1
00:00:29,100 --> 00:00:32,899
Kunt u uw naam zeggen, waar u bent
geboren en wanneer u bent geboren

2
00:00:33,290 --> 00:00:46,320
Mijn naam is Hendrik van ’t Wout. Ik ben
geboren 24 Januari 1923 in Katwijk aan Zee

3
00:00:46,320 --> 00:00:49,280
Katwijk aan Zee, u heeft
gevaren. Waarom bent u gaan varen

4
00:00:53,490 --> 00:01:00,060
Ik zat op de school, in de zevende
klas zat ik met meester Siderius

5
00:01:00,840 --> 00:01:09,170
En ik kon goed leren. Maar ja meester Siderius
had tegen mij gezegd dat ik verder moest leren.

6
00:01:09,780 --> 00:01:14,700
Dat heb ik tegen mijn ouders gezegd, maar
die zeiden: ‘Dat gaat niet, want wij hebben

7
00:01:14,700 --> 00:01:22,651
acht kinderen en die moeten te eten hebben’.
Dus op een middag kwam ik thuis, en toen zei

8
00:01:22,652 --> 00:01:28,590
mijn moeder: ‘Je moet volgende week varen
op de visserij’. 'Daar ga ik niet op varen.

9
00:01:28,590 --> 00:01:31,070
Ik moet niet op de visserij.

10
00:01:31,070 --> 00:01:35,322
Heb ik geen zin in!' Maar
ja, ik ging de volgende dag

11
00:01:35,323 --> 00:01:39,615
weer naar school en toen heb
ik verteld tegen de meester.

12
00:01:39,615 --> 00:01:41,110
Hij zei: "Dat gebeurt niet, ik
ga weer naar je ouders toe".

13
00:01:41,440 --> 00:01:46,400
En hij is drie of vier keer
geweest, maar ik moest varen.

14
00:01:47,210 --> 00:01:55,340
En toen heb ik mijn eerste reis gemaakt in 1937
op de Vlaardingen 197 met schipper Arie van Roon.

15
00:01:55,340 --> 00:02:01,030
Dat kan ik me nog goed herinneren, mijn
eerste reis. Ik was elke dag zeeziek

16
00:02:01,030 --> 00:02:08,490
Ik was echt elke dag zeeziek. Ik dacht ik
red het niet, maar ik moest blijven varen

17
00:02:08,490 --> 00:02:11,120
Wat waren uw werkzaamheden aan boord

18
00:02:11,670 --> 00:02:17,160
Dat was reepschieten. Dat was de lijn
die ik in de rondte moest opschieten.

19
00:02:17,170 --> 00:02:20,360
En die mocht niet besnijden,
maar als die netten van

20
00:02:20,360 --> 00:02:25,350
boord af gingen, in zee
gingen, dan ging die reep mee.

21
00:02:25,350 --> 00:02:32,280
Dat stuk touw, en dat mocht niet besnijden
dus het moest helemaal netjes gebeuren.

22
00:02:33,170 --> 00:02:34,360
Nou dat heb ik een paar jaar gedaan.

23
00:02:34,360 --> 00:02:47,330
En toen was het 1939 toen de oorlog uitbrak met
Hitler met Polen. Toen zat ik op de Katwijk 102.

24
00:02:47,330 --> 00:02:55,800
Met schipper Arie Guyt. Wij lagen te
vissen en toen brak die oorlog uit.

25
00:02:55,800 --> 00:03:04,800
En toen zeiden die matrozen, ik had niks te zeggen
want ik was reepschieter, dat ze naar huis wilden

26
00:03:04,800 --> 00:03:09,450
Want er drijven mijnen
en dat is te gevaarlijk.

27
00:03:09,450 --> 00:03:14,216
Dus toen zijn wij naar huis gegaan,
dat was ongeveer in September.

28
00:03:14,216 --> 00:03:20,220
Ja, zei mijn vader, je
moet toch aan het werk.

29
00:03:20,220 --> 00:03:26,253
Van mij mag je wel in de visserij [bedoelt
koopvaardij]. Van mijn moeder niet.

30
00:03:26,253 --> 00:03:32,530
Ze zei:' Nee, ik heb al een zoon op
de koopvaardij zitten'. Die zat op de

31
00:03:32,530 --> 00:03:39,770
Volendam van de Holland- Amerika Lijn,
en ze wilde geen tweede zoon wegsturen.

32
00:03:40,980 --> 00:03:46,179
Maar ik moest aan het werk.
Ik moest geld verdienen.

33
00:03:46,180 --> 00:03:52,180
Toen kwam ik via een
kameraad van me terecht, Niek

34
00:03:52,180 --> 00:03:57,120
van Rijn, die zei: ‘Henk,
ik heb een baantje voor je.

35
00:03:57,120 --> 00:03:59,410
Jij mag zondags werken
van je vader niet?

36
00:04:00,600 --> 00:04:05,350
Ja, die gaf nergens om. Mijn
moeder wel, die was christelijk.

37
00:04:05,350 --> 00:04:08,640
‘Je kan bij de golfbaan
komen, de Haagse golfbaan.

38
00:04:11,800 --> 00:04:16,650
Maar dan moet je zondags ook
werken’. Dus ik er naar toe.

39
00:04:16,650 --> 00:04:23,210
En daar was een secretaresse, dat
was een jodin…. Maar ja ik hoorde

40
00:04:23,210 --> 00:04:26,734
steeds die Hitler op de radio,
en ik denk: dat gaat niet goed.

41
00:04:26,734 --> 00:04:34,650
Ik zei tegen mijn moeder ik moet hier
weg.'Ja, maar hij had met zijn hand op

42
00:04:34,650 --> 00:04:42,920
de bijbel beloofd dat hij Nederland
niet aan zou vallen'. 'Ja dat kan hij wel

43
00:04:42,920 --> 00:04:47,976
beloven'. Dus ik heb een gesprek gehad
met die secretaresse, ik zeg zo en zo.

44
00:04:47,976 --> 00:04:52,050
Ze zegt: ‘Nou, ik zal je af en
toe iemand geven die veel tip

45
00:04:52,050 --> 00:04:58,810
geeft’. Dat was Prins Bernhard,
die kwam er ook veel golfen

46
00:04:58,810 --> 00:05:05,640
‘Dan spaar je dat op en ga je stiekum
zonder dat je ouders het weten met

47
00:05:05,640 --> 00:05:10,070
de trein naar Amsterdam’. Want ja ik
moest mijn geld afdragen natuurlijk.

48
00:05:10,070 --> 00:05:12,680
Maar van die fooien wisten ze niet.

49
00:05:12,680 --> 00:05:23,092
En zodoende ben ik met een paar kameraden naar
Maatschappij Nederland geweest. En maar afwachten.

50
00:05:23,092 --> 00:05:30,450
En toen was het Januari, en voordat
ik 17 werd kwam het bericht.

51
00:05:30,450 --> 00:05:33,510
Dat ik moest monsteren met de Mapia.

52
00:05:36,220 --> 00:05:46,068
En toen op 1 Februari, ik weet wel dat
ik een klein rieten koffertje bij me had

53
00:05:46,068 --> 00:05:51,260
waar één verschoning in zat want ik zou
maar voor een paar maanden weg gaan.

54
00:05:52,430 --> 00:06:04,030
Het was Februari 1940 en in
Februari 1946 kwam ik terug

55
00:06:04,030 --> 00:06:07,110
Dus ik heb mijn portie wel gehad die zes jaar.
Ik heb nooit geweten dat het zo lang zou duren.

56
00:06:07,420 --> 00:06:08,545
Maar ja ik ben er nog

57
00:06:11,770 --> 00:06:17,710
Kunt u ons vertellen hoe u heeft
gehoord dat Nederland in oorlog was

58
00:06:17,710 --> 00:06:22,780
Wij gingen varen, we
moesten naar Indië toe.

59
00:06:22,780 --> 00:06:31,450
En op een gegeven moment toen zat ik aardappelen
te schillen met de koksmaat in de midscheeps.

60
00:06:31,980 --> 00:06:37,035
Toen kwam die chef-kok naar ons toe en
zei: ‘Wij moeten straks in de salon komen

61
00:06:37,060 --> 00:06:41,679
met de hele bemanning’, want we lagen
ergens voor anker in Palembang geloof ik.

62
00:06:41,680 --> 00:06:49,099
Hij zegt:' Wij moeten daar komen, maar
jullie blijven schillen want die aardappelen

63
00:06:49,100 --> 00:06:52,880
moeten geschild worden'. Want die anderen
lichtmatrozen die konden niet schillen,

64
00:06:52,880 --> 00:06:56,440
dat waren Amsterdammers die hielden van
een aardappel maar zo’n stukje over.

65
00:06:56,440 --> 00:06:59,520
Nou ja wij bleven zitten

66
00:06:59,520 --> 00:07:04,110
Toen kwam die bakker en hij zegt: ’Er
liggen warme broodjes in de oven.

67
00:07:04,110 --> 00:07:09,100
Als wij weg zijn, pak dan maar een warm
broodje’. Dus wij gaan verder schillen.

68
00:07:09,100 --> 00:07:12,280
De hele bemanning moest naar
de salon, want de koningin

69
00:07:12,280 --> 00:07:16,140
kwam op de radio, Radio
Oranje vanuit Engeland.

70
00:07:16,700 --> 00:07:22,980
Op gegeven moment komt die chef-kok met een
rode kop aanlopen. ‘Schiet op, schiet op!

71
00:07:23,390 --> 00:07:28,280
Direct in de salon komen!’. Had hij van de kapitein
op zijn sodemieter gehad dat wij er niet waren.

72
00:07:28,640 --> 00:07:31,160
We kwamen net op tijd.

73
00:07:32,290 --> 00:07:44,060
‘Stilte, stilte’. Toen was er de koningin die
zei: ‘Landgenoten, omdat er veel slachtoffers

74
00:07:44,060 --> 00:07:52,260
vallen en door het wrede optreden van de
vijand, die geen ontzag heeft voor mensenlevens.

75
00:07:52,400 --> 00:07:57,410
En dat we daarbij onze
mensen willen besparen, hebben

76
00:07:57,410 --> 00:08:02,660
we besluit genomen om te
vluchten naar Engeland.

77
00:08:02,660 --> 00:08:06,260
met de Koninklijke
familie en de regering.

78
00:08:07,150 --> 00:08:11,230
En ik reken op iedere Nederlander die
zich buiten Nederland bevindt, waar

79
00:08:11,230 --> 00:08:17,770
ook ter wereld, dat deze met ons
samen de oorlog voort wil zetten tot

80
00:08:17,770 --> 00:08:24,310
Nederland bevrijd is’. En toen was het
natuurlijk het Wilhelmus en tranen.

81
00:08:24,960 --> 00:08:31,172
Maar ja…dan gaan ze praten, de bemanning.
En er waren twee van de verkeerde kant.

82
00:08:31,172 --> 00:08:33,770
Want die een zei van: ‘Wat kan mij het
nou schelen wat er voor haven achter

83
00:08:34,990 --> 00:08:43,310
op staat, als ik maar meer geld krijg
en meer eten’. Nou dat werd vechten.

84
00:08:43,590 --> 00:08:51,480
Die twee werden van boord gehaald via de
kapitein. En die werden achter slot gezet.

85
00:08:51,640 --> 00:08:57,460
Dat was de oorlog. Er moesten
allemaal dingen gebeuren natuurlijk.

86
00:08:57,460 --> 00:08:59,860
Het schip moest
geschilderd worden, grijs

87
00:09:00,750 --> 00:09:04,440
Grijze verf. Want het was allemaal
zwart en wit, dat mocht niet meer.

88
00:09:04,440 --> 00:09:10,860
Dus iedereen… en de patrijspoorten
die moesten zwart gemaakt worden.

89
00:09:11,300 --> 00:09:18,440
Afijn het was allemaal donker en iedereen moest
zijn steentje bijdragen. En dat ging zo door

90
00:09:18,440 --> 00:09:21,521
En u heeft ook uw steentje bijgedragen

91
00:09:21,521 --> 00:09:22,707
Ja ik heb ook geschilderd. Iedereen
moest zijn eigen eten halen.

92
00:09:22,708 --> 00:09:32,842
Anders moesten de lichtmatrozen,
ik was lichtmatroos, het

93
00:09:32,842 --> 00:09:38,479
eten voor de bemanning halen
maar dat hoefde niet meer.

94
00:09:38,480 --> 00:09:45,776
Dat ging zo door en er waren protesten natuurlijk.
‘Waarmee moeten wij vechten? We hebben niks.

95
00:09:46,528 --> 00:09:53,203
We hebben geen revolver, geen kanon,
geen mitrailleur’. En toen zei die

96
00:09:53,204 --> 00:09:57,756
koksmaat, want de kapitein was er
ook bij: ‘We willen wel varen, we

97
00:09:58,202 --> 00:10:00,770
willen Nederland bevrijden, maar
dan moet je wel terug kunnen vechten

98
00:10:00,770 --> 00:10:04,650
Er komen allemaal vliegtuigen aan, wat
moet je dan doen?’. En toen zei die

99
00:10:04,650 --> 00:10:11,276
koksmaat: ‘Kapitein, een katapult’
(gelach). Die kreeg een draai om zijn oren.

100
00:10:11,276 --> 00:10:15,710
Toen stak ik mijn hand ook op en
zeg: ‘Kapitein, pijl en boog’. Ja

101
00:10:15,710 --> 00:10:26,560
we waren jong, en als je zestien of
zeventien bent zie je geen gevaar.

102
00:10:26,560 --> 00:10:32,686
Toen kwam de timmerman met een
idee.' Een houten kanon maken.

103
00:10:32,687 --> 00:10:43,680
En die zetten we achterop, dat schrikt die
vijand af'. Maar ja dat ging niet door natuurlijk.

104
00:10:43,680 --> 00:10:46,922
Een maand later ongeveer,
want toen gingen we de kust

105
00:10:46,923 --> 00:10:56,610
helemaal af, kwamen we bij
Soerabaja en moesten we tekenen.

106
00:10:56,610 --> 00:10:59,070
Een geel papier was het

107
00:10:59,070 --> 00:11:02,130
Want alles was overgedragen
aan de Shipping.

108
00:11:03,370 --> 00:11:10,070
Dus iedereen… er stond op dat
papiertje… iedereen was verplicht om

109
00:11:10,070 --> 00:11:18,336
alle gegevens en opdrachten, hoe
gevaarlijk ze ook zijn, te doen.

110
00:11:18,336 --> 00:11:30,120
Weigeren betekent
landverraad, als je weigert.

111
00:11:30,770 --> 00:11:35,100
Dus iedereen moest tekenen,
of je dan op een onderzeeër

112
00:11:35,100 --> 00:11:40,040
gezet of op een vliegtuig
moederschip of op de koopvaardij.

113
00:11:40,040 --> 00:11:50,420
Je moest die opdracht vervullen. Als was hij
nog zo gevaarlijk. Nou ja ik ging ook tekenen.

114
00:11:50,420 --> 00:11:59,180
Dus ik naar die tafel toe, en
toen riepen er paar matrozen: ‘Van

115
00:11:59,180 --> 00:12:02,510
’t Wout, je hoeft niet te tekenen,
je bent niet dienstplichtig’

116
00:12:02,510 --> 00:12:07,890
Ik zeg:' Moet je eens luisteren. Ik ben
alleen, mijn ouders zitten in Katwijk.

117
00:12:07,890 --> 00:12:14,620
Ik kan niet even een telegrammetje
sturen of ik moet tekenen.

118
00:12:14,620 --> 00:12:22,141
Ik ben mijn eigen baas en ik teken'.‘Ja
maar je tekent je doodvonnis’. 'Als

119
00:12:22,141 --> 00:12:26,500
het mijn tijd is ga ik, waar ik ook
ben'. En zodoende hebben wij getekend.

120
00:12:26,500 --> 00:12:32,220
Maar ja kwamen wel weer protesten
natuurlijk. Waarom moest je tekenen?

121
00:12:32,220 --> 00:12:37,810
Kijk een hoop van onze
collega’s hadden nog geleefd

122
00:12:38,120 --> 00:12:42,540
als wij terug hadden kunnen
vechten met materiaal.

123
00:12:42,710 --> 00:12:44,030
Maar dat hadden we
niet. We hadden niks.

124
00:12:44,030 --> 00:12:54,280
De Poelau Bras ook, die werd aangevallen met al
die mensen aan boord. Die was op weg naar Colombo.

125
00:12:54,280 --> 00:13:00,666
Toen ging een van die Colombianen net met z’n geweer
zitten schieten terwijl hij een vliegtuig zat.

126
00:13:00,667 --> 00:13:02,530
Eén vliegtuig, een Japanees

127
00:13:03,170 --> 00:13:11,110
Maar die ging hulp halen en dat
heeft hun de kop gekocht. Je had niks

128
00:13:11,110 --> 00:13:15,700
Waren er veel protesten aan boord om te
tekenen, of tekende iedereen eigenlijk wel

129
00:13:15,700 --> 00:13:24,530
Nou de meesten hebben wel getekend maar er
waren ook wel tien die niet getekend hebben.

130
00:13:24,530 --> 00:13:27,378
Als je getrouwd bent en je hebt
vier of vijf kinderen, wat moet je

131
00:13:30,790 --> 00:13:36,170
En als je niet tekende,
wat gebeurde er dan

132
00:13:36,170 --> 00:13:41,290
Als je niet tekende dan
hielden ze je in de gaten.

133
00:13:41,290 --> 00:13:48,254
En dan als ze dan zeiden dat je
naar een andere boot moest, en je

134
00:13:48,254 --> 00:13:54,730
weigerde dat…dat tekenen was er
alleen zodat je een opdracht vervulde.

135
00:13:54,730 --> 00:14:04,790
Maar het was niet zo dat je niet ging varen. Als
je weigerde om te varen werd je achter slot gezet

136
00:14:04,960 --> 00:14:08,120
Heeft u mensen gekend die
weigerden om te varen

137
00:14:09,610 --> 00:14:15,211
Nou ja niet veel. Enkel een paar
die van de verkeerde kant waren.

138
00:14:15,212 --> 00:14:17,663
Maar die werden van boord gehaald dus.

139
00:14:17,663 --> 00:14:26,990
Het was natuurlijk wel dat de een zichzelf
ziek melde en de ander had heimwee.

140
00:14:27,030 --> 00:14:28,150
Die had je ook allemaal.

141
00:14:30,580 --> 00:14:37,076
En als je op een munitieschip zit en je
bent bang, dan meld je je ziek natuurlijk.

142
00:14:37,440 --> 00:14:47,796
Of je gaat wat anders zoeken of zo iets. Maar ja,
toen Amerika in de oorlog kwam kregen we alles.

143
00:14:47,797 --> 00:14:53,720
Toen hadden we het beste materiaal.
Dan kon je terug schieten.

144
00:14:54,780 --> 00:14:58,940
Maar goed ik moest van de een
op de ander, eerst op de Mapia

145
00:15:00,160 --> 00:15:06,200
Daar zat ik. Toen moest ik weer naar de
Poelau Laut want daar was personeel te kort.

146
00:15:06,820 --> 00:15:20,410
Die wou varen maar had geen bemanning.
Van de Poelau Laut kwamen we in Sydney.

147
00:15:22,620 --> 00:15:27,190
En daar lag de Oranje. Die hadden
ze verbouwd tot hospitaalschip.

148
00:15:27,970 --> 00:15:35,330
En de Oranje moest zijn eerste reis maken naar
Suez. En daar kwamen ze een matroos te kort.

149
00:15:36,150 --> 00:15:40,292
Dus ze haalden mij van de
Poelau Laut af voor de Oranje.

150
00:15:40,293 --> 00:15:47,190
Met de Oranje zijn we naar ...met
Indonesisch personeel, verplegend

151
00:15:47,190 --> 00:15:52,660
personeel uit Indonesië vandaan, dus
zijn we met de Oranje naar Suez gegaan.

152
00:15:52,660 --> 00:15:59,340
Om gewonden te halen die
om Libië gevochten hadden.

153
00:15:59,370 --> 00:16:05,900
Maar we mochten niet aan de kant komen,
want we hadden die reis een kolonel aan boord

154
00:16:06,900 --> 00:16:10,220
De moffen moeten dat geweten
hebben, want dat betekende

155
00:16:10,220 --> 00:16:13,442
dan dat je een regiment
soldaten aan boord had.

156
00:16:13,443 --> 00:16:21,089
Dus wij mochten niet aan de kant. Dan kwam er een
vlot aan met gewonden. Zal ik nooit vergeten.

157
00:16:21,090 --> 00:16:29,550
Degenen die lopen konden kwamen dan langs
de valreep boven, maar er waren misschien

158
00:16:29,550 --> 00:16:38,860
tachtig of negentig die stompjes hadden,
shellshockers, of met één been of één arm.

159
00:16:39,290 --> 00:16:41,690
Maar die shellshockers… dan
moesten wij naar beneden.

160
00:16:41,690 --> 00:16:47,500
Naar dat vlot met een kraantje
in zo’n bak en dan moesten

161
00:16:47,500 --> 00:16:50,305
we er over heen staan en dan
werden ze zo aan boord gehesen.

162
00:16:50,305 --> 00:16:56,200
En ’s avonds tegen het
donker moesten we weer weg.

163
00:16:56,200 --> 00:17:01,630
En gingen de mensen van dat
vlot weer terug op de kant

164
00:17:02,360 --> 00:17:06,470
U kunt begrijpen wat een
ellende dat was, want we

165
00:17:06,470 --> 00:17:09,150
waren bang dat we achter
na gezeten werden of zoiets.

166
00:17:09,150 --> 00:17:11,270
En dat zijn we ook die nacht.

167
00:17:13,780 --> 00:17:17,140
Maar ja, de Oranje kon natuurlijk
twintig of tweeëntwintig mijl daar, dus

168
00:17:17,140 --> 00:17:22,410
steeds zigzaggen en dat is gelukkig…
en de volgende morgen weer terug

169
00:17:22,410 --> 00:17:25,160
En welk jaar was dat, weet u dat nog

170
00:17:25,330 --> 00:17:35,210
Dat moet hier op staan, dus dat was in…even
kijken... de Oranje 12-03-41 tot 20-12-41.

171
00:17:35,380 --> 00:17:45,060
En toen brachten we die mensen
weer terug naar Australië

172
00:17:45,290 --> 00:17:47,470
Dat waren ook Australische soldaten

173
00:17:47,470 --> 00:17:58,010
Ja, die waren allemaal gewond. En Nieuw-
Zeelandse. Nou dat was natuurlijk huilen op die kant

174
00:17:58,080 --> 00:18:07,430
Maar die gasten, die gewonden, die konden
niet opschieten met het Indonesische personeel.

175
00:18:07,430 --> 00:18:10,542
Die konden elkaar niet verstaan
natuurlijk. Dus dat was altijd feest.

176
00:18:10,542 --> 00:18:20,430
Toen hebben ze besloten om die mensen terug te
sturen en Australische verpleegkundigen mee te geven.

177
00:18:20,430 --> 00:18:27,730
Dus wij gingen weer van Sydney met een dubbele
bezetting van verpleegkundigen naar Soerabaja.

178
00:18:28,190 --> 00:18:36,050
En nou ja, ik zat goed op die Oranje.
Hospitaalschip, niet gevaarlijk.

179
00:18:37,660 --> 00:18:45,122
Word ik geroepen of ik even
boven kan komen bij de kapitein.

180
00:18:45,122 --> 00:18:50,100
‘Van ’t Wout het spijt me maar er
is een matroos die is niet honderd

181
00:18:50,100 --> 00:18:59,450
procent meer, en op de Oranje
kan die jou makkelijk vervangen.

182
00:18:59,450 --> 00:18:59,839
En we hebben kanonniers nodig’

183
00:18:59,840 --> 00:19:00,680
Kanonniers?

184
00:19:01,120 --> 00:19:06,550
‘Ja, je krijgt een opleiding
hier in Soerabaja van de Marine

185
00:19:08,560 --> 00:19:10,860
als kanonnier’. We kregen
mitrailleurs en kanonnen aan boord.

186
00:19:10,860 --> 00:19:25,753
Daar werd voor gezorgd. Goed, ik kreeg een opleiding
met een man of zes. Een sergeant van de Marine.

187
00:19:25,753 --> 00:19:30,941
Zal ik nooit vergeten.
Kei en keihard was hij.

188
00:19:30,941 --> 00:19:37,760
Hij zegt: ’Van ’t Wout wil je blijven
leven in de oorlog?’ Ja als het kan wel.

189
00:19:37,760 --> 00:19:44,200
‘Dan moet je de eerste wezen die
schiet’. Op een gegeven moment toen was

190
00:19:44,200 --> 00:19:49,886
het tegen schemer, liet hij ons
halen en zegt:’De vijand is er, de

191
00:19:49,887 --> 00:19:52,540
vijand is er’. Dus wij natuurlijk naar
buiten toe met het geweer en alles.

192
00:19:53,140 --> 00:20:00,750
‘Kijk, kijk in die boom, zie je die Jap zitten?’
Toen was die Jap die kwam er al aan natuurlijk..

193
00:20:00,750 --> 00:20:05,230
Ik zie die hele vent niet,
die is zo zwart als een boom.

194
00:20:05,230 --> 00:20:08,440
‘Kerel steek dan een kaarsje
op’. Zo’n kerel was dat.

195
00:20:08,440 --> 00:20:12,560
Goed we hebben daar een
opleiding gehad van zeven dagen.

196
00:20:13,330 --> 00:20:18,000
Toen hadden we onze brevet en
kregen we nog een rijsttafel.

197
00:20:19,100 --> 00:20:34,980
Hij zegt ‘Van ’t Wout, jij bent vroom
opgevoed niet?’. 'Mijn moeder was vroom'.

198
00:20:34,980 --> 00:20:43,290
‘Dus je weet ook wat er in de bijbel
staat?’. 'Ja, je vijanden liefhebben als

199
00:20:43,290 --> 00:20:47,805
jezelf ‘Heb je een bijbel?’. Ik had een
bijbeltje mee gehad van meester Siderius.

200
00:20:47,805 --> 00:20:55,181
Daar stond op ‘Vrees God, en houd zijn geboden’.
Dat weet ik nog goed. Had hij er op geschreven.

201
00:20:55,181 --> 00:20:56,660
Ik had ook een bijbel zegt
ie, ik kom uit Zeeland vandaan

202
00:20:56,660 --> 00:20:58,220
‘Weet je wat ik gedaan heb? Ik heb mijn bijbel
weggestopt totdat de oorlog afgelopen is.

203
00:20:58,290 --> 00:21:06,731
Dat moet jij ook doen’. En dan
kregen we nog heel veel rijsttafel.

204
00:21:06,731 --> 00:21:18,240
En toen gingen we naar Tosari toe. Dat was
dan een… buiten Bandoeng. Prachtige natuur.

205
00:21:18,250 --> 00:21:23,700
Vuurspugende bergen. En toen moesten
we wachten met een man of zes.

206
00:21:24,350 --> 00:21:33,590
Want ja die Japanees die zat
al op Java. Dus dat wordt link.

207
00:21:34,280 --> 00:21:41,444
Ik denk: ja, waar ben ik aan begonnen
door van die Oranje af te gaan.

208
00:21:41,445 --> 00:21:45,840
Op een gegeven moment kom ik ’s avonds wat eten.
Ja, morgenochtend om zes uur iedereen klaar staan.

209
00:21:47,210 --> 00:21:49,990
We gaan met een
vliegtuig naar Singapore.

210
00:21:52,550 --> 00:21:58,017
Eerst met een auto naar het vliegveld en daar
ligt een schip. En dat moet bemand worden.

211
00:21:58,018 --> 00:22:00,810
En dat moeten we vrij zien te krijgen

212
00:22:00,810 --> 00:22:01,710
In Singapore lag dat schip

213
00:22:01,710 --> 00:22:09,330
En er waren al een paar mensen aan boord,
dus wij moesten met z’n zessen daar naartoe.

214
00:22:09,330 --> 00:22:12,100
Nou wij waren blij natuurlijk.

215
00:22:12,100 --> 00:22:18,050
Gepakt en gezakt, je had niet veel
want onze kleding stond in Soerabaja.

216
00:22:18,050 --> 00:22:24,860
Dat had ik daar in de loods staan. Goed de
volgende morgen werd ik wakker, breakfast, eten.

217
00:22:25,160 --> 00:22:34,650
'Gaat niet door! Singapore is gevallen. De
Japanesen zijn Singapore binnengevallen.

218
00:22:34,650 --> 00:22:42,353
We kunnen er niet meer terecht!' Nou, ik zeg
tegen mijn maat: 'Dat ziet er goed uit voor ons.

219
00:22:42,353 --> 00:22:43,094
We moeten ´s morgens een plekje vinden
waar we weg kunnen kruipen want straks

220
00:22:43,094 --> 00:22:49,136
zitten we onder die Japanesen!' Nou twee
dagen later, ik hoorde de Jappen al want

221
00:22:49,136 --> 00:22:59,300
ze waren overal aan het bombarderen, ´s
morgens bij het ontbijt: ´Van ´t Wout!

222
00:22:59,300 --> 00:23:07,820
Jij gaat direct pakken, er komt een taxi van de
Maatschappij Nederland, en direct naar Soerabaja’

223
00:23:07,820 --> 00:23:12,810
'Ik alleen?' 'Ja jij alleen'.
Nou ik blij natuurlijk.

224
00:23:13,180 --> 00:23:23,530
Goed het was wel een paar uur rijden daar vandaan.
Kom ik op die kade. Allemaal vluchtelingen.

225
00:23:23,530 --> 00:23:27,730
Honderden vrouwen van die
marine. En kinderen natuurlijk.

226
00:23:28,000 --> 00:23:32,950
Komt er een naar me toe,
dat was… die had daar de

227
00:23:32,950 --> 00:23:40,870
leiding… daar ben ik nu pas
achtergekomen, dat was Kruijt.

228
00:23:41,230 --> 00:23:45,876
Eerste officier. Die
was van de Poelau Bras.

229
00:23:45,877 --> 00:23:50,018
En die had een beetje de leiding daar om
die mensen allemaal… die kwam naar me toe.

230
00:23:50,019 --> 00:23:59,890
Hij zegt ´Van ´t Wout, geef me je monsterboekje
en je paspoort. Ga maar direct naar die boot’

231
00:24:00,230 --> 00:24:03,980
Want daar lagen heel veel schepen en
aan de achterkant lag die Poelau Bras.

232
00:24:03,980 --> 00:24:08,790
Maar die Kruijt, dat was de eerste
stuurman, die was ook een Katwijker.

233
00:24:10,260 --> 00:24:15,053
Hij zegt: 'En je moet die en die aflossen'.
En ik kom aan boord van die Saparoea.

234
00:24:15,054 --> 00:24:19,420
En toen zegt die bootsman:
‘Ga maar naar achteren, naar

235
00:24:19,420 --> 00:24:24,980
de hut’, en daar staat die
man die ik af moest lossen.

236
00:24:26,150 --> 00:24:29,460
Die had die avond van tevoren
met zijn pols in de touwen

237
00:24:29,460 --> 00:24:33,637
geslagen, van de gangway,
daar zitten van die touwen in.

238
00:24:33,637 --> 00:24:37,620
En daar was hij in blijven
hangen en die had hij gebroken.

239
00:24:38,350 --> 00:24:41,789
Toen hebben ze hem die nacht naar het hospitaal
gebracht maar hij zat in het gips. Ik in die hut.

240
00:24:41,789 --> 00:24:42,339
Hij zegt:' Wat kom jij doen?'
'Ik kom iemand aflossen'.

241
00:24:42,340 --> 00:24:53,940
Toen kwam die officier er
bij, die eerste stuurman.

242
00:24:54,980 --> 00:25:04,720
‘Van Duin, jij moet van boord
af’. ‘Ik ga niet van boord. Waarom

243
00:25:04,720 --> 00:25:06,744
Ik ben toch gezond?’. ‘Ja
maar je zit toch in het

244
00:25:06,744 --> 00:25:09,910
gips’. De kapitein er bij,
hij wil niet van boord af.

245
00:25:09,910 --> 00:25:22,945
Hij moest.' En ten tweede: Van ’t
Wout is kanonnier en we hebben een

246
00:25:22,946 --> 00:25:26,840
kanonnier aan boord nou'.' Hoe kan
hij nu kannonier wezen!' Hij is

247
00:25:26,840 --> 00:25:36,370
toch van boord afgegaan en naderhand
met de Poelau Bras weggegaan.

248
00:25:37,010 --> 00:25:41,370
En ook gebleven. Toen gingen we ’s
avonds eerst het kanon bezichtigen.

249
00:25:41,370 --> 00:25:44,674
Tweede stuurman was erbij, die
de leiding over het kanon had,

250
00:25:44,840 --> 00:25:49,986
die Van Straaten, een kanonnier
van de KNIL, die was er ook bij.

251
00:25:49,986 --> 00:25:55,310
Die was de echte kanonnier dan. En toen
moesten we eerst het kanon bezichtigen.

252
00:25:55,930 --> 00:25:58,171
En er kwamen een paar
instructeurs bij van de wal

253
00:26:00,240 --> 00:26:07,670
Nou die vertelde ons dan dat het ding in
elkander was gezet met allerhande gereedschap.

254
00:26:07,840 --> 00:26:08,370
En het kon gebeuren dat als we hem
gebruikten dat hij uit elkander plofte.

255
00:26:08,370 --> 00:26:17,180
Dus ik zeg: 'Als de vijand komt moeten
we schieten'. 'Het kan gebeuren dat

256
00:26:17,730 --> 00:26:25,310
hij dan uit elkander ploft!' En ik
kreeg de sleutel van de ammunitiekist.

257
00:26:26,100 --> 00:26:35,090
Dus ik doe het deksel
open. Ik begon te lachen.

258
00:26:35,090 --> 00:26:42,460
Daar lagen acht granaten in.' Moeten we die
oorlog winnen met acht granaten?' Toen waren

259
00:26:44,420 --> 00:26:51,270
er maar acht granaten (lacht).. nou ja goed…
ik was nog jong en heb mijn hoofd geschud.

260
00:26:51,270 --> 00:26:56,870
’s Avonds gingen we weg.

261
00:26:57,090 --> 00:27:02,100
Dertig vrouwen en kinderen aan boord die in de
salon sliepen, ze hadden allemaal bedden neergezet

262
00:27:02,100 --> 00:27:08,556
Zo veel mogelijk. En ’s avonds moesten we
wachten totdat het een beetje donker werd.

263
00:27:08,557 --> 00:27:13,943
Kwam de loods aan boord. Die loods had
zijn vrouw en kinderen ook meegenomen.

264
00:27:13,944 --> 00:27:17,812
Hij denkt ik ga niet meer terug,
hij zag het al aankomen natuurlijk.

265
00:27:17,812 --> 00:27:23,050
Bij de kapitein had je ook speciaal een
loodsenhut waar hij was gaan slapen.

266
00:27:23,050 --> 00:27:30,790
Allemaal takkenbossen aan boord. Stuurboordzij.
We wisten niet waarvoor, maar goed.

267
00:27:31,000 --> 00:27:33,310
Naderhand was het voor camouflage.

268
00:27:33,310 --> 00:27:41,720
Want we gingen ’s avonds varen, en zo ging
je de Javazee in en zo ging je langs de kust.

269
00:27:41,960 --> 00:27:44,931
Want dan kwam je al die eilandjes
tegen, daar was die loods voor.

270
00:27:45,080 --> 00:27:47,720
Die moest je dan tot
het eind toe brengen.

271
00:27:47,720 --> 00:27:57,150
En die takkenbossen die waren er… overdag gingen
we tegen de bushbush liggen. We gingen niet varen.

272
00:27:57,150 --> 00:27:59,770
En dan was het tegen
schemer dat we verder gingen

273
00:27:59,770 --> 00:28:00,318
Richting Australië

274
00:28:00,319 --> 00:28:01,020
En die takkenbossen dan

275
00:28:01,020 --> 00:28:06,208
Dan was het net de bushbush,
dan keken de vliegtuigen

276
00:28:06,208 --> 00:28:09,800
alsof het de bushbush was en
dan zagen ze het schip niet.

277
00:28:10,330 --> 00:28:16,120
Dat was camouflage natuurlijk. Nou
ja dat ging allemaal goed gelukkig.

278
00:28:16,120 --> 00:28:24,170
Vlak voor Australië ’s middags, de volgende
dag zouden we in Freemantle wezen. Alarm!

279
00:28:24,510 --> 00:28:30,480
Wij aan het kanon. Komt er
een oorlogsschip op ons af.

280
00:28:30,960 --> 00:28:36,820
Denken we nou, als dat een
Japanees is, is het gebeurd. Ja.

281
00:28:37,200 --> 00:28:43,263
Dus wij gauw de vlag hijsen en dat ding
kwam maar met een rotgang op ons af.

282
00:28:45,230 --> 00:28:51,160
Op het laatst, hij ook z’n vlag omhoog. Was
het een Australiaanse torpedojager. Jeetje.

283
00:28:52,530 --> 00:28:55,900
En die vrouwen stonden al klaar
met de kinderen natuurlijk.

284
00:28:56,920 --> 00:29:00,240
Want er was al gezegd tegen
ons: Als je aangevallen

285
00:29:00,240 --> 00:29:04,220
wordt, eerst je vrouwen en
kinderen in de reddingenboot..

286
00:29:04,220 --> 00:29:11,220
..en dan jullie zelf. Vrouwen en kinderen
gaan voor. Dus houdt daar rekening mee.

287
00:29:16,000 --> 00:29:17,181
En degene die het niet
doet wordt gestraft.

288
00:29:17,182 --> 00:29:26,460
Als hij het er levend afbrengt Dat had je toch
niet, want de Japanesen schoten alles dood.

289
00:29:26,460 --> 00:29:30,520
Toen zijn we naar Australië
gegaan om die mensen af te

290
00:29:30,520 --> 00:29:35,090
zetten en dan gingen we daarna
naar Melbourne en Sydney.

291
00:29:36,580 --> 00:29:39,650
Er was nog een
aalmoezenier ook aan boord.

292
00:29:39,650 --> 00:29:50,840
Toen we in Freemantle aan de kade lagen
hebben we nog bij elkander gezongen.

293
00:29:50,840 --> 00:30:00,580
Scheepje onder Jezus’ hoede. Want ja
dat was het, we hadden geluk gehad.

294
00:30:00,580 --> 00:30:02,489
Dat zie je daarna
allemaal weer voor je

295
00:30:02,940 --> 00:30:04,830
Die mensen waren dankbaar, dankbaar.

296
00:30:04,830 --> 00:30:09,549
Misschien hebben ze de mannen helemaal nooit meer
teruggezien, want ze waren allemaal van de marine.

297
00:30:09,550 --> 00:30:20,870
Die vrouwen. Er waren ook baby’s bij
van zes maanden. Wat een ellende.

298
00:30:20,870 --> 00:30:37,010
Toen zijn wij daar vandaan gegaan naar
Sydney. En toen naar Amerika. Met de Saparoea.

299
00:30:38,350 --> 00:30:46,490
We hebben toen een uitnodiging
gehad van Philip Dorn,

300
00:30:46,490 --> 00:30:52,490
die toneelspeler die in
Hoop van Zegen gezeten heeft.

301
00:30:52,490 --> 00:30:54,180
Hij heette Frits van
Dongen uit Scheveningen.

302
00:30:54,180 --> 00:30:59,829
Die kwam aan boord en die vroeg aan de kapitein of
hij een paar mensen mee kon nemen naar Hollywood

303
00:30:59,830 --> 00:31:01,374
Waar lag u toen

304
00:31:01,374 --> 00:31:01,531
In San Pedro bij Los Angeles
daar. Ik was er ook bij.

305
00:31:01,531 --> 00:31:14,210
De andere kannonier en de kapitein is er ook
bij geweest, hebben we Hollywood nog bezichtigd.

306
00:31:15,212 --> 00:31:18,190
Boven Beverly Hills.

307
00:31:18,190 --> 00:31:23,562
En daar vandaag gingen we,
San Pedro is de voorhaven van

308
00:31:26,423 --> 00:31:38,656
Los Angeles laten we maar
zeggen, naar San Francisco.

309
00:31:38,656 --> 00:31:42,552
En ’s morgens om tien uur lagen we
vast op pier 19 in San Francisco

310
00:31:42,553 --> 00:31:48,105
en ik zeg tegen mijn maat:' We
gaan vanavond naar de bioscoop.

311
00:31:50,120 --> 00:31:53,330
Misschien is er wel een mooie
film. Dat doen we eens een keer.

312
00:31:53,331 --> 00:31:57,370
Ja'. Dus we lopen naar achteren, het
schip lag vast, wordt er geroepen

313
00:31:57,440 --> 00:32:05,160
Of ik direct bij de
kapitein wil komen.

314
00:32:05,160 --> 00:32:10,800
Ik zeg wat is er aan de hand, is
er wat loos in Katwijk of zoiets?

315
00:32:14,490 --> 00:32:20,190
Staat Kapitein de Hul er, maar
kapitein Van Beek staat er ook.

316
00:32:20,190 --> 00:32:38,320
Die kon ik ook, die Hul, want daar
had ik ook al een keer mee gezeten.

317
00:32:38,320 --> 00:32:44,930
Ik had al een keer op de Poelau Laut
gezeten. ‘Ja ik zag jouw naam staan.

318
00:32:44,930 --> 00:32:53,696
We kennen melkander’. Hij gaf me een hand en
ik vroeg of hij nog op de Poelau Laut zat.

319
00:32:53,696 --> 00:32:53,742
Hij zegt:' Ik kom je halen.

320
00:32:53,742 --> 00:32:53,900
Er is iets gebeurd vannacht, een matroos
heeft geprobeerd zelfmoord te plegen'

321
00:32:53,900 --> 00:33:12,970
Hij had drie kinderen. Ik vroeg wat
er in die boot zat. Bommen en munitie.

322
00:33:12,970 --> 00:33:20,610
'Gaat u naar het hospitaal dan? ‘Ja’.' Zeg dan
maar tegen die matroos dat ik het overneem.

323
00:33:20,610 --> 00:33:24,780
Ik zeg wanneer moet ik
klaarstaan?'.' Als het kan om één uur.

324
00:33:24,780 --> 00:33:44,130
Je wordt afgehaald door de FBI in een Jeep’. Goed.
Nou ja ik denk wat moet je. Ik ga niet weigeren.

325
00:33:44,130 --> 00:33:49,000
Dus ik werd gehaald door de legerauto
en ik werd daar naartoe gebracht.

326
00:33:49,000 --> 00:34:00,650
Ik moest me helemaal uitkleden, alles weer
uitpakken en naar de Poelau Laut En daar gingen we

327
00:34:00,650 --> 00:34:05,950
Een uur geleden zat ik onder de Golden Gate Bridge
en nu ging ik weer onder de Golden Gate Bridge.

328
00:34:05,950 --> 00:34:20,720
En waar naartoe? Dat werd niet bekend gemaakt.
Vol met bommen en munitie, tot zijn nek toe.

329
00:34:20,720 --> 00:34:36,090
Uiteindelijk was het in Port Moresby. dat werd
Townsville in Australië. Daar waren al die gevechten.

330
00:34:36,090 --> 00:34:41,830
Bij het laden en lossen
was het opeens luchtalarm.

331
00:34:41,830 --> 00:34:46,780
Ik heb die bootwerkers nog
nooit zo hard zien lopen.

332
00:34:46,780 --> 00:34:52,200
Wij moesten aan dek blijven want we
stonden daar met brandslangen en alles.

333
00:34:52,200 --> 00:34:57,660
Toen waren daar natuurlijk gevaarlijke
spullen en wij bleven staan.

334
00:34:57,660 --> 00:35:02,830
Een paar uur later kwamen
ze terug die bootwerkers

335
00:35:02,830 --> 00:35:09,384
‘Staan jullie hier nog steeds, zijn
jullie gek geworden?’. Goed toen

336
00:35:09,384 --> 00:35:15,904
hebben we daar gelost en toen gingen
we naar Pearl Harbor die kant uit.

337
00:35:15,905 --> 00:35:22,550
Je hebt daarvoor ook nog een haven bij Pearl
Harbor. Waar de gewondenschepen kommen.

338
00:35:23,770 --> 00:35:39,790
Dus daar moesten we naartoe. Afijn ’s avonds
gingen de meesten de wal op. Ik had de wacht.

339
00:35:39,790 --> 00:35:43,161
Want we wisten niet waar
we naar toe moesten dus

340
00:35:43,890 --> 00:35:53,450
Honolulu was het: hier en dan
had je daar Pearl Harbor.

341
00:35:53,450 --> 00:36:05,010
Hier lag de marine en hier lag de Koopvaardij.
Nou. En een herrie ’s avonds om een uur of tien.

342
00:36:05,010 --> 00:36:05,550
Schieten, ‘Put the lights out!,’ de
Amerikanen liepen om de loods heen

343
00:36:05,550 --> 00:36:12,290
En zag ik bij Pearl Harbor een bom vallen.
Ik naar boven, en de kapitein was al wakker.

344
00:36:12,290 --> 00:36:16,650
Hij zegt: ‘Trek de handle over, het
licht, alle mastlampen moeten uit.

345
00:36:16,650 --> 00:36:20,150
Zijn er nog mensen aan boord?’ Nou
niet veel'.' Alles blinderen!' Dus nou

346
00:36:20,150 --> 00:36:29,340
ja, dat…. terwijl in Amerika Roosevelt
zat te praten met de Japanesen.

347
00:36:30,060 --> 00:36:34,690
Voor vrede. Gooien ze
daar die vloot in elkander

348
00:36:34,690 --> 00:36:35,320
Dat was op 7 december 1941

349
00:36:35,320 --> 00:36:49,250
Ja dat is zoiets geweest. Die Amerikanen
denken altijd vooruit, dat scheelt.

350
00:36:49,650 --> 00:36:50,579
Dus we moesten de volgende
dag direct naar San Francisco

351
00:36:50,580 --> 00:36:56,320
Was u nooit bang

352
00:36:56,830 --> 00:37:01,710
Nee, ik ben nooit bang geweest. Ik heb
altijd gezegd, als het mijn tijd is ga ik wel

353
00:37:01,710 --> 00:37:09,550
Je kunt niet wegkruipen, als het je tijd is dan
ga je. Of ik dan hier ziet of dat ik dan daar loop

354
00:37:09,710 --> 00:37:11,650
Had u die bijbel ook echt opgeborgen

355
00:37:11,650 --> 00:37:16,230
Ja. Die heb ik naderhand verspeeld,
want die ligt nu op de oceaan.

356
00:37:16,230 --> 00:37:24,260
En toen kwamen we buiten en toen waren daar
diepte bommen gegooid door de Amerikanen.

357
00:37:24,260 --> 00:37:32,350
Ach man wat een paniek. Ze hadden die bielzen bij
ons, die merkels, die waren gebogen naderhand.

358
00:37:32,350 --> 00:37:36,643
Maar ja die Amerikanen denken vooruit
natuurlijk,ze denken: die Poelau Laut.

359
00:37:36,643 --> 00:37:42,060
Ze kwamen bezichtigen toen we in
San Francisco waren. Houten dekken.

360
00:37:42,690 --> 00:37:47,770
Vroeger pelgrims gevaren,
Hadji's met Mekka en alles.

361
00:37:47,770 --> 00:37:56,090
Was een ideaal schip voor troepen en
die werd in beslag genomen. Zomaar.

362
00:37:56,560 --> 00:38:00,010
Die werd omgebouwd, zeiden ze

363
00:38:00,010 --> 00:38:09,080
Het duurde twee maanden. En nou ja wij zaten
lekker… ik denk nou zit ik een keer goed.

364
00:38:09,080 --> 00:38:17,104
Hadden we gedroomd. De Poelau Laut. We kregen
bericht, ik mocht naar New York. New York?

365
00:38:17,104 --> 00:38:25,540
Ja naar de Salabangka. Wat daar
kwamen ze een kanonnier tekort.

366
00:38:27,740 --> 00:38:32,721
‘Van ’t Wout, we hebben
medelijden met je.

367
00:38:32,721 --> 00:38:42,335
Maar je kan kiezen, per vliegtuig,
met de trein of met de bus’. Ik

368
00:38:42,335 --> 00:38:48,960
zeg:' Nou dan ga ik met de trein'.
Met de trein duurde vier dagen.

369
00:38:48,960 --> 00:38:57,800
Als ik in New York aankwam stond er iemand met een
bordje op een station en daar stond op ‘Katwijk’

370
00:39:01,850 --> 00:39:07,350
Dus ik moest daar naartoe. Ik heb een mooie
reis gehad hoor die vier dagen, goed eten.

371
00:39:07,350 --> 00:39:24,490
En er was een Amerikaans
stelletje dat uit Salt Lake City

372
00:39:24,490 --> 00:39:26,139
vandaan kwam, en die hadden
hun enigste zoon weggebracht.

373
00:39:26,140 --> 00:39:31,603
Naar San Francisco, die moest naar het
front. En die wilden dat ik bij hun bleef.

374
00:39:31,604 --> 00:39:37,790
Want ze hadden een farm en
dan kon ik daar wel naartoe.

375
00:39:37,790 --> 00:39:43,554
Maar ik zeg ik ben bang dat ik dan
opgepikt wordt. ‘Er gebeurt niks met je.

376
00:39:43,554 --> 00:39:47,330
Je komt bij ons op die farm
en ze kunnen je nooit vinden.

377
00:39:47,330 --> 00:39:48,000
En naderhand wordt je Amerikaan’.
Ik heb het niet gedaan.

378
00:39:48,000 --> 00:39:55,697
Ik kwam in New York, daar
zag ik dat bordje staan.

379
00:39:55,698 --> 00:40:01,790
Daar heb ik me aangemeld en
toen moest ik naar de Salabangka

380
00:40:01,790 --> 00:40:12,030
En op die Salabangka zat nog een Katwijker ook.
Rein Schaap. Rein de Po noemden ze hem hier.

381
00:40:12,030 --> 00:40:17,820
‘Je treft het morgen want het zeemanshuis
wordt geopend en dan komt prinses Juliana.

382
00:40:17,820 --> 00:40:28,540
Daar moeten we morgen naar toe’. Liedje
instuderen en dan moeten we haar tegemoet zingen.

383
00:40:28,540 --> 00:40:33,620
Nou dat liedje was ‘Wij varen
voort tot Nederland weer vrij is.

384
00:40:34,760 --> 00:40:41,530
Wij varen voort met onze Koopvaardij. Wij
varen voort tot de vijand is verslagen.

385
00:40:41,900 --> 00:40:48,725
En wij varen voort tot wij naar huis kunnen
gaan’. En die Jood heeft ons dat geleerd.

386
00:40:48,725 --> 00:40:53,310
Ik kan nu niet op zijn naam komen.
Leo Fuld, die heeft ons dat geleerd

387
00:40:53,430 --> 00:41:01,990
Zat er ook nog een melodie bij

388
00:41:06,450 --> 00:41:16,950
(Zingt) ’Wij varen voort tot Nederland weer
vrij is. Wij varen voort met onze Koopvaardij.

389
00:41:20,510 --> 00:41:29,400
Wij varen voort tot de
vijand is verslagen.

390
00:41:29,400 --> 00:41:34,660
Wij varen voort tot wij naar huis
kunnen gaan’ (de gezongen versie).

391
00:41:34,660 --> 00:41:39,600
En toen was het klappen en
Juliaantje ook klappen natuurlijk.

392
00:41:39,640 --> 00:41:43,050
En toen ging ze een rondje
iedereen een hand geven.

393
00:41:43,050 --> 00:42:02,095
Kwam ze voor me staan, ze had nog een dikke
buik ook want ze was in verwachting van Margriet.

394
00:42:02,096 --> 00:42:04,640
Ze zegt: ’Hoe oud ben je?’.
Toen was ik zeventien of achttien

395
00:42:04,640 --> 00:42:09,170
‘Hoe oud was je toen je ging varen dan?’.
‘Zeventien’. Kreeg ze tranen in haar ogen.

396
00:42:09,170 --> 00:42:14,260
Zo jong en dan al oorlog.

397
00:42:14,260 --> 00:42:17,540
'Ja majesteit dat moet dus, Nederland moet
bevrijd worden.‘Ik wens je alle geluk’ zegt ze.

398
00:42:18,780 --> 00:42:25,610
Dat had ze niet moeten zeggen want
die reis werden we getorpedeerd.

399
00:42:28,290 --> 00:42:32,200
En zo ging het en wij gingen
’s avonds met Leo Fuld, want

400
00:42:32,200 --> 00:42:36,340
die stond in Broadway, die
had een grote nachtclub daar.

401
00:42:38,780 --> 00:42:51,260
Daar gingen we dan naar toe. En hij
zong dat lied van: Daar bij die molen.

402
00:42:51,260 --> 00:42:53,750
Where the windmill's turning
zong hij op z’n Engels.

403
00:42:53,750 --> 00:42:59,480
En toen had hij dat gezongen, en hij kreeg
een applaus natuurlijk van die Amerikanen.

404
00:42:59,480 --> 00:43:02,480
‘En nou heb ik hier een
Dutchman zanger,’ zegt hij

405
00:43:02,480 --> 00:43:05,784
‘Die wil het in het Nederlands
zingen’. En toen moest ik op het

406
00:43:05,784 --> 00:43:09,239
podium staan en ik kreeg een applaus
zeg, nou het was niet mooi hoor

407
00:43:09,240 --> 00:43:14,930
Hoe gaat dat liedje ook al weer
precies ‘Daar bij die Molen’

408
00:43:14,930 --> 00:43:36,740
Op z’n Engels kan ik bijna niet
meer… ‘Where the windmill's

409
00:43:36,740 --> 00:43:42,770
turning, my heart is yearning,
to be to be’. Zo gaat dat.

410
00:43:42,770 --> 00:43:48,430
In het Hollands kon ik het
wel natuurlijk, ‘Daar bij

411
00:43:48,430 --> 00:43:54,710
die Molen’. Toen waren we
volgeladen met ammunitie.

412
00:43:54,710 --> 00:44:05,609
Van die invasieboten,
torpedoboten voor de invasie

413
00:44:05,610 --> 00:44:15,110
En dan gingen we naar Halifax en verderop
lag een klein plaatsje, Sint John.

414
00:44:15,310 --> 00:44:18,110
En daar kwamen die
konvooien bij elkaar.

415
00:44:18,110 --> 00:44:25,810
En meestal ging er dan om de week
een konvooi met zestig schepen.

416
00:44:25,811 --> 00:44:29,261
En die kregen een commodore
natuurlijk die de bevelen gaf.

417
00:44:29,262 --> 00:44:38,000
En je zal het niet willen geloven maar de
Nederlandse schepen zaten altijd aan de rechterkant.

418
00:44:39,790 --> 00:44:41,890
En die andere schepen zaten
altijd in de binnenkant.

419
00:44:41,890 --> 00:44:48,470
Maar die rechterkant was levensgevaarlijk
want die kwam uit de oceaan vandaan.

420
00:44:48,470 --> 00:44:52,140
Nou ja dat was tegen de Kerst. Die
vergeet ik nooit van mijn leven.

421
00:44:52,140 --> 00:44:57,750
We gingen met zestig schepen
bij Sint John vandaan

422
00:44:58,480 --> 00:45:00,710
En dat was in 1942

423
00:45:00,710 --> 00:45:04,710
Dat was in 1942/1943.
Dat is een hel geweest.

424
00:45:05,910 --> 00:45:08,910
Churchill heeft gezegd:
‘Toen hebben we die oorlog

425
00:45:08,910 --> 00:45:13,190
gewonnen’. Want de Duitsers
wisten dat ook mieters goed.

426
00:45:13,880 --> 00:45:18,549
Dat wij van die rotzooi hadden
aan boord van die schepen.

427
00:45:18,580 --> 00:45:23,010
Dus die lagen op de loer met
tweederde van zijn onderzeeërs.

428
00:45:23,800 --> 00:45:28,220
Die hadden daar een hele brug gevormd
zodat je er niet door kon natuurlijk.

429
00:45:29,590 --> 00:45:38,880
Goed, we waren met zestig schepen.
Achtentwintig zijn er de grond in geboord.

430
00:45:38,880 --> 00:45:49,100
Elk ogenblik was het alarm. En ik stond achter die
Oerlikon, hoeveel ik er geraakt heb weet ik niet.

431
00:45:49,100 --> 00:45:55,450
Misschien één, misschien tien. En nu ga je
denken het waren toch ook jonge jongens niet?

432
00:45:56,610 --> 00:45:59,090
Je hebt ze kapotgeschoten

433
00:45:59,550 --> 00:46:06,940
Misschien… af en toe komt dat eens naar
voren. Hoeveel heb ik er kapotgeschoten?

434
00:46:07,480 --> 00:46:16,110
Want dat was staande schieten, staande
bidden en staande eten. Het was een hel.

435
00:46:16,230 --> 00:46:19,960
Maar we zijn er doorheen
gekomen. Daar gaat het niet om.

436
00:46:19,960 --> 00:46:23,549
Toen wij in Liverpool aankwamen
konden we geen pap zeggen.

437
00:46:23,550 --> 00:46:26,713
Dan kwam er een sleepboot
met oude Engelse zeelui bij

438
00:46:26,713 --> 00:46:34,730
ons aan boord, en die
kwamen het schip vastmaken.

439
00:46:35,230 --> 00:46:44,550
Zo moe waren we. Ik heb er nog een medaille van,
van Churchill. Dat hij dat ons gegeven heeft.

440
00:46:44,550 --> 00:46:52,520
Dat vergeten we nooit. Toen is tweederde
van zijn onderzeeërs kapotgeschoten.

441
00:46:53,400 --> 00:46:58,520
We moesten natuurlijk lossen
en alles, toen waren we leeg

442
00:46:58,520 --> 00:47:10,857
Lagen we in Cardiff. En wachten, en er
waren nog meer schepen die al vol waren.

443
00:47:10,858 --> 00:47:16,840
Wat is er aan de hand, ik ben naar
Rein Schaap gegaan want ik had al

444
00:47:16,840 --> 00:47:23,860
wat gehoord.’Ja een invasie in
Katwijk, Scheveningen en Zandvoort.

445
00:47:24,440 --> 00:47:24,754
Als ik in Katwijk komt
gaat ik meteen naar huis.

446
00:47:24,754 --> 00:47:33,250
Dan hoop ik dat ik aan het roer sta en
dan laat ik hem zo die haven binnenvaren.

447
00:47:33,250 --> 00:47:39,604
Jij bent de klos, jij moet je eigen
dorpsgenoten doodschieten’. Ja ik was kanonnier.

448
00:47:39,605 --> 00:47:47,750
Maar goed dat is niet doorgegaan,
want naderhand hoorde ik van Most.

449
00:47:47,750 --> 00:47:52,680
Dat is er een van die
paradetroepen van de mariniers,

450
00:47:52,810 --> 00:47:56,086
die ook wel eens in Den
Helder komt ,Traansbergen.

451
00:47:56,087 --> 00:48:02,020
Van die motortorpedoboten was hij
commandant. Die zijn hier in Katwijk geweest

452
00:48:03,900 --> 00:48:08,120
Dus die zijn wezen kijken
met twee van die commando’s.

453
00:48:08,120 --> 00:48:11,865
Die zijn onder water gekropen en die
hebben daar bij dat hotel gestaan.

454
00:48:11,950 --> 00:48:17,460
Op de Boulevard Noord, en
die hebben gezien dat ze

455
00:48:17,460 --> 00:48:25,230
hier bezig waren met het
bouwen van de Atlantikwall.

456
00:48:25,580 --> 00:48:31,720
En daarom is het niet doorgegaan.

457
00:48:31,720 --> 00:48:32,120
Maar dat weten die Katwijkers
niet, want ze hebben

458
00:48:32,121 --> 00:48:35,360
hier geprotesteerd tegen het
monument wat er nou staat.

459
00:48:35,680 --> 00:48:43,220
De mensen aan de overkant zeiden ons
uitzicht is weg. Waar zit je verstand? Niet?

460
00:48:44,120 --> 00:48:50,059
Hadden geen uitzicht meer gehad als die invasie
was doorgegaan. Want het was te gevaarlijk dus.

461
00:48:50,060 --> 00:48:52,610
Toen gingen we ’s avonds weer weg

462
00:48:52,610 --> 00:48:55,670
Was het de eerste keer
dat u in konvooi voer

463
00:48:57,120 --> 00:49:00,590
Nee, steeds. Elke keer
moest je daar in konvooi

464
00:49:00,590 --> 00:49:03,610
Maar die waren niet
zo heftig als anders.

465
00:49:03,610 --> 00:49:10,920
Ik heb het twee keer gedaan maar de
eerste keer was niet zo heftig als anders.

466
00:49:10,920 --> 00:49:15,330
Maar ja ze waren bang natuurlijk. Engeland
moest bevoorraad worden. Je had niks.

467
00:49:16,080 --> 00:49:25,710
Wij hadden helemaal niks, een katapult. Maar
Engeland had ook niks, en Rusland had helemaal niks!

468
00:49:25,870 --> 00:49:38,080
En Amerika had genoeg. Toen de Japanesen
Amerika aanvielen…er was geen een te koop.

469
00:49:38,520 --> 00:49:42,500
Het beste materiaal werd
aan boord gezet en alles.

470
00:49:43,020 --> 00:49:51,660
Dus toen gingen we ’s avonds weer
weg ’s middags gingen we weg.

471
00:49:51,660 --> 00:49:57,740
We moesten alleen weg, naar Gibraltar.
Dan ga je onder de kust door hier

472
00:49:57,740 --> 00:49:58,108
’s Avonds alarm. Vliegtuigen.

473
00:49:58,108 --> 00:50:08,273
Dan kwam er een zooitje
vliegtuigen uit Engeland

474
00:50:08,273 --> 00:50:12,300
vandaan, die waren wezen
bombarderen om een uur of zeven.

475
00:50:12,300 --> 00:50:13,380
Wij bij de mitrailleur.

476
00:50:13,380 --> 00:50:23,660
Mijn maat ook, Patterson was ook opgeleid
in de tussentijd voor kanonnier aan boord.

477
00:50:25,890 --> 00:50:33,891
Kwam er een vliegtuig terug. Die had nog een
bom bij hem, was ie vergeten. Die kwam terug.

478
00:50:33,891 --> 00:50:40,840
Dat hebben we geweten ook, want we hebben hem
neergeschoten. En ik kreeg nog ruzie met mijn maat.

479
00:50:40,840 --> 00:50:54,910
‘Ik heb hem precies raak, precies in de tank’. Ik
zeg:' Dat was ik, jij kunt dat ding nog geeneens

480
00:50:54,910 --> 00:50:58,800
zien.' Toen kwam die kapitein, hij zegt: ‘Geen ruzie
want jullie krijgen allebei een borrel van me.

481
00:50:58,800 --> 00:51:00,020
Dat vind ik een prestatie’

482
00:51:00,020 --> 00:51:07,295
We gingen ’s middags weg om een uur of
vijf met een konvooi van negen schepen.

483
00:51:07,295 --> 00:51:15,018
Er was een vliegtuig boven ons en die
zou ons begeleiden, de eerste uren dan.

484
00:51:15,018 --> 00:51:19,374
Maar ja, je denkt Zuid- Afrika,
daar zitten die Duitsers niet.

485
00:51:19,375 --> 00:51:25,540
Er zijn er nog een hoop gesneuveld
dus. Maar ik kwam veel bij Jantje.

486
00:51:25,540 --> 00:51:29,474
Jantje was een Indische jongen die we
in Engeland aan boord hadden gekregen.

487
00:51:29,474 --> 00:51:32,720
Ik ben er nooit achtergekomen
waar hij nou vandaan kwam.

488
00:51:33,860 --> 00:51:40,330
Hij had een foto van zijn moeder en van
zijn twee zusjes, en van zijn vader niet.

489
00:51:40,330 --> 00:51:46,020
En ik ging elke avond even naar die
jongen toe. Want ik had hondenwacht, 12-4.

490
00:51:47,220 --> 00:51:53,070
En hij zei nooit veel.

491
00:51:53,070 --> 00:52:06,970
Die avond ging ik weer naar hem toe, en
toen had hij die foto’s van zijn kooi gehaald

492
00:52:06,970 --> 00:52:08,060
Ik zeg:' Wat ben je aan het
doen?'. ‘Die pak ik in’. We hadden

493
00:52:08,060 --> 00:52:16,400
zo’n mapje van zeildoek, daar
kon je alle papieren in doen.

494
00:52:16,400 --> 00:52:21,160
Die kon je dan om je middel
binden. Hij pakte dat in.

495
00:52:23,960 --> 00:52:30,209
‘Er gaat wat gebeuren’.' Maar we zitten onder
Zuid- Afrika, hier zitten geen onderzeeërs'.

496
00:52:30,210 --> 00:52:38,063
Hij zegt als ik de lucht invlieg wil ik
bij mijn moeder zijn, en bij mijn zusjes.

497
00:52:38,064 --> 00:52:42,510
Ik gaf hem nog een hand en
zei dag Jantje, tot morgen.

498
00:52:43,260 --> 00:52:51,490
Ik heb de hondenwacht, zit boven
in het kraaiennest in de mast.

499
00:52:53,410 --> 00:53:02,730
En daar zat ook een kijker
in en een telefoontje

500
00:53:02,730 --> 00:53:08,150
Kwart voor één zie ik verdorie een tanker
de lucht in vliegen. Achter in het konvooi.

501
00:53:08,150 --> 00:53:14,397
Dat was geen groot konvooi natuurlijk. Ik
seinen. Er wordt helemaal geen alarm gegeven.

502
00:53:14,830 --> 00:53:19,161
De kapitein was woest
hoorde ik naderhand.

503
00:53:19,162 --> 00:53:28,170
‘Waarvoor wordt er geen alarm gegeven,
dan kun je toch zigzaggen!’. Nee.

504
00:53:28,250 --> 00:53:42,960
Nou ja goed, toen had ik de roertorn naderhand.
Twintig minuten uitkijk en twintig minuten roertorn.

505
00:53:42,960 --> 00:53:51,790
Stond ik achter het roer. Ging er weer
een schip de lucht in. Weer geen alarm.

506
00:53:52,960 --> 00:54:00,110
Naderhand is er heel wat over gesproken natuurlijk.
Vier uur, ik zat al achterop en wou gaan slapen

507
00:54:00,110 --> 00:54:08,000
‘Slapen? Straks ga je de lucht in’.
Kom nou, ze blijven niet aan de gang.

508
00:54:08,970 --> 00:54:12,280
Nou ik was om negen uur
wakker, ik ga douchen.

509
00:54:14,090 --> 00:54:20,160
Want wij sliepen in de midscheeps, en de Laskaren
sliepen achterin, want het schip was verbouwd.

510
00:54:20,640 --> 00:54:38,100
Ik denk dan ga ik tien uur naar de midscheeps
aan stuurboord, dan is Jantje er wel met koffie.

511
00:54:38,920 --> 00:54:48,351
En ik loop door de machinekamer,
en die Indonesische jongen gaat met

512
00:54:48,351 --> 00:54:58,480
koffie en een koekje naar beneden
naar de machinist die beneden staat.

513
00:54:58,480 --> 00:55:01,080
Dankjewel, alles goed?’

514
00:55:01,080 --> 00:55:04,590
En ik kom in de messroom
en ik zie niemand.

515
00:55:06,140 --> 00:55:15,790
Ik schenk een kopje koffie in en ik
kreeg me een klap zeg! Ongelooflijk.

516
00:55:15,790 --> 00:55:19,450
Gelukkig dat ik niet door de patrijspoorten
gekeken heb, anders was ik er niet meer geweest.

517
00:55:19,450 --> 00:55:27,260
Dan had ik die torpedo aan zien komen, die
kwam onder m’n voeten. Ik stond in de messroom.

518
00:55:28,810 --> 00:55:43,120
En toen ik bijkwam lag ik in die gang. Ik voelde
water over mijn hoofd. Ik denk wat gebeurt er nou?

519
00:55:43,120 --> 00:55:46,813
Even proberen om op te staan en
of mijn benen er nog aan zitten.

520
00:55:46,813 --> 00:55:55,103
Nou dat ging allemaal, ik voelde me stijf natuurlijk.
En ik zag verderop licht want het was ochtend.

521
00:55:55,103 --> 00:55:59,590
Dus ik liep meteen naar het dek

522
00:55:59,590 --> 00:56:04,850
Ik zat aan stuurboord en ik had
een reddingboot aan stuurboord.

523
00:56:05,460 --> 00:56:10,328
Dus ik ging die trap op naar het
sloependek, de sloepen waren er niet meer.

524
00:56:10,328 --> 00:56:17,410
Er waren alleen nog een paar touwen. Die waren de
lucht in geblazen. Kun je begrijpen wat een klap.

525
00:56:17,410 --> 00:56:25,910
Dus ik liep naar bakboord en toen
gingen er net twee jongens naar

526
00:56:25,910 --> 00:56:31,499
beneden toe in de laatste
reddingboot waar de kapitein in zat.

527
00:56:31,500 --> 00:56:40,600
Maar het schip was al gezonken natuurlijk een
end, die dreef zo’n beetje op zijn dekboord.

528
00:56:41,650 --> 00:56:50,640
En ik zeg of ik mee kan.
‘Waar kom jij vandaan?

529
00:56:50,640 --> 00:56:53,250
Dat kan niet!' Die Laskaren
lagen allemaal te bidden.

530
00:56:53,250 --> 00:57:01,880
En die kapitein wou hebben
dat die boot de zee inging

531
00:57:01,880 --> 00:57:07,600
..van het schip af, want hij was bang dat
hij weer een torpedo kreeg natuurlijk.

532
00:57:07,600 --> 00:57:18,150
Hij zegt maar verderop ligt die
motorsloep, die stuur ik wel naar je toe.

533
00:57:18,150 --> 00:57:22,804
Die motorsloep heeft eerst de kapitein met zijn
sloep weggetrokken want die Laskaren deden niks.

534
00:57:22,805 --> 00:57:28,870
Die stonden maar te bidden. En
toen kwamen ze naar mij toe.

535
00:57:28,870 --> 00:57:30,583
Het was windkracht zes of zeven
en er stond een flinke zee.

536
00:57:30,583 --> 00:57:40,640
En ik ben naar beneden gegaan en ik stond
op de reling te wachten tot ze kwamen.

537
00:57:40,641 --> 00:57:50,080
Maar ze kwamen niet langszij. We zullen
een lijntje gooien! Kun je zwemmen?’ Ja.

538
00:57:54,260 --> 00:58:01,960
‘Pak dat lijntje, dan trekken we je hier
naartoe want we durven niet langszij te komen’

539
00:58:01,960 --> 00:58:13,260
Ik sprong te water, in de oceaan. En pakte
naderhand dat lijntje. Ik werd aan boord getrokken.

540
00:58:13,450 --> 00:58:16,770
Tussen Katwijk en Scheveningen
is er altijd een vete.

541
00:58:17,300 --> 00:58:21,123
Er zaten twee Scheveningers in,
en die trokken me aan boord.

542
00:58:21,123 --> 00:58:29,460
Toen zei die ene Scheveninger: Zelfs de
haaien hebben een hekel aan Katwijkers.

543
00:58:29,460 --> 00:58:35,630
Als wij er in hadden gelegen, hadden ze ons
opgevreten’. Ik zeg:'Weet je wat je doet,

544
00:58:35,630 --> 00:58:43,100
spring jij er in, dan kan ik kijken'. Ik
was zeiknat, had geen schoenen aan,niks.

545
00:58:43,100 --> 00:58:50,100
Alleen een broek en een hemdje. Dat
was nog even lachen natuurlijk.

546
00:58:50,100 --> 00:58:58,660
Naderhand werden we opgepikt door die… dat
ene bootje waar ik die foto nog van had

547
00:58:59,640 --> 00:59:12,220
Dit sleepbootje[ laat foto zien] Die voer
achter in het konvooi om mensen op te pikken.

548
00:59:12,220 --> 00:59:19,730
In ieder konvooi had je een paar van
die scheepjes. Nou en die pikken ons op.

549
00:59:20,490 --> 00:59:21,206
Dat was om twaalf uur ongeveer.

550
00:59:21,207 --> 00:59:27,870
En die hadden al een paar man aan boord van
de andere schepen die getorpedeerd waren.

551
00:59:27,871 --> 00:59:33,690
Een paar man die waren
verbrand bij die tanker.

552
00:59:33,690 --> 00:59:36,430
Maar die Laskaren doken meteen
in de kooien van die jongens.

553
00:59:37,510 --> 00:59:47,670
Van die Engelsman kreeg ik een droog
hemdje en een broek, een paar sloffen.

554
00:59:47,670 --> 00:59:50,832
Die had mijn broek en hemd bij de
machinekamer gehangen, dan kan het drogen.

555
00:59:50,833 --> 00:59:58,460
Maar ja goed het was twaalf uur en die
boot die zonk niet, die bleef zo drijven

556
00:59:59,680 --> 01:00:06,787
Tot het dek zal ik maar zeggen.
De rest was onder water.

557
01:00:06,787 --> 01:00:07,790
Het water spoelde wel over het
dek heen, maar niet helemaal.

558
01:00:07,790 --> 01:00:15,440
Toen was het: ‘Zijn er liefhebbers
of vrijwilligers die terug

559
01:00:15,440 --> 01:00:23,360
willen?’. Nou ik had me eigen
ook opgegeven en nog een paar.

560
01:00:23,360 --> 01:00:30,380
Was goed. Je kunt hier zien dat ik
een sleeptros heb, in ons schipgat.

561
01:00:30,560 --> 01:00:35,130
Dus we zijn met dat bootje
langszij gegaan en dat was

562
01:00:35,130 --> 01:00:38,948
een boem….boem.. Die zat
onder de deuken natuurlijk.

563
01:00:38,948 --> 01:00:45,467
En ik zeg tegen die Engelsman:
even een lijn te pakken.

564
01:00:45,468 --> 01:00:49,890
Want je had die Davids,
waar de sloepen buiten boord

565
01:00:50,410 --> 01:00:53,130
worden gehangen heb je
daartussen een vanglijn zitten.

566
01:00:53,130 --> 01:01:01,150
Waar die touwen aan zitten Ik
zeg:' Pak even zo’n lijn met zo’n

567
01:01:01,150 --> 01:01:06,720
haak Nou toen ben ik gaan jojo-en
en zo weer terug aan boord.

568
01:01:08,460 --> 01:01:12,790
En toen moesten we naar het
voorschip met een lijn en

569
01:01:12,790 --> 01:01:18,230
hebben daar die sleeptros vast
gemaakt van hem naar ons toe.

570
01:01:18,810 --> 01:01:23,686
Om het ankerspil heen, om de bolders heen,
maar we mochten niet aan boord blijven.

571
01:01:23,687 --> 01:01:27,630
We wilden nog aan boord
blijven met een man of zes om

572
01:01:27,630 --> 01:01:35,360
het achterin dat roer in
elkander te zetten en alles.

573
01:01:35,360 --> 01:01:39,770
Maar het we mochten niet van de kapitein,
anders had ik hier niet gezeten.

574
01:01:39,770 --> 01:01:42,781
Iedereen moest van boord af.
En toen ben ik gewond geraakt.

575
01:01:42,781 --> 01:01:47,450
Ben ik op het hekwerk terecht
gewonden met het terugspringen.

576
01:01:47,850 --> 01:01:53,470
En wij trekken, dat ging een mijl
per uur dus dat is niet hard.

577
01:01:53,470 --> 01:02:00,290
Ze hadden al geseind naar Durban
om een stevige sleepboot te sturen

578
01:02:00,570 --> 01:02:02,141
En die was al onderweg zeiden ze.

579
01:02:02,142 --> 01:02:14,478
Hier hadden we een zooitje zakken
neergegooid, katoen, poetskatoen en alles.

580
01:02:14,478 --> 01:02:20,792
En daar moesten we slapen. Maar dat water
kwam steeds over je heen kun je wel begrijpen.

581
01:02:20,792 --> 01:02:27,362
’s Avonds om zeven uur stond de kapitein
op de brug. En toen hoorde ik een knal.

582
01:02:30,800 --> 01:02:38,580
En toen ging die boot naar beneden, achterover.
Toen kon ik ook wel een traantje laten.

583
01:02:38,580 --> 01:02:48,240
Ik denk waarom, waarom. Wat
is oorlogvoeren een narigheid.

584
01:02:48,240 --> 01:02:53,260
Maar met die boot gingen
we naar Durban toe

585
01:02:55,420 --> 01:02:57,460
Heeft u Jantje nog teruggezien

586
01:02:57,460 --> 01:02:58,590
Nee

587
01:02:58,590 --> 01:03:03,210
Dat is ook zo, Jantje. Daar ben ik
altijd nog op zoek naar geweest.

588
01:03:03,210 --> 01:03:11,140
En toen hoorde ik naderhand van de stuurman,
die keek door de patrijspoort heen, dat Jantje

589
01:03:11,140 --> 01:03:26,617
uit de kombuis vandaan kwam en naar de messroom
wilde en toen werd hij de lucht in geblazen.

590
01:03:26,618 --> 01:03:27,585
En die zag hem de lucht in vliegen.

591
01:03:27,585 --> 01:03:35,686
Want vlakbij de kombuis, je had er ruim drie,
en in al die zware merkels zat niks meer in.

592
01:03:35,687 --> 01:03:36,683
Zo uitgeblazen.

593
01:03:37,750 --> 01:03:39,174
Dus je kunt begrijpen wat voor klap ik gehad
heb omdat ik die torpedo onder mijn voeten had.

594
01:03:39,175 --> 01:03:47,584
Hoe ik nou in dat gangetje terecht gekomen
ben… ik zit er steeds aan te denken.

595
01:03:47,584 --> 01:03:57,970
Door die klap misschien. Of dat ik… ik weet het
niet. In ieder geval, we hadden tien doden.

596
01:03:58,630 --> 01:04:10,399
Waar Jantje bij was en machinisten

597
01:04:10,400 --> 01:04:11,170
Negen gewonden. Eentje was helemaal verband. Die
kwam nog uit de machinekamer vandaan uit dat luik.

598
01:04:11,170 --> 01:04:14,830
Eentje met zijn neus er af.

599
01:04:16,690 --> 01:04:25,728
Nou je zal maar leven op zo’n boot met
je neus er af, of helemaal verband.

600
01:04:25,729 --> 01:04:27,594
Met een gang naar Durban toe. Daar
stonden ambulances en zo te wachten.

601
01:04:27,594 --> 01:04:30,884
En ik ging ook naar het hospitaal,
ze vertrouwden het niet.

602
01:04:30,885 --> 01:04:36,960
Toen heb ik een week in het ziekenhuis
gelegen, en die anderen moesten naar Kaapstad.

603
01:04:37,150 --> 01:04:43,370
Dat hoorde ik er na van die agent
want die kwam me altijd opzoeken.

604
01:04:43,370 --> 01:04:46,230
Want ja ik had geen paspoort
en geen monsterboekje meer.

605
01:04:46,820 --> 01:04:51,910
En ik moest zo gauw mogelijk weer
zeeklaar gemaakt worden, naar zee.

606
01:04:52,570 --> 01:04:56,610
Die gasten gingen monsteren
in Kaapstad. Met de trein.

607
01:04:57,710 --> 01:05:04,430
Want in Kaapstad lag een schip, of twee
schepen, waar ze naartoe moesten om te bemannen

608
01:05:04,430 --> 01:05:06,880
Waren ze die avond voor ze in Kaapstad
kwamen… hadden ze misschien fuifje gehad.

609
01:05:06,880 --> 01:05:16,420
’s Morgens wordt er een wakker.
‘We staan in de rimboe.

610
01:05:16,420 --> 01:05:21,814
We rijen niet meer!’. Ze zaten in een
wagon voor slaapgelegenheid en er was

611
01:05:21,814 --> 01:05:31,430
een wagon voor eten,, die hadden ze
in de bushbush neergezet.. Sabotage.

612
01:05:31,430 --> 01:05:38,150
Die bootsman, ik heb die gasten nog gesproken,
dat was Koper, die kwam uit Zandvoort vandaan.

613
01:05:39,880 --> 01:05:41,330
Allemaal naar buiten natuurlijk.

614
01:05:49,480 --> 01:05:53,638
‘Kijk, wie heeft er verstand van paarden?’. Ze
hadden twee jongens die de paarden gingen vangen.

615
01:05:53,638 --> 01:06:11,800
‘En wij gaan zoeken naar touw of
dekens en we spannen de paarden er voor

616
01:06:11,800 --> 01:06:16,612
We gaan naar Kaapstad’. Maar
ja toen ze in Kaapstad kwam de

617
01:06:17,880 --> 01:06:22,440
directie er natuurlijk toch
achter dat de bemanning weg was.

618
01:06:28,190 --> 01:06:33,610
Maar ja sabotage want er zaten
ontzettend veel Duitsers in Afrika.

619
01:06:33,700 --> 01:06:34,829
Die gasten hebben dat hele
eind ‘Sabotage!’ geroepen.

620
01:06:34,830 --> 01:06:48,381
Die machinisten (van het spoor) zijn ook achter
slot gezet hoor, die hebben het expres gedaan.

621
01:06:48,381 --> 01:06:50,540
Maar ja dat heb ik niet meegemaakt

622
01:06:50,540 --> 01:06:52,100
Wat voor verwondingen had u

623
01:06:52,100 --> 01:07:02,720
Breuk. Maar het viel wel mee, want
binnen een week zat ik weer op zee

624
01:07:02,720 --> 01:07:04,428
En dat moest ook. Je mocht
niet te lang ziek wezen.

625
01:07:04,428 --> 01:07:11,730
Toen ben ik met de Nieuw Amsterdam
naar San Francisco gegaan.

626
01:07:11,730 --> 01:07:19,310
Via Australië met driehonderd Duitse
officieren aan boord. Nette mensen.

627
01:07:19,900 --> 01:07:20,538
Moesten we een beetje bewaken.

628
01:07:20,538 --> 01:07:25,300
Ik had nog een revolvertje bij me
dus, ik heb er geen een doodgeschoten.

629
01:07:25,300 --> 01:07:37,250
Toen kwamen bij wij San Francisco…’
Ja jullie gaan naar een vakantieoord’

630
01:07:37,350 --> 01:07:43,140
Kunt u nog wat vertellen over die Duitse officieren,
waar ze vandaan kwamen en waar ze heen gingen

631
01:07:43,140 --> 01:07:44,330
Die kwamen uit Libië vandaan.

632
01:07:44,330 --> 01:07:48,913
Die waren gevangen genomen
in Libië. En dat waren geen

633
01:07:48,913 --> 01:07:52,684
gewone soldaten want ze waren
goed met de tijd die jongens.

634
01:07:52,685 --> 01:07:57,160
Spraken goed Engels
ook. En ze waren netjes

635
01:08:05,300 --> 01:08:16,800
Er waren bij die op een accordeon aan
het spelen waren tijdens het luchten.

636
01:08:16,800 --> 01:08:30,919
En die gingen naar een farm in Amerika, maar
die zijn nooit meer terug gegaan natuurlijk.

637
01:08:31,220 --> 01:08:32,256
Dat kun je wel begrijpen.

638
01:08:32,256 --> 01:08:39,220
Je kwam in San Francisco terecht, naar Saratoga,twee
uur reizen met de bus van San Francisco.

639
01:08:39,430 --> 01:08:42,325
Daar hadden ze Hoek van Holland gemaakt,
daar zitten een paar Hollanders in.

640
01:08:42,780 --> 01:08:48,370
En er was ook een oude kok, die was ook
al een keer getorpedeerd. Die kookte daar.

641
01:08:48,510 --> 01:08:54,850
En die mensen hebben een daar een
tehuisje op gericht, Hoek van Holland.

642
01:08:55,750 --> 01:09:02,030
Daar mochten we dan een poosje
blijven. Om bij te komen

643
01:09:02,030 --> 01:09:07,460
Om te relaxen. Om alles een beetje
te vergeten, die oorlog en alles.

644
01:09:07,460 --> 01:09:17,300
Goed na een week moesten we naar Santiago, dat
is een marinebasis. Aan de andere kant van Frisco.

645
01:09:17,890 --> 01:09:24,050
Wat moeten we daar nou weer doen?
Als bediende van de Weltevreden.

646
01:09:24,130 --> 01:09:28,530
Wat moeten we daar doen, dat
is van de Rotterdamse Lloyd.

647
01:09:28,570 --> 01:09:42,307
Die bediendes, het Indonesische personeel was in
staking. En die wilden meer geld hebben, zeiden ze.

648
01:09:42,308 --> 01:09:53,580
En het schip moest varen naar Pearl Harbor.
Toen moesten wij dat overnemen van die gasten.

649
01:09:54,450 --> 01:09:59,610
Een paar Mandoers gingen wel mee,
maar het bedienend personeel niet

650
01:09:59,610 --> 01:10:04,019
Die staakten, die bleven aan de wal en
werden meteen achter slot en grendel gezet.

651
01:10:04,020 --> 01:10:17,050
Die reis gemaakt naar Pearl Harbor, toen weer
terug. En toen kwamen die bediendes weer aan boord.

652
01:10:18,430 --> 01:10:22,142
In die tussentijd ben ik helemaal
niet aan mijn vakantie toe

653
01:10:22,610 --> 01:10:26,840
gekomen, want toen ik terug
kwam was ik naar de Tawali toe.

654
01:10:26,930 --> 01:10:34,827
De kust af. Seattle, Portland,
Vancouver om lading in te nemen.

655
01:10:34,828 --> 01:10:35,323
En toen moest ik weer
naar de Boschfontein want

656
01:10:35,324 --> 01:10:39,060
daar hadden ze ook weer
iemand die ziek was geworden.

657
01:10:39,060 --> 01:10:39,374
Daar weer naartoe.

658
01:10:39,375 --> 01:10:40,360
Toen was ik ’s avonds bij mensen,
want we kwamen Hollanders

659
01:10:40,360 --> 01:10:42,750
tegen en die nodigden je dan
uit, toen ben ik ziek geworden.

660
01:10:54,330 --> 01:10:58,730
Ze dachten dat ik een blindedarmontsteking
had. Toen heb ik dat schip gemist

661
01:10:59,060 --> 01:11:03,650
Maar ja dat zegt niks,
de Tabinta lag er.

662
01:11:03,650 --> 01:11:09,920
De Tabinta was een troepenschip, die had
net als de Poelau Laut een houten dek.

663
01:11:09,920 --> 01:11:17,352
Dus dat waren die T- boten en die P-boten die
allemaal een houten dek hadden voor die Hadji's.

664
01:11:17,353 --> 01:11:17,563
Nou ja goed ik moest naar de Tabinta.

665
01:11:17,564 --> 01:11:23,210
Maar ja ik hoefde geen kanonnier te wezen want
dat deden die Yanken met kanonnen en alles.

666
01:11:23,210 --> 01:11:32,310
Maar je wist niet waar naar toe. Dus
naderhand: invasie in Leyte, de Filipijnen.

667
01:11:32,310 --> 01:11:45,610
We kwamen daar, er lagen nog meer troepenschepen,
we hadden 2200 man troepen aan boord plus

668
01:11:45,610 --> 01:11:55,498
honderd man van die freeboys die een speciaal schip
helpen lossen, voorbereidingen nemen en alles.

669
01:11:55,498 --> 01:11:59,070
Zie ik een paar slagschepen komen

670
01:11:59,070 --> 01:12:02,910
Die schieten de hele kust kapot

671
01:12:02,990 --> 01:12:04,500
Amerikaanse slagschepen

672
01:12:04,500 --> 01:12:10,520
Ja, de eerste paar dagen. En
bombarderen… jeetje wat een hel was dat.

673
01:12:10,520 --> 01:12:18,030
We hebben er vier weken gelegen. Die machinist
schrijft nog in een boek dat hij niet kon slapen.

674
01:12:18,030 --> 01:12:22,470
En ’s morgens vroeg moest
hij weer aan het werk.

675
01:12:22,470 --> 01:12:28,250
Die man was zo doof als een kwartel, al gooide je
een bom in zijn hut dan werd hij nog niet wakker.

676
01:12:29,170 --> 01:12:32,510
Maar de Tabinta zat
onder de kogelgaten.

677
01:12:33,760 --> 01:12:37,212
Onder de kogelgaten, dat er
niemand gesneuveld is snap ik niet

678
01:12:38,780 --> 01:12:41,550
Want de Japanners
verdedigden, begrijp ik

679
01:12:41,550 --> 01:12:46,630
Ja die Japanesen maar schieten. Kwam
hij over je heen vliegen natuurlijk.

680
01:12:46,630 --> 01:12:51,360
Want we gingen naderhand
die baai in, en dat was een

681
01:12:51,360 --> 01:12:56,570
week daarna dat die kust
helemaal kapot geschoten was.

682
01:12:56,670 --> 01:13:00,090
En die andere schepen gingen ook mee

683
01:13:00,090 --> 01:13:05,510
Er waren ook vrachtschepen bij. Er was een schip
bij die had een kade bij zich, hoe is het mogelijk.

684
01:13:09,650 --> 01:13:14,958
Zo’n trein van de kade hadden ze. Die zetten
ze in het water en dan gingen ze aan de wal.

685
01:13:17,600 --> 01:13:21,580
Als die invasieboten kwamen met die
troepen konden ze meteen aan boord lopen.

686
01:13:21,900 --> 01:13:32,411
Wij hadden een veldhospitaal aan boord. Dat ging
allemaal… daar stond je gewoon van te kijken.

687
01:13:32,412 --> 01:13:42,470
Nou ja ’s morgens bij daglicht, twee weken daarna,
dat die troepen aan boord gingen van het alarm.

688
01:13:42,470 --> 01:13:49,300
Invasieboten te water
en de jongens er in.

689
01:13:54,040 --> 01:14:01,024
En zingen.’Dutchie, are you coming with us?’
Ik had best meegewild maar het mocht niet.

690
01:14:01,024 --> 01:14:02,960
En toen gingen die troepen van boord

691
01:14:02,960 --> 01:14:05,430
En wanneer was dat, in
welk jaar en welke maand

692
01:14:05,680 --> 01:14:19,550
De Tabinta 27-9-44.. staat
hier... tot 19-11-44,

693
01:14:19,550 --> 01:14:22,930
1-5-44 tot 27-9-44, we
hebben er vier weken geleden.

694
01:14:23,390 --> 01:14:28,360
Maar ja die lading zat er nog
in natuurlijk en die Seabeach

695
01:14:28,360 --> 01:14:31,140
dat zijn die …..boys, die bleven
aan boord die honderd man.

696
01:14:31,940 --> 01:14:33,870
En die jongens wuiven en zingen.

697
01:14:36,530 --> 01:14:42,960
Was ik vaak bij natuurlijk want ze
konden zo op die kade stappen natuurlijk.

698
01:14:42,960 --> 01:14:45,610
Ja toen moesten wij lossen.

699
01:14:45,610 --> 01:14:56,760
Maar ja die Japanesen lieten je niet alleen, er
kwamen ook van die kamikaze. Met die vliegtuigjes.

700
01:14:57,100 --> 01:14:59,200
Dus als de kans kregen stortten ze zich boven
op je schip. En er zat een bom in natuurlijk

701
01:14:59,200 --> 01:15:08,310
En als die dan in zo’n luik met ammunitie
gedropt wordt, dan ben je er al.

702
01:15:08,310 --> 01:15:14,740
Maar het is gelukkig goed gegaan dus
we hebben vier weken in een hel gezeten.

703
01:15:14,850 --> 01:15:15,619
Maar we zijn er uit gekomen

704
01:15:15,620 --> 01:15:18,240
U heeft ook vier weken rustig geslapen

705
01:15:18,240 --> 01:15:24,780
Ja ik vond het wel mooi dat schieten. Vooral
die slagschepen, ja dat was schitterend.

706
01:15:24,780 --> 01:15:32,430
Je bent jong en die ouwere mensen met
vrouw en kinderen..dat had ik toch niet.

707
01:15:32,800 --> 01:15:37,540
Me ouders hier, maar goed ik ben
vertrokken uit bittere armoede.

708
01:15:38,680 --> 01:15:42,660
Toen waren we leeg en toen gingen
we terug naar San Francisco.

709
01:15:42,660 --> 01:15:48,390
En toen moest de Tabinta gerepareerd
worden. Die zat vol met gaatjes.

710
01:15:49,680 --> 01:16:04,940
‘Van ’t Wout, naar de Tabinta 19-11-44 kwamen
er aan en diezelfde dag naar de Poelau Laut

711
01:16:04,940 --> 01:16:06,300
Ook weer invasie

712
01:16:06,300 --> 01:16:07,019
Ook op de Filippijnen

713
01:16:07,020 --> 01:16:20,020
Ja. Lyson. Maar ja die was niet zo erg, was wel
aan het vechten geweest maar was niet zo erg.

714
01:16:20,020 --> 01:16:26,030
En toen zijn we doorgegaan en naderhand
moesten we… je stikt van de eilanden daar.

715
01:16:26,180 --> 01:16:30,650
Je hebt de Solomon eilanden,
de Fiji eilanden, Samoa,

716
01:16:30,650 --> 01:16:37,410
Midway.. al die eilandjes
waren bezet door de Japanesen.

717
01:16:38,230 --> 01:16:47,770
Dus het moest allemaal
veroverd worden. En Iwo Jima.

718
01:16:47,770 --> 01:16:53,989
Een vrouw zei laatst: ‘Het is toch wat, zoveel
Amerikanen gesneuveld in Afghanistan’. Ik

719
01:16:53,990 --> 01:17:03,380
zeg ieder lichaam is erg, maar weet u wel hoeveel
Amerikanen er bij Iwo Jima overleden zijn

720
01:17:04,400 --> 01:17:11,780
Ze zegt nee. Die waren toen net zo
oud als ik. Achtenzeventig duizend.

721
01:17:12,040 --> 01:17:17,860
Er was een berg en achter die berg
zaten de Japanesen met z’n leger.

722
01:17:17,860 --> 01:17:24,550
Ze schoten ze er zo allemaal
af. En Okinawa was hetzelfde.

723
01:17:24,770 --> 01:17:26,720
En wij hebben die jongens
daarnaar toe gebracht

724
01:17:26,720 --> 01:17:28,040
Ook naar Iwo Jima

725
01:17:28,040 --> 01:17:39,560
Ja. Elke keer weer 2200 man. Dan
ga je denken ja, dat is toch wat.

726
01:17:39,560 --> 01:17:44,960
Zo bij je ouders vandaan uit Amerika
en hup je wordt in het leger gezet.

727
01:17:44,960 --> 01:17:55,554
Nou ja en toen was die oorlog afgelopen en
dat is naderhand pas… toen was Nederland weer

728
01:17:55,554 --> 01:18:00,550
bevrijd en kwamen we met de Poelau Laut weer
in San Francisco en toen konden we naar huis

729
01:18:00,550 --> 01:18:09,270
De getrouwden mogen eerst
naar huis.'Hoe kan dat nou?

730
01:18:10,580 --> 01:18:16,350
Maar die anderen dan, we zijn toch niet meer
dienstplichtig? De oorlog is toch afgelopen?

731
01:18:16,600 --> 01:18:22,970
Hoe kunnen jullie ons dan door laten
vechten?' ‘Niks mee te maken’. Die

732
01:18:22,970 --> 01:18:29,140
schepen waren in charter van Amerika,
of dat om geld ging weet ik niet.

733
01:18:29,140 --> 01:18:32,580
Ik weet niet hoeveel geld ze daarvoor
gehad hebben, want ze waren gecharterd.

734
01:18:32,850 --> 01:18:38,160
Wij verdienden honderdachttien
gulden vijftig per maand

735
01:18:38,740 --> 01:18:39,234
Was dat veel in die tijd

736
01:18:39,460 --> 01:18:44,670
Dat was ongeveer veertig dollar

737
01:18:45,050 --> 01:18:48,030
En was dat veel, was
dat weinig voor die tijd

738
01:18:48,030 --> 01:18:54,650
De Amerikanen verdienden vierhonderd
dollar. De dollar stond op drie tachtig.

739
01:18:55,020 --> 01:18:57,219
Dus er waren er enkelen die
op de Amerikanen gingen varen

740
01:18:59,620 --> 01:19:02,740
Want je kon zo op een Amerikaan
varen. Dat is het hem juist

741
01:19:02,740 --> 01:19:07,340
U zei net dat de oorlog in
West- Europa was afgelopen?

742
01:19:08,100 --> 01:19:11,810
Hoe heeft u dat gehoord, dat de
oorlog in Nederland voorbij was

743
01:19:11,810 --> 01:19:15,250
Dat hoorden we op de radio en alles

744
01:19:15,250 --> 01:19:18,000
Wat deed dat met u

745
01:19:18,000 --> 01:19:28,310
Niet veel. Die mensen die getrouwd waren wel
natuurlijk, want die wilden zo gauw mogelijk naar huis.

746
01:19:28,310 --> 01:19:31,855
We kregen een stuurman uit Nederland
vandaan. Eerste stuurman, en nog een paar.

747
01:19:32,000 --> 01:19:43,212
En toen moesten we nog met Japanesen
vechten. En toen ging de reis naar Japan.

748
01:19:43,212 --> 01:19:47,790
Eerst naar Saipan, daar kwamen
al die schepen bij elkander

749
01:19:47,790 --> 01:19:57,950
en nog naar de Fiji eilanden,
overal kwamen schepen vandaan.

750
01:19:57,950 --> 01:20:02,630
Slagschepen. Het was invasie

751
01:20:02,630 --> 01:20:05,340
Op het hoofdeiland van Japan

752
01:20:05,340 --> 01:20:08,970
Dat was de bedoeling, waar wisten we
niet. We gingen allemaal daar naartoe.

753
01:20:09,480 --> 01:20:14,510
En er was een Amerikaan, had
ik nog een beetje connectie

754
01:20:14,510 --> 01:20:21,610
mee want het was altijd
community zingen ook ’s avonds.

755
01:20:21,610 --> 01:20:28,130
Voordat het donker kwamen we allemaal aan
dek, soldaten, en dan werd er gezongen.

756
01:20:33,680 --> 01:20:38,310
Dan gingen we een uurtje
achter elkander zingen

757
01:20:38,400 --> 01:20:39,710
U zong ook mee

758
01:20:39,710 --> 01:20:43,480
Ja ik ging er middenin zitten.
Daarom had ik die hondenwacht.

759
01:20:43,480 --> 01:20:48,540
Want het was altijd ’s middags tegen
de avond dus ik zat er altijd tussen.

760
01:20:48,540 --> 01:20:51,635
Hij zegt: ‘Invasie in Japan. Ben twee broers
kwijt geraakt, een in Iwo Jiwa en een in Okinawa

761
01:20:51,530 --> 01:21:09,389
Als ik nou nog één Japanees dood
kan schieten, dan ben ik opgelucht.

762
01:21:09,389 --> 01:21:16,109
Daarom wil ik Japan zien
vernietigen’. De stuurman, ik had

763
01:21:16,109 --> 01:21:17,806
de hondenwacht, en de stuurman
kwam net uit Holland vandaan.

764
01:21:17,806 --> 01:21:27,100
En het was ’s nachts een uur of twee
dat ik vliegtuigen hoorde en geronk.

765
01:21:27,100 --> 01:21:32,252
De kapitein kwam uit zijn hut
vandaan. Tweeënvijftig bommenwerpers.

766
01:21:32,252 --> 01:21:39,710
Er was helemaal geen alarm, het was
doorgestoken kaart natuurlijk. Op weg naar Japan.

767
01:21:42,050 --> 01:21:56,494
En toen zei die stuurman, die kneep
hem een beetje: ‘Straks breekt de

768
01:21:56,495 --> 01:21:56,831
hel los’. Ik zeg:' Hoe heter hoe
beter'. ‘Wat?’ 'Hoe heter hoe beter.

769
01:21:56,831 --> 01:22:00,530
Ik heb een hekel aan die Jappen, wat die
uitgevoerd hebben is toch niet normaal'

770
01:22:01,450 --> 01:22:10,980
Nou ja goed, toen viel de atoombom.
Iedereen zat met die troepen. Het was vrede.

771
01:22:10,980 --> 01:22:15,120
De Japanesen hadden zich overgeleverd

772
01:22:15,120 --> 01:22:16,775
Merkte u iets van dat die
atoombom gevallen was

773
01:22:17,040 --> 01:22:21,450
Ik ben er geweest en ik heb het gezien. Brand.
Maar ik heb niet gezien dat hij gevallen is.

774
01:22:21,450 --> 01:22:26,780
Dat was nog te ver

775
01:22:26,780 --> 01:22:28,750
Wanneer bent u er geweest

776
01:22:28,751 --> 01:22:32,647
Naderhand, toen moesten we de troepen
kwijt. Er zijn duizenden troepen.

777
01:22:32,779 --> 01:22:36,666
Wij hadden er 2200, en die andere
boot ook. En misschien nog tientallen.

778
01:22:36,667 --> 01:22:40,028
Dat was invasie, dus
ja waar moet je naartoe?

779
01:22:40,029 --> 01:22:47,606
Toen was het eerst terug naar Saipan,
toen kregen we orders weer terug.

780
01:22:47,672 --> 01:22:56,226
Dat duurde tien dagen dan ongeveer. Dan was
het toch Nagasaki. Dat ze naar de wal moesten.

781
01:22:57,137 --> 01:22:59,100
En toen mochten wij gaan kijken

782
01:22:59,100 --> 01:23:01,100
En er waren nog meer schepen

783
01:23:10,390 --> 01:23:13,360
Kunt u vertellen wat u zag

784
01:23:13,360 --> 01:23:13,720
Toen heb ik gekeken alsof het
tussen Katwijk en Rijnsburg één gat

785
01:23:14,180 --> 01:23:19,390
is.. En toen hoorde ik een Amerikaan
zeggen: ‘My god, what did we

786
01:23:19,390 --> 01:23:25,310
do?’. Oh lieve heer, wat hebben we
gedaan?’. Het was een verschrikking.

787
01:23:26,040 --> 01:23:33,750
Alles rookte beneden. Een heel
groot gat. Hoe is het mogelijk.

788
01:23:33,750 --> 01:23:39,340
Als we het niet gedaan hadden was ik nog niet thuis
geweest denk ik. Want die Jappen zaten overal.

789
01:23:39,340 --> 01:23:45,680
Overal zaten ze. En ik vraag me af
wat ze met zo veel land moesten doen.

790
01:23:45,680 --> 01:23:54,850
Japan zelf is al een groot land. Indonesië,
Thailand, Solomon eilanden, Fiji eilanden.

791
01:23:55,580 --> 01:24:01,480
Het stikte van die kleine
eilandjes en overal zaten ze

792
01:24:01,480 --> 01:24:06,910
Midway waar zoveel
mensen gebleven zijn.

793
01:24:08,500 --> 01:24:22,130
Op de Fiji eilanden ligt ook nog een Katwijker,.....
die ligt daar begraven. Die was verdronken.

794
01:24:22,130 --> 01:24:30,240
En dit was dus in augustus ’45? Had
u toen al bericht van thuis gehad

795
01:24:30,240 --> 01:24:30,394
Nee ik had nog niks gehoord.

796
01:24:30,394 --> 01:24:42,260
Ik heb van thuis alleen.. toen ik thuis terug
kwam ging zondags mijn vader naar de kerk.

797
01:24:43,280 --> 01:24:48,117
Ik zeg tegen moeder:'
Wat krijgen we nou.

798
01:24:48,117 --> 01:24:54,443
Ik heb mijn vader niet gekend dat hij
naar de kerk ging'. ‘We kregen het bericht

799
01:24:54,443 --> 01:25:00,530
dat je vermist was’. En toen is hij omgedraaid,
omgedraaid als een blad aan een boom

800
01:25:00,530 --> 01:25:08,839
Bang natuurlijk, dan brengt hij
niks mee als hij straks terugkomt.

801
01:25:08,840 --> 01:25:10,269
Want ze dachten dat ik miljonair
was toen ik terug kwam.

802
01:25:10,270 --> 01:25:19,201
Ik ben begonnen met vierentwintig
gulden in de maand, toen werd ik matroos

803
01:25:19,201 --> 01:25:21,030
kanonnier toen kreeg ik zevenenveertig
en een halve gulden in de maand.

804
01:25:21,030 --> 01:25:27,890
En toen naderhand matroos kanonnier met
honderd achttien gulden en vijftig cent.

805
01:25:28,390 --> 01:25:38,720
Die dollar stond op drie
tachtig, dus je had niet veel.

806
01:25:38,720 --> 01:25:48,050
Toen ik getorpedeerd ben toen zei ik tegen die
stuurman:' Ik heb nog honderd dollar staan op een

807
01:25:48,050 --> 01:26:02,680
tegoed'. Hij zegt: Wie zegt dat?’. 'Ik zeg dat
‘Dat is toch geen bewijs?’. Dat heb ik nooit gehad

808
01:26:02,680 --> 01:26:08,182
Ik kreeg honderd gulden om kleding te kopen. Wat
was dat nou, honderd gulden. Ik was alles kwijt.

809
01:26:08,182 --> 01:26:23,098
Goed dat er wat Nederlanders zaten die me een
broek gaven en een hemd. Ik had niks meer.

810
01:26:23,098 --> 01:26:30,510
Helemaal niks. Dat was in 1943. Hoe kun je dan
als miljonair terugkomen? Dan kan toch niet.

811
01:26:32,460 --> 01:26:40,000
Volgens mij… ik weet het niet…
maar volgens mij heeft de

812
01:26:40,000 --> 01:26:45,420
Nederlandse regering miljarden
verdiend aan de koopvaardij.

813
01:26:45,780 --> 01:26:48,110
Omdat die schepen gecharterd waren
door Amerika, troepenschepen.

814
01:26:48,110 --> 01:27:02,640
En dat was er niet een,
dat waren er tientallen.

815
01:27:02,640 --> 01:27:08,349
En als dat zo mag wezen dan vind
ik het verschrikkelijk natuurlijk

816
01:27:08,350 --> 01:27:09,630
Maar goed ik heb mijn plicht gedaan en
gelukkig wordt ik straks zevenentachtig

817
01:27:09,630 --> 01:27:13,730
Kunt u vertellen hoe uw thuiskomst was

818
01:27:13,730 --> 01:27:30,956
Ja, dat was met de Leerdam als passagier. Dan
stond onze bagage in luik 4, we hadden slecht weer.

819
01:27:30,957 --> 01:27:36,230
Luik 4 dat is lekkage, dus de
bagage stond ook nog in het water.

820
01:27:36,230 --> 01:27:41,747
En toen kwamen we in Rotterdam aan en
toen speelden ze op de kade het Wilhelmus.

821
01:27:41,748 --> 01:27:52,430
Toen heb ik gehuild. Hoe is het mogelijk.
Na zes jaar. Zes jaar van je jeugd verziekt.

822
01:27:53,530 --> 01:28:00,170
‘Vrees God en houd zijn geboden’ zei die meester.
Zijn bijbeltje ligt op de oceaan bij Afrika

823
01:28:00,770 --> 01:28:08,810
En een maand later zeggen ze: ‘Wil je blijven
leven? Dan moet je de eerste wezen die schiet.

824
01:28:09,690 --> 01:28:15,650
Eerst doodschieten die kerel, dan
blijf je leven'. Een hoop verschil hoor

825
01:28:15,650 --> 01:28:20,150
Maar u kwam bij de kade aan waar het Wilhelmus
werd gespeeld. Waren uw ouders er ook

826
01:28:20,150 --> 01:28:32,440
Mijn vader was er met een autootje en
mijn broer. En nog een kameraad van me.

827
01:28:32,440 --> 01:28:40,144
En ik had nog een zeemanskist bij me voor
iemand uit Scheveningen vandaan Roeleveld... Die

828
01:28:40,144 --> 01:28:54,380
had gevraagd, hij bleef in Amerika maar was
hier getrouwd, of ik de kist mee wou nemen.

829
01:28:54,380 --> 01:28:56,300
Zijn vrouw vroeg nog of haar man nog terug
kwam maar ik wist niet wat hij van plan was

830
01:28:56,980 --> 01:28:57,950
Hoe reageerde die vrouw

831
01:28:57,950 --> 01:28:59,050
Huilen natuurlijk

832
01:28:59,430 --> 01:29:01,110
En hoe was het weerzien met uw vader

833
01:29:01,110 --> 01:29:02,310
Nou gewoon ik zeg
hallo, hier ben ik weer.

834
01:29:02,310 --> 01:29:23,200
Ze hebben mij nog steeds nooit gevraagd
wat ik meegemaakt heb. Hoe kan dat nou?

835
01:29:23,200 --> 01:29:26,344
Katwijk was niet zo geweldig
voor de koopvaardij, want

836
01:29:26,345 --> 01:29:29,910
als je daar op de koopvaardij
zit ben je een zondaar.

837
01:29:30,150 --> 01:29:31,150
Visserij niet.

838
01:29:31,150 --> 01:29:36,130
De visserij is zó De koopvaardij is
allemaal zondaars, het is allemaal

839
01:29:36,130 --> 01:29:41,329
vrouwen en zuipen..Ze hebben mij
nooit gevraagd wat ik meegemaakt heb

840
01:29:41,330 --> 01:29:41,520
Uit uzelf ging u nooit vertellen

841
01:29:41,520 --> 01:29:45,552
Nee, want daar kreeg ik geen kans
voor. Ze hadden honger geleden.

842
01:29:45,553 --> 01:29:58,890
En mijn zuster was in verwachting van een
Duitser. Die had een kind van een Duitser.

843
01:29:59,390 --> 01:30:03,710
Die had hij de deur uitgestuurd.
Waarom? Kan toch gebeuren

844
01:30:04,040 --> 01:30:10,352
Nou ja goed… Dat stuit me tegen de borst, dus
ik heb niks gezegd ik heb helemaal niks gezegd

845
01:30:10,750 --> 01:30:18,680
Hoe lang bent u thuis geweest toen

846
01:30:18,680 --> 01:30:21,210
Nou ik denk tien dagen. Gauw wegwezen.

847
01:30:21,210 --> 01:30:23,380
Ik ging weer naar de
koopvaardij, er is altijd zeelui

848
01:30:23,380 --> 01:30:26,720
te kort dus ik ben weer
weggegaan voor een jaar dus.

849
01:30:30,380 --> 01:30:32,590
De Java-China- Japan Lijn
voor Maatschappij Nederland

850
01:30:33,660 --> 01:30:36,440
Heeft u later wel over de oorlog
gepraat, met uw vrouw bijvoorbeeld

851
01:30:36,440 --> 01:30:39,960
Ja met mijn vrouw wel
maar dat was later.

852
01:30:40,310 --> 01:30:49,880
Ik was getrouwd natuurlijk en toen ik getrouwd ben
in 1962 toen ben ik van de koopvaardij afgegaan.

853
01:30:49,950 --> 01:30:58,360
Heb ik gesolliciteerd naar de hoogovens. En omdat
ik goed Engels sprak heb ik mezelf kunnen opbouwen

854
01:30:58,360 --> 01:31:05,499
Eerst als tremmer, toen als tallyman
en toen als voorman, baas voorman.

855
01:31:05,500 --> 01:31:12,604
Dus ik zat bij die hoogovens. En ik woonde
in Rotterdam. Mijn vrouw was verpleegster.

856
01:31:12,605 --> 01:31:14,840
Die was verpleegster
in het ziekenhuis.

857
01:31:14,840 --> 01:31:22,980
Toen konden we van de hoogovens
een huis krijgen in Heemskerk.

858
01:31:23,570 --> 01:31:32,170
En daarvandaan kon ik nog een betere drive-in
woning krijgen in Alkmaar, ook van de hoogovens.

859
01:31:32,170 --> 01:31:37,760
En op een keer wordt er gebeld voor ’t Wout
door Meurs.. Hij zegt:’ Ik wil je vader

860
01:31:37,760 --> 01:31:50,512
spreken’. 'Ja die is er niet, die is bij
de hoogovens dus die is aan het werk.

861
01:31:50,513 --> 01:32:00,480
‘Jouw vader heeft een geweldige staat van dienst’.'
Dat weet ik'. ‘Ja want ik heb hier een briefje

862
01:32:05,420 --> 01:32:18,930
Geweldig. Vijftien schepen. Hoe is het mogelijk.
Nog nooit gebeurd. Wanneer is hij thuis?

863
01:32:18,930 --> 01:32:28,340
Er is iemand van Indonesië,
die Van Straaten met die foto.

864
01:32:28,660 --> 01:32:43,210
Die zit in de narigheid’. Hij vertelde
dat hij zich van kant wilde maken.

865
01:32:43,210 --> 01:32:48,490
Zijn vrouw is al overleden en hij
vroeg of ik er even heen wilde gaan.

866
01:32:48,490 --> 01:33:02,670
‘En die kameraad van jullie, Patterson uit Australië
komt ook’. Dat is geweldig. Dus ik er naartoe

867
01:33:02,670 --> 01:33:07,617
Elkander gezien. Deze man was
kanonnier. De hele oorlog gevaren.

868
01:33:07,617 --> 01:33:17,760
Heeft zijn leven gegeven voor Nederland.
Buschauffeur in Haarlem. Toen was hij bij kennissen.

869
01:33:18,520 --> 01:33:29,170
Hij maakte kennis met een meisje en hij wilde gaan
trouwen. Ging naar het gemeentehuis om een huis.

870
01:33:29,830 --> 01:33:37,790
Weet je wat ze tegen die man zeiden? U
bent geen Hollander. U bent geen Hollander.

871
01:33:38,110 --> 01:33:39,610
U bent van de KNIL?

872
01:33:40,330 --> 01:33:44,690
Hij zegt: 'Ik heb zes jaar van mijn
leven gegeven'. 'U bent geen Hollander, u

873
01:33:44,690 --> 01:33:52,670
komt niet in de aanmerking'. Dat heeft hij
zijn hele leven tot zijn dood uitgegild.

874
01:33:52,670 --> 01:34:05,920
‘Ik ben geen Hollander, jullie hoeven me
niet te begraven’. Vind je dat niet erg

875
01:34:05,920 --> 01:34:15,340
Dat vind ik erg. Dat vind ik het ergste wat er is.
Van al die bommen, torpedo’s en granaten. Niet?

876
01:34:15,510 --> 01:34:20,481
En die atoombommen. Maar dat vind ik
het ergst. Dat die jongen dat zei.

877
01:34:20,482 --> 01:34:29,670
Dat er zo gehandeld wordt met iemand. Nou
worden ze opgevangen van het buitenland vandaan.

878
01:34:30,130 --> 01:34:33,168
Wij hadden ook wel terug
gekund naar Nederland!

879
01:34:33,168 --> 01:34:36,100
Daar werd voor gewaarschuwd
dat weet niemand over de

880
01:34:36,100 --> 01:34:38,920
Koopvaardij, maar bij de
Koopvaardij zelf wisten ze het wel.

881
01:34:38,970 --> 01:34:42,870
Maar hier in Nederland,
wij konden naar huis toe.

882
01:34:43,480 --> 01:34:48,910
Als je in een café kwam, in
San Francisco of New York, dan

883
01:34:48,910 --> 01:34:53,913
zaten er Duitsers en dan kon
je duizend dollar krijgen.

884
01:34:53,913 --> 01:34:59,240
Dan kon je met die Duitsers
mee spullen kopen voor je

885
01:34:59,240 --> 01:35:09,840
familie en dan werd je op een
vliegtuig naar Lissabon gezet

886
01:35:09,950 --> 01:35:10,323
En van Lissabon kon je naar
huis dat is ons aangeboden.

887
01:35:10,323 --> 01:35:12,450
We hebben het niet gedaan omdat
je voor je vaderland zorgt.

888
01:35:12,890 --> 01:35:17,277
Je hebt gezegd ik vecht voor mijn vaderland.
Ik vecht voor de vrijheid van Nederland.

889
01:35:17,278 --> 01:35:29,030
En wat hebben we gehad? Niks. In 1978 toen werd
er pas… dat er gedacht wordt wat wij gehad hebben.

890
01:35:29,030 --> 01:35:37,228
En toen moesten we gekeurd worden. In 1978-1980
werd er eerst gevraagd wat ik allemaal gedaan heb.

891
01:35:37,230 --> 01:35:44,240
Of ik geen schip gemist heb. Of ik geweigerd heb.
Of ik geweigerd heb om niemand dood te schieten.

892
01:35:44,380 --> 01:35:49,750
De vijand. Ze hebben alles gevraagd aan
me. Ik moest nog naar een psychiater toe.

893
01:35:50,000 --> 01:35:57,290
Een jonge vrouw, die zei dat is je eigen
schuld. Dat je die dingen voor je ogen ziet.

894
01:35:57,290 --> 01:35:58,790
Dat is je eigen schuld

895
01:35:58,790 --> 01:36:01,160
Je had er over moeten
praten. Met wie dan?

896
01:36:01,770 --> 01:36:06,069
En toen ik haar vroeg wat een
torpedo was wist ze het niet

897
01:36:06,070 --> 01:36:09,310
U kreeg dus pas na de oorlog
last van wat u gezien had

898
01:36:09,310 --> 01:36:19,440
Ja. Op latere leeftijd. En nu heb ik er last van
dat ik zeg waarom heb ik mensen doodgeschoten?

899
01:36:21,110 --> 01:36:29,790
Ja, het moest. Hoeveel heb ik er doodgeschoten?
Heb ik een onderzeeër geraakt of een stuk of tien?

900
01:36:29,790 --> 01:36:31,433
Dat weet je niet, want je
schiet met een Oerlikon.

901
01:36:31,433 --> 01:36:32,445
En zodra je die periscoop zag was… (schietgeluid).
En daar ga je nu af en toe last van krijgen.

902
01:36:32,445 --> 01:36:37,700
En af en toe is het net of ik weer getorpedeerd
wordt. Dan vlieg ik overeind. Of ik de lucht in ga.

903
01:36:37,700 --> 01:36:46,900
Dat vergeet je niet. Je
vergeet het niet hoor.

904
01:36:46,900 --> 01:36:58,930
Als je jong bent dan gaat het
wel, dan heb je werk maar als je

905
01:36:58,930 --> 01:37:03,090
naderhand ouder wordt dan vraag
je je af waarvoor het geweest is

906
01:37:04,600 --> 01:37:06,940
Het moest natuurlijk.

907
01:37:08,010 --> 01:37:12,200
We mogen nog van geluk spreken want
als Hitler in plaats van Rusland

908
01:37:12,200 --> 01:37:14,139
Engeland binnen gevallen had,
dan had hij Engeland ook gehad.

909
01:37:14,140 --> 01:37:20,100
Dan had Engeland het niet gered.
Er was niks, helemaal niks.

910
01:37:20,100 --> 01:37:24,780
Maar ja hij heeft de verkeerde
kant gekozen. Gelukkig voor ons

911
01:37:28,490 --> 01:37:31,250
Bent u toen naar een
andere psychiater gegaan

912
01:37:31,250 --> 01:37:36,500
Ja toen kreeg ik bericht van die
beweging, ik had geweigerd om verder

913
01:37:36,500 --> 01:37:41,130
met die tante te gaan want die wilde
dat ik iedere week kwam praten.

914
01:37:41,130 --> 01:37:45,800
Maar dat ging niet alleen om het
praten, dat ging om het geld natuurlijk.

915
01:37:45,800 --> 01:37:53,686
Ze denkt dan krijg ik goed betaald.
Toen was ik naar Bergen in Noord Holland.

916
01:37:53,687 --> 01:37:56,919
En daar kwam ik in een groot
bos en daar stond een villa.

917
01:37:56,920 --> 01:38:12,320
En toen ik binnenkwam zag ik een tiental
mensen zo (handen over het hoofd) zitten

918
01:38:12,320 --> 01:38:12,729
Nou er kwam iemand naar beneden, hij zegt:
‘Van ’t Wout, kom maar mee naar boven.

919
01:38:12,730 --> 01:38:22,590
Kop koffie?’.' Nou graag'. ‘Begin maar waar
je geboren bent’.' Katwijk'. ‘Gezin?’.'

920
01:38:23,090 --> 01:38:38,900
Acht kinderen, vader en moeder is tien'.
'Moeilijk'.' Geloof?'. 'Moeder was Christelijk.

921
01:38:39,360 --> 01:38:40,572
Vader was SDAP -er.

922
01:38:40,572 --> 01:38:40,828
Hij was ertegen in'. ‘Hoe is
het gegaan, kreeg je nog wat

923
01:38:41,010 --> 01:38:52,946
te eten?’. 'Zonder eten naar
bed af en toe, dat was er niet.

924
01:38:52,946 --> 01:38:53,360
Vader liep in de steun en hij
kon nergens heen want hij

925
01:38:53,360 --> 01:38:58,520
was SDAP-er dus in de visserij
moesten ze hem ook niet.

926
01:38:58,520 --> 01:39:01,899
Want dat is Christelijk'. Dat weet
ik nu, vroeger wist ik dat niet

927
01:39:01,900 --> 01:39:04,900
En zo heb ik mijn hele leven verteld.

928
01:39:04,900 --> 01:39:13,084
Wat ik nu ook vertelde natuurlijk,
met die oorlog en torpederingen.

929
01:39:13,085 --> 01:39:19,210
Ik kon goed leren, heel goed leren. Toen
naderhand was het weer een bak koffie.

930
01:39:21,210 --> 01:39:32,070
Wachten, toen was het al weer elf uur. Toen gingen
we weg. Ik zeg tegen hem,:' Wat hier nu zit.

931
01:39:32,070 --> 01:39:44,897
Zo erg is toch niet met mij?'
‘Nou, van ’t Wout, net zo erg.

932
01:39:44,897 --> 01:39:46,085
Je hersenen zijn wel geraakt’. Hij
zegt:' Ik geef je geen vijfenzestig'.

933
01:39:46,085 --> 01:39:49,555
Nou, ik word nu al bijna vijfentachtig
dus hij heeft geen gelijk gehad.

934
01:39:49,555 --> 01:39:57,789
En dat is het einde van een oorlog. En ik
hoop dat we nooit geen oorlogen meer krijgen

935
01:39:57,790 --> 01:40:07,830
Maar ik ben een beetje bang. Want wij
hebben nu gezongen Vrede op aarde.

936
01:40:08,840 --> 01:40:27,490
En die moslims zingen nu: Oorlog
op aarde. En dat is een verschil

937
01:40:27,490 --> 01:40:35,550
Ik was baas bij de hoogovens. Ik had
nog Katwijkers ook nog in dienst.

938
01:40:37,120 --> 01:40:47,470
Toen ging het niet zo best met die
hoogovens. Ging een beetje minder.

939
01:40:47,470 --> 01:40:53,660
Mijn baas was niet te
pruimen,die kon een ander

940
01:40:53,660 --> 01:40:55,900
baantje krijgen, dan moest
hij ons in de gaten houden.

941
01:40:55,900 --> 01:40:57,190
Met koffiedrinken

942
01:40:57,190 --> 01:41:03,600
We gingen dan altijd ’s morgens om negen
uur even een bakkie doen. Tien minuten.

943
01:41:03,600 --> 01:41:18,680
En er komt een schipper naar me toe.’ Van
’t Wout, kijk uit met het koffiedrinken.

944
01:41:23,260 --> 01:41:24,835
Die vent staat achter je.

945
01:41:24,835 --> 01:41:34,990
Die staat aan de overkant achter die paal’.
Godverdikkie zeg wat een wereld zeg. Verraders.

946
01:41:35,030 --> 01:41:47,470
We gingen aan het werk. Toen kwam hij binnen. Ik
pak een stoel en ik zeg: 'Lelijke verrader, NSB-er.

947
01:41:47,470 --> 01:41:51,100
Ik sla je dood!' En ik
sloeg hem bijna dood.

948
01:41:51,360 --> 01:41:56,310
Toen kwam alles naar mijn hoofd
geslingerd.Ik was helemaal wild.

949
01:41:56,310 --> 01:42:03,780
Er waren een paar Katwijkers bij me in de
buurt die grepen me vast: 'Henk niet doen!

950
01:42:03,780 --> 01:42:16,510
Dus dat heb je. Mijn kinderen hebben er ook
last van gehad. Driftig. Je bent geen mens meer.

951
01:42:17,630 --> 01:42:26,200
En dan zeg je wel:' Ja je was jong'. Ik
vond het geweldig dat schieten daar op.

952
01:42:26,200 --> 01:42:35,960
En anderen die waren bang en kropen weg maar
ik zat er altijd tussenin. Je vergeet het niet.

953
01:42:35,960 --> 01:42:45,160
Zo’n oorlog als dat wij meegemaakt hebben met de
koopvaardij krijg je nooit meer. Dan kan niet.

954
01:42:46,350 --> 01:42:51,480
Nu sturen ze alles met vliegtuigen mee.
Toen moest alles aangevoerd worden.

955
01:42:52,150 --> 01:42:58,910
Duizenden van die invasieboten,
motortorpedoboten en noem maar op. Ammunitie

956
01:43:00,350 --> 01:43:05,340
Moest allemaal aangevoerd worden. Ze hadden
allemaal niks en wij ook niet. Katapult

957
01:43:05,340 --> 01:43:09,290
En hoe is het afgelopen
bij de hoogovens

958
01:43:09,500 --> 01:43:11,800
Ik heb er een goed pensioen van

959
01:43:11,870 --> 01:43:14,190
Ja maar over dat slaan

960
01:43:14,190 --> 01:43:17,710
Ik moest op het matje
komen bij de directie.

961
01:43:18,450 --> 01:43:24,260
En toen kwamen ze er achter en heb ik
verteld dat die oorlog weer boven komt.

962
01:43:24,260 --> 01:43:28,850
Ik heb alles gezegd en
ook nog met die dokter.

963
01:43:28,850 --> 01:43:30,591
Toen zei die dokter tegen me:
Van ’t Wout weet je wat je doet.

964
01:43:30,800 --> 01:43:33,822
Ga naar huis en blijf een poosje
thuis’. Ik kreeg alles doorbetaald.

965
01:43:33,823 --> 01:43:48,280
Naderhand ben ik weer teruggegaan, toen was ik
weer beter. Maar ik heb er een goede tijd gehad.

966
01:43:48,280 --> 01:43:54,575
Een hele goede tijd. Maar je ziet
overal verraad in, dat is het hem juist.

967
01:43:54,575 --> 01:43:58,629
Je gelooft mensen niet meer.
Ze hebben zo veel beloofd

968
01:43:58,630 --> 01:44:02,900
Wat hebben ze dan beloofd

969
01:44:02,900 --> 01:44:10,890
De Koningin zal jullie nooit vergeten. Ook
na de oorlog niet. Ze zijn ons wel vergeten.

970
01:44:12,430 --> 01:44:16,430
Dat is toch zo? Dan krijg je
wel een paar onderscheidingen…

971
01:44:16,980 --> 01:44:17,580
Wat had u dan willen hebben

972
01:44:17,580 --> 01:44:20,251
Dat ze je af en toe eens opvangen.

973
01:44:20,252 --> 01:44:25,442
En dat ze zeggen:' Nou jongens,
roep die gasten van de koopvaardij

974
01:44:25,442 --> 01:44:31,177
bij elkander!'. Als we een reünie
hebben moeten we dat zelf betalen.

975
01:44:32,740 --> 01:44:39,896
In Liverpool staat voor ieder land een
monument. Ieder land dat meegevochten heeft.

976
01:44:39,896 --> 01:44:47,420
Behalve van Nederland. En dat hebben wij
zelf moeten betalen. Is dat geen schande?

977
01:44:49,970 --> 01:44:58,152
Weten die Nederlanders dat niet? Elke regering
heeft daar een standbeeld staan, op die hoek.

978
01:44:58,152 --> 01:45:03,920
Op die punt. En wij hebben er
een pas verleden jaar geloof ik

979
01:45:04,270 --> 01:45:08,512
Omdat er een kapitein een
legaat na laat en we zelf het

980
01:45:08,512 --> 01:45:12,384
geld geven hebben we daar een
standbeeld kunnen zetten.

981
01:45:12,385 --> 01:45:18,250
Is dat niet schrikbarend? Van deze Nederlandse
regering, of degene die we gehad hebben? Schande

982
01:45:18,250 --> 01:45:28,650
Had de Nederlandse regering geld geweigerd
voor Liverpool? Ze wilden het niet betalen

983
01:45:31,340 --> 01:45:38,680
Het is nooit bij ze opgekomen.
Er is hier ook een standbeeld.

984
01:45:38,680 --> 01:45:44,060
Ik ben uit mezelf naar dat standbeeld
gegaan en heb daar bloemen gelegd.

985
01:45:44,060 --> 01:45:54,480
Want dat wordt helemaal niet gevraagd van me, of
ik daar bloemen wil leggen voor de koopvaardij.

986
01:45:54,480 --> 01:46:02,530
Ik ben met mijn eigen wil gegaan. De buurvrouw
beneden waarvan de vader overleden is met de Maasdam

987
01:46:03,310 --> 01:46:09,590
Die werd ook niet geaccepteerd niks.

988
01:46:09,590 --> 01:46:11,848
Je moet niet alleen aan
degene denken waarvan de man

989
01:46:11,849 --> 01:46:15,400
overleden is, die vrouwen,
maar ook aan de nabestaanden.

990
01:46:15,800 --> 01:46:23,510
Het was haar vader en ze was zes jaar. En zo
mevrouw Kruijt ook. Zij was ook zes of zeven jaar.

991
01:46:23,510 --> 01:46:29,125
Ze worden nog geeneens genoemd.
Je moet jezelf naar voren drukken

992
01:46:30,050 --> 01:46:33,389
Heeft u enig idee hoe dat komt,
dat de koopvaardij vergeten wordt

993
01:46:33,390 --> 01:46:40,740
De koopvaardij was een slecht mens.
De mensen die op de koopvaardij zaten.

994
01:46:40,740 --> 01:46:47,970
Dat waren hoerenjagers en zuiplappen. En als
je op de koopvaardij zat dan deugde je niet.

995
01:46:49,440 --> 01:46:54,840
Maar de koopvaardij heeft de oorlog gewonnen,
voor mij dan. Dat zei Churchill ook.

996
01:46:54,840 --> 01:46:59,860
Als de koopvaardij niet bestaan had,
hadden we die oorlog niet gewonnen

997
01:47:01,300 --> 01:47:06,330
Dus na die slag, 1943
tegen die duikboten.

998
01:47:08,170 --> 01:47:12,076
Als je het niet meegemaakt hebt… we
hebben gelukkig de vrijheid. Gelukkig wel.

999
01:47:12,076 --> 01:47:32,520
Dat zei die man ook, ik heb aan
jullie te danken dat ik hier sta.

1000
01:47:33,950 --> 01:47:35,120
Als jullie er niet geweest waren had ik hier
niet gestaan. Dan waren we nooit bevrijd geweest

1001
01:47:35,120 --> 01:47:39,120
En klopt dat beeld van de koopvaardij,
dat ze hoerenjagers en zuiplappen zijn

1002
01:47:39,120 --> 01:47:49,406
Ik heb er geen tijd voor gehad. Ik
ging van het ene schip naar de ander.

1003
01:47:49,407 --> 01:47:53,010
Ik kwam wel eens een aardig meisje tegen
en dan ga je wel eens dansen en zo.

1004
01:47:53,010 --> 01:47:57,040
Er zijn ook mensen getrouwd,
maar dat mocht. Dat mocht

1005
01:47:58,940 --> 01:48:09,950
Als het zo veel jaar duurde mocht je
trouwen. Maar ik heb nooit tijd gehad

1006
01:48:09,950 --> 01:48:19,750
Heeft u na de oorlog
weer een bijbel gekocht

1007
01:48:19,750 --> 01:48:20,004
Ja

1008
01:48:20,004 --> 01:48:22,040
En ook ingelezen

1009
01:48:22,820 --> 01:48:29,120
Nee, hij ligt er nog. Ik
lees er zoveel niet meer in