,340 --> 00:41:42,070
Ja dat weet ik ook niet. Dat
is van voor mijn tijd he.

462
00:41:42,070 --> 00:41:45,759
Maar dit wij zijn bevrijd toen
was het 18 september he, ’44.

463
00:41:45,760 --> 00:41:51,730
Negentien september ’44 is Eindhoven
gebombardeerd door de Duitsers he.

464
00:41:51,730 --> 00:42:01,400
Toen was ik ja toen had ik denk al drie- a vierhonderd
donores he. Dus toen hadden we bloed nodig.

465
00:42:01,410 --> 00:42:06,870
En toen, doordat ik al zoveel had,
hebben we daar geen moeite mee gehad, he.

466
00:42:06,870 --> 00:42:08,770
Het ging mens tot mens.

467
00:42:09,310 --> 00:42:11,840
Ja van mens tot mens.

468
00:42:11,840 --> 00:42:15,796
Ja je nam het af en dan in
die fles en dan werd het eh ja

469
00:42:15,796 --> 00:42:16,113
dat is tegenwoordig veel
nauwkeuriger gaat dat allemaal.

470
00:42:16,114 --> 00:42:21,580
Toen bestond er nog geen resus of zoiets he ja
bestond wel maar daar wisten we nog niet van he.

471
00:42:21,580 --> 00:42:31,510
Nee, en eh hadden mensen ook nog
onderliggende ziekten want u had ze gekeurd

472
00:42:31,510 --> 00:42:36,739
maar in de tussentijd kunnen ze wel besmet
zijn geraakt met difterie of met long-

473
00:42:36,740 --> 00:42:41,540
Ja maar je deed wat je altijd
wel deed de Wasserman he.

474
00:42:41,540 --> 00:42:47,600
Dat moest je per se doen
of ze lupus hadden he.

475
00:42:47,600 --> 00:42:48,540
Of dat soort dingen.

476
00:42:48,540 --> 00:42:54,090
Dat werd gedaan altijd he. Er werden een
paar dingen nagekeken o.a. die Wasserman he.

477
00:42:54,090 --> 00:42:59,910
Dus dat eh nee ja maar als
ze ziek waren dan zullen

478
00:42:59,910 --> 00:43:03,500
ze wel zeggen we zijn ziek
we kunnen nou niet komen.

479
00:43:03,500 --> 00:43:05,300
Maar dat moesten ze wel weten dan.

480
00:43:05,300 --> 00:43:05,900
Ja ja.

481
00:43:05,900 --> 00:43:10,389
Ja ja.Weet u ook of daar
dingen mis zijn gegaan omdat

482
00:43:10,389 --> 00:43:14,640
daar ook mensen niet wisten
dat ze ziek waren of die resus

483
00:43:14,640 --> 00:43:15,730
Nee nee, nee. Nee nooit gehoord. Nee.

484
00:43:15,750 --> 00:43:16,347
Ook nooit gehoord van iemand
dat die hepatitus heeft

485
00:43:16,370 --> 00:43:20,560
gekregen of zoiets nee
dat heb ik nooit gehoord.

486
00:43:20,560 --> 00:43:27,780
Nee. Heeft u dat zelf ontwikkeld wat er allemaal
aan gekeurd moest worden en dergelijke en en

487
00:43:28,670 --> 00:43:34,349
Ja dat deed ik samen met laten we
zeggen met baas zal ik maar zeggen

488
00:43:34,350 --> 00:43:42,850
maar dat eh dat ging ver eh ja
bloed nakijken he, harten, longen

489
00:43:42,850 --> 00:43:48,344
luisteren, buik voelen, bloed druk en
dan bloed afnemen en doorlichten he.

490
00:43:48,420 --> 00:43:52,350
Om te kijken of er iets
aan de longen was te zien.

491
00:43:52,350 --> 00:43:54,700
Dat gebeurde alleen bij aanmelding?

492
00:43:55,110 --> 00:43:55,489
Ja, bij aanmelding.

493
00:43:55,490 --> 00:43:55,840
Eerste aanmelding.

494
00:43:55,840 --> 00:43:56,890
Ja ja.

495
00:43:56,890 --> 00:43:57,450
En daarna niet meer.

496
00:43:57,460 --> 00:44:03,040
Ja dat weet ik niet meer, ja ik ben
toen weg gegaan op een gegeven moment

497
00:44:03,040 --> 00:44:09,650
dus dat maar ik denk dat ze dus wel
eh periodiek dus weer gekeurd werden.

498
00:44:09,650 --> 00:44:13,050
Tenminste althans bloed
nagekeken enzo he.

499
00:44:13,050 --> 00:44:15,130
En kregen ze er wat voor, geld?

500
00:44:15,130 --> 00:44:25,550
Nee, niks. Nee niks. Ja kop in de oorlog kregen
ze wel misschien een een wat vlees of zoiets he.

501
00:44:25,550 --> 00:44:29,550
Maar anders verder
geld kregen ze niet.

502
00:44:30,390 --> 00:44:37,130
Want ik herinner me ik ben in ’47 ben ik
in Stockholm geweest en ja nou toen had

503
00:44:37,130 --> 00:44:42,946
ik ook niet veel geld he ’47 daar want
je kreeg van deviezen nauwelijks iets mee.

504
00:44:42,947 --> 00:44:45,450
En toen op een gegeven
moment zat ik ook krap.

505
00:44:45,450 --> 00:44:51,220
En we waren in Zweden als je
bloed gaf kreeg je 50 kronen.

506
00:44:51,330 --> 00:44:58,020
Nou ik heb een keer bloed gegeven
om 50 kronen te krijgen he.

507
00:44:58,020 --> 00:44:59,650
Maar hier kregen ze een versterking?

508
00:44:59,650 --> 00:45:00,360
Ja, ja.

509
00:45:00,360 --> 00:45:00,890
Zeg maar.

510
00:45:00,890 --> 00:45:03,490
Ja ja ze kregen wel versterking ja.

511
00:45:04,390 --> 00:45:11,140
Maar toen, wat wou ik nu zeggen?

512
00:45:11,140 --> 00:45:20,320
Die 19 september ja dat was toen rukten
die Duitsers op naar Eindhoven he.

513
00:45:20,320 --> 00:45:28,250
Want je had die Engelsen die kwamen van
Valkenswaard door Eindhoven, door Uden,

514
00:45:28,250 --> 00:45:32,295
Veghel naar Nijmegen en toen wouden die
Duitsers dus zo erin dat onderbreken.

515
00:45:32,295 --> 00:45:42,280
Ja en toen waren wij, wij zaten te
die 19 september zaten we te eten

516
00:45:42,280 --> 00:45:47,550
aan de overkant, de notaris en toen
werd de vlag naar binnen gehaald.

517
00:45:47,550 --> 00:45:50,899
Toen begrepen we niet waarom ze
de vlag naar binnen haalden he

518
00:45:50,900 --> 00:45:55,649
toen zeiden we god Jansen de
notaris haalt z’n vlag naar binnen.

519
00:45:55,649 --> 00:45:56,880
Wat raar is dat he.

520
00:45:56,880 --> 00:45:58,830
Goed, we hadden gegeten, het
was ’s avonds om een uur of half

521
00:45:58,830 --> 00:46:04,240
acht, acht uur, toen zeiden we
nou we gaan even de stad in he.

522
00:46:04,240 --> 00:46:08,230
Nou wij lopen de stad in en we
lopen richting Vestdijk, naar het

523
00:46:08,230 --> 00:46:13,370
station, we waren de enigsten op
straat, er was geen kip op straat.

524
00:46:13,370 --> 00:46:19,435
We lopen naar de markt toe, niemand
te zien alleen wij met z;n vieren.

525
00:46:19,435 --> 00:46:23,840
We komen bij de markt, komt ineens
een motor-ordenance komt eraan

526
00:46:23,840 --> 00:46:29,790
gereden en die riep Weg, ga naar huis,
weg want de Duitsers komen eraan.

527
00:46:30,100 --> 00:46:34,420
Nou wij liepen terug en terwijl
we daar op de hoek waren

528
00:46:34,420 --> 00:46:38,440
van die straat en de Vestdijk
vielen de bommen om ons heen.

529
00:46:39,930 --> 00:46:41,698
En toen waren er was een schuilkelder.

530
00:46:41,699 --> 00:46:51,890
Twee gingen die schuilkelder in en die ander
achter zo’n muurtje en toen was dus eh zal

531
00:46:51,890 --> 00:46:58,280
maar zeggen, als dit de Vestdijk is en hier het
ziekenhuis; die kant stond helemaal in brand.

532
00:46:59,040 --> 00:47:04,260
De hele, ja grotendeels in brand.

533
00:47:04,260 --> 00:47:10,050
De autogarage van Van der Meulen in brand
en er was daarnaast was er zo’n houten

534
00:47:10,050 --> 00:47:16,270
huis zal ik maar zeggen waar die Duitse
pleziermeiden zaten, stond ook in brand.

535
00:47:17,030 --> 00:47:20,050
Ze ja waren allemaal
bommen op gevallen he.

536
00:47:22,140 --> 00:47:28,860
Maar nou toen zijn we doorgerend naar het
ziekenhuis ja waren ze bezig om de mensen van

537
00:47:28,860 --> 00:47:33,880
de bovenste verdiepingen naar beneden te
krijgen dus dat hebben we allemaal meegeholpen.

538
00:47:33,880 --> 00:47:36,651
Maar ja dat kon niet allemaal
want die kelder is ook maar klein.

539
00:47:36,651 --> 00:47:41,960
En ik herinner me nog wel op de tweede
verdieping lagen de orthopedische

540
00:47:41,960 --> 00:47:47,660
patiënten nou en daar zat een zo’n
zuster met twintig of dertig patiënten.

541
00:47:47,660 --> 00:47:50,041
Terwijl de bommen nog
aan de overkant vielen.

542
00:47:50,041 --> 00:47:57,000
En toen ben ik er ook nog even heen
gegaan ja om ook moed in te spreken.

543
00:47:59,480 --> 00:48:07,220
Dus dat was voor dat meisje ook niet
zo prettig he maar toen ja en toen een

544
00:48:07,220 --> 00:48:14,450
paar dagen een paar weken van tevoren
toen we hebben Dolle Dinsdag gehad he.

545
00:48:14,450 --> 00:48:19,290
Op 4 september, geloof ik. En
toen achttien september bevrijd.

546
00:48:19,290 --> 00:48:27,140
En toen een paar dagen na vier september
zeg maar zes of zeven september kregen we

547
00:48:27,140 --> 00:48:34,030
bericht, mijn baas was in september
altijd op vakantie, ik was dan toen ja had

548
00:48:34,030 --> 00:48:41,840
zo’n beetje de leiding mag ik niet zeggen,
maar in ieder geval wel over de interne.

549
00:48:41,840 --> 00:48:48,620
Toen kregen ze bericht dat de kinderafdeling,
die was aan de Vestdijkkant, die moest

550
00:48:48,620 --> 00:48:54,205
ontruimd worden want de HKP’ers, de
HauptKwartier van de Partij dat is dus waar

551
00:48:54,205 --> 00:48:59,980
Obstcommandant zat, die zat aan de overkant
van het ziekenhuis die zou opgeblazen worden.

552
00:49:03,030 --> 00:49:07,804
Nou ja die kinderafdeling natuurlijk nou en
toen kwam die hoofd-non, die dan de leiding had

553
00:49:07,805 --> 00:49:15,130
van de van de van de ja paramedische dingen, die
kwam op me af en zei ja wat moet ik ermee he.

554
00:49:15,860 --> 00:49:20,270
We hebben telefoon gehad dat we de
kinderafdeling moeten ontruimen.

555
00:49:21,830 --> 00:49:27,010
En toen zei ik ja, weet u wat,
ik zal mijn baas bellen he.

556
00:49:27,330 --> 00:49:31,560
Tenslotte hij is directeur en nou
toen heb ik hem gebeld en toen

557
00:49:31,560 --> 00:49:35,829
zegt-ie eh ja Bear, ik ben met
vakantie en ik bemoei me nergens mee.

558
00:49:35,830 --> 00:49:40,380
Ja dat was natuurlijk
ook niet juist he.

559
00:49:40,380 --> 00:49:47,210
Maar eh ja goed in ieder de gaval he
toen hebben we die kinderen boel wel

560
00:49:47,210 --> 00:49:52,940
ontruimd en naar de andere kant gebracht
maar er is niks opgeblazen toen he.

561
00:49:52,940 --> 00:49:58,090
Maar wel is er die avond opgeblazen
de bommenkelders op vliegveld.

562
00:49:59,090 --> 00:50:01,820
Het vliegveld die Duitsers
hadden daar allemaal

563
00:50:01,820 --> 00:50:06,020
bommenkelders en die hebben
ze wel opgeblazen die avond.

564
00:50:06,080 --> 00:50:14,525
Want nou, als je daar buiten stond he, dan kon
je de krant lezen als zo’n bom ontploft was, was

565
00:50:14,525 --> 00:50:25,000
een en al licht maar je moest je vasthouden dat
je niet ondersteboven ging door de luchtdruk he.

566
00:50:26,030 --> 00:50:29,290
Wat voor patiënten kwamen er
in die dagen binnen? Want het is

567
00:50:29,690 --> 00:50:31,100
Niks. Niks.

568
00:50:31,110 --> 00:50:39,470
Er werd eigenlijk niet alles wat mogelijk was
werd naar huis gestuurd en er lag mogelijk niks he.

569
00:50:39,730 --> 00:50:44,410
Dat is dat was ook nog he ik ben toen
ja wij zaten eigenlijk niks te doen.

570
00:50:45,520 --> 00:50:52,980
patiënten werden niet opgenomen en toen in
het St.Jozefziekenhuis dat is een ziekenhuis

571
00:50:52,980 --> 00:51:01,640
op de Aalserweg, daar lagen Engelsen en ook
gewone Nedrlandse patiënten, nou toen hebben

572
00:51:01,640 --> 00:51:07,950
we gezegd laten we daar maar even heen gaan
te werken dan hebben we iets te doen, he.

573
00:51:07,950 --> 00:51:11,830
En toen zijn we we naar het St.Jozefziekenhuis
gegaan of we daar konden meehelpen he.

574
00:51:11,830 --> 00:51:14,350
En wat deed u daar?

575
00:51:14,350 --> 00:51:19,400
Ook patiënten verzorgen he
en dingen he maar ja er waren

576
00:51:19,400 --> 00:51:22,500
ook assistenten dus zoveel
konden wij daar ook niet doen he.

577
00:51:22,500 --> 00:51:25,845
Maar ja wij wouden toch proberen
mee te helpen dat we iets

578
00:51:25,845 --> 00:51:29,299
te doen he ja want wij zaten
eigenlijk niks te doen he.

579
00:51:29,300 --> 00:51:31,442
Maar waren er veel traumapatiënten?

580
00:51:31,920 --> 00:51:33,699
Ja die gewond waren die Engelsen en
zo. En Amerikanen denk ik ook wel he.

581
00:51:33,700 --> 00:51:40,110
En waarom waren ze er
niet in uw ziekenhuis?

582
00:51:42,130 --> 00:51:45,700
Omdat denk ik dat die Engelsen
langs het St.Jozefziekenhuis

583
00:51:45,700 --> 00:51:50,410
kwamen om naar de stad
te gaan he om naar de ja.

584
00:51:50,410 --> 00:51:55,760
En de getroffenen van het
bombardement, waar gingen die naartoe?

585
00:51:55,760 --> 00:51:58,980
Die kwamen denk ik in beide ziekenhuizen
in ons ziekenhuis ook heel veel he.

586
00:51:58,980 --> 00:52:03,560
Er is een schuilkelder en daar
is geloof ik een bom op gevallen

587
00:52:03,560 --> 00:52:09,574
en er waren geloof ik 72 doden
die door die bm op de kelder he.

588
00:52:09,574 --> 00:52:17,460
Er zijn er toen denk ik een honderd mensen
gestorven bij die bombardementen 19september he.

589
00:52:17,460 --> 00:52:23,410
En kreeg u dan alleen de interne
patiënten te doen of deed u ook chirurgie

590
00:52:23,410 --> 00:52:24,540
Met chirurgie had ik niks te maken he.

591
00:52:24,540 --> 00:52:24,830
Nee.

592
00:52:24,830 --> 00:52:27,430
Dat lag niet op mijn terrein.

593
00:52:27,430 --> 00:52:32,310
Tijdens de bombardementen was
u voor de interne patiënten.

594
00:52:32,310 --> 00:52:32,831
Ja ja.

595
00:52:32,831 --> 00:52:38,130
En waren daar ook kwesties voor
u vanwege die bombardementen?

596
00:52:38,130 --> 00:52:45,870
Niet veel, hoogstens als je die mensen even
van tevoren als het acuut is worden ze meteen

597
00:52:45,870 --> 00:52:53,850
geopereerd maar anders even nakijken bloeddruk
of iets dergelijks maar anders niet hoor.

598
00:52:53,850 --> 00:52:57,760
Anders ging het direct
naar de chirurg he.

599
00:52:57,760 --> 00:53:02,400
Bestaat er oorlogsgeneeskunde
op intern gebied?

600
00:53:02,400 --> 00:53:04,520
Nee dat geloof ik niet hoor.

601
00:53:06,560 --> 00:53:11,880
Ja misschien wel dat je bloedtransfusie
geeft dat het bloed niet zuiver is.

602
00:53:12,520 --> 00:53:18,510
Dat misschien wel he maar qua chirurgisch
het is bijna allemaal chirurgisch dan.

603
00:53:18,510 --> 00:53:25,020
En eh de andere ziekten
die veel voorkwamen

604
00:53:25,020 --> 00:53:28,900
TBC was er toen veel.

605
00:53:28,900 --> 00:53:30,090
Ja

606
00:53:30,890 --> 00:53:34,730
TBC was er toen want er was toen hier
bij ons in het ziekenhuis een aparte

607
00:53:34,730 --> 00:53:39,754
afdeling voor TBC he een aparte zaal
maar ook buiten konden ze liggen he.

608
00:53:39,755 --> 00:53:46,374
Dus die bleven dan ook ’s nachts als
het goed weer was buiten liggen. TBC he.

609
00:53:46,374 --> 00:53:50,270
Dat was in die tijd was
TBC nog heel veel he.

610
00:53:53,870 --> 00:53:54,000
Difterie?

611
00:53:54,000 --> 00:53:58,455
Ja, dat heb ik weinig meegemaakt he waren
er misschien wel dat was niet dinge he.

612
00:53:58,540 --> 00:54:03,460
Had u bemoeienis met
die TBC-patienten?

613
00:54:03,460 --> 00:54:05,250
Ja die hoorden bij de interne.

614
00:54:05,250 --> 00:54:13,580
Wat deed u er aan?

615
00:54:13,580 --> 00:54:14,000
Vooral rusten, vooral rusten.

616
00:54:14,000 --> 00:54:14,590
Want penicilline

617
00:54:14,590 --> 00:54:27,340
Nee dat was toen dat kwam in ’44 was er nog geen
penicilline he dus ik nee en streptomycine ook nog

618
00:54:27,340 --> 00:54:34,670
niet want dat is denk ik pas gekomen ja heb een
zuster gehad en die heeft in het jappenkamp gezeten

619
00:54:34,840 --> 00:54:44,375
en die kwam dus in ’46 naar Nederland terug, ’46,
’47 en die had beiderzijds longtuberculose en

620
00:54:44,376 --> 00:54:51,430
die is toen opgenomen in Berg en Bos en toen
begon daar zo’n beetje de streptomycine te komen.

621
00:54:51,430 --> 00:54:53,210
Berg en Bos is Apeldoorn?

622
00:54:53,210 --> 00:54:54,860
Nee, eh Bilthoven.

623
00:54:54,860 --> 00:54:55,690
Bilthoven.

624
00:54:55,920 --> 00:55:03,430
Aan het einde van de Gezichtslaan in Bilthoven.
En daar was professor Bronkhorst was daar dinge.

625
00:55:03,710 --> 00:55:08,570
Maar die eh maar toen wisten
ze ook nog helemaal niet hoeveel

626
00:55:08,570 --> 00:55:13,680
streptomycine je moest geven
en dat is eh ja dat was allemaal

627
00:55:13,680 --> 00:55:20,832
proefondervindelijk nog en als je teveel
gaf dan konden ze potdoof worden he.

628
00:55:20,832 --> 00:55:24,970
Maar gelukkig heeft mijn zus
helemaal geen streptomycine

629
00:55:24,970 --> 00:55:27,570
gehad dus die heeft er
ook geen last van gehad.

630
00:55:27,570 --> 00:55:31,620
En u had dat middel ook
in de oorlog of ook niet?

631
00:55:31,620 --> 00:55:36,770
Inde oorlog hadden ze helemaal geen penicilline
of niks dat is allemaal na de oorlog gekomen.

632
00:55:36,770 --> 00:55:49,060
Ja eh over die radio even terug, dat er
gebeld werd dat meneer van Riemsdijk u belde.

633
00:55:49,060 --> 00:55:56,049
Mag ik daaruit opmaken dat u
een telefoon had in uw huis?

634
00:55:56,050 --> 00:55:58,459
Ja in het doktershuis hadden we telefoon
he. Hoorde bij het ziekenhuis he.

635
00:55:58,460 --> 00:56:00,300
Het was ook bij het ziekenhuis?

636
00:56:00,300 --> 00:56:05,840
ja het doktershuis was soms wel apart
maar het hoorde bij het ziekenhuis he.

637
00:56:05,840 --> 00:56:10,080
Want wij kregen het eten
van het ziekenhuis en zo he.

638
00:56:10,080 --> 00:56:13,560
Want daar hoorde telefoon bij,
ik begreep dat in de oorlog

639
00:56:13,560 --> 00:56:17,490
alle telefoon was afgesloten
behalve voor artsen, klopt dat?

640
00:56:17,490 --> 00:56:21,400
Nee eh nee dat geloof ik
niet tenminste mijn moeder

641
00:56:21,400 --> 00:56:25,460
woonde toen in de Bilt,
die kon je wel bellen he.

642
00:56:25,460 --> 00:56:25,642
Ja

643
00:56:25,643 --> 00:56:32,080
Maar dan moet ik ook denken die
tien mei we dachten toen allemaal aan

644
00:56:32,081 --> 00:56:38,779
die Hollandse waterlinie he dus ja
dat water komt omhoog dan he dan

645
00:56:38,779 --> 00:56:46,031
laten ze daar hadden ze het altijd
over he de Hollandse waterlinie.

646
00:56:46,032 --> 00:56:54,327
Nou ik ging dus van de Bilt naar Utrecht en de
Utrechtse grachten je zag het wel en de Singel zag het

647
00:56:54,328 --> 00:57:02,700
water wel hoger komen dus je was al blij s’ avonds
was het weer weg dus dan was je al blij ha ha.

648
00:57:02,700 --> 00:57:08,480
Dat heeft helemaal niets uitgehaald
die hele Hollandse waterlinie niet

649
00:57:08,480 --> 00:57:17,200
Ehm, even kijken ehm ja,
in de oorlogstijd werd elke

650
00:57:17,200 --> 00:57:21,580
arts geacht zich aan te
melden bij de Artzenkammer.

651
00:57:21,580 --> 00:57:29,610
Ja maar daar hadden wij als
artsen-assistenten niks mee te maken he.

652
00:57:29,610 --> 00:57:32,280
Wij hebben ons nooit aangemeld
bij de artsenkamer, hoor.

653
00:57:33,540 --> 00:57:39,430
Ja hmhm als arts-assistent ben je zo’n
beetje beschermd in het ziekenhuis he.

654
00:57:39,430 --> 00:57:45,220
Je had geen geen geen zal ik maar
zeggen je had een binnenwerk he geen

655
00:57:45,220 --> 00:57:50,900
buitenwerk he en huisarts had buitenwerk
he maar wij hadden dat helemaal niet.

656
00:57:53,190 --> 00:57:59,870
Wij hebben verder geen moeite moeilijkheden
gehad met de artsenkamer he hebben ons ook

657
00:57:59,870 --> 00:58:04,010
nooit hoeven aan te melden ja moeten misschien
wel maar we hebben het nooit gedaan hoor.

658
00:58:04,010 --> 00:58:06,270
Heeft u nooit een brief gehad?

659
00:58:06,270 --> 00:58:09,000
Dat weet ik niet meer geloof
ik misschien wel misschien niet.

660
00:58:09,000 --> 00:58:14,120
Dat weet ik niet maar als we hem gehad
hebben dan niet geen uitvoering aan gegeven

661
00:58:14,120 --> 00:58:16,610
En was u lid van de Maatschappij?

662
00:58:18,860 --> 00:58:26,170
Eh ja ik ben pas lid geworden van de Maatschappij
geloof ik toen ik zelfstandig werd he.

663
00:58:26,170 --> 00:58:27,093
Toen ik een eigen praktijk ging doen.

664
00:58:28,920 --> 00:58:35,400
Ja ik geloof dat ik ben in 1950 ben ik
zelfstandig gevestigd zal ik maar zeggen.

665
00:58:35,400 --> 00:58:38,351
Ik geloof dat ik toen pas lid
geworden van de Maatschappij he.

666
00:58:38,351 --> 00:58:44,550
Kan me niet herinneren dat ik van
tevoren lid was van de Maatschappij.

667
00:58:45,930 --> 00:58:51,610
Wat heeft u gemerkt van het Medisch
Contact? Voor die, dus in de oorlog?

668
00:58:52,410 --> 00:59:02,550
Niks nee. Nee, als je in zo’n ziekenhuis
zit dan merk je daar niks van he.

669
00:59:02,550 --> 00:59:06,720
Je bent helemaal beschermd he je
krijgt je eetje je droogje je natje

670
00:59:06,720 --> 00:59:15,670
dus eh in de oorlog heb ik als
assistent geen honger geleden he.

671
00:59:15,670 --> 00:59:22,450
Het ziekenhuis kreeg eh
altijd voldoende eten he.

672
00:59:22,450 --> 00:59:24,950
Waren er patiënten die honger hadden?

673
00:59:25,030 --> 00:59:26,340
Nou patiënten niet denk ik he.

674
00:59:26,340 --> 00:59:30,680
Maar dat ze met honger binnen
kwamen? Of met een hongeroedeem of.

675
00:59:30,680 --> 00:59:33,060
Ja dat wel.

676
00:59:33,060 --> 00:59:42,908
Wij kregen hier ziekenhuis hebben wij meerdere
patiënten gehad die uit de concentratiekampen kwamen.

677
00:59:44,590 --> 00:59:46,710
En dat die hier opgenomen werden.

678
00:59:46,710 --> 00:59:49,410
Na de oorlog of in de oorlog?

679
00:59:49,410 --> 00:59:50,170
Na de oorlog.

680
00:59:50,170 --> 00:59:55,910
Zal maar zeggen ’45 of tussen toen
Dachau en hoe heten al die dingen

681
00:59:55,910 --> 01:00:02,910
Bergen-Belsen bevrijd werden dat
herinner ik me wel dat we meerdere zeker

682
01:00:02,910 --> 01:00:09,320
een stuk of vijf zes hebben gehad ja
en dat was allemaal vel over been he.

683
01:00:10,370 --> 01:00:17,070
Hoe kon u die mensen
helpen, hoe deed u dat?

684
01:00:17,070 --> 01:00:24,270
Kregen meestal infusen he want je kunt ze
niet zo ineens te eten geven he maar die

685
01:00:24,270 --> 01:00:35,880
lui zijn ook allemaal opgeknapt en toen
verder gegaan naar hun eigen waar ze woonden.

686
01:00:35,880 --> 01:00:40,140
Er waren mensen die eigenlijk
niet in Eindhoven thuis hoorden

687
01:00:40,140 --> 01:00:44,100
maar die dan eerst omdat het
noorden was nog niet bevrijd.

688
01:00:45,460 --> 01:00:48,140
Dus dan werden ze bij ons opgenomen.

689
01:00:50,140 --> 01:00:56,530
En dus nou ja dan eh daar had je wel je
handen vol aan om die mensen goed te helpen.

690
01:00:56,530 --> 01:00:58,310
Dat herinner ik me wel.

691
01:00:58,310 --> 01:01:01,800
Ik herinner me een man nog heel goed,
die andere herinner ik me niet meer zo,

692
01:01:01,800 --> 01:01:06,870
maar een man herinner ik me nog heel goed
dat hij eh ja die was vel over been he.

693
01:01:07,440 --> 01:01:15,730
Die je eh ja niet helemaal volmaakt
maar toch redelijk goed weer weg gegaan.

694
01:01:16,610 --> 01:01:20,990
Maar wat deed u, u zei infuus, dat
is een...en hoe gaat dat verder dan?

695
01:01:21,290 --> 01:01:21,710
Wat?

696
01:01:23,450 --> 01:01:26,010
Nou het opknappen. Het
opknappen van zo iemand.

697
01:01:26,010 --> 01:01:31,460
Ja die je gaf infuus en
plasma-infusen denk ik he.

698
01:01:31,460 --> 01:01:36,650
Tenminste ik herinner me niet zo precies hoor
maar het is ook weer zo lang geleden he maar ja.

699
01:01:37,940 --> 01:01:41,990
Waarschijnlijk kregen ze
ook vloeibaar voedsel he.

700
01:01:41,990 --> 01:01:45,498
Om de ding eh en rust, ze lagen
maar in bed dat weet ik wel.

701
01:01:45,499 --> 01:01:52,800
Ja die herinner ik me wel
een paar van die mensen uit

702
01:01:52,800 --> 01:01:56,959
een van de concentratiekampen
dat we daar hebben gehad.

703
01:02:00,290 --> 01:02:01,150
Een stuk of wat he.

704
01:02:01,150 --> 01:02:04,010
Zeventien september,
dat was een zondag.

705
01:02:04,120 --> 01:02:11,370
En eh ik zat in de kerk en eh toen was
het een lawaai want toen kwamen al die

706
01:02:11,370 --> 01:02:19,220
vliegtuigen kwamen over met Gliders en
zweefvliegtuigen die allemaal dus gingen

707
01:02:20,170 --> 01:02:27,170
naar Son en naar Veghel en naar Nijmegen
en zo he dus dat was een geweldig lawaai.

708
01:02:27,170 --> 01:02:35,970
Want toen zegt die pater die preekte die
zei ga maar naar huis het is toch nee.

709
01:02:35,970 --> 01:02:44,190
Maar goed in ieder geval die vliegtuigen
die stonden dus bij Son en St.

710
01:02:44,190 --> 01:02:46,970
Oedenrode allemaal opgesteld
tenminste zijn ze neergekomen.

711
01:02:47,230 --> 01:02:53,852
Paar dagen later, donderdags, zegt de
gynaecoloog tegen mij Jos, heb je ga

712
01:02:53,852 --> 01:03:00,270
je eens met mij mee dan gaan we eens
naar die vliegtuigen kijken, in Son.

713
01:03:00,270 --> 01:03:06,869
Nou wij op de fiets naar Son, daar die brug
bij Son over het kanaal, het Wilhelminakanaal

714
01:03:06,870 --> 01:03:13,640
was nog opgeblazen, was een baileybrug daar
konden we dan over, nu wij naar die vliegtuigen.

715
01:03:14,950 --> 01:03:21,996
Nou er stond wel honderden vliegtuigen he
nou wij waren de enigsten die daar waren he.

716
01:03:22,570 --> 01:03:28,098
Verder geen kip. Dus we gingen
die vliegtuigen in en uit.

717
01:03:28,098 --> 01:03:33,300
We hebben allebei een hoe heet
het, zo’n kogelvrij vest meegenomen

718
01:03:33,300 --> 01:03:38,100
en dat was loodzwaar, het waren
allemaal van die ijzeren ringetjes.

719
01:03:38,100 --> 01:03:44,820
Loodzwaar was het, in ieder geval, we hebben
daar een tijdje gekeken ook in de vliegtuigen.

720
01:03:44,820 --> 01:03:50,430
Nou op een gegeven moment komen we een
vliegtuig uit en ineens horen we hands up!

721
01:03:50,430 --> 01:04:01,430
En er staat een Amerikaan staat met z’n geweer
op ons gericht. En nou we schrokken natuurlijk he.

722
01:04:01,430 --> 01:04:03,280
Nou wij staan zo.

723
01:04:03,280 --> 01:04:08,480
En toen zegt die man, ik ben
ergens ik ben neergekomen,

724
01:04:08,480 --> 01:04:11,840
een parachutist was het,
maar ik ben verdwaald.

725
01:04:11,840 --> 01:04:13,694
Weet u ook waar de Engelsen zijn?

726
01:04:13,694 --> 01:04:19,850
En toen zeiden we ja, die zijn hier
achter in een noodhm dan moet u doorlopen.

727
01:04:19,850 --> 01:04:24,920
Nou hij zei bedankt en toen nou
maar dat was wel even schrikken he.

728
01:04:25,330 --> 01:04:29,460
Toen die vent ineens te voorschijn
op ons af kwam. Met hands up!

729
01:04:29,640 --> 01:04:33,320
Heeft u nog profijt
gehad van het kogelvest?

730
01:04:33,320 --> 01:04:38,680
Nee ik heb het wel een tijdje gehad maar
iemand toen heb ik het weer weggedaan

731
01:04:38,680 --> 01:04:46,370
want iemand anders wou het hebben
maar dat was loodzwaar he loodzwaar he.

732
01:04:46,370 --> 01:04:50,418
Eh we stopten net op het punt toen
we het hadden over het hongeroedeem

733
01:04:50,419 --> 01:04:56,990
tenminste de enorme zwakte van
mensen uit concentratiekampen.

734
01:04:56,990 --> 01:05:02,470
Hoe wist u hoe u deze
mensen moest behandelen?

735
01:05:04,000 --> 01:05:11,710
Ja dat is waarschijnlijk ook ja dat ging samen
met de baas zal ik maar zeggen, onze baas.

736
01:05:12,210 --> 01:05:20,530
Ja dat zal wel ja eh ja het was toen
nog niet zo zeer bekend natuurlijk he.

737
01:05:20,530 --> 01:05:27,550
Maar ja he ze hebben eiwittekort
he dus ze moeten eiwitten hebben he.

738
01:05:27,551 --> 01:05:40,130
Dus zo he dus dan ga je theoretisch
ga je te werk, zal ik maar zeggen he.

739
01:05:41,920 --> 01:05:46,750
Ja dat eh ja dat het is allemaal weer zo lang geleden
he dat weet ik ook allemaal niet meer precies.

740
01:05:46,750 --> 01:05:55,890
Maar in ieder geval we hebben ze opgeknapt
zover. Niet volledig hoor maar een heel eind.

741
01:05:55,890 --> 01:06:01,190
Dus naderhand door konden gaan na de bevrijding
van het westen, dat ze weg konden gaan.

742
01:06:02,720 --> 01:06:07,740
Ik was benieuwd omdat het gewoon een onbekend
fenomeen was, uitgehongerde mensen, van

743
01:06:07,740 --> 01:06:13,250
hoe pakt een dokter dat nou aan, het
eigenlijk meer logisch redeneren, begrijp ik.

744
01:06:13,250 --> 01:06:20,190
Nou, ik denk dat ze plasma kregen
als infuus, dergelijke dingen he

745
01:06:20,190 --> 01:06:24,470
maar dat weet dan moet ik eerlijk
zeggen; dat weet ik niet meer hoor.

746
01:06:25,680 --> 01:06:27,880
Kende u ook dokter van Alphen-de Veer?

747
01:06:27,880 --> 01:06:29,780
Ja dat was van Phillips.

748
01:06:29,780 --> 01:06:33,220
O dat was van Phillips.

749
01:06:33,220 --> 01:06:40,080
Die was eh het hoofd van Phillips die tijd
in die tijd, oologs, was dokter Burger.

750
01:06:40,770 --> 01:06:45,790
En van Alphen het Veer was dus
onderbaas of gewoon Phillips-arts he.

751
01:06:45,790 --> 01:06:51,839
Maar daarna is van Alphen de Veer hoofd
geworden van de medische dienst, van Phillips he.

752
01:06:53,020 --> 01:06:58,380
Want hij is de eerste hoofdredacteur
van Medisch Contact geweest.

753
01:07:00,140 --> 01:07:05,839
Tenminste, Eindhoven was al bevrijd
en van ’44 tot ’45 is er al een

754
01:07:05,840 --> 01:07:09,130
editie van Medisch Contact uitgebracht
en was daar de hoofdredacteur

755
01:07:09,130 --> 01:07:13,110
van dus hij moet wat te maken hebben
gehad met het Medisch Contact.

756
01:07:13,110 --> 01:07:16,320
Ja dat weet ik niet, dat weet ik niet.

757
01:07:16,320 --> 01:07:16,600
Nee.

758
01:07:16,600 --> 01:07:23,610
Wel ...Spekke, dat was eentje die in de
ondergrondse zat hier in Eindhoven, daar

759
01:07:23,610 --> 01:07:31,620
had ik wel contact mee want die ging een
keer naar Roermond, toen Roermond dus net

760
01:07:31,620 --> 01:07:39,110
bevrijd was, en ik had dus een broer in
Roermond en die eh toen ben ik dus meegereden

761
01:07:39,110 --> 01:07:45,320
naar Roermond en toen bleek dat mijn
broer opgepikt was en in Duitsland zat.

762
01:07:46,290 --> 01:07:55,960
Die had geloof ik eh mensen niet ja uit voor
werk te werk gesteld. Die was naar Duitsland he.

763
01:07:55,960 --> 01:07:58,850
Dat weet ik wel dat toen.

764
01:08:04,120 --> 01:08:10,440
Maar van Alphen Veer dat wist ik niet maar ik weet
wel dat hij bij Phillips medische dienst was he.

765
01:08:10,440 --> 01:08:12,500
En wat deed die Spekke verder?

766
01:08:12,500 --> 01:08:13,830
Die was gynaecoloog.

767
01:08:13,830 --> 01:08:18,420
Dat was ook degene met wie
u naar Son bent geweest?

768
01:08:18,420 --> 01:08:21,860
Nee dat was ....Valke nee dat
was gynaecoloog, Spekke was van

769
01:08:21,860 --> 01:08:26,120
het St.Jozefziekenhuis en Valke
was van het binnenziekenhuis he.

770
01:08:26,120 --> 01:08:29,150
Wat deed die Spekke
voor de ondergrondse?

771
01:08:29,150 --> 01:08:37,260
Ja nou deed weet ik ook niet maar laatst
heb ik eens gelezen dat hij in hij hier

772
01:08:37,260 --> 01:08:44,560
in Brabant een van de kopstukken was van
de ondergrondse, van de artsen he, Spekke.

773
01:08:44,560 --> 01:08:45,831
Van het Medisch Contact dus.

774
01:08:45,831 --> 01:08:47,920
Ja dat zal die zeker wel
in hebben gezeten he.

775
01:08:47,920 --> 01:08:52,830
Maar toen wist u dat niet.
Wist u van andere collega’s?

776
01:08:53,010 --> 01:09:00,210
Nee. Nee dat wist ik niet.

777
01:09:00,210 --> 01:09:05,970
Nog even terug naar Den Helder, daar
heeft u nog gedokterd, wat deed u daar?

778
01:09:05,970 --> 01:09:12,530
Ja als assistent, daar heb ik een maand dat
ik dus zoveel maanden niks te doen had he,

779
01:09:12,530 --> 01:09:18,940
toen heb ik gevraagd hier op het academisch
ziekenhuis in Utrecht of ik niet ergens eh

780
01:09:18,940 --> 01:09:25,920
goed en toen hebben ze me gestuurd ga dan naar
den Helder hebben ze dat voor me gezorgd he.

781
01:09:25,920 --> 01:09:31,620
En dan had je nog een ander ziekenhuis in huis
Duinen geloof ik dat het heette en daar was een

782
01:09:31,620 --> 01:09:37,750
ook een internist en die was hoofd assistent
geweest op het academisch ziekenhuis in Utrecht.

783
01:09:38,030 --> 01:09:42,967
En dat vond ik wel aardig.

784
01:09:42,967 --> 01:09:47,170
Die zei kom ook een keer bij mij, dan zal ik je
een keer een vraag stellen en dingen uitleggen.

785
01:09:47,170 --> 01:09:52,990
Dus toen ben ik bij hem ook, Kamerling
was dat, buitengewoon aardig maar

786
01:09:53,380 --> 01:10:01,620
eh dat eh die eh ja die eh wat is het
marine-internist zal ik maar zeggen.

787
01:10:01,620 --> 01:10:07,650
Ik geloof dat hij Reiling heette, als ik me goed
herinner, dat was ook een aardige vent wel hoor.

788
01:10:07,650 --> 01:10:11,310
Maar dat was een heel
ouderwets ziekenhuis toen nog.

789
01:10:11,420 --> 01:10:19,590
Ja een zaal van 48 bedden dat
was toen da’s ook niks he.

790
01:10:19,590 --> 01:10:20,540
En hoe ging dat daar?

791
01:10:20,540 --> 01:10:23,570
Gezellig ja ik vond
wel het niet onaardig.

792
01:10:23,570 --> 01:10:27,510
En wat voor discipline heerste daar.

793
01:10:28,390 --> 01:10:32,660
Nou strenge discipline wel hoor ja ja.

794
01:10:32,660 --> 01:10:37,620
Ja die patiënten mochten natuurlijk
wel rondlopen zover kun je maar

795
01:10:40,880 --> 01:10:46,150
ehm ik had daar verder ja ik moest
nieuwe mensen nakijken en regelmatig

796
01:10:46,150 --> 01:10:50,340
dus visite lopen want die Reiling
liep niet iedere dag visite he.

797
01:10:50,340 --> 01:10:56,465
Dus dat moest ik dan doen ja
maar discipline ja uh uh ik

798
01:10:56,480 --> 01:11:02,710
geloof in de marine dat je dan
wel discipline onderhoud he.

799
01:11:02,710 --> 01:11:08,110
Ja nee maar het was een hele
ouderwetse troep, dat weet ik wel daar.

800
01:11:08,110 --> 01:11:11,810
En moesten ze dan allemaal in
bed blijven liggen als u kwam?

801
01:11:12,030 --> 01:11:15,359
Nee van mij niet hoor. Nee
ik ben geen baas, he. Haha.

802
01:11:15,360 --> 01:11:26,140
Nee maar u vertelde hiervoor dat er
ook inspectie was. Bij die patiënten.

803
01:11:26,140 --> 01:11:32,460
Ja als ze als de hoofdinternist kwam dan
moesten die lui dan moesten ze allemaal eh.

804
01:11:32,460 --> 01:11:39,090
Ja de zieken blijven liggen en de
anderen moesten naast hun bed staan, he.

805
01:11:39,090 --> 01:11:40,539
Dat hoefde bij u niet.

806
01:11:40,539 --> 01:11:40,802
Nee.

807
01:11:40,803 --> 01:11:42,450
Had u ook een rang, daar?

808
01:11:42,450 --> 01:11:42,620
Nee.

809
01:11:42,620 --> 01:11:43,870
bent u ooit in dienst geweest?

810
01:11:43,870 --> 01:11:53,780
Ja dat is ook nog zoiets, ik heb vier
broers en de oudste is vrijgeloot, de tweede

811
01:11:53,780 --> 01:12:01,660
is vrijgeloot, de derde ik geloof alle
drie eh alle drie eh vrijgeloot zijn.

812
01:12:01,660 --> 01:12:05,100
En numero vier die lootte in.

813
01:12:05,420 --> 01:12:10,040
Nou hij was kwaad dat hij als
numero vier pas aan de beurt kwam.

814
01:12:10,510 --> 01:12:16,220
En die heeft gelegen in Veenendaal
aan de Grebbenlinie. In de oorlog.

815
01:12:17,920 --> 01:12:22,460
En ik was numero vijf en ik had
broederdienst, hoefde niet in dienst.

816
01:12:22,460 --> 01:12:33,840
En toen in ’47 geloof ik, of ’48, ’47 denk ik,
toen kreeg ik ineens een brief van Willemsplein

817
01:12:33,840 --> 01:12:45,940
30 in Den Haag geloof ik, dat ik uitgezonden zou
worden naar Nederlands Indië. En nou, als arts.

818
01:12:47,700 --> 01:12:54,660
Militaire arts. Nou ik begreep geen fluit
van ik was ik was helemaal geen militair.

819
01:12:54,660 --> 01:12:58,740
En toen ben ik dus naar den
Haag gegaan en toen zegt die man

820
01:12:58,740 --> 01:13:02,231
dat was een militair dinge daar
op het Willemsplein waar ik was.

821
01:13:02,232 --> 01:13:07,300
En toen zegt hij over veertien
dagen zit je op de boot naar Indie.

822
01:13:07,300 --> 01:13:11,670
En u wordt hoofd van de
interne afdeling in Semarang.

823
01:13:12,100 --> 01:13:14,822
Nou dat vond ik helemaal
niet onaardig, ik was eh ik

824
01:13:14,822 --> 01:13:20,460
had eh was vrijgezel dus
ik vond het wel prettig he.

825
01:13:20,590 --> 01:13:28,770
Dus ik kwam terug hier in Eindhoven,
ik zeg tegen mijn baas ik ga weg hier.

826
01:13:28,770 --> 01:13:31,043
Over veertien dagen zit ik op de boot.

827
01:13:33,270 --> 01:13:40,210
Nou eh zei hij niks maar een week later kreeg
ik een brief dat ik onmisbaar was, hier.

828
01:13:40,210 --> 01:13:46,070
Toen heeft hij er werk van gemaakt
dat ik niet uitgezonden zou worden.

829
01:13:46,070 --> 01:13:51,930
Dat ik onmisbaar was voor Eindhoven.
Ja dat vond ik niet prettig he.

830
01:13:51,930 --> 01:13:54,400
Ik had best wel willen
gaan, naar Semarang he.

831
01:13:54,400 --> 01:13:56,500
Waarom heeft hij dat gedaan?

832
01:13:57,220 --> 01:14:00,010
Ja omdat hij mij dan kwijtraakte.

833
01:14:01,920 --> 01:14:08,580
En toen heeft u uw opleiding afgemaakt, hier,
en in welk jaar bent u internist geworden?

834
01:14:09,360 --> 01:14:20,240
Nou ik ben hier gekomen in ’43 en vroeger
deed je na drie jaar was je specialist.

835
01:14:20,240 --> 01:14:27,120
Dus ik geloof in ’46 of ’47 kreeg
ik m’n specialistendinge he.

836
01:14:27,120 --> 01:14:32,950
Nou en toen ben ik in ’50 heb
ik me zelfstandig gevestigd.

837
01:14:32,960 --> 01:14:41,270
Ik ben toen in de tussentijd, in die jaren
nog in Groningen geweest, bij eh op de

838
01:14:41,270 --> 01:14:49,470
interne, en ik ben een paar maanden in
Stockholm geweest in ’47 nou ja is goed en toen

839
01:14:49,470 --> 01:14:56,860
en ik heb hier nog gewerkt als Chef de
Kliniek en toen in ’50 ben ik zelf begonnen.

840
01:14:56,860 --> 01:15:02,509
Nog even terug naar die oorlogstijd,
eh, sprak u met uw collega’s

841
01:15:02,510 --> 01:15:07,430
onderling ook over de oorlog,
wat de bezetter allemaal deed?

842
01:15:07,430 --> 01:15:14,100
Nou ja als je het had over zeg laten
we zeggen de slag bij Stalingrad dat

843
01:15:14,100 --> 01:15:22,820
stond natuurlijk ja niet juist in de
krant, dan wonnen ze altijd he, als

844
01:15:22,820 --> 01:15:29,460
je het hoorde als je het ergens anders
las kon horen, dan ging het mis he.

845
01:15:29,460 --> 01:15:39,630
Dan wij wel de oorlog werd wel besproken he.
Wat er gebeurde en zo, D-Day dat allemaal.

846
01:15:39,630 --> 01:15:46,290
Toen had ik de radio he, want ik had hem in mei
gekregen. En 6 juni is die D-Day geweest he.

847
01:15:46,290 --> 01:15:48,420
Dus dat was prettig toen he.

848
01:15:48,420 --> 01:15:52,730
En ook toen wat er in Eindhoven
gebeurde, als er weer een

849
01:15:52,730 --> 01:15:57,040
aanslag geweest was of als
het verzet iets gedaan had.

850
01:15:58,320 --> 01:16:03,820
Ja dat weet ik eigenlijk niet, of er hier in Eindhoven
zoveel gebeurt is dat weet ik eigenlijk niet.

851
01:16:03,820 --> 01:16:09,140
Dat herinner ik me niet, dat weet ik
niet he. Dat durf ik iet te zeggen.

852
01:16:09,140 --> 01:16:19,840
En wist u ook of u collaborateurs
behandelde? Als patiënt?

853
01:16:19,840 --> 01:16:26,600
Nou ik weet wel dat toen wij bevrijd waren
toen lag er een een vrouw een jongere

854
01:16:26,600 --> 01:16:33,770
vrouw was opgenomen en die had geheuld
met een Duitser of een NSB-er weet ik het,

855
01:16:33,770 --> 01:16:44,600
en die lag in een kamer met z’n tweeën
he dus eh en toen moest en toen was er een

856
01:16:44,600 --> 01:16:51,370
vent van de BS, de Binnenlandse Strijdkrachten,
die hield er wacht bij, bij die vrouw.

857
01:16:51,370 --> 01:16:57,880
Die zat soms in de kamer, soms buiten
de kamer, en op een gegeven moment

858
01:16:57,880 --> 01:17:03,340
heeft een vent een praatje gemaakt
met die vrouw, weet ik wat, en zijn

859
01:17:03,340 --> 01:17:08,720
geweer laten zien en dat geweer is
af gegaan en die vrouw dood geschoten.

860
01:17:09,310 --> 01:17:10,840
Niet bewust maar per ongeluk.

861
01:17:10,840 --> 01:17:15,110
In het ziekenhuis?

862
01:17:15,110 --> 01:17:21,070
Ja en die kogel ging door de muur en bij een
andere patiënt rakelings langs het hoofd.

863
01:17:21,070 --> 01:17:26,140
Dat was een patiënt van u?

864
01:17:26,140 --> 01:17:27,230
Ja, ja ja.

865
01:17:27,230 --> 01:17:31,420
Vond u het moeilijk om
zo iemand te behandelen?

866
01:17:33,080 --> 01:17:36,390
ja, je moet ze behandelen he.

867
01:17:36,500 --> 01:17:36,760
Waarom?

868
01:17:36,760 --> 01:17:41,743
Nou omdat het patiënten zijn he.

869
01:17:41,743 --> 01:17:48,899
Nou ik moet zeggen, wij waren met z’n
vieren in het doktershuis en we hadden

870
01:17:48,900 --> 01:17:54,290
na de oorlog, meteen na de bevrijding,
hadden we van de voorzitter van het Rode

871
01:17:54,290 --> 01:18:02,670
Kruis, niet van Riemsdijk, was voorzitster,
hadden we een Rode kruisarmband

872
01:18:02,670 --> 01:18:08,000
gekregen dus wij hadden zo’n Rode
kruisarmband nou daar deden we wonderen mee.

873
01:18:08,820 --> 01:18:15,220
We liepen daar het politiebureau binnen,
hoofdbureau van de politie, niemand die

874
01:18:15,220 --> 01:18:21,650
ons tegenhield, we liepen gewoon door de
kamer van de hoofdcommissaris, niemand zei

875
01:18:22,150 --> 01:18:27,189
iets van wat komen jullie hier doen, nou
we waren gewoon kind aan huis daar he.

876
01:18:27,190 --> 01:18:35,360
En we kwamen daar, zo’n binnenplaats in het
bureau, he dat was een groot bureau van politie,

877
01:18:36,050 --> 01:18:46,410
en daar zaten dus die NSB’ers in de cellen en er
werden Hollandse vrouwen die geheuld hadden met

878
01:18:46,410 --> 01:18:51,919
de Duitsers of met de NSB’ers die werden daar
binnen gebracht en werden daar kaal geknipt he.

879
01:18:51,920 --> 01:18:55,810
Nou daar stonden we ook bij te kijken.

880
01:18:55,810 --> 01:19:01,920
En nou ja in ieder geval iedere dag
gingen we even naar het politiebureau

881
01:19:01,920 --> 01:19:05,950
en niemand die ooit tegen ons zei
wat komen jullie hier doen he.

882
01:19:05,970 --> 01:19:11,337
Nou maar het mooiste was, die
binnenplaats, was er dus, ja

883
01:19:11,660 --> 01:19:17,320
vroeger had je geen toiletten
maar ja plaste je tegen de muur.

884
01:19:17,320 --> 01:19:27,880
En eronder was een goot he. Nou op die binnenplaats
was die goot verstopt. Ook van fecaliën.

885
01:19:27,880 --> 01:19:35,270
Eh nou het stonk daar en het liep allemaal over
de grond heen. Nou het was een vieze troep.

886
01:19:35,590 --> 01:19:42,576
Een van die vier van ons he die deed
zo’n cel open en die zegt tegen die vent;

887
01:19:42,577 --> 01:19:47,240
zeker een NSB’er die erin zat, jij komt
hier en je maakt dat direct schoon he.

888
01:19:47,240 --> 01:19:55,220
En zorg dat het direct allemaal weer wegloopt.
Nou, hij had eigenlijk geen barst te vertellen he.

889
01:19:55,220 --> 01:20:05,300
Maar wij waren, wij konden met die Rode
Kruisarmband ja we konden alles doen.

890
01:20:06,240 --> 01:20:10,080
Maar waarom, was dat,
waarom kwam u daar?

891
01:20:10,080 --> 01:20:16,910
Om eens te gaan kijken natuurlijk he. Het
was vlak bij ons, vlakbij het ziekenhuis he.

892
01:20:16,910 --> 01:20:21,540
Vlakbij, kon je even heenlopen he.

893
01:20:21,540 --> 01:20:28,169
Maar als zo’n patiënt, als iemand patiënt zou
zijn, dan zou u die wel weer helpen, begrijp ik.

894
01:20:28,170 --> 01:20:29,670
Ja allicht, ja dat moet je he.

895
01:20:29,670 --> 01:20:48,200
Ja u zegt dat moet je, maar u bent toch een vrij
mens om te beslissen of u wel of niet iemand helpt.

896
01:20:48,200 --> 01:20:48,420
Ja maar je mag iemand niet in de steek laten.
Je kunt iemand toch niet dood laten gaan?

897
01:20:48,420 --> 01:20:49,040
Dat is uw mores.

898
01:20:49,040 --> 01:20:49,120
Ja.

899
01:20:49,120 --> 01:20:51,660
Waar heeft u dat geleerd? Die mores?

900
01:20:51,660 --> 01:21:01,510
Ja dat is dat is me ja of dat van mijn
geloof is of van mijn opvoeding, dat weet

901
01:21:01,510 --> 01:21:07,150
ik ook niet, maar ja je mag iemand als
arts niet iemand bewust dood laten gaan he.

902
01:21:07,150 --> 01:21:09,340
As je hem kunt helpen he.

903
01:21:09,340 --> 01:21:13,200
Lijkt mij een mooi
einde van dit verhaal.

904
01:21:13,200 --> 01:21:15,330
Ja.