1 00:00:22,340 --> 00:00:23,350 U bent mevrouw Ruijg 2 00:00:23,350 --> 00:00:23,640 Ja. Ruijg-Swar 3 00:00:23,640 --> 00:00:24,670 Ruijg-Swart. Swart is uw meisjesnaam 4 00:00:24,670 --> 00:00:24,850 Ja 5 00:00:24,850 --> 00:00:29,760 En wanneer bent u geboren 6 00:00:29,760 --> 00:00:30,060 1907 7 00:00:30,060 --> 00:00:32,680 U bent op Terschelling geboren 8 00:00:32,680 --> 00:00:33,860 Op Terschelling geboren, ja 9 00:00:33,860 --> 00:00:34,760 En waar woont u nu 10 00:00:34,760 --> 00:00:42,630 In Baaiduinen ben ik geboren. En later hebben we in Midsland gewoond en nu woon ik hier op West 11 00:00:42,630 --> 00:00:44,790 En waarom ging u naar Midsland 12 00:00:44,790 --> 00:00:51,820 In Midsland naast de Witte Handt. Ik weet niet of u dat kent: Westerdam 13 00:00:52,620 --> 00:00:54,170 Uw vader was boer 14 00:00:54,170 --> 00:00:54,690 Ja 15 00:00:54,690 --> 00:00:55,470 Die had een boerderij 16 00:00:55,470 --> 00:01:01,760 Ja, een boerderij en vroeger ook eerst gevaren. En later boer geworden 17 00:01:01,760 --> 00:01:03,180 Wat een om, wat een 18 00:01:03,180 --> 00:01:03,839 Ja, mijn vader ja 19 00:01:03,840 --> 00:01:10,310 Ja. En toen ontmoette u uw man, tenminste het was nog niet uw man, maar u ontmoette een leuke jongen 20 00:01:10,310 --> 00:01:10,870 Ja 21 00:01:10,870 --> 00:01:15,330 En die voer toen al? Die was al op zee 22 00:01:15,330 --> 00:01:17,090 Ja, die ging naar de zeevaartschool 23 00:01:17,450 --> 00:01:18,200 En wat dacht u: “Help!” 24 00:01:18,200 --> 00:01:25,570 Nou ja [lacht], ik dacht: “Dat is wel een aardige jongen”. 25 00:01:25,570 --> 00:01:29,500 En hij dacht: “Dat is wel een aardig meiske”. [Lacht 26 00:01:29,500 --> 00:01:32,960 Maar u dacht niet: “Hij gaat varen, dan is hij vaak weg”, dat dacht u niet 27 00:01:33,510 --> 00:01:40,370 Ja, nee. Dat was allemaal zo, je was niet beter gewend, hè, dat ze weg waren 28 00:01:40,370 --> 00:01:45,730 Waar heeft u uw man ontmoet? Waar ontmoette u die leuke jongen 29 00:01:45,730 --> 00:01:46,900 Nou, met dansen. 30 00:01:48,690 --> 00:01:54,330 In Midsland waren er van die danscafé’s hè. En daar kwam hij dan ook en dan 31 00:01:54,330 --> 00:01:58,770 zaten de meisjes allemaal in de rondte en die jongens zaten meest bij de bar. 32 00:01:58,770 --> 00:02:06,180 En dan danste hij dan, de meisjes pikten ze op en dan dansen 33 00:02:06,180 --> 00:02:09,320 En toen begon het 34 00:02:09,320 --> 00:02:10,430 En, ja zo is het begonnen 35 00:02:10,430 --> 00:02:13,010 Hoe oud was u toen 36 00:02:13,010 --> 00:02:20,290 Nou een jaar of zestien, zeventien denk ik. Ik weet het niet precies 37 00:02:20,290 --> 00:02:22,410 En wanneer bent u getrouwd? Weet u nog wanneer u getrouwd bent 38 00:02:22,410 --> 00:02:29,490 Ja, 26 was ik toen. Niet zo jong. Maar wanneer? 39 00:02:29,940 --> 00:02:31,400 1935 40 00:02:31,740 --> 00:02:37,460 ’35 ja. In september niet 41 00:02:37,460 --> 00:02:37,716 Ja 42 00:02:37,717 --> 00:02:45,680 Ja. En toen hebben we dit huis gekocht, nou ja in Midsland dan 43 00:02:45,680 --> 00:02:46,140 Ja 44 00:02:46,140 --> 00:02:53,380 Het was van mijn oom, die had het laten zetten. Was een loods en was van Terschelling. 45 00:02:53,380 --> 00:02:55,370 Die was loods in Vlissingen geweest en die werd 46 00:02:55,370 --> 00:02:57,682 gepensioneerd en toen wilde die hier naar Terschelling. 47 00:02:57,682 --> 00:03:00,050 Maar hij heeft er maar even gewoond. 48 00:03:00,050 --> 00:03:07,870 Zijn vrouw is overleden en toen hebben wij dat huis gekocht voor zestienduizend gulden. 49 00:03:07,870 --> 00:03:18,110 Ik weet het nog zo. Een hele andere wereld dan nu hè 50 00:03:18,110 --> 00:03:20,520 En uw man leerde voor zijn eerste rang 51 00:03:20,520 --> 00:03:26,960 Ja, die moest voor zijn eerste rang leren 52 00:03:26,990 --> 00:03:27,210 Welk. 53 00:03:27,210 --> 00:03:31,090 Stuurman, kapitein. Ja, dat was een kapitein 54 00:03:31,550 --> 00:03:32,530 Dus uw man voer 55 00:03:35,030 --> 00:03:39,490 Ja. In de oorlog is hij de hele oorlog weggeweest 56 00:03:39,490 --> 00:03:39,850 Hoe lang 57 00:03:39,850 --> 00:03:48,341 Zes jaar. Mijn dochter was geboren en toen was hij al weg. En nooit gezien. Zes jaar. 58 00:03:48,341 --> 00:03:50,470 Ja, dat is ook wat 59 00:03:54,790 --> 00:03:55,150 Ja 60 00:03:55,150 --> 00:04:01,200 En van toen hij thuiskwam: “Wat moet die vreemde man hier?”, want er hing een foto en: “Dat is mijn 61 00:04:01,200 --> 00:04:09,760 pappie”, zei die, “Dat is mijn pappie niet, maar die er aan de wand hangt”. [lacht] Dat was pappie 62 00:04:09,760 --> 00:04:15,740 En, ehh, u heeft meer kinderen 63 00:04:15,740 --> 00:04:22,470 Ja, drie kinderen. Eerst een zoon, dan een dochter en dan nog een zoon, dat is de jongste 64 00:04:24,510 --> 00:04:27,532 En uw oudste zoon: wanneer is die geboren 65 00:04:27,760 --> 00:04:33,080 Die is, ehh, twee augustus was het toch, één augustus, mijn 66 00:04:33,080 --> 00:04:39,400 man is één, één augustus ja en mijn man was twee augustus, ja. 67 00:04:39,400 --> 00:04:40,430 Eén augustus 68 00:04:40,430 --> 00:04:42,940 Uw man was op zee toen de oorlog uitbrak 69 00:04:42,940 --> 00:04:44,000 Ja 70 00:04:44,140 --> 00:04:46,090 En wat dacht u toen, toen de oorlog uitbrak 71 00:04:46,090 --> 00:04:46,970 Nou ja.. 72 00:04:46,970 --> 00:04:49,940 Dacht u: “Hij komt snel weer terug” 73 00:04:49,940 --> 00:04:55,810 Ja, ik had niet gedacht dat hij zo lang weg bleef. 74 00:04:55,810 --> 00:05:01,570 Ja, want zij voeren in konvooien weg en, ja, de ene werd gebombardeerd en de andere niet. 75 00:05:01,570 --> 00:05:06,670 En hij is gelukkig, dat hij op de kusten bleef varen bij Afrika 76 00:05:07,050 --> 00:05:08,680 Toen het vredestijd was, hoe lang duurde die reizen 77 00:05:08,680 --> 00:05:09,920 Drie maanden op zijn hoogst 78 00:05:09,920 --> 00:05:10,360 Drie maanden 79 00:05:10,360 --> 00:05:18,510 Ja. En ook wel korter, maar ook wel langer nog. Ook wel vier of maanden 80 00:05:18,780 --> 00:05:19,250 En nu zes jaar 81 00:05:19,250 --> 00:05:26,610 Geen zes jaar nee,dat was in de oorlog. Toen was hij zes jaar weg 82 00:05:26,880 --> 00:05:32,529 En hoe ging dat dan bij u thuis 83 00:05:32,530 --> 00:05:37,400 Nou ja, je moet verder hè. En, ja, het was een nare tijd, want er was ook haast geen eten. 84 00:05:37,700 --> 00:05:43,280 Maar ja, mijn vader die was boer en dan kon ik nog wel melk en zo wat halen voor de kinderen. 85 00:05:43,280 --> 00:05:48,750 Dat ze ‘s morgens een bordje pap kregen en dat was alles. Nee, een nare tijd hoor. 86 00:05:48,750 --> 00:05:55,450 Een nare tijd doorgemaakt. En dan niet weten of ze nog leven of niet leven of nog in leven zijn. 87 00:05:56,140 --> 00:06:01,800 Dan kreeg ik van een kennis, die kreeg het weer van een kennis en die wist dat alles goed was 88 00:06:02,270 --> 00:06:03,160 Met uw man 89 00:06:03,160 --> 00:06:03,650 Ja 90 00:06:03,650 --> 00:06:04,900 U kreeg geen brieven 91 00:06:04,900 --> 00:06:09,580 Nee, nou één keer in de zoveel tijd een Rode Kruisbrief, 92 00:06:09,580 --> 00:06:10,979 maar er mocht niet meer in als twintig woorden. 93 00:06:10,980 --> 00:06:17,670 En dan hoorde je dan alleen dat alles goed was, dan wist je dat weer 94 00:06:17,670 --> 00:06:19,830 Dat stond erin: “Met mij alles goed” 95 00:06:19,830 --> 00:06:24,710 Ja. Ja, een nare tijd doorgemaakt 96 00:06:25,060 --> 00:06:28,860 Waarom nog meer naar? Geen eten, geen brieven 97 00:06:28,860 --> 00:06:30,756 Geen brieven, nee en geen eten. 98 00:06:32,560 --> 00:06:39,960 Nee, en de kinderen waren nog klein dus en iedere dag die Engelse vliegtuigen over. 99 00:06:39,960 --> 00:06:44,939 En daar waren ze zo bang van. ’s Avonds begonnen ze te gonzen en dan kwamen ze weer. 100 00:06:44,939 --> 00:06:49,680 Die gingen naar Duitsland om te bombarderen, hè. Nou dat was ook naar. 101 00:06:50,940 --> 00:06:56,420 En ’s avonds dan, ehh, kinderen, Gert die was zo bang. 102 00:06:56,690 --> 00:07:01,750 En dan hoorde hij dat en dan kwam ie weer uit bed vliegen. Ja, een nare tijd 103 00:07:01,750 --> 00:07:04,660 En miste u dan een man in huis 104 00:07:04,660 --> 00:07:04,769 Hè 105 00:07:04,770 --> 00:07:05,810 Miste u dan een man 106 00:07:05,810 --> 00:07:07,680 Ja natuurlijk. Ja. 107 00:07:08,830 --> 00:07:13,770 Ja, je stond er alleen voor, maar ik had geluk dat mijn vader en moeder dichtbij woonden. 108 00:07:14,750 --> 00:07:20,930 Dus die kwamen vaak, vader en moeder kwamen vaak slapen ’s avonds, want die woonden dichtbij. 109 00:07:20,930 --> 00:07:24,580 En dan kwamen ze ’s nachts, want die kinderen waren zo bang, die 110 00:07:25,580 --> 00:07:30,663 vliegtuigen begonnen te bombarderen hè. En dan kwamen die slapen bij hun. 111 00:07:30,663 --> 00:07:32,289 Dat was wel een hele geruststelling 112 00:07:32,290 --> 00:07:36,220 En het salaris van uw man, dat ging gewoon door 113 00:07:36,220 --> 00:07:36,860 Hè 114 00:07:36,860 --> 00:07:39,800 Het geld van uw man, dat kreeg u gewoon iedere maand 115 00:07:39,800 --> 00:07:44,150 Ja, via ook een ander hoor, die had ook bij dezelfde maatschappij, die 116 00:07:44,150 --> 00:07:49,370 man had ook bij de VNS gevaren en via die kreeg ik dan de maandbrief 117 00:07:49,370 --> 00:07:55,580 En daar kon u van rond komen 118 00:07:55,580 --> 00:08:00,734 Nou ja, dat moest wel hè. Ja, nieuwe kleren kon je toch niet krijgen, want die waren er niet 119 00:08:01,150 --> 00:08:07,580 En hoe ging dat dan, want die kinderen groeiden wel 120 00:08:08,050 --> 00:08:13,750 Ja, nou ja, ja, kinderen worden ook groter dan, maar de naaister 121 00:08:13,750 --> 00:08:17,290 die naaide van een lange broek maakte een korte broek en zo wat. 122 00:08:17,290 --> 00:08:24,190 Want kleren van mijn man hingen nog wel thuis en dan, ja, die jongen moest ook wat aan hebben 123 00:08:24,190 --> 00:08:26,730 Oh, dus u gebruikte de kleding van uw man 124 00:08:26,730 --> 00:08:27,230 Ja 125 00:08:27,230 --> 00:08:28,150 Om te vermaken 126 00:08:28,150 --> 00:08:30,860 Ja, te vermaken. Er was een naaister die deed dat 127 00:08:30,860 --> 00:08:33,120 [kijkt in fotoboek] Ja, dat is mijn dochtertje ja 128 00:08:33,120 --> 00:08:35,540 En hoe heet 129 00:08:35,540 --> 00:08:35,969 Dat is de oudste zoon 130 00:08:35,970 --> 00:08:43,100 Dat is de oudste zoon. En is die foto bij u thuis genomen of bij uw ouders 131 00:08:43,100 --> 00:08:44,980 Nee, ik woonde op eigen huis 132 00:08:44,980 --> 00:08:45,840 Bij u zelf thuis 133 00:08:45,840 --> 00:08:58,520 Ja, niet bij mijn ouders 134 00:08:58,520 --> 00:09:05,560 Mijn zuster die woonde in de oorlog wel bij mij hoor. Haar man was ook weg, die voer ook. 135 00:09:05,560 --> 00:09:11,550 Die voer ook en die had geen kinderen en dan kwam ze ’s nachts te slapen bij mij 136 00:09:11,740 --> 00:09:13,270 En waarom kwam ze bij u slapen 137 00:09:13,270 --> 00:09:14,940 Kwam alleen slapen, ja 138 00:09:14,940 --> 00:09:16,770 En was ze bang alleen in haar eigen huis 139 00:09:16,990 --> 00:09:20,730 Ja, zegt ze voor mij ook veiliger met de kinderen 140 00:09:21,630 --> 00:09:25,480 En dan gingen de kinderen naar bed en dan gingen jullie praten of…. 141 00:09:25,480 --> 00:09:29,200 Ja, ja, gezellig even praten 142 00:09:29,350 --> 00:09:30,790 Koffie drinken 143 00:09:30,790 --> 00:09:36,830 En dan naar bed. Ja, als de vliegtuigen overkwamen dan kwam Jannie er weer uit of Ger. 144 00:09:36,830 --> 00:09:40,910 Dan was ze bang, dan hoorde ze die vliegtuigen komen. 145 00:09:40,910 --> 00:09:43,280 Die gingen over en dan begonnen de Duitsers die begonnen te 146 00:09:43,280 --> 00:09:49,970 schieten en dan kwam er wel eens een vliegtuig naar beneden. 147 00:09:49,970 --> 00:09:53,370 We waren toen zo bang als ze begonnen te schieten 148 00:09:53,370 --> 00:09:58,010 En hoe kalmeerde u die kinderen? Ging u liedjes zingen of een spelletje doen of… 149 00:09:58,010 --> 00:10:01,580 Nou ja, een spelletje doen net als nu nog 150 00:10:05,580 --> 00:10:09,020 Waren er ook Duitsers op het eiland 151 00:10:09,020 --> 00:10:15,410 Ja, ja. Er waren veel Duitsers. En dan moest alles ’s avonds allemaal verduisterd worden. 152 00:10:15,410 --> 00:10:24,460 En dan als ze een beetje licht zagen dan kwamen zij: “Doe het licht uit!”. Dan tikten ze op de ramen 153 00:10:24,460 --> 00:10:25,680 Maar u had geen contact met de Duitsers verder 154 00:10:25,680 --> 00:10:34,430 Nee, nee, er waren van die mensen, maar ik zei niks hoor. Ik wilde niks met Duitsers te maken hebben 155 00:10:34,430 --> 00:10:36,110 En ze wisten dat u man op zee zat 156 00:10:36,110 --> 00:10:40,360 Ja, want ze deden wel eens huiszoeking hè. En dan hing er een foto 157 00:10:40,360 --> 00:10:43,950 van mijn man en toen zei die: “Die kommt nicht wieder”, zegt-ie. 158 00:10:43,960 --> 00:10:50,510 Ik zeg: “Nou, dat is dan mooi”. Nee.. 159 00:10:50,510 --> 00:10:53,830 Was u ervan overtuigd dat hij terug zou komen, uw man 160 00:10:53,830 --> 00:10:54,600 Hè 161 00:10:54,600 --> 00:10:57,390 Was u ervan overtuigd dat hij zou terugkomen 162 00:10:59,090 --> 00:11:01,360 Jawel. Ja, nou ja dat hoopte je maar hè 163 00:11:03,330 --> 00:11:04,910 Maar zes jaar is wel heel lang 164 00:11:04,910 --> 00:11:09,860 Ja, zes jaar is een hele tijd, maar ja ik wist dat hij daar zat, dat was wel 165 00:11:09,860 --> 00:11:14,670 veilig, hè, hij heeft voor die onder de kust langs daar kwamen geen bommenwerpers 166 00:11:14,670 --> 00:11:17,640 Hoe wist u dat hij redelijk veilig was? Hoe had u dat gehoord 167 00:11:18,290 --> 00:11:18,880 Dat 168 00:11:18,880 --> 00:11:23,380 Dat hij in West-Afrika zat, hoe wist u dat? Of in Oost-Afrika, sorry 169 00:11:23,380 --> 00:11:24,100 Ja, dat hij daar was 170 00:11:24,100 --> 00:11:25,430 Ja, hoe wist u dat 171 00:11:25,430 --> 00:11:27,030 Ja, van een kennis 172 00:11:27,970 --> 00:11:35,280 Van een kennis?RS: Ja, over Frankrijk ging dat geloof ik. Die hadden bericht gekregen. 173 00:11:35,280 --> 00:11:39,280 Ja, die woonde dan ook op Terschelling en die had via Frankrijk wist hij 174 00:11:39,280 --> 00:11:44,613 dat, die voer bij dezelfde maatschappij, maar die was toevallig thuis. 175 00:11:44,614 --> 00:11:50,360 Ja, en toen was de oorlog uit en toen kon hij niet meer weg natuurlijk 176 00:11:50,360 --> 00:11:54,870 En zaten er meer vrouwen zoals u op Terschelling, zonder man met kinderen 177 00:11:54,870 --> 00:11:56,860 Jazeker, heel veel 178 00:11:57,080 --> 00:11:58,120 En ging u daar ook mee om 179 00:11:58,120 --> 00:12:00,050 Ja, er waren veel vrouwen met mannen die voeren, ja 180 00:12:00,050 --> 00:12:05,710 En ging u daar ook mee om 181 00:12:06,240 --> 00:12:08,900 Nou ja, een paar wel 182 00:12:10,580 --> 00:12:13,630 En deelden jullie je zorgen? Spraken jullie daarover 183 00:12:13,630 --> 00:12:21,420 Nou ja, je kon er toch niets aan doen. Je moest maar afwachten. Het was een nare tijd 184 00:12:21,420 --> 00:12:26,300 En de oorlog was in ’45 afgelopen. Uw man was paar een jaar later terug in ’46 185 00:12:26,300 --> 00:12:26,570 Ja 186 00:12:27,140 --> 00:12:30,920 Waarom zat er nog een jaar tussen 187 00:12:31,260 --> 00:12:37,820 Ja, er was geen aflosser. Het was toen zijn broer, die heeft hem afgelost. 188 00:12:37,820 --> 00:12:40,640 Die was dan bij dezelfde maatschappij gaan varen, maar 189 00:12:40,640 --> 00:12:43,370 die lag toen de oorlog uitbrak, lag die in het ziekenhuis. 190 00:12:43,370 --> 00:12:46,630 Geopereerd aan de blinde darm. Dus die kon niet weg meer. 191 00:12:46,630 --> 00:12:51,050 Dus die was toevallig thuis en die had zes jaar thuis geweest. 192 00:12:51,960 --> 00:12:55,470 En toen heeft hij mijn man weer afgelost 193 00:12:56,460 --> 00:12:57,260 In Afrika 194 00:12:57,260 --> 00:13:00,160 Ja, want die voer dezelfde maatschappij voer die hè 195 00:13:00,160 --> 00:13:02,800 En wist u toen al dat uw man nog leefde 196 00:13:02,800 --> 00:13:05,570 Ja, toen wist ik het al van een kennis 197 00:13:06,610 --> 00:13:09,910 En wanneer kwam de eerste brief na de oorlog 198 00:13:09,910 --> 00:13:15,240 Nou ja, ik kreeg dan wel Rode Kruisbrieven hè, maar ja toen kwam hij zelf thuis 199 00:13:18,200 --> 00:13:20,160 Kwam hij onverwacht thuis 200 00:13:20,160 --> 00:13:21,650 Nee, nee 201 00:13:21,650 --> 00:13:22,379 U stond bij de boot 202 00:13:22,380 --> 00:13:32,726 Wij wisten er alles van, ja. Nee, dat hij thuiskwam. 203 00:13:32,727 --> 00:13:35,510 Nee, maar een rare tijd achter rug gehad toen hoor in de oorlog 204 00:13:36,180 --> 00:13:41,460 En kreeg u naast de maandbrieven ook nog van anderen geld 205 00:13:41,660 --> 00:13:45,190 Nee, nee. Daar moest je met rond komen. 206 00:13:46,280 --> 00:13:52,690 Ik weet niet eens meer hoeveel dat was, maar ja, je kon er wel van rond komen hoor, 207 00:13:52,690 --> 00:13:58,140 want je kon ook niks kopen want er was ook niks te krijgen tenminste wel eten. 208 00:13:58,140 --> 00:14:08,740 Nou ja, eten daar moest je dubbel voor betalen, als je wat lekkers wou hebben een keer. 209 00:14:11,430 --> 00:14:13,918 Maar het was wel een rare boel 210 00:14:14,930 --> 00:14:18,750 Kunt u zich voorstellen dat u hier zonder familie zat in de oorlog 211 00:14:18,750 --> 00:14:24,294 Ja, dat zou een [onderbreekt haar zin] dat is niet zo mooi hoor nee, als je geen familie had. 212 00:14:24,295 --> 00:14:25,905 Ik had familie, ja, bij familie daar kon je altijd terecht. 213 00:14:25,905 --> 00:14:34,970 Maar ja, er waren wel veel meer, maar die hadden hier meest ook allemaal familie hoor 214 00:14:35,730 --> 00:14:37,190 Die kwamen allemaal van Terschelling 215 00:14:37,190 --> 00:14:37,727 Ja. 216 00:14:37,727 --> 00:14:40,740 Nou ja, er zal wel meer zijn, maar die hier van 217 00:14:40,740 --> 00:14:43,960 Terschelling die hadden ook wel allemaal familie dacht ik 218 00:14:45,060 --> 00:14:47,090 Ja, dus zo’n gemeenschap is heel belangrijk 219 00:14:47,090 --> 00:14:54,850 Ja, ja. Ja, dat vind ik wel 220 00:14:55,150 --> 00:14:58,090 En toen uw man terugkwam, toen stond u bij de haven te wachten 221 00:15:02,270 --> 00:15:07,480 Ja, hij zei: “Dat is pappie niet, dat is pappie niet, want pappie is daar thuis” 222 00:15:07,930 --> 00:15:11,860 En hoe ging dat tussen uw man en de kinderen, want die had u natuurlijk heel lang niet gezien 223 00:15:11,860 --> 00:15:14,700 Nee, nou het moet eerst wel wennen weer 224 00:15:15,420 --> 00:15:15,889 Ja, kunt u daar 225 00:15:15,890 --> 00:15:16,050 Ja 226 00:15:16,050 --> 00:15:18,270 Kunt u daar iets over 227 00:15:18,270 --> 00:15:19,170 Maar ja.. 228 00:15:19,170 --> 00:15:22,310 Kunt u daar iets over vertellen dat hij moest wennen 229 00:15:22,540 --> 00:15:30,190 Nou, ik weet het niet, hij was eigenlijk gauw gewend hoor. Het went gauw wel weer 230 00:15:33,700 --> 00:15:35,559 En toen is hij weer gaan varen 231 00:15:35,560 --> 00:15:37,690 Ja, later is hij weer gaan varen, ja 232 00:15:37,690 --> 00:15:38,450 Hoe vond u dat 233 00:15:38,450 --> 00:15:44,370 Nou ja, het moest wel. Hij had er nou een keer voor geleerd en hij wou zelf ook weg. 234 00:15:45,190 --> 00:15:47,420 Hij had geen hekel aan varen hoor 235 00:15:48,780 --> 00:15:50,670 Hij dacht niet: “Ik heb genoeg gevaren” 236 00:15:50,670 --> 00:15:54,160 Nee, nee. Hij wou nog meer weg 237 00:16:08,520 --> 00:16:11,780 Mijn naam is Ger Ruijg, eigenlijk Gerrit Sil Ruijg. 238 00:16:11,780 --> 00:16:18,690 Mijn tweede naam is Sil, dat komt nog van Sil de Strandjutter. 239 00:16:18,690 --> 00:16:22,950 Mijn grootvader was Gerrit van Sil Ruijg. 240 00:16:22,950 --> 00:16:28,570 Mijn vader was Sil van Gerrit van Sil-Ruijg en ik was Gerrit van Sil van Gerrit van Sil Ruijg. 241 00:16:32,110 --> 00:16:40,330 Ja, mijn moeder dat was Grietje Swart en dat was een dochter van Klaas Swart en Jantje Kuiper. 242 00:16:41,450 --> 00:16:43,790 Mijn opa die was dus, die had vroeger ook altijd 243 00:16:43,790 --> 00:16:47,410 gevaren, eerst als matroos en later was die dus bootsman. 244 00:16:47,990 --> 00:16:51,440 Toen hij genoeg geld verdiend had, ja dat was gewoonte op 245 00:16:51,440 --> 00:16:56,780 Terschelling, dan kochten ze een boerderijtje en dan werden ze boer 246 00:16:57,940 --> 00:17:05,980 En mijn andere, de vader dus van mijn vader, Gerrit Sil Ruijg 247 00:17:05,980 --> 00:17:11,780 was dat, die heeft vroeger ook gevaren maar dan op de visserij. 248 00:17:11,780 --> 00:17:15,310 En die is later ook boer geworden. 249 00:17:17,170 --> 00:17:20,590 En mijn vader, die, ja, die ging natuurlijk naar de zeevaartschool 250 00:17:20,590 --> 00:17:30,650 en, ehh, ik denk, hij is van 1906 dus toen hij een jaar of achttien 251 00:17:30,650 --> 00:17:41,930 was, 1914 was dat zeker, nee ’24 natuurlijk, toen is hij gaan varen 252 00:17:43,390 --> 00:17:45,140 En hoe hebben uw ouders elkaar leren kennen 253 00:17:45,140 --> 00:17:48,970 Nou, ze hebben mekaar leren kennen: mijn vader ging naar de zeevaartschool, 254 00:17:48,970 --> 00:17:55,880 die, hij woonde in Hoorn en mijn moeder woonde in Baaiduinen dus hij ging dus 255 00:17:55,880 --> 00:18:01,680 op de fiets naar de zeevaartschool en dan fietste hij dus altijd door Baaiduinen 256 00:18:02,380 --> 00:18:05,840 En mijn vader beweert dat hij, dat ze mekaar zo hebben leren kennen. 257 00:18:05,840 --> 00:18:07,180 Ik weet niet als dat waar is hoor. 258 00:18:07,180 --> 00:18:13,250 Maar dan, volgens hem stond mijn moeder dan expres zo’n beetje te wachten dat hij langs zou komen. 259 00:18:13,250 --> 00:18:15,410 Maar ik weet niet of dat waar is 260 00:18:15,410 --> 00:18:16,995 En uw moeder vertelt hetzelfde verhaal 261 00:18:17,160 --> 00:18:18,920 Nee, mijn moeder ontkent dat. 262 00:18:20,190 --> 00:18:21,560 Maar ja, in ieder geval Terschelling is natuurlijk maar heel 263 00:18:21,560 --> 00:18:25,629 klein, maar ja, zo hebben ze elkaar leren kennen, denk ik 264 00:18:25,790 --> 00:18:26,920 En wanneer zijn ze getrouwd 265 00:18:26,920 --> 00:18:33,895 Ze zijn getrouwd in, ik ben in 1936 geboren, dus in 1935 266 00:18:33,895 --> 00:18:38,050 zijn ze getrouwd toen mijn vader zijn eerste rang had. 267 00:18:38,470 --> 00:18:43,220 Want ze moesten eerst als je voor je eerste rang kwam, dan had je natuurlijk ook een jaar 268 00:18:43,220 --> 00:18:50,500 ongeveer verlof en dan had je ook wat geld verdiend ondertussen en dan meestal trouwden ze dan. 269 00:18:50,500 --> 00:18:55,018 Er waren natuurlijk een hele boel stuurlieden op Terschelling en als 270 00:18:55,019 --> 00:18:59,098 ze dan voor de eerste rang, voor hun eerste rang zaten dan trouwden ze. 271 00:18:59,099 --> 00:19:02,620 Dat hebben mijn vader en moeder ook gedaan 272 00:19:02,620 --> 00:19:09,230 Ze hebben eerst in Midsland gewoond en daar ben ik geboren. 273 00:19:09,230 --> 00:19:17,770 En toen zijn ze verhuisd naar Baaiduinen en daar is mijn zuster geboren in 1940 en toen was 274 00:19:18,190 --> 00:19:26,180 mijn vader, het was al in de oorlog en mijn vader was dus in januari 1940 naar zee gegaan. 275 00:19:27,420 --> 00:19:32,200 En na de oorlog is, toen hij dus hij kwam dus in ’46 pas weer thuis 276 00:19:32,560 --> 00:19:38,090 en in ’47 is mijn jongste broer geboren, was dus een nakomertje 277 00:19:38,090 --> 00:19:45,520 Wat voor herinneringen heeft u aan uw vader in de tijd tussen ’36 en 1940 278 00:19:45,520 --> 00:19:48,870 Nou, ik heb nog wel herinneringen. 279 00:19:48,870 --> 00:19:57,450 De laatste herinneringen, dat weet ik dus, hij ging dus in januari ’40 ging die naar zee. 280 00:19:57,450 --> 00:20:03,510 Die winter van 39-40 was een strenge winter geloof ik, want ik, dat kan 281 00:20:03,510 --> 00:20:06,860 ik me dus herinneren, dat ik op een sleetje zat en dat hij me trok. 282 00:20:06,860 --> 00:20:12,190 Nou ja, toen was ik eigenlijk nog was ik nog geen vier en was ik goed drie jaar. 283 00:20:12,660 --> 00:20:14,390 Dus dat herinner ik me 284 00:20:14,390 --> 00:20:21,190 En dan herinner ik me nog dat we, daarvoor moest mijn vader een maand of twee maanden, 285 00:20:21,190 --> 00:20:28,310 dat weet ik niet meer, moest hij naar Amsterdam voor een cursus voor mijnenbestrijding. 286 00:20:28,310 --> 00:20:30,670 Daar is mijn moeder ook geweest. 287 00:20:30,670 --> 00:20:37,420 En toen logeerden we bij een oom van mij dus of bij een broer van mijn moeder. 288 00:20:37,420 --> 00:20:42,930 En die woonde in Amsterdam op het Krugerplein en daar logeerden we. 289 00:20:42,930 --> 00:20:49,720 En dat weet ik nog dat de orgelman kwam. Dat heeft zo’n grote indruk op me gemaakt. 290 00:20:49,720 --> 00:20:53,920 Dan gooiden we een stuiver naar beneden, dat kan ik me nog herinneren. 291 00:20:53,920 --> 00:20:57,910 En dan kan ik me nog herinneren dat we toen weer naar Terschelling 292 00:20:57,910 --> 00:21:01,410 terug gingen op de veerboot en daar was mijn vader ook bij. 293 00:21:01,410 --> 00:21:06,460 Dat zijn de eigenlijk de laatste herinneringen aan mijn vader 294 00:21:06,460 --> 00:21:09,750 Daarna, dus in januari ’40, is die weggegaan 295 00:21:10,060 --> 00:21:12,050 Dat kunt u zich niet meer herinneren dat hij wegging 296 00:21:12,050 --> 00:21:15,770 Dat hij wegging, kan ik me niet herinneren, maar wel die dagen 297 00:21:15,770 --> 00:21:20,920 daarvoor dat het, dat ik op dat sleetje zat en hij me trok 298 00:21:21,860 --> 00:21:26,630 En als, want uw vader was dus weg in de oorlog, hoe werd de herinnering dan aan hem levend gehouden? 299 00:21:26,630 --> 00:21:27,910 Werd er over uw vader gepraat 300 00:21:27,910 --> 00:21:31,860 Ja, er hingen natuurlijk foto’s, foto’s hingen er. 301 00:21:31,860 --> 00:21:38,390 Er hing een foto van mijn vader in uniform en de trouwfoto hing 302 00:21:38,390 --> 00:21:41,100 er natuurlijk en nog een andere foto was die gewoon in burger. 303 00:21:41,100 --> 00:21:43,120 Ja. Dat wisten we dus wel. 304 00:21:43,120 --> 00:21:45,918 En er werd natuurlijk regelmatig geïnformeerd: “Hoe is 305 00:21:45,918 --> 00:21:47,940 het met je vader?”, dat wist ik dan natuurlijk niet. 306 00:21:49,130 --> 00:21:53,400 Maar dat vroegen ze dus vaak aan mij en aan mijn moeder natuurlijk ook. 307 00:21:53,470 --> 00:21:57,950 En daar zaten wij dus bij en dan vertelde mijn moeder van: 308 00:21:57,950 --> 00:22:01,440 “waarschijnlijk is hij daar of…”, dat wisten wij natuurlijk 309 00:22:01,440 --> 00:22:06,260 Ze kregen dus wel Rode Kruisbrieven, maar mijn moeder, op de een of andere 310 00:22:06,260 --> 00:22:13,910 manier is dat een paar keer misgegaan denk ik, ja die verdwenen dan, die brieven. 311 00:22:13,910 --> 00:22:17,683 Ik weet ook niet zo goed meer hoor, maar ik kan me nog 312 00:22:17,683 --> 00:22:20,320 wel herinneren dat mijn moeder wel eens een brief voorlas. 313 00:22:20,320 --> 00:22:22,690 Maar ja, dat zei je eigenlijk weinig, hè 314 00:22:22,690 --> 00:22:28,410 Ja, want had u enig idee wat een vader was in die tijd, in die oorlogstijd 315 00:22:28,410 --> 00:22:33,070 Nou, ik wist wel dat de vader, want sommige van mijn vriendjes die hun vader was 316 00:22:33,070 --> 00:22:41,240 wel thuis natuurlijk, maar ja, ik wist eigenlijk niet beter dat mijn vader weg was. 317 00:22:42,400 --> 00:22:45,980 Het zou waarschijnlijk hetzelfde zijn als iemand die 318 00:22:45,980 --> 00:22:51,335 gescheiden is ofzo of zijn ouders gescheiden zijn. 319 00:22:51,335 --> 00:22:55,987 Dan is die vader is er ook niet. Maar we wisten wel dat hij weer thuis zou komen. 320 00:22:55,988 --> 00:23:01,420 Ik bedoel dat wisten wij wel, want mijn zusje die was natuurlijk jaren 321 00:23:01,420 --> 00:23:08,680 jonger en die snapte er natuurlijk helemaal eerst in het begin niks van 322 00:23:08,680 --> 00:23:10,900 Maar toen hij thuiskwam, er hingen dus twee foto’s: een foto 323 00:23:10,900 --> 00:23:15,590 van mijn vader in uniform en een foto van mijn vader in burger. 324 00:23:15,590 --> 00:23:22,110 En dan zei mijn zusje altijd: “Die met dat, die in uniform dat is mijn vader en 325 00:23:22,110 --> 00:23:27,050 die andere dat is Ger zijn vader”. En toen kwam die thuis en toen was die in 326 00:23:27,050 --> 00:23:32,350 uniform, want hij was toen uit Londen gekomen en dan kon hij makkelijker liften. 327 00:23:32,390 --> 00:23:36,440 Toentertijd die treinen reden nog niet en bussen dat was, het 328 00:23:36,440 --> 00:23:39,740 openbaar vervoer was nog steeds slecht dus dan ging hij liften. 329 00:23:39,740 --> 00:23:44,560 Maar als je dan in uniform was, dan had je dus een voordeel dat ze je meteen meenamen. 330 00:23:44,560 --> 00:23:47,610 Dus toen hij binnenkwam, toen kwam hij dus in uniform. 331 00:23:47,610 --> 00:23:52,040 En toen zei mijn zusje: “Wanneer komt Ger zijn vader nou 332 00:23:52,040 --> 00:23:55,550 thuis?”. Ja, die dacht dat dat twee verschillende waren 333 00:23:55,550 --> 00:24:00,050 Herkende u uw vader toen hij naar zes jaar weer binnenkwam 334 00:24:00,050 --> 00:24:04,310 Ik, ja, ik herkende hem, maar wij herkenden hem ook van de foto’s natuurlijk. 335 00:24:05,360 --> 00:24:10,010 Maar ja, het was feest. Ik weet wel dat hij nam van allerlei dingen mee, dus. 336 00:24:10,010 --> 00:24:12,830 Hij had voor mij een fiets meegenomen. 337 00:24:12,870 --> 00:24:17,700 Hij was dus via Londen gekomen en daar had hij dus een fiets gekocht, een Engelse fiets: BSA. 338 00:24:17,700 --> 00:24:23,050 En daar moesten dus wel van die houten klossen op aangemaakt worden. 339 00:24:23,050 --> 00:24:27,580 Nou dat was, dat vonden wij prachtig natuurlijk, dat we van alles kregen 340 00:24:27,610 --> 00:24:29,000 Wat had hij nog meer bij zich dan 341 00:24:29,000 --> 00:24:30,808 Nou, dat weet ik niet meer precies. 342 00:24:30,809 --> 00:24:37,010 Maar ik weet wel dat hij dus ook, dat hij een paar bokshandschoenen meegenomen had. 343 00:24:37,620 --> 00:24:41,960 Nou ja, die had hij toevallig, ja die waren daar zeker aan boord ofzo. 344 00:24:41,960 --> 00:24:44,050 Ik weet het niet, maar er waren een paar bokshandschoenen 345 00:24:44,050 --> 00:24:47,350 ook bij, maar dus een rechter en een linker. 346 00:24:47,350 --> 00:24:51,514 Ik was links en mijn vriendje was rechts. Dan waren we altijd aan het boksen. 347 00:24:51,515 --> 00:24:55,300 Maar ja, dat weet ik ook verder niet meer hoor wat hij dus precies allemaal meegenomen had 348 00:24:55,300 --> 00:24:58,880 Maar ik weet wel dat het ontzettend nerveus, mijn moeder was 349 00:24:58,880 --> 00:25:03,640 ontzettend nerveus dat hij thuiskwam natuurlijk en wij ook. 350 00:25:04,070 --> 00:25:10,640 Er was natuurlijk niet zoveel en mijn moeder die had vlees gebraden. 351 00:25:10,640 --> 00:25:17,170 En ik in mijn zenuwen gooide die hele vleespan van de tafel over de vloer. 352 00:25:17,170 --> 00:25:22,570 Dus dat was geen goed begin. Dat kan ik me allemaal nog herinneren 353 00:25:22,570 --> 00:25:25,049 En hoe reageerde uw moeder daar op 354 00:25:25,050 --> 00:25:30,020 Nou ja, die was boos. En ja, ik weet het niet goed meer hoor. 355 00:25:30,020 --> 00:25:31,600 Dat weet ik natuurlijk allemaal niet meer. 356 00:25:31,600 --> 00:25:37,510 Ik heb natuurlijk toen..toen was je nog zo jong.. dan let je niet op je moeder. Nee 357 00:25:37,510 --> 00:25:42,080 En u zei net: “Er was niet zoveel”. Hoe was het op Terschelling in oorlogstijd 358 00:25:42,080 --> 00:25:46,720 Nou in oorlogstijd, we hebben natuurlijk geen honger gekend op Terschelling. 359 00:25:46,890 --> 00:25:54,810 Maar we woonden op Baaiduinen en mijn opa en oma die hadden een boerderij. 360 00:25:54,810 --> 00:26:01,180 Geen grote boerderij, ja vijf koeien, maar het was een gemengd bedrijf, gemengd bedrijfje. 361 00:26:01,180 --> 00:26:02,620 Dat hadden al die Terschellinger boeren 362 00:26:02,620 --> 00:26:04,590 Nou en ze hadden een moestuin. 363 00:26:04,770 --> 00:26:09,880 Dus we hadden dus eigenlijk aan eten hadden we, ja, sinaasappelen 364 00:26:09,880 --> 00:26:17,840 enzo waren er natuurlijk niet, maar gewone aardappelen en groente. 365 00:26:19,240 --> 00:26:21,280 En daar kregen wij natuurlijk ook van mee. 366 00:26:21,280 --> 00:26:29,140 Daar werd een varken geslacht altijd natuurlijk en er werden schapen geslacht. Dan hadden we lam 367 00:26:29,140 --> 00:26:32,980 Uw grootvader slachtte zelf 368 00:26:32,980 --> 00:26:36,500 Nee, er kwam dan iemand die dat deed 369 00:26:36,500 --> 00:26:40,960 Hoe ging dat in zijn werk, dat slachten 370 00:26:40,960 --> 00:26:47,470 Nou, dat varken slachten, nou, dan kwam dus een andere boer die dat kon. 371 00:26:47,470 --> 00:26:50,070 Nou, die werd gewoon met een mes op de keel [onderbreekt zijn zin].. 372 00:26:50,070 --> 00:26:54,650 wij liepen daar altijd, ja, dan werd hij gewoon levend gevild. 373 00:26:54,650 --> 00:26:58,050 Ja, dat was wel humaan hoor: hij was natuurlijk zo dood. 374 00:26:58,050 --> 00:27:05,400 En dan werd hij dus verder helemaal ontleed enzo en dan, ja, dat spek dat ging 375 00:27:05,400 --> 00:27:10,110 dan in, dat werd gerookt en, ja, ik weet ook niet precies hoe dat allemaal ging. 376 00:27:10,110 --> 00:27:15,600 En dat ging dan ook in weckflessen enzo hè. Zo werd dat bewaard 377 00:27:16,870 --> 00:27:20,170 Want had uw moeder steun van uw opa en oma denkt u 378 00:27:20,170 --> 00:27:21,450 Ja hoor, die hadden wel steun. 379 00:27:21,450 --> 00:27:25,430 Want wij waren ook wel een bang in de oorlog vooral als 380 00:27:25,430 --> 00:27:29,950 die.. er waren veel luchtgevechten boven Terschelling. 381 00:27:30,090 --> 00:27:36,420 En dan, nou dan was het een lawaai in de, dat luchtafweergeschut en dan vielen 382 00:27:36,420 --> 00:27:43,660 soms de, ja, dan hoorden wij de scherven bij ons op het dak vallen of, ja, dan 383 00:27:43,660 --> 00:27:48,010 waren het kleine stukjes van de pannen ofzo, niet dat er echt bommen vielen. 384 00:27:48,780 --> 00:27:53,500 Maar ja, wij waren wel bang en dan kwam vaak mijn opa, die kwam. 385 00:27:54,550 --> 00:27:57,250 Die bleef dan slapen, want mijn moeder die, ja die was dan ook 386 00:27:57,340 --> 00:28:00,520 bang natuurlijk en als mijn moeder bang was, waren wij ook bang. 387 00:28:01,200 --> 00:28:04,579 Maar, dus, ja, zij had wel steun, mijn moeder had wel veel steun aan mijn grootouders. Ja 388 00:28:04,580 --> 00:28:11,130 Hoe zat dat met, want jullie hadden wel genoeg te eten 389 00:28:11,130 --> 00:28:12,680 Ja, we hadden genoeg te eten. 390 00:28:12,680 --> 00:28:19,100 Maar, kleren enzo, dat was er natuurlijk niet, maar er werd dan ook onderling geruild, weet ik wel 391 00:28:19,100 --> 00:28:19,930 Geruild 392 00:28:19,930 --> 00:28:24,590 Mijn vader, die, er hingen broeken van mijn vader en 393 00:28:24,590 --> 00:28:28,250 die gingen dan naar iemand toe die die broeken pasten. 394 00:28:28,250 --> 00:28:31,810 En dan kreeg ik, dan werden er weer van de oudste zoon van 395 00:28:31,810 --> 00:28:36,453 die mensen kreeg ik dan weer broeken waar hij uitgegroeid was. 396 00:28:36,453 --> 00:28:40,580 Zo ging dat. Zo ging dat in de oorlog 397 00:28:40,580 --> 00:28:43,880 En wanneer ging u eerst naar de winkel om zelf een broek te kopen 398 00:28:43,880 --> 00:28:47,855 Nou, dat weet ik niet meer. Dat weet ik niet meer. 399 00:28:47,855 --> 00:28:55,310 Nee, maar, ja ik vond eigenlijk in die oorlog.. wij vonden het eigenlijk wel spannend. 400 00:28:55,310 --> 00:29:00,230 Ja, je bent, je groeide dus op, toen de oorlog uitbrak was 401 00:29:00,230 --> 00:29:04,580 ik vier jaar en toen hij afgelopen was, was ik al bijna elf 402 00:29:04,580 --> 00:29:17,050 Hé, dan, ja het was mooi rustig op Terschelling en, ja, we speelden altijd 403 00:29:17,600 --> 00:29:26,140 op het wad en we visten en we gingen met sleetjes van die dijk af van, nou ja. 404 00:29:26,140 --> 00:29:30,370 Eigenlijk was dat best een, voor mijn gevoel, was het een mooie tijd 405 00:29:30,370 --> 00:29:33,640 Maar u zei ook ‘spannend’, waarom spannend 406 00:29:34,730 --> 00:29:37,930 Nou, spannend door die oorlogshandelingen dan. 407 00:29:37,930 --> 00:29:45,090 Er waren vaak dat er, ja dat zei ik al, dat er luchtgevechten boven Terschelling waren. 408 00:29:45,090 --> 00:29:51,010 Benoorden Midsland daar stonden een, daar stonden allemaal sein, ja 409 00:29:51,010 --> 00:29:56,460 seinpalen noemden wij dat, maar ook luisterposten enzo van die Duitsers. 410 00:29:56,460 --> 00:30:00,702 En het begin van de radar, dat was daar ook. 411 00:30:00,702 --> 00:30:06,250 Dan konden ze dus zien wat er voor schepen benoorden Terschelling langs gingen 412 00:30:06,870 --> 00:30:14,580 Die post, die luisterpost en die waren ook in verbinding met onderzeeërs, met Duitse onderzeeërs. 413 00:30:14,670 --> 00:30:19,940 En die werden regelmatig gebombardeerd door de Engelsen. Die kwamen dan zo laag over ons heen, zo. 414 00:30:19,940 --> 00:30:23,799 En dan werden daar bommen neergegooid. Nou ja, dan waren wij natuurlijk wel bang 415 00:30:23,800 --> 00:30:27,469 Er waren dus ook Duitse soldaten op het eiland 416 00:30:27,470 --> 00:30:35,930 Ja, er waren een heleboel Duitse soldaten, omdat.. ze waren altijd bang dat ze daar gingen landen. 417 00:30:36,470 --> 00:30:43,970 En het lag, ja, Terschelling lag net op die aanvliegroute naar Hamburg en Bremen natuurlijk. 418 00:30:45,260 --> 00:30:52,710 En, ja, daar waren vrij veel Duitsers, want er waren wel, er waren wel drie van die grote 419 00:30:52,710 --> 00:30:59,710 bunkercomplexen: één op West-Terschelling en het midden van het eiland en dan daar bij de Bosplaat 420 00:30:59,810 --> 00:31:02,360 Die Duitsers liepen ook gewoon in het dorp 421 00:31:02,500 --> 00:31:03,710 Ja hoor. Ja ja. 422 00:31:03,710 --> 00:31:13,730 Nou, dat waren niet van die, op Terschelling waren het meestal, nou, vrij.... geen SS enzo. 423 00:31:13,730 --> 00:31:20,420 Dat was er niet. En Grüne Polizei, dat was er niet. 424 00:31:20,420 --> 00:31:22,338 Maar ze kwamen daar vaak waar, ik weet wel, ze kwamen 425 00:31:22,338 --> 00:31:26,520 altijd bij mijn opa, want dan moesten ze om eieren enzo. 426 00:31:26,520 --> 00:31:31,890 Die moesten ze dan wel leveren, maar niet dat dat nou zo moeilijk was. Dat kan ik niet zeggen. 427 00:31:31,890 --> 00:31:35,760 Wij kenden sommigen van die Duitsers ook wel bij naam, hè,en eentje 428 00:31:35,760 --> 00:31:41,010 daar reed ik wel mee mee naar school bij hem achterop, achterop de fiets 429 00:31:41,280 --> 00:31:46,150 En dat kon? Ik bedoel: want uw vader vocht toch tegen de Duitsers 430 00:31:46,150 --> 00:31:49,590 Ja, maar goed ja, dat hadden wij natuurlijk allemaal niet zo goed in de gaten. 431 00:31:49,590 --> 00:31:52,130 Ik weet wel dat een keer toen hadden we huiszoeking 432 00:31:52,130 --> 00:31:55,270 en,nou, daar waren wij natuurlijk hartstikke bang. 433 00:31:55,390 --> 00:31:58,790 Zaten mijn zusje en ik zaten zo naast mekaar. 434 00:31:58,820 --> 00:32:02,100 En dan gingen ze dus het hele huis doorzoeken en toen vroeg die ene 435 00:32:02,100 --> 00:32:06,430 Duitser, dat was een rotzak waarschijnlijk, die vroeg wie dat was. 436 00:32:06,430 --> 00:32:08,020 Dat was mijn vader in uniform 437 00:32:08,020 --> 00:32:11,980 Nou en toen zei mijn zusje: “Ja, dat is papa”. En 438 00:32:11,980 --> 00:32:14,623 toen zei die: “Die kommt nicht wieder zurück”, zei die. 439 00:32:14,623 --> 00:32:19,550 Nou, daar waren wij natuurlijk, ehh, ik verstond het wel, mijn moeder huilen. 440 00:32:19,550 --> 00:32:24,247 Nou ja, dat was een, ja, dat kan ik me herinneren dat het een slechte 441 00:32:24,248 --> 00:32:29,330 [onderbreekt zijn zin]..... dat we het toen te kwaad hadden in de oorlog 442 00:32:30,330 --> 00:32:32,300 Want waarom was er huiszoeking 443 00:32:32,590 --> 00:32:39,920 Nou, ze zochten naar radio’s enzo hè in de oorlog. Ik weet wel fietsen. 444 00:32:39,920 --> 00:32:46,671 Je moest je fiets inleveren enzo. De fiets van mijn vader die stond op zolder. 445 00:32:46,671 --> 00:32:48,140 Daar waren wij, nou, die mocht dan wel blijven staan, 446 00:32:48,140 --> 00:32:51,130 want die kon bijna niet door de, ehh, de trap af. 447 00:32:51,660 --> 00:32:54,120 Mijn vader had hem uit mekaar gehaald zeker en zo naar 448 00:32:54,120 --> 00:32:58,430 boven gezet en boven weer in mekaar gezet toen hij wegging 449 00:32:59,250 --> 00:33:01,340 Maar er waren meer van die dingen en dat was vaak. 450 00:33:01,340 --> 00:33:03,270 Nou ja, er was niet alleen op Terschelling huiszoeking. 451 00:33:03,270 --> 00:33:06,230 Het was door heel Nederland dat ze daar razzia’s echt hielden. 452 00:33:06,250 --> 00:33:10,790 Maar bij ons was het dan meer dat je geen radio had ofzo 453 00:33:12,540 --> 00:33:15,820 En was er genoeg geld om het gezin te onderhouden 454 00:33:15,930 --> 00:33:18,480 Nou, dat er was genoeg geld. 455 00:33:18,480 --> 00:33:23,320 Ja de, mijn vader kreeg natuurlijk, mijn moeder kreeg natuurlijk geen 456 00:33:23,320 --> 00:33:27,750 geld meer officiëel, maar dat werd geregeld door de ondergrondse. 457 00:33:28,270 --> 00:33:31,000 Ik weet wel dat op een keer, ja dat heeft mijn moeder me later zelf, 458 00:33:31,000 --> 00:33:37,190 heeft mij later verteld hoor, dat, ehh, iemand, die voer ook bij 459 00:33:37,190 --> 00:33:43,590 dezelfde maatschappij als mijn vader en die kwam dan geld brengen. 460 00:33:44,130 --> 00:33:47,780 En dat ging dan heel stiekem. En dat ging via de ondergrondse. 461 00:33:48,800 --> 00:33:55,330 En, ja, daar werd iemand, ik weet zijn naam niet meer, die regelde dat allemaal. 462 00:33:55,330 --> 00:33:58,300 Daar is eens een uitzending op de radio over geweest 463 00:34:00,200 --> 00:34:04,350 Meneer Van der Wal, die heeft daar zelfs nog over geschreven. 464 00:34:04,350 --> 00:34:06,310 Van der Wal die kwam ook uit Harlingen. 465 00:34:07,120 --> 00:34:10,430 Die heeft daar over geschreven hoe dat precies in mekaar zat. 466 00:34:10,430 --> 00:34:14,915 Ik weet wel dan kwamen ze en mijn moeder die vertrouwde het eerst niet goed, de allereerste keer. 467 00:34:14,916 --> 00:34:19,050 En die zei: “Ja, is dat wel vertrouwd?” en toen zei die: “Ja, 468 00:34:19,050 --> 00:34:22,220 neem het nou maar”. “Neem het nou maar”, dat weet ik nog goed. 469 00:34:22,220 --> 00:34:27,530 Hij zegt: “Dat gaat via de ondergrondse”. Ja, dat zei hij dus tegen mijn moeder. 470 00:34:27,530 --> 00:34:30,660 Nou was in de oorlog was geld niet zo belangrijk 471 00:34:30,660 --> 00:34:32,446 natuurlijk, want je kon er toch bijna niks voor kopen. 472 00:34:33,800 --> 00:34:36,220 En dan was het nog op de bon sommige dingen. 473 00:34:37,110 --> 00:34:43,480 Dus, ja, wij hebben wel, het eten enzo dat kregen we allemaal van onze grootouders 474 00:34:43,480 --> 00:34:48,610 Maar heeft u na de oorlog dingen gegeten die u nog niet kende 475 00:34:48,610 --> 00:34:54,399 Ja, ik weet nog dat ik de allereerste banaan.. die heb ik met schil en al opgegeten. 476 00:34:54,399 --> 00:34:55,070 Dat vond ik zo, ja, dat ehh 477 00:34:56,180 --> 00:34:58,820 Was dat lekker 478 00:34:58,820 --> 00:35:01,190 Ja, dat vond ik zo lekker, maar ik had nog nooit een banaan gezien in mijn leven. 479 00:35:01,190 --> 00:35:06,650 Daar gingen we eerst helemaal die, helemaal schrappen helemaal die schillen. 480 00:35:06,650 --> 00:35:10,040 Nou, op het laatst aten we de schillen ook op. Ja, dat was het einde 481 00:35:10,040 --> 00:35:14,156 En pinda’s, nou dat was ook zoiets lekkers. Ja, na de oorlog. 482 00:35:14,156 --> 00:35:26,080 Ik weet nog in de oorlog kregen we soms wel eens een sinaasappel,en die kregen we op school. 483 00:35:26,080 --> 00:35:30,550 En die mochten we niet mee naar huis nemen, maar die moesten we op school opeten 484 00:35:31,890 --> 00:35:33,360 En waarom was dat 485 00:35:33,360 --> 00:35:38,722 Ja, dat was als je hem mee naar huis nam dan konden je ouders hem wel opeten. Dat mocht dus niet. 486 00:35:38,723 --> 00:35:43,260 Dat kwam omdat zoveel kinderen toen gebrek aan vitamine C hadden. 487 00:35:44,300 --> 00:35:46,610 Toen kregen we dus op school een sinaasappel. 488 00:35:46,610 --> 00:35:50,566 Maar ja, later in de Hongerwinter was dat natuurlijk niet meer zo, 489 00:35:50,567 --> 00:35:53,920 maar die Hongerwinter hebben wij op Terschelling nooit meegemaakt 490 00:35:53,930 --> 00:35:56,620 Miste u uw vader in die jaren 491 00:35:56,620 --> 00:35:59,750 Nou nee, want ik wist niet beter natuurlijk dan dat hij altijd weg was 492 00:35:59,750 --> 00:36:04,150 En er waren natuurlijk, ik was natuurlijk niet de enigste. 493 00:36:04,150 --> 00:36:07,690 Mijn buurjongetje die zijn vader was ook op zee. 494 00:36:07,740 --> 00:36:14,940 En nog verscheidene anderen die, ja, die hun vader op zee was 495 00:36:15,710 --> 00:36:19,561 Hadden jullie, had je enig idee dat je vader in gevaar verkeerde 496 00:36:20,240 --> 00:36:25,870 Nou nee, dat idee had ik niet. Ik was altijd een beetje trots dat hij dus voor de Engelsen vocht. 497 00:36:25,870 --> 00:36:30,690 Het kwam eigenlijk nooit bij me op dat er wat zou kunnen gebeuren 498 00:36:30,880 --> 00:36:35,000 Maar hij vocht voor de Engelsen. Zei u dat dan openlijk 499 00:36:35,000 --> 00:36:40,345 Ja, dat zeiden wij gewoon, ja ja. Hij vocht voor de Engelsen. 500 00:36:40,345 --> 00:36:43,990 Nou ja, ze waren gewoon gedwongen om mee te doen, maar goed. Ja 501 00:36:43,990 --> 00:36:47,089 Maar werd dat niet bestraft als je dat zei: “Mijn vader vecht voor de Engelsen” 502 00:36:47,090 --> 00:36:54,570 Nou ja, ik was nog zo’n jongetje. Die Duitsers, ja, die hoorden dat niet. 503 00:36:54,570 --> 00:36:56,830 Dat zei je ook niet tegen die Duitsers natuurlijk. 504 00:36:58,070 --> 00:37:03,240 Maar ja, als wij die kinderen, ik weet wel mijn zusje die riep van, die had 505 00:37:03,240 --> 00:37:05,110 dat ook wel eens gehoord en dan riep ze “Vuile rotmof” tegen zo’n Duitser. 506 00:37:05,111 --> 00:37:08,550 Maar ja die, zeg maar een meisje van vier jaar of vijf jaar die dat 507 00:37:08,550 --> 00:37:14,160 roept, ja, zo erg was het nu ook weer niet dat je dan opgepakt werd ofzo 508 00:37:14,160 --> 00:37:18,360 Maar had u ook vriendjes die tijdens de oorlog hun vader verloren, dus die een brief kregen 509 00:37:18,360 --> 00:37:21,170 Nee, ik had wel een meisje bij mij in de klas, maar dat 510 00:37:21,170 --> 00:37:24,661 is eigenlijk nooit goed tot me doorgedrongen eigenlijk. 511 00:37:24,662 --> 00:37:30,410 Nee. Ja, een meisje bij mij in de klas die haar vader, dat haar moeder dus bericht kreeg. 512 00:37:30,620 --> 00:37:37,140 Maar ja, dat is eigenlijk bij mij, het is mij later na de oorlog toen 513 00:37:37,140 --> 00:37:40,298 kreeg ik dat pas in de gaten dat Lydie haar vader niet thuis kwam. 514 00:37:40,298 --> 00:37:45,799 Toen kreeg ik dat pas in de gaten, maar toen op dat moment eigenlijk niet. Nee 515 00:37:46,940 --> 00:37:50,430 En besefte u toen ook dat uw eigen vader gevaar had gelopen 516 00:37:50,430 --> 00:37:53,150 Ja, later wel, dat weet ik nog wel. 517 00:37:53,150 --> 00:37:54,780 Toen hoorde je dus allemaal van die schepen die 518 00:37:54,780 --> 00:38:01,700 getorpedeerd waren enzo, dat, en, ehh, ja, gebombardeerd 519 00:38:01,910 --> 00:38:05,670 Mijn vader heeft een heleboel geluk gehad, want hij is dus 520 00:38:05,670 --> 00:38:12,930 op, nou, negentien januari is die vertrokken met de Heemskerk. 521 00:38:12,930 --> 00:38:19,770 En toen is die dus hier is die dus hier naar de Schelde en naar Antwerpen gevaren. 522 00:38:20,950 --> 00:38:23,400 Hij was toen tweede stuurman. 523 00:38:24,180 --> 00:38:29,440 En toen ging, toen zijn ze daar beladen en toen was 524 00:38:29,440 --> 00:38:31,940 de oorlog..toen was het al mobilisatie natuurlijk. 525 00:38:32,130 --> 00:38:38,940 De oorlog die was er al tussen Duitsland en Engeland, maar Nederland was er nog niet bij betrokken. 526 00:38:38,940 --> 00:38:45,080 Dus daar voeren ze al in konvooien. En toen moesten ze hier op de rede wachten voor orders. 527 00:38:46,050 --> 00:38:48,550 En toen kreeg mijn vader een hele zware longontsteking. 528 00:38:48,550 --> 00:38:55,299 En toen is hij hier in Vlissingen is hij in het hospitaal terecht gekomen, in het ziekenhuis. 529 00:38:55,300 --> 00:39:00,370 En daar heeft hij een dag of veertien gelegen. En ondertussen is het schip vertrokken. 530 00:39:00,370 --> 00:39:01,700 Dat was de Heemskerk 531 00:39:01,700 --> 00:39:07,160 En toen, toen is hij niet meer terug naar Terschelling geweest. 532 00:39:07,160 --> 00:39:12,110 Hij is meteen van Vlissingen weer van het ziekenhuis is hij 533 00:39:12,110 --> 00:39:18,360 naar Amsterdam en daar heeft hij gemonsterd op de Randfontein. 534 00:39:18,720 --> 00:39:23,120 En daar heeft hij dus tot 1943 op gevaren. 535 00:39:23,120 --> 00:39:29,510 Maar die Heemskerk waar die dus eerst op zat, die is door Duitse bommenwerpers 536 00:39:29,510 --> 00:39:34,440 van die Focke Wulfs waren dat, dat waren jachtbommenwerpers, aangevallen. 537 00:39:34,440 --> 00:39:38,430 En de hele dekbemanning, dus de dekofficieren, die waren allemaal 538 00:39:38,430 --> 00:39:43,590 dood, twaalf stuks waaronder de kapitein en de tweede stuurman. 539 00:39:43,590 --> 00:39:48,100 En mijn vader was tweede stuurman. Dus hij heeft een heleboel geluk gehad 540 00:39:48,500 --> 00:39:50,146 Heeft hij na de oorlog daar wel over gepraat 541 00:39:50,360 --> 00:39:53,410 Nou, hij praatte daar eigenlijk heel weinig over die oorlog. 542 00:39:56,320 --> 00:40:00,540 Ja, later heb ik me daar wel eens in verdiept, maar toen was het al te laat 543 00:40:00,540 --> 00:40:03,950 Dus ik heb hem er eigenlijk nooit naar gevraagd. 544 00:40:03,950 --> 00:40:11,820 Hij vertelde nooit over die oorlog, alleen een paar leuke of wat hij dan zelf grappig vond. 545 00:40:11,820 --> 00:40:18,610 Hij vertelde altijd een verhaal en dat was dus over kapitein Nagenius die stotterde. 546 00:40:19,390 --> 00:40:26,310 En toen moesten ze dus ook en toen vertrokken ze uit Kaapstad geloof ik en in konvooi. 547 00:40:26,310 --> 00:40:30,770 En dan moesten ze voordat dat konvooi vertrok, moesten de kapitein en de eerste stuurman 548 00:40:30,770 --> 00:40:37,710 van al die schepen moesten aan boord van dat Engelse oorlogsschip komen om te beraadslagen. 549 00:40:37,710 --> 00:40:42,610 En mijn vader was dus eerste stuurman toen en die moest dus ook mee met kapitein Nagenius. 550 00:40:42,610 --> 00:40:46,180 En dan vroeg die admiraal, die Engelse admiraal, die 551 00:40:46,180 --> 00:40:49,590 vroeg dan aan al die kapiteins de bewapening enzo. 552 00:40:49,590 --> 00:41:00,730 En toen vroeg die dus kapitein Nagenius: “Wat is uw bewapening?” en toen zei kapitein 553 00:41:00,730 --> 00:41:06,600 Nagenius, die zo stotterde, zei: “We have only one oe-oe-oe-oe-Oerlikonj [doet 554 00:41:06,600 --> 00:41:12,780 gestotter na]”. En mijn vader vond dat zeker zo grappig dat verhaal vertelde hij altijd 555 00:41:12,780 --> 00:41:14,155 En toen zei die admiraal zei: “Oh, only one? So just be brave”, had hij gezegd. 556 00:41:14,155 --> 00:41:25,460 Nou, dat verhaal dat heeft hij me zo vaak verteld. Maar anders vertelde hij nooit. 557 00:41:25,460 --> 00:41:30,740 Want hij heeft daar op die Randfontein heeft hij toch steeds op die Atlantische 558 00:41:30,740 --> 00:41:34,840 Oceaan rondgezworven en dat was dan wel het gevaarlijkste gedeelte eigenlijk 559 00:41:34,840 --> 00:41:38,560 Maar hoe moet ik dat me voorstellen? Uw vader komt na zes jaar thuis. 560 00:41:38,810 --> 00:41:42,850 De familie zit bij elkaar en er werd dus niet over die oorlog gepraat 561 00:41:42,850 --> 00:41:46,140 Nou nee, eigenlijk niet. Niet dat ik me kan herinneren. 562 00:41:46,140 --> 00:41:49,650 Hij heeft misschien wel wat verteld, maar dat is niet goed tot me doorgedrongen. 563 00:41:49,650 --> 00:41:53,570 Toen was ik natuurlijk.. ja, dat interesseerde je misschien ook niet zo erg. 564 00:41:53,640 --> 00:41:57,120 Later wel toen ik wat ouder was natuurlijk, toen wel 565 00:41:57,120 --> 00:42:02,540 Toen heb ik later dat allemaal gereconstrueerd, zijn reizen, door middel van zijn monsterboekje. 566 00:42:02,540 --> 00:42:07,380 Daar staan dus allemaal in precies in wanneer die afgemonsterd was en aangemonsterd. 567 00:42:07,380 --> 00:42:10,735 Toen hij is dus van die Randfontein afgekomen in Liverpool. 568 00:42:10,735 --> 00:42:20,510 En in Liverpool, nou dat weet ik verder niet, toen heeft hij dus verlof gehad. 569 00:42:20,510 --> 00:42:23,157 En toen is hij waarschijnlijk naar Londen daar heeft hij [maakt zijn 570 00:42:23,157 --> 00:42:26,580 zin niet af]... En in Londen is hij weer op een ander schip geplaatst. 571 00:42:26,960 --> 00:42:35,260 En daar heeft hij in Londen heeft hij toen een marconist ontmoet. Dat was Chris de Jong. 572 00:42:35,260 --> 00:42:40,560 En die kwam ook van Terschelling. En die wist te vertellen dat hij een dochter had. 573 00:42:40,560 --> 00:42:41,900 Dat wist hij niet. 574 00:42:42,890 --> 00:42:45,760 Op de een of andere manier was die Rode Kruisbrief had hij dus nooit 575 00:42:45,760 --> 00:42:50,670 ontvangen waarin mijn moeder had geschreven dat hij vader was geworden. 576 00:42:50,670 --> 00:42:55,420 Maar die Chris de Jong die zijn vrouw, die heette Geertruida 577 00:42:55,420 --> 00:42:58,420 geloof ik, en dat was een vriendin van mijn moeder. 578 00:42:58,420 --> 00:43:00,640 Die had dat aan haar man geschreven. 579 00:43:00,640 --> 00:43:05,410 Dus toen hij die Chris de Jong tegenkwam in Londen, die zei: 580 00:43:05,410 --> 00:43:08,910 “Nou, gefeliciteerd met je dochter”. Toen wist hij dat pas. 581 00:43:08,910 --> 00:43:14,800 En mijn zusje was dus negentien mei geboren, negen dagen na het uitbreken van de oorlog 582 00:43:15,530 --> 00:43:18,220 En het was toen wanneer uw vader het hoorde, welk jaar was dat 583 00:43:18,220 --> 00:43:23,680 Nou, ik denk dat dat in ’43 was. Ja, in ’43. Toen was hij dus in Londen. 584 00:43:25,550 --> 00:43:32,630 En toen is hij dus in Londen heeft hij nog een tijd wacht gelopen op andere schepen. 585 00:43:32,630 --> 00:43:36,820 Maar toen is hij met de Meerkerk naar Kaapstad gegaan 586 00:43:36,820 --> 00:43:39,930 en in Kaapstad is hij overgeplaatst op de Tayari. 587 00:43:39,930 --> 00:43:45,130 En de Tayari dat was een grote coaster die voer van Kaapstad, 588 00:43:45,130 --> 00:43:49,870 Durban en dan helemaal naar Mombasa in wat nu tegenwoordig Kenia is. 589 00:43:50,130 --> 00:43:52,190 En daar voer hij dus steeds op en neer. 590 00:43:52,430 --> 00:43:58,310 En dat was natuurlijk wel een, ja, dat was een gebied waar de oorlog.. ja er was wel een kleine, 591 00:43:58,310 --> 00:44:06,020 er waren wel een kleine schermutselingen, maar er was eigenlijk, ja, er werd niet gevochten. 592 00:44:07,400 --> 00:44:09,010 En daar zat hij dus betrekkelijk rustig 593 00:44:09,010 --> 00:44:13,150 En toen kreeg mijn moeder dus weer een, ehh, ook weer een Rode Kruisbrief en 594 00:44:13,150 --> 00:44:19,670 daarin stond: “Ik ben nu bij Nobel“. En op Terschelling wist iedereen wie Nobel was. 595 00:44:19,670 --> 00:44:26,300 Dat was een kapitein, dat was de kapitein van de Tayari. En die bleef daar vast op dat schip. 596 00:44:26,300 --> 00:44:31,660 En die woonde ook in Mombasa. En die was oorspronkelijk kwam die van Terschelling. 597 00:44:32,070 --> 00:44:36,980 Dus toen mijn moeder die brief kreeg: “Ik ben nu bij Nobel”, toen wist iedereen wist, 598 00:44:36,980 --> 00:44:42,910 nou, mijn moeder wist dus dat hij daar betrekkelijk veilig zat en wist ze ook waar hij was. 599 00:44:44,180 --> 00:44:47,450 En daar heeft hij dus van, nou de rest van de oorlog, 600 00:44:47,450 --> 00:44:54,160 twee jaar zeker, ’44 en ’45, heeft hij op dat schip gevaren 601 00:44:54,730 --> 00:45:03,120 Maar toen in mei ’45 was de oorlog over en mijn vader die zat in Mombasa. 602 00:45:03,120 --> 00:45:04,430 Die voer daar steeds heen en weer. 603 00:45:04,430 --> 00:45:07,240 Die kon ook natuurlijk.. er waren natuurlijk geen.. dat 604 00:45:07,240 --> 00:45:09,750 je met een vliegtuig naar huis kon, dat was toen nog niet. 605 00:45:09,750 --> 00:45:13,720 Dus er moest eerst iemand moest er komen om hem af te lossen. 606 00:45:14,140 --> 00:45:20,590 En toen is mijn oom Gerrit, die wou wel. Die was in de hele oorlog thuis geweest. Die voer ook. 607 00:45:20,770 --> 00:45:26,830 Maar die was toen de oorlog uitbrak was hij met verlof. Die was in de oorlog molenaar geworden. 608 00:45:26,830 --> 00:45:28,690 Maar die wou wel graag weer varen. 609 00:45:28,690 --> 00:45:32,940 En die is toen op eigen gelegenheid is die naar Londen gegaan, want 610 00:45:32,940 --> 00:45:36,950 daar was het hoofdkantoor nog van de maatschappij, van de Shipping. 611 00:45:37,160 --> 00:45:41,120 En daar heeft hij gevraagd dat hij zijn broer mocht aflossen. 612 00:45:41,440 --> 00:45:47,470 En toen is hij met de Nigerstroom geloof ik is die naar naar Oost-Afrika 613 00:45:47,470 --> 00:45:52,910 gevaren of naar Zuid-Afrika en daar heeft hij mijn vader afgelost. 614 00:45:53,390 --> 00:45:58,460 En toen is mijn vader weer met die Nigerstroom terug gegaan naar Nederland 615 00:45:58,460 --> 00:46:03,010 Maar ja, die Nigerstroom die ging niet regelrecht, die ging allemaal nog via kleine plaatsjes. 616 00:46:03,860 --> 00:46:11,380 Dus hij was pas in, want toen waren er ook ondertussen weer kranten, want in de oorlog 617 00:46:11,380 --> 00:46:14,891 waren er geen kranten en in die kranten stonden toen nog scheepstijdeningen, dus nu 618 00:46:14,891 --> 00:46:18,580 niet meer, maar vroeger stonden er al die scheepstijdingen in en daar stond dat die 619 00:46:18,580 --> 00:46:22,950 Nigerstroom wij wisten dat hij met de Nigerstroom zou terugkomen die stond dus in de krant. 620 00:46:22,950 --> 00:46:29,360 En dan ging ik met die krant naar school. En meester vertelde dan waar dat plaatsje lag. 621 00:46:29,360 --> 00:46:33,960 Dat zochten wij dan op. Nou, op een gegeven moment was hij dus in Londen. 622 00:46:33,960 --> 00:46:38,428 En hij is dus van Londen is hij naar huis gekomen. En dat was in januari ’46. 623 00:46:39,910 --> 00:46:49,110 Dus toen was hij zes jaar weggeweest. Ja. Dat waren nog eens tijden. 624 00:46:49,110 --> 00:46:51,210 Als ik vier maanden weg was, vond ik dat al heel lang 625 00:46:53,460 --> 00:46:56,650 En waren er al eerder vaders teruggekomen van vriendjes 626 00:46:56,650 --> 00:47:05,850 Ja, mijn vriendje zijn vader die was al, die was, ja die was al in oktober teruggekomen. Ja 627 00:47:05,850 --> 00:47:07,760 Was u toen jaloers 628 00:47:07,760 --> 00:47:11,440 Ja, eigenlijk wel, want die had ook van alles meegenomen. Ja 629 00:47:11,440 --> 00:47:15,290 Wat kreeg het vriendje dan 630 00:47:16,180 --> 00:47:18,410 Nou, die had ook een fiets. Ja, die had ook een fiets. 631 00:47:18,410 --> 00:47:29,300 Ja, fietsen die waren heel erg schaars en, ja, die was dus een paar maanden eerder. Ja 632 00:47:29,300 --> 00:47:31,230 Wat vond u aan uw vader aardig 633 00:47:32,240 --> 00:47:39,620 Nou ja, hij speelde altijd wel met ons en hij was ontzettend sportief. 634 00:47:39,620 --> 00:47:44,610 En hij wilde graag, ik was ook altijd sportief en ik wou graag voetballen enzo. 635 00:47:44,610 --> 00:47:50,307 Oh ja, hij ook een voetbal meegenomen. Dan deed hij dus altijd mee met voetballen enzo. 636 00:47:50,308 --> 00:47:51,950 Dat vond ik altijd wel fijn. 637 00:47:52,510 --> 00:47:58,720 Maar ja, hij ging dus al weer vrij snel weg, hè. Hij was dus, januari was hij, hij 638 00:47:58,720 --> 00:48:05,480 was zes jaar weggeweest, in januari was hij thuis gekomen en april ging hij alweer weg 639 00:48:05,600 --> 00:48:09,390 En toen moest hij dus alweer reizen maken, steeds van vier maanden. 640 00:48:09,760 --> 00:48:12,890 En dan was hij steeds maar veertien dagen thuis ofzo, dus ja, 641 00:48:12,890 --> 00:48:17,300 je kreeg eigenlijk nooit eigenlijk een goede band met je vader. 642 00:48:17,300 --> 00:48:20,110 Dat heb ik dus eigenlijk nooit gehad. 643 00:48:20,110 --> 00:48:25,570 Niet dat we niet met elkaar op konden schieten, maar echt dat je mekaar dan.. als ik 644 00:48:25,880 --> 00:48:30,580 wat moeilijkheden had ofzo dan ging ik eerder naar mijn moeder dan naar mijn vader. 645 00:48:31,670 --> 00:48:38,340 Ja en ik ging zelf ook naar de zeevaartschool. Toen ging ik ook met zeventien jaar ook naar zee. 646 00:48:38,340 --> 00:48:43,480 Nou ja, en dan moet het wel heel toevallig zijn als je dan mekaar 647 00:48:43,480 --> 00:48:47,200 thuis, dat mijn vader, als ik thuis was, was mijn vader op zee. 648 00:48:47,200 --> 00:48:49,040 Dus we zagen mekaar eigenlijk niet eens zoveel meer. 649 00:48:49,040 --> 00:48:53,840 Mijn jongere broertje, ja die is in ’47 geboren, die 650 00:48:53,840 --> 00:48:57,500 had eigenlijk veel meer contact met mijn vader dan ik 651 00:48:59,760 --> 00:49:03,850 Maar later toen hij met pensioen was, ja dan, toen wel hoor. 652 00:49:03,850 --> 00:49:06,060 Niet dat we niet met mekaar op konden schieten. 653 00:49:06,370 --> 00:49:12,540 Mijn vader was een heel aardige man en, ehh, maar we hadden nooit dat echte contact. 654 00:49:12,540 --> 00:49:17,180 Ik denk ook niet, ja, dat heb ik dus eigenlijk nooit gehad 655 00:49:17,530 --> 00:49:21,090 Weet u hoe uw vader terugkeek op zijn oorlogsjaren 656 00:49:21,750 --> 00:49:24,120 Ja, hij was een beetje verbitterd. 657 00:49:24,490 --> 00:49:27,280 Hij was een beetje verbitterd, omdat toen zij voeren, werd hun 658 00:49:27,280 --> 00:49:31,840 van alles beloofd en daar is eigenlijk niets van terecht gekomen. 659 00:49:32,710 --> 00:49:43,190 Want dat geld dat mijn moeder dus kreeg via de ondergrondse, dat kwam wel van de 660 00:49:43,190 --> 00:49:46,740 maatschappij natuurlijk, dat moesten ze later weer terug betalen gedeeltelijk. 661 00:49:47,210 --> 00:49:49,360 Nou, dat was natuurlijk helemaal geen stijl. 662 00:49:49,360 --> 00:49:52,520 Mijn vader was daar zo boos over dat hij, hij kreeg ook het 663 00:49:52,520 --> 00:49:54,962 Oorlogsherinneringkruis,dat heeft hij weer teruggestuurd 664 00:49:56,860 --> 00:49:59,570 En waarom was uw vader daar zo boos over 665 00:49:59,650 --> 00:50:02,560 Nou ja, dat was natuurlijk geen stijl. 666 00:50:02,560 --> 00:50:07,900 Zij waagden hun leven daar en mijn moeder kreeg dan een beetje geld, dat 667 00:50:07,900 --> 00:50:11,340 was dus eigenlijk een voorschot en dat moesten ze later weer terug betalen 668 00:50:11,340 --> 00:50:14,350 Wist uw moeder dat, dat het een voorschot was 669 00:50:14,430 --> 00:50:17,390 Nee, die wist dat helemaal niet. Die wist dat helemaal niet. 670 00:50:17,390 --> 00:50:24,530 Normaal kregen wij altijd als je dus normaal op zee was dan kreeg je steeds een maandbrief. 671 00:50:24,530 --> 00:50:30,720 Je kreeg dus wel je salaris aan boord, maar ook een gedeelte dat weg ging naar je vrouw. 672 00:50:31,440 --> 00:50:38,640 Toen ik voer was dat ook zo, hè, dan werd gewoon elke maand kreeg je zoveel 673 00:50:38,640 --> 00:50:43,610 geld net als iedere, ehh, en mijn moeder kreeg dus dat in de oorlog ook. 674 00:50:43,790 --> 00:50:46,170 Maar dat moest ze dus later weer terugbetalen. 675 00:50:46,350 --> 00:50:53,670 Dat, ja, nee mijn vader was daar eigenlijk een beetje verbitterd over 676 00:50:53,670 --> 00:50:56,900 Ja, ik ben eigenlijk heel benieuwd of er, want u bent natuurlijk al die jaren door uw moeder 677 00:50:56,900 --> 00:51:02,380 opgevoed in de oorlog, toen kwam uw vader thuis, nam hij toen weer een stuk van de opvoeding over? 678 00:51:02,380 --> 00:51:03,710 Was hij anders dan uw moeder 679 00:51:03,710 --> 00:51:05,260 Ja, hij was wel anders. 680 00:51:05,260 --> 00:51:12,780 Ik werd door mijn moeder waarschijnlijk aardig verwend en toen mijn vader kwam.. die bepaalde ik 681 00:51:12,780 --> 00:51:22,410 lustte niets: ik lustte geen karnemelkse pap nou, dat vond mijn vader zo lekker en wij kregen dus 682 00:51:22,410 --> 00:51:33,190 elke dag, op zijn Fries was dat sûpebrei, nou, ik lustte dat niet, nou en mijn vader was dan boos. 683 00:51:33,190 --> 00:51:38,834 En dan moest ik apart in de keuken. En dan moest ik dat opeten. Maar ja, ik deed dat niet. 684 00:51:41,420 --> 00:51:44,240 En op een gegeven moment dacht ik: “Nou, ik loop weg; ik 685 00:51:44,240 --> 00:51:49,920 kom nooit meer thuis”. Toen ben ik naar school gegaan. 686 00:51:49,920 --> 00:51:53,597 Maar ja, toch 's avonds, het begon al een beetje 687 00:51:53,597 --> 00:51:56,080 donker te worden, ben ik toch maar naar huis gegaan. 688 00:51:56,080 --> 00:51:58,470 Hij heeft niets gezegd. Mijn vader heeft niets gezegd. 689 00:51:58,470 --> 00:52:02,560 Maar ja, mijn vader wou dan wel eens wat dingen veranderen. 690 00:52:02,560 --> 00:52:07,520 Ik moest netjes eten enzo en, ehh, maar verder bemoeide 691 00:52:07,520 --> 00:52:11,340 hij zich er eigenlijk ook niet zo veel mee hoor. 692 00:52:11,340 --> 00:52:11,500 Nee 693 00:52:11,500 --> 00:52:17,610 Ja, hij was natuurlijk nooit zo lang thuis, hè, die vier maanden na de oorlog, ja, dat was feest. 694 00:52:17,610 --> 00:52:22,217 Dat vonden wij prachtig. En toen bestrafte hij ons nog niet. 695 00:52:22,218 --> 00:52:27,130 Later dan, ja, toen we wat ouder werden en hij, maar dan was hij toch ook nooit lang thuis, 696 00:52:27,130 --> 00:52:33,350 hè, dan was hij hoogstens een maand, dat was al lang als hij een maand verlof had in die tijd. 697 00:52:33,350 --> 00:52:35,340 Tegenwoordig is dat heel anders. 698 00:52:35,340 --> 00:52:40,560 De laatste reizen die ik maakte, ja dan was ik vier maanden weg en drie maanden thuis. 699 00:52:40,560 --> 00:52:43,340 Dat was helemaal ideaal, maar dat was er toen niet bij. 700 00:52:43,340 --> 00:52:48,670 Mijn vader had dus jaren achter mekaar op die Jagersfontein, op die Randfontein gevaren. 701 00:52:48,670 --> 00:52:52,385 Nou, dan was hij vaak de kustreis thuis. 702 00:52:52,385 --> 00:52:57,239 Dan was hij twee maanden weg en dan was hij een goede week thuis en dan ging hij weer. 703 00:52:57,240 --> 00:52:59,910 En dat was jaren achter mekaar. 704 00:52:59,910 --> 00:53:04,540 En als hij dan naar een ander schip ging, nou ja dan was hij soms twee maanden thuis ofzo. 705 00:53:04,540 --> 00:53:05,880 Dat was al lang. 706 00:53:06,020 --> 00:53:11,493 Dus zodoende, ja, om zich echt ook met die opvoeding te bemoeien dat was er eigenlijk niet bij 707 00:53:11,370 --> 00:53:15,489 En uw vader was zes jaar weg. Heeft dat spanning opgeleverd tussen uw moeder en uw vader 708 00:53:15,490 --> 00:53:21,720 Ja, dat weet ik niet. Ik denk het wel een beetje. Ik denk het wel een beetje. 709 00:53:21,720 --> 00:53:23,520 Ja, dat moet haast toch wel. 710 00:53:24,040 --> 00:53:30,759 Toen hij, als je naar zes jaar thuiskomt en, ja, het is haast 711 00:53:30,759 --> 00:53:33,210 onvoorstelbaar, maar ik weet wel: mijn moeder die zal altijd trouw 712 00:53:33,210 --> 00:53:37,520 gebleven zijn, maar mijn vader weet ik niet.. wat daar allemaal gebeurde. 713 00:53:37,900 --> 00:53:41,222 Ik weet wel dat hij een heleboel kennissen daar op het 714 00:53:41,222 --> 00:53:46,170 laatst had, daar in, ehh, in Kenia en in Zuid-Afrika. 715 00:53:46,780 --> 00:53:49,620 Maar of er nu echt spanningen, ehh, dat weet ik niet 716 00:53:49,620 --> 00:53:59,380 Ik weet wel: een vriendin van mijn moeder die was, ehh, die zat dus in hetzelfde schuitje, 717 00:53:59,380 --> 00:54:05,625 maar die hadden geen kinderen nog en die kwam eerst, die wilde eerst niet meer naar huis komen. 718 00:54:05,625 --> 00:54:08,730 Nou ja, die is dan toch wel weer thuisgekomen en dan zijn ze bij mekaar 719 00:54:08,730 --> 00:54:10,570 Die man wilde niet meer naar huis 720 00:54:10,830 --> 00:54:16,360 Nee, die wilde niet meer naar huis toe. Die wilde daar blijven in Engeland. 721 00:54:16,380 --> 00:54:22,090 Maar die is dan toch weer thuisgekomen en, ja, toen zijn ze wel bij 722 00:54:22,090 --> 00:54:24,780 mekaar gebleven, maar zijn ze toch wel weer een tijdje uit mekaar geweest. 723 00:54:24,780 --> 00:54:29,380 Dus dat waren wel spanningen. Maar ik geloof bij ons niet. 724 00:54:29,380 --> 00:54:35,590 En, ehh, nee, misschien het eerst, ja, het moet natuurlijk als je zes jaar 725 00:54:35,590 --> 00:54:39,144 mekaar niet gezien hebt...ja ik heb daar zelf niets van gemerkt natuurlijk. 726 00:54:39,144 --> 00:54:43,030 Daar waren wij nog te jong voor om zoiets te begrijpen. 727 00:54:43,030 --> 00:54:45,840 Ik weet wel dat mijn moeder huilde eigenlijk nooit, 728 00:54:45,840 --> 00:54:49,478 maar toen hij wegging, toen heeft ze heel erg gehuild. 729 00:54:49,478 --> 00:54:56,460 Nou, dan moesten wij natuurlijk ook huilen. Later was dat niet zo 730 00:54:56,460 --> 00:54:57,910 Maar toen hij ‘wegging’, hoe bedoelt u? Wanneer 731 00:54:58,970 --> 00:55:03,910 Nou, toen hij, na die zes jaar bedoel ik, toen is hij 732 00:55:03,910 --> 00:55:07,157 dus.. van januari tot aan april moest hij weer weg. 733 00:55:07,158 --> 00:55:10,039 Is hij dus echt vier maanden thuis geweest. 734 00:55:10,039 --> 00:55:16,010 Dat hij toen weer wegging, ja, toen heeft mijn moeder erg gehuild. Dat weet ik wel. 735 00:55:17,000 --> 00:55:25,960 Nou, mijn broertje, ik en mijn zusje en ik natuurlijk ook en, ehh, ja dat was toen heel droevig. 736 00:55:26,420 --> 00:55:28,540 Dat weet ik wel 737 00:55:28,540 --> 00:55:31,700 Ja, was het nu ook zo in de oorlog dat uw moeder een beetje 738 00:55:31,700 --> 00:55:35,540 op u terugviel met hulp enzo, omdat er geen man in huis was 739 00:55:35,540 --> 00:55:40,540 Ja, maar ik was natuurlijk nog heel jong, hè. Ik was natuurlijk tien jaar. 740 00:55:40,540 --> 00:55:49,260 Toen de oorlog uitbrak was ik vier of bijna vijf. En toen hij afgelopen was, was ik bijna elf. 741 00:55:49,260 --> 00:55:57,463 Dus, nou ja. Ik weet wel dat ik zelf heel erg verlegen was in het begin. 742 00:55:57,900 --> 00:56:02,220 Mijn moeder, ja, die was heel erg beschermend over me 743 00:56:02,220 --> 00:56:07,570 Ik weet wel: de eerste jaren op school was ik heel erg verlegen totdat 744 00:56:07,570 --> 00:56:13,810 ik erachter kwam dat ik overal met sport enzo het beste was van allemaal. 745 00:56:13,810 --> 00:56:16,912 Toen was het over, maar in het begin was ik heel erg verlegen. Ja 746 00:56:17,280 --> 00:56:23,290 En had u wel een normale schooltijd ondanks de oorlog 747 00:56:23,290 --> 00:56:26,450 Ja, we hadden wel een normale school op Terschelling wel. 748 00:56:27,400 --> 00:56:32,530 Maar de school, die was door de Duitsers gevorderd en wij moesten, wij hadden les in barakken. 749 00:56:32,530 --> 00:56:34,480 En dat waren van die, ja, van die groene barakken. 750 00:56:34,480 --> 00:56:38,829 Ja, dat waren een heleboel mensen, ouders, die waren dan een beetje bang. 751 00:56:38,830 --> 00:56:43,170 Die dachten: “ja, als die Engelsen overvliegen, kunnen ze wel denken dat daar Duitsers in 752 00:56:43,170 --> 00:56:49,680 zitten”. Dus wij zaten daar in van die houten barakken, maar we hebben wel gewoon les gehad 753 00:56:49,680 --> 00:56:52,290 En was er ook overdag wel eens luchtalarm op Terschelling 754 00:56:52,290 --> 00:56:54,710 Ja. Ja, op Terschelling waren overdag ook vaak luchtalarmen 755 00:56:54,710 --> 00:56:55,397 En wat deed je dan op school 756 00:56:55,410 --> 00:57:02,958 Ja, dan moesten we onder de bank. Kropen we onder de bank. Daar oefenden we dan ook in. 757 00:57:02,959 --> 00:57:07,920 Zo gauw als het dan luchtalarm was dan, floep, allemaal onder de banken 758 00:57:07,920 --> 00:57:10,260 Ik denk niet dat het veel zal helpen. 759 00:57:11,220 --> 00:57:18,020 En als we thuis waren dan, ehh, mijn moeder die, ehh, dan kropen we in de kelder. 760 00:57:20,640 --> 00:57:22,360 Zat ze in de kelder 761 00:57:22,480 --> 00:57:26,150 Heeft de oorlog effect gehad op uw leven 762 00:57:27,590 --> 00:57:28,890 Nou ja, ik denk het wel. 763 00:57:29,060 --> 00:57:34,800 Ik denk dat het wel effect gehad is dat ik, ja, dat ik niet echt opgevoed ben door mijn vader. 764 00:57:34,800 --> 00:57:35,600 Dat denk ik wel. 765 00:57:35,600 --> 00:57:39,750 Ik denk dat ik, ehh, dat als je alleen door je moeder wordt 766 00:57:39,750 --> 00:57:44,170 opgevoed, dat je dan, ehh, ja, ik was erg verwend volgens mij. 767 00:57:46,530 --> 00:57:52,840 Ja, denk ik wel hoor, maar ik zou het echt niet weten verder hoor. 768 00:57:52,840 --> 00:57:56,390 Ik denk het niet, dat dat veel effect op me gehad heeft. 769 00:57:56,390 --> 00:57:59,580 Kijk, als er geen oorlog geweest was dan had mijn vader ook 770 00:57:59,580 --> 00:58:02,780 steeds heen en weer, dan was hij ook niet zoveel thuis geweest 771 00:58:03,240 --> 00:58:08,290 En uw beroepskeuze, want u bent ook gaan varen 772 00:58:08,290 --> 00:58:11,490 Ja. Ja, ik vond het varen wel mooi. 773 00:58:11,490 --> 00:58:19,980 Dat leek me wel mooi, maar daar kwam ook nog bij dat op Terschelling een zeevaartschool was hè. En, 774 00:58:19,980 --> 00:58:31,600 ja, iedereen, of iedereen een paar vrienden van mij dus, die gingen ook naar de zeevaartschool. 775 00:58:31,601 --> 00:58:34,350 Nou ja, ik dacht: “Ik ga ook naar de zeevaartschool”. Ja, dat was 776 00:58:34,350 --> 00:58:38,460 gewoon eigenlijk, ehh, daar was je voor voorbestemd eigenlijk. 777 00:58:38,460 --> 00:58:43,220 Mijn moeder heeft ook nooit gezegd: “Je moet niet naar die zeevaartschool 778 00:58:43,220 --> 00:58:49,580 gaan”. Kijk, mijn beide ooms, mijn beide grootvaders voeren. 779 00:58:50,730 --> 00:58:55,740 De broer van mijn vader voer. Mijn vader voer zelf. 780 00:58:55,740 --> 00:59:04,170 Mijn tantes, de zusters van mijn moeder, die waren ook allemaal met zeelui getrouwd. 781 00:59:04,170 --> 00:59:06,080 Ik had helemaal geen familie die niet voer 782 00:59:07,310 --> 00:59:09,820 Dus ja, dat gaat automatisch. 783 00:59:09,820 --> 00:59:14,280 Mijn broertje die is ook gaan varen, maar die, ja, op 784 00:59:14,280 --> 00:59:16,420 een gegeven moment kon zijn vrouw daar niet meer tegen. 785 00:59:16,420 --> 00:59:22,330 Dus die is er mee gestopt, maar ik ben ook altijd door blijven varen tot het bittere einde 786 00:59:22,330 --> 00:59:28,190 Wat vond uw vader toen hij terugkwam van zijn nieuwe dochter 787 00:59:28,190 --> 00:59:33,843 Ja, dat vond hij geweldig. Ja, want dat was nog een heel knap meisje ook. 788 00:59:33,980 --> 00:59:40,890 Ja, nee, daar was hij zo trots op, die werd helemaal verwend zeg. Ja, Jannie 789 00:59:40,890 --> 00:59:43,220 En wat houdt verwennen dan in in die tijd 790 00:59:43,220 --> 00:59:44,830 Nou, daar nam hij van alles voor mee. 791 00:59:44,830 --> 00:59:51,150 Allemaal poppen enzo en een poppenwagen en die waren er nog helemaal niet zo na de oorlog. 792 00:59:51,150 --> 00:59:56,359 Maar toen zijn allereerste, hij moest toen ook op een Italiaans schip heeft hij ook nog wel 793 00:59:56,360 --> 01:00:02,890 gevaren vlak na de oorlog, want toen waren die Hollandse schepen, ja, die waren er niet. 794 01:00:02,890 --> 01:00:06,680 Dan werd een schip gecharterd en dat was een Italiaans schip 795 01:00:07,130 --> 01:00:10,366 En toen heeft hij een hele tijd in Italië gezeten en dan had hij daar 796 01:00:10,367 --> 01:00:14,410 allemaal [maakt zijn in niet af]. En toen is mijn broertje geboren daar. 797 01:00:14,410 --> 01:00:18,470 Toen had hij dus een kinderwagen mee uit Italië en voor mijn 798 01:00:18,470 --> 01:00:22,180 zusje had hij dan twee poppen weet ik wel en een poppenwagen. 799 01:00:22,180 --> 01:00:26,769 Ja, nee, dat hij een dochter had, dat vond hij helemaal het einde. 800 01:00:26,770 --> 01:00:36,447 Nou en toen kwamen er nog na de oorlog in ’47.. is mijn broertje nog geboren. 801 01:00:36,448 --> 01:00:37,349 Dat was dus een nakomertje. 802 01:00:37,350 --> 01:00:44,787 Toen was mijn moeder ondertussen al, nou ’47, toen was ze zelf ook al veertig zeker. Ja. Ja. 803 01:00:44,787 --> 01:00:50,770 Ja, mijn vader was 41 al. Ja 804 01:00:50,770 --> 01:00:54,640 En is Sil nu een naam van Terschelling of zijn jullie familie 805 01:00:54,640 --> 01:00:59,800 Ja, het is echt een Terschellinger naam, Sil hè. Sil, ja. Ja. 806 01:00:59,800 --> 01:01:06,220 Sil de Strandjutter, dat, ehh, die is, ja, dat kwam omdat Cor Bruijn, 807 01:01:06,220 --> 01:01:09,490 die dat boek geschreven heeft, die logeerde bij mijn grootouders. 808 01:01:09,490 --> 01:01:17,399 En dat was dus, mijn grootvader zijn vader heette Sil, Siltje. 809 01:01:17,400 --> 01:01:23,750 En daar is ook een beetje dat boek.. mijn overgrootvader 810 01:01:23,750 --> 01:01:28,700 Siltje dat was een beetje een avontuurlijke man. 811 01:01:28,700 --> 01:01:32,830 Die is ook geëmigreerd naar Amerika, heeft die in de burgeroorlog 812 01:01:32,830 --> 01:01:33,810 gevochten en is hij weer teruggekomen naar Terschelling. 813 01:01:33,810 --> 01:01:35,940 Toen heeft hij dus, ja, hij heeft ook gevaren en zat hij dus op die reddingsboot. 814 01:01:35,940 --> 01:01:47,390 En toen heeft hij dus, ja hij niet alleen, maar als schipper 815 01:01:47,390 --> 01:01:50,600 van die reddingsboot heeft hij dus een heleboel mensen gered. 816 01:01:50,600 --> 01:01:55,130 Vandaar dat dat boek Sil de Strandjutter, dat die naam Sil genomen is 817 01:01:55,130 --> 01:01:57,020 Het heeft er dus toch wel mee te maken 818 01:01:57,020 --> 01:02:04,440 Ja en mijn grootmoeder heette Jaakje. En dat waren dus Sil de Strandjutter en zijn vrouw was Jaak 819 01:02:04,440 --> 01:02:09,030 Nou, de link is gelegd 820 01:02:09,030 --> 01:02:11,760 Ja, de link is gelegd