1
00:00:10,310 --> 00:00:19,220
Dit is mijn archief maar daar zit van
alles... dingen van mijn vader in, maar ook een

2
00:00:19,220 --> 00:00:28,780
enveloppe met brieven van mijn vader uit de
onderduik en daar staat op ‘brieven vader uit

3
00:00:28,780 --> 00:00:42,960
de onderduik 1943/44, Weert, Meijl en Treebeek’.
Dat is in de kolonie, in Zuid-Limburg.

4
00:00:42,960 --> 00:00:57,170
Ik ben altijd jaloers geweest op het
schrift van mijn vader die had een prachtig

5
00:00:57,170 --> 00:01:03,320
duidelijk handschrift en daar schrijft
hij dus, ik pak zomaar een brief, lieve

6
00:01:03,320 --> 00:01:12,110
allen gisteren kreeg ik van Henk bericht
dat haar moeder een attaque had gehad.

7
00:01:12,110 --> 00:01:29,800
Nou ja gewoon een gezellige brief maar ook
dingen die hij wilde hebben en het was ingewikkeld

8
00:01:30,550 --> 00:01:43,060
om die dingen, een boek of zo dat ie wilde
hebben, om dat nog naar Limburg te krijgen.

9
00:01:43,060 --> 00:01:46,578
Kun je er nog eentje pakken?

10
00:01:46,579 --> 00:02:02,620
Ja, sommige dingen, ja later was het gewoon
niet mogelijk, omdat de grens, je kunt

11
00:02:02,620 --> 00:02:10,571
zeggen de grote rivieren, de Betuwe, daar
zaten de Engelsen al, dus dat ging niet.

12
00:02:10,571 --> 00:02:14,843
Woensdag. Gisteravond
is Charles hier geweest.

13
00:02:14,843 --> 00:02:23,323
Charles was een katholieke priester,
ik heb hem nooit, ik heb hem een

14
00:02:23,345 --> 00:02:34,567
keer ontmoet, die veel joodse onderduikers
in die omgeving heeft geplaatst.

15
00:02:38,184 --> 00:02:40,616
Gisteren is Charles hier geweest.

16
00:02:40,617 --> 00:02:44,626
Ik heb hem je brief laten lezen
en hij zal je schrijven wanneer

17
00:02:44,627 --> 00:02:49,002
hij je kan ontvangen, prettig
dat ik jou dan ook kan spreken.

18
00:02:49,003 --> 00:02:55,036
Woensdag, maar ik weet niet welke
tijd dat is. Dag allemaal. Oom Louis.

19
00:02:55,036 --> 00:02:58,071
Zo noemde hij zich,
maar het was mijn vader.

20
00:03:01,966 --> 00:03:14,930
Hij heette Charles, Louis... ik
moet ergens nog een kaart hebben...

21
00:03:14,930 --> 00:03:17,380
Dat was zijn valse naam?

22
00:03:17,380 --> 00:03:33,440
Ja, ja, dat was een persoonsbewijs, dat
gepikt was, maar een persoonsbewijs had ook

23
00:03:33,440 --> 00:03:55,150
een duplicaat en dat stond in een groot
reservoir, zou ik haast zeggen, en dat stond

24
00:03:55,150 --> 00:04:14,640
in Den Haag, in een groot gebouw schuin
tegenover het Vredespaleis, daar tegenover

25
00:04:14,700 --> 00:04:37,600
stond een grote villa, dat was
oorspronkelijk een kunstatelier, maar dat was

26
00:04:37,600 --> 00:04:45,150
gevorderd door de Duitsers en daar zaten
alle duplicaten van de persoonsbewijzen in.

27
00:04:50,110 --> 00:05:00,470
Als je een jood een persoonsbewijs gaf
dan moest daar natuurlijk een foto in

28
00:05:04,220 --> 00:05:14,490
van de jood en Frans Meijers was daar
natuurlijk onze grote atelierman van,

29
00:05:15,750 --> 00:05:28,170
maar wij wilden natuurlijk ook dat duplicaat
van die man die dat pb had verloren

30
00:05:28,170 --> 00:05:34,979
of expres had verloren dat moesten we
daar weer inzetten daar in Den Haag.

31
00:05:34,980 --> 00:05:40,680
Nou daar was een man, een hele
aardige man, die dat daar dan voor ons

32
00:05:40,680 --> 00:05:46,780
inzette, zodat... mijn vader was
op die manier gelegaliseerd, die

33
00:05:46,780 --> 00:05:51,650
had een persoonsbewijs en ook een
duplicaat van dat persoonsbewijs.

34
00:05:51,650 --> 00:06:01,520
Ergens in de troep heb ik nog wel
een, nee hier in dit niet, maar...

35
00:06:01,520 --> 00:06:02,534
Heb je een foto van hem?

36
00:06:02,540 --> 00:06:17,799
Van mijn vader? Nou ik heb hier een fotootje
van mijn vader, met zijn naam erop, Dr. J.W.

37
00:06:17,800 --> 00:06:22,080
van Amerongen, dat is het
repertoire van zijn voordrachten.

38
00:06:22,080 --> 00:06:25,550
Misschien dat je het
even iets recht, zo...?

39
00:06:25,550 --> 00:06:31,680
Christmas Carols, Amok van Zweig, Een
bewogen vrijdag op de Breestraat,

40
00:06:31,680 --> 00:06:42,060
dat was een hele beroemde, een soort
van kort verhaal van Salie van

41
00:06:42,060 --> 00:06:49,620
Bussum, een joodse actrice, nee
niet actrice, maar schrijfster.

42
00:06:50,070 --> 00:06:57,660
De koopman van Venetië, Sint
Joan, Julius Ceasar, maar het

43
00:06:57,660 --> 00:07:01,560
belangrijkste van mijn vader
was de Engelse literatuur.

44
00:07:01,560 --> 00:07:08,890
En wanneer is dit
foldertje gemaakt? Weet...

45
00:07:08,890 --> 00:07:17,860
Nou, dat is nog aan het begin van de oorlog
gemaakt, denk ik... Schoolvoordrachten in

46
00:07:17,860 --> 00:07:30,240
het Engels en Nederlands en daar staan ook
allemaal... op de gebruikelijke manier...

47
00:07:30,240 --> 00:07:34,430
Dus in het begin van de
oorlog deed ie dit nog?

48
00:07:35,340 --> 00:07:42,460
Vlak daarvoor misschien... in ieder geval
heeft ie dus enige uitspraken zijn er dan...

49
00:07:43,230 --> 00:07:54,750
van de krant... maar hier... de consul generaal
‘this marvellous achievement’... Stefan

50
00:07:54,750 --> 00:08:04,030
Zweig ‘Ihre ausserordentliche leistung’ eh..
die brief moet ik ook ergens hebben, want

51
00:08:04,030 --> 00:08:13,200
mijn vader heeft een kort verhaal nog verkort
tot een lezing, of tot een voordracht.

52
00:08:13,300 --> 00:08:13,820
Van wie?

53
00:08:13,820 --> 00:08:22,910
Van Stefan Zweig en en daar heeft Zweig
hele aardige hele vriendelijke brieven over

54
00:08:22,910 --> 00:08:28,960
geschreven en dat heeft mijn vader dus
weer gebruikt om reclame te maken voor die

55
00:08:28,960 --> 00:08:42,370
voordracht... ja... enne van Het Volk, De
Tijd, Haarlems Dagblad, dat soort dingen.

56
00:08:42,370 --> 00:08:47,420
En heb je nog een
persoonsbewijs van je vader?

57
00:08:47,420 --> 00:08:50,089
Dat zou leuk zijn om dat te
hebben, maar dat heb ik niet

58
00:08:50,090 --> 00:09:04,380
meer, nee, datte... es even
kijken een telegram heb ik hier.

59
00:09:04,380 --> 00:09:14,470
Een telegram, dat is, wanneer is dat
geschreven... toen mijn vader, ik denk

60
00:09:14,470 --> 00:09:19,880
dat dit een telegram is toen mijn vader
voor de honderdste keer die Christmas

61
00:09:19,880 --> 00:09:29,290
Carol van Dickens voordroeg, enne.. toen
hebben allerlei mensen hem gefeliciteerd

62
00:09:29,290 --> 00:09:36,380
en deze is ‘Hartelijk geluk gewenscht’,
s c h gewenst, Charlotte Köhler.

63
00:09:36,530 --> 00:09:40,650
De ouderen onder ons
weten nog wie dat is.

64
00:09:40,990 --> 00:09:41,780
Wie is dat?

65
00:09:41,780 --> 00:09:49,810
Een beroemde actrice en vooral eh
iemand die zelf voordrachten geeft.

66
00:09:51,000 --> 00:09:56,850
Mijn vader vond haar heel aardig en heel
knap maar de manier waarop ze dat deed dat

67
00:09:56,850 --> 00:10:04,000
voordragen van Charlotte Köhler was meer een
soort van eenpersoons toneel dan voordracht.

68
00:10:04,230 --> 00:10:06,200
En wanneer is dat telegram gestuurd?

69
00:10:06,200 --> 00:10:11,865
Nou dat is, dat is niet
helemaal duidelijk, dat is

70
00:10:11,866 --> 00:10:16,385
eigenlijk, maar dat moet
voor de oorlog geweest zijn.

71
00:10:16,385 --> 00:10:17,222
Ja.

72
00:10:17,222 --> 00:10:38,490
En dan ja, hier heb ik nog een... ik
geloof dat dit is... in het Engels...

73
00:10:38,820 --> 00:10:47,000
een ‘Christmas Carol as by Dickens
himself’. Zulk soort dingen stuurde die.

74
00:10:47,000 --> 00:10:56,640
17 december dat was, 1938, dat was
die 100ste Christmas Carol, dat

75
00:10:56,640 --> 00:11:01,720
werd toen, daar was een deftig
comité en daar is veel aan gedaan.

76
00:11:01,720 --> 00:11:17,910
Dus dat heb ik nog over, en kranten, ja dat heb ik
dan wel weer, in een knipselboek van mijn vader.

77
00:11:20,830 --> 00:11:31,460
Hij ging ook, hij was ook, een reçu in
België. Tot zijn grote ergernis kwam

78
00:11:32,860 --> 00:11:38,250
ie weer een keer in Gent, meen ik dat
hij vertelde, en toen was er niemand.

79
00:11:38,790 --> 00:11:41,500
Het zou om acht uur beginnen.

80
00:11:41,830 --> 00:11:49,040
Wacht U maar zei toen die conciërge,
de mensen komen zo, maar die Belgen

81
00:11:49,290 --> 00:11:54,180
die zijn nooit op tijd, dus hij kon
pas om negen uur, kon ie beginnen.

82
00:11:54,360 --> 00:12:01,080
Maar toen was het toch ook een heel
Vlaamse... een buitengewone voordracht met

83
00:12:01,080 --> 00:12:15,950
declamatie over Dickens en zijn betekenis
voor den modernen mensch, ja dat heeft

84
00:12:15,950 --> 00:12:20,980
ie, maar verder heeft ie dus, nou ja en
hier zijn de brieven van de onderduik.

85
00:12:23,330 --> 00:12:33,260
Ik heb dus nog wel iets over,
maar eh... Dit is wel aardig

86
00:12:33,260 --> 00:12:41,810
omdat het het menu is van
de promotie van mijn vader.

87
00:12:42,120 --> 00:12:52,310
Mijn vader was dus... een miskende
toneelspeler, vanwege zijn moeilijke been

88
00:12:52,310 --> 00:13:05,900
kon hij het acteursbedrijf niet aan, dus
hij heeft veel voorgedragen... in het

89
00:13:05,900 --> 00:13:13,200
Engels en in het Nederlands en dit is
gebeurd bij de promotie van mijn vader...

90
00:13:13,200 --> 00:13:13,690
Wanneer was dat?

91
00:13:13,690 --> 00:13:26,520
Die promotie van mijn vader, eh, dat was in
1926. Hij is een jaar lang in Engeland geweest...

92
00:13:27,980 --> 00:13:28,860
Toen was jij twee?

93
00:13:28,860 --> 00:13:32,670
Ik was toen twee, ik weet er niet
veel van, maar later heb ik er wel

94
00:13:32,670 --> 00:13:41,810
veel over gehoord, maar toen begon
ie al meteen met die voordrachten.

95
00:13:41,810 --> 00:13:50,900
Lezingen en voordrachten en speciaal,
zijn dissertatie, zijn proefschrift

96
00:13:50,900 --> 00:14:01,220
ging over Dickens en speciaal over
de toneelmatige kanten van het werk

97
00:14:01,640 --> 00:14:08,170
van Dickens en daarom heet ook,
‘The actor in Dickens’ heet dat boek.

98
00:14:09,870 --> 00:14:13,920
Weet je of dat later nog veel
geciteerd is of gebruikt is?

99
00:14:13,920 --> 00:14:23,760
Nou het boek is heel vaak gebruikt en daar is...
ik heb nog dingen gevonden van de week... en die

100
00:14:23,760 --> 00:14:36,220
Cecil Palmer, die uitgever, die heeft de zaak
geflest, want dat boek dat ging als een trein en...

101
00:14:36,650 --> 00:14:37,910
Werd het goed verkocht?

102
00:14:37,910 --> 00:14:41,754
Het werd in Nederland goed verkocht en
in Engeland goed verkocht, want het was in

103
00:14:41,870 --> 00:14:51,020
het Engels geschreven en mijn vader heeft
toen een onderzoek laten doen door een

104
00:14:51,020 --> 00:15:05,230
Engelse, ja wat zal het geweest zijn,
speurder uit het editiewezen en die zei het

105
00:15:05,230 --> 00:15:16,430
was heel teleurstellend voor die author
maar d’r was verder niets aan te doen.

106
00:15:16,430 --> 00:15:22,216
Dat boek is mooi uitgegeven, anders
dan dissertaties in Nederland want die

107
00:15:22,217 --> 00:15:30,120
werden gewoon door een ‘drukkerij’
gedaan, dit is mooi, maar hij had er dus

108
00:15:31,890 --> 00:15:45,520
iets meer, iets meer van kunnen... eh...
opstrijken zou ik kunnen zeggen ja.

109
00:15:45,520 --> 00:15:49,300
Nou ja, dat is het zo’n beetje.

110
00:15:50,750 --> 00:15:57,310
Goed. We gaan terug naar 1944.

111
00:16:00,370 --> 00:16:01,982
Dat herinner ik me slecht
want toen ben ik geboren.

112
00:16:02,090 --> 00:16:09,030
1924, maar ik heb het nu over 1944.

113
00:16:09,030 --> 00:16:09,460
Oh ‘44.

114
00:16:09,460 --> 00:16:20,830
September ‘44. Zover ik weet
is toen de VGA opgericht.

115
00:16:20,830 --> 00:16:27,730
Daar schrijft De Jong over, die schrijft, dat
al een aantal mensen zich in ‘43 verenigden

116
00:16:27,730 --> 00:16:35,900
en dat in september 1944 die federatie zich
vreselijk uitbreidde en volgens hem uit vrees

117
00:16:35,900 --> 00:16:43,020
om buitenspel gezet te worden bij de naoorlogse
zorg voor de dan opgedoken onderduikers.

118
00:16:43,020 --> 00:16:50,830
Was dat toen ook de reden voor de PP-groep,
voor jullie groep om zich aan te sluiten?

119
00:16:50,830 --> 00:16:52,660
Heb je daar herinneringen aan?

120
00:16:52,990 --> 00:17:01,670
Ja, ja, maar wel met veel problemen
daaraan, want alles wat je, wat

121
00:17:01,670 --> 00:17:10,350
je organiseerde tot enigerlei
vereniging of clubje was bloedlink.

122
00:17:10,650 --> 00:17:18,720
Want dan werden er papieren niet
alleen gemaakt maar ook verspreid.

123
00:17:20,920 --> 00:17:27,970
Ik weet wel dat ikzelf, en Jan
Hemelrijk trouwens ook wel, daar

124
00:17:27,970 --> 00:17:33,234
helemaal niet zo voor geporteerd
waren, voor die club, voor die VGA.

125
00:17:33,234 --> 00:17:42,100
Maar we hebben dat eh, we hebben
dat toch wel geaccepteerd, eh,

126
00:17:44,420 --> 00:17:56,480
Jan Hemelrijk heeft dus ook,
eh, in het eh, bestuur gezeten.

127
00:17:56,480 --> 00:18:03,620
Ja, dat weet ik. Van wie was de uitnodiging
uitgegaan? Wie hebben jullie geïnviteerd?

128
00:18:03,620 --> 00:18:14,820
Ik denk dat Bommer, dat was een PvdA
man, ja de PvdA bestond nog niet,

129
00:18:14,820 --> 00:18:21,880
maar goed een PvdA man, later was
hij nog wethouder in Amsterdam.

130
00:18:21,880 --> 00:18:29,430
Hij kwam ook uit een kamp terecht, was
ie ontslagen, en is toen meteen in de

131
00:18:29,430 --> 00:18:39,230
illegaliteit gegaan, ontzettende aardige
man, eh Bommer, en wie daar ook erg veel...

132
00:18:39,680 --> 00:18:43,469
Maar die was een van de
initiatiefnemers naar jou herinnering?

133
00:18:43,470 --> 00:18:49,510
Initiatienemers samen met Ad Mook,
Ad van Mook. Die heette van Mook.

134
00:18:50,620 --> 00:18:55,680
Bommer heette ook Bommer, maar
eh in de illegaliteit heette die

135
00:18:55,680 --> 00:19:01,890
Wentel en Ad van Mook weet ik niet
meer wat zijn illegalen naam was.

136
00:19:01,890 --> 00:19:03,670
Wie heeft jullie toen
benaderd? Weet je...

137
00:19:03,670 --> 00:19:10,658
Ik denk dat het in eerste instantie Ad
van Mook was, maar toch ook heel snel, had

138
00:19:10,659 --> 00:19:20,320
ik in ieder geval contact met Bommer en dat
was een betrouwbare man die een ontzettend

139
00:19:20,320 --> 00:19:29,400
ijzeren pot van hersens had ie die wist
de namen van ons, althans onze illegalen

140
00:19:29,400 --> 00:19:37,750
namen en wist wat er gedaan moest worden,
dat had ie allemaal prima in het hoofdje.

141
00:19:37,750 --> 00:19:40,870
Die illegaliteit zat hem in het lijf.

142
00:19:40,900 --> 00:19:42,170
Hij wist iedereen te vinden?

143
00:19:42,170 --> 00:19:44,240
Hij wist iedereen te vinden ja.

144
00:19:44,370 --> 00:19:49,780
Maar zowel Jan Hemelrijk, die dan
een hoge functie had ook, Jan

145
00:19:49,780 --> 00:19:58,910
Hemelrijk toen, kwam in dit bestuur
zou ik zeggen van die VGA, eh, die

146
00:19:58,910 --> 00:20:02,710
heeft daar wel wat aan gedaan, maar
ik heb me daar niet mee bemoeit.

147
00:20:02,710 --> 00:20:07,080
Maar jij was wel, naar ik weet,
bij de eerste vergadering?

148
00:20:09,890 --> 00:20:13,070
Ik bemoeide me met
de afdeling vreterij.

149
00:20:13,070 --> 00:20:19,770
Jij was wel bij die eerste vergadering, hier ik
laat het je even zien, op de Keizersgracht 695.

150
00:20:19,770 --> 00:20:23,320
Toe maar ja dat zou best kunnen zijn.

151
00:20:23,770 --> 00:20:26,450
Bij een firma in
farmaceutische artikelen.

152
00:20:27,120 --> 00:20:32,200
Dat was, ja, dat was
op de Herengracht?

153
00:20:32,900 --> 00:20:33,080
Keizersgracht.

154
00:20:33,080 --> 00:20:33,960
Keizersgracht.

155
00:20:33,960 --> 00:20:45,830
Dat was bij zo’n... God ik dacht dat het zo’n
joodse jongen was die die firma beheerde...

156
00:20:46,210 --> 00:20:48,480
Ik meen dat je ooit
vertelde Bromet kan dat?

157
00:20:48,480 --> 00:20:49,110
Bromet!

158
00:20:51,820 --> 00:20:59,680
Frans Bromet, jij zegt Keizersgracht,
ok ik dacht Herengracht, maar goed dicht

159
00:20:59,680 --> 00:21:04,830
bij de Utrechtsestraat, daar werd
vergaderd, bloedlink allemaal, met veel

160
00:21:04,830 --> 00:21:11,560
teveel mensen, met alle goede bedoelingen,
het is allemaal vrij goed gegaan.

161
00:21:11,560 --> 00:21:12,440
Met hoeveel mensen?

162
00:21:12,730 --> 00:21:15,530
D’r zaten soms wel eens
achttien mensen of zo..

163
00:21:15,530 --> 00:21:17,410
Maar die vergaderingen waren dan daar?

164
00:21:17,410 --> 00:21:23,880
Waren dan daar. Ik ben er misschien een keer
geweest maar toen dacht ik nimmer, absoluut niet.

165
00:21:23,880 --> 00:21:26,890
En de man die jullie ontving,
Bromet, was een joodse man?

166
00:21:26,890 --> 00:21:27,046
Ja.

167
00:21:27,047 --> 00:21:36,640
Ja, en die eh wat mij betreft
kwam daar wel eventjes, maar

168
00:21:36,640 --> 00:21:44,110
het belangrijkste bezoek was
het ophalen van maandverband...

169
00:21:44,480 --> 00:21:45,650
Dat had hij in zijn...?

170
00:21:45,650 --> 00:21:52,220
Dat had hij in zijn... en dat eh..
ik ben veel vaak met zo’n doos... zie

171
00:21:52,220 --> 00:22:04,140
ik... dat eh... eh... hoe heet het...
zelfbinder... ging het zo achterop.

172
00:22:04,140 --> 00:22:06,680
Ja hoor kwam ik voor...

173
00:22:06,680 --> 00:22:06,890
Maar die...

174
00:22:06,890 --> 00:22:08,380
Medewerkster...

175
00:22:08,760 --> 00:22:12,040
Maar die vergaderingen daar...
je zij die Bromet was een joodse

176
00:22:12,040 --> 00:22:16,750
man, waren daar meer joden of
half-joden zoals jij, daar aanwezig...

177
00:22:16,750 --> 00:22:23,917
Misschien, ja, ja ik weet wel... Jan
Hemelrijk ging daar wel heen naar

178
00:22:23,917 --> 00:22:28,490
die besprekingen en ik ben er
misschien een of twee keer maar ik...

179
00:22:28,490 --> 00:22:30,220
Je hebt daar niet zulke
sterke herinneringen aan?

180
00:22:30,350 --> 00:22:39,250
Nee, ik heb daar... nee, nee...
Ja, er werden natuurlijk wel eh

181
00:22:39,250 --> 00:22:47,940
besluiten genomen, maar wij wilden
dat toch wel limiteren en eh...

182
00:22:47,940 --> 00:22:53,190
Maar wat voor dingen moesten dan in
overleg... wat was de reden om die federatie

183
00:22:53,920 --> 00:23:03,260
Nou wij hadden dus bijvoorbeeld...was het
bij ons heel belangrijk... het onderdeel van

184
00:23:03,260 --> 00:23:12,650
onze club, waar Jan Hemelrijk speciaal
en die jongen Ruis, Anthony... dat was

185
00:23:12,980 --> 00:23:22,380
persoonsbewijzen, en dus legaliseren van
een joodse onderduiker, dat ie behalve dat

186
00:23:22,380 --> 00:23:31,190
persoonsbewijs ook andere dingen erbij kreeg,
dat was ingewikkeld, en daar ander clubs

187
00:23:31,190 --> 00:23:39,140
helemaal niks, die vonden dat niet interessant,
die vonden dat juist gevaarlijk en wij vonden

188
00:23:39,140 --> 00:23:47,540
dat heel belangrijk om die mensen om die
onderduikers op een valse manier te legaliseren.

189
00:23:48,110 --> 00:23:53,930
Daar hebben we wel bij
andere clubjes iets bij kunnen

190
00:23:53,930 --> 00:24:03,150
doen, maar dat was toch ook
een linke boel, maar daar...

191
00:24:03,150 --> 00:24:06,360
Maar gingen jullie daar een
belangrijke rol in spelen?

192
00:24:06,360 --> 00:24:08,929
Ik bedoel de persoonsbewijzencentrale
bestond natuurlijk ook.

193
00:24:08,930 --> 00:24:19,880
Ja, dat PBC, die persoonsbewijzencentrale,
die gaf dus, die hadden dus met

194
00:24:19,880 --> 00:24:32,770
kraken persoonsbewijzen bij gemeentes
en dan, laten we zeggen, in Groningen,

195
00:24:34,060 --> 00:24:46,740
laten we zeggen in Winschoten, hadden
ze dus gekraakt en 200 persoonsbewijzen

196
00:24:46,740 --> 00:24:52,830
meegenomen en die dus uitgeschreven
voor joodse en andere onderduikers.

197
00:24:53,390 --> 00:25:00,530
Maar dat was, die kraak die was
bekend, ook bij de SD, bij de

198
00:25:01,220 --> 00:25:07,440
Sicherheitsdienst, dus dan moest je
zo’n persoonsbewijs ook niet hebben.

199
00:25:08,740 --> 00:25:15,800
Laten we zeggen Winschoten,
dat liever niet.

200
00:25:15,800 --> 00:25:18,890
Maar jullie, jullie deden dat anders.

201
00:25:18,890 --> 00:25:22,880
Nee, ja wij deden dat anders, dat
was een afdeling die bij ons, ja

202
00:25:22,880 --> 00:25:29,870
het belangrijkste wat op de
Weesperzij gebeurde, Weesperzijde 34.

203
00:25:31,520 --> 00:25:34,297
Daar zaten Jan... Hemelrijk
en daar zat ook Anthony

204
00:25:34,298 --> 00:25:41,350
Ruis en dan hadden we nog
twee meisjes, met z’n vieren.

205
00:25:41,350 --> 00:25:46,650
Daar werd niet gewoond, niet geslapen,
alleen maar kantoor was het.

206
00:25:46,650 --> 00:25:49,640
Na de oorlog hebben
we dat huis bewoond.

207
00:25:49,640 --> 00:25:51,000
Jullie maakten zelf?

208
00:25:51,410 --> 00:26:00,960
Ja, we maakten zelf, we hadden toch
van een aantal kleine gemeentes hadden

209
00:26:00,960 --> 00:26:08,220
wij persoonsbewijzen gekregen, in
overleg, een kleine hoeveelheid...

210
00:26:08,260 --> 00:26:12,100
En wat veranderde er dan toen jullie
lid werden van de VGA, wat was het...

211
00:26:12,100 --> 00:26:28,776
Wij waren niet verbonden met die krakers
die grote hoeveelheden hadden gepakt en daar

212
00:26:28,777 --> 00:26:34,850
wilden we ook absoluut geen persoonsbewijzen
van betrekken, dat is gewoon te duidelijk

213
00:26:36,340 --> 00:26:46,070
en te gevaarlijk, dus wij dan ook, dat
clubje van ons, dat waren in het laatste jaar

214
00:26:47,300 --> 00:26:56,300
van de bezetting laten we zeggen dat we toch
twaalf mensen hadden, zo ongeveer, eh daar

215
00:26:56,300 --> 00:27:04,520
beperkten we het toe en die wisten ook
precies wat er kon en wat er niet kon en die

216
00:27:04,520 --> 00:27:23,830
hebben dus ook... de onderduikers... ik heb
dus zelf... de dag van vandaag... een eh...

217
00:27:23,830 --> 00:27:29,989
Wacht even, sorry, wat deed
dan de groep voor de VGA,

218
00:27:29,990 --> 00:27:31,630
want dat is eigenlijk wat
ik het belangrijkste vind.

219
00:27:31,630 --> 00:27:43,290
Die VGA die had diverse afdelingen waar
dus die eh persoonsbewijzenafdeling

220
00:27:43,290 --> 00:27:47,626
daar deden we niet aan mee
en Jan Hemelrijk ook niet.

221
00:27:47,626 --> 00:27:56,010
Dat vonden ze te link, maar ze hadden
wel een hele belangrijke afdeling

222
00:27:56,460 --> 00:28:11,790
eh eten en daar hadden we een relatie
mee met de club met de grote club.

223
00:28:12,430 --> 00:28:17,580
Eh, dat was mijn afdeling het eten.

224
00:28:19,810 --> 00:28:30,200
Eh, ik had daarvoor van de grote club een
van de belangrijkste mensen, namelijk

225
00:28:30,200 --> 00:28:41,840
Remmert Aten, en als je vroeger tussen
Alkmaar en Amsterdam reed met het spoor, dan

226
00:28:41,840 --> 00:28:53,020
kwam je ter hoogte van Zaandam langs een
enorme pijp, van bakstenen enne, die ze

227
00:28:53,020 --> 00:29:02,050
daar bakten, enne, hoe heet... dakpannen,
en daar stond ook Remmert Aten op die...

228
00:29:03,290 --> 00:29:05,020
Wat had hij bij dat voedsel te maken?

229
00:29:05,020 --> 00:29:10,960
Hij had daar, nou ja hij was daar
directeur van en was een echte kraker ook.

230
00:29:10,960 --> 00:29:18,270
Allemaal, hij heeft bijvoorbeeld, is ie
op een dag of een nacht gezwommen naar

231
00:29:19,220 --> 00:29:29,150
de Hembrug, over, door, over het
Noordzeekanaal heen en daar heeft ie eh dingen

232
00:29:29,150 --> 00:29:34,535
in gepropt zodat het eventueel kon
springen, het heeft niet gesprongen....

233
00:29:34,390 --> 00:29:35,190
Maar wat eh, wat...

234
00:29:35,190 --> 00:29:36,510
Dat soort dingen deed ie.

235
00:29:36,510 --> 00:29:44,860
Maar ook... ik kreeg van hem, kreeg ik,
dat was ook heel belangrijk, hij had geld.

236
00:29:45,640 --> 00:29:54,470
Dus van Remmert Aten kreeg ik iedere dag,
iedere maandag, iedere maand, op een afgesproken

237
00:29:54,470 --> 00:30:04,000
dag, vlak bij het station, en soms in het
koffiehuis bij het station, wat er nog steeds is.

238
00:30:04,870 --> 00:30:14,950
Daar was hij en daar kreeg ik, wij hoefden
maar te zeggen hoeveel, met namen, gefingeerde

239
00:30:14,950 --> 00:30:20,060
namen, hoeveel mensen we nodig hadden,
onderduikers die het zich zelf niet konden betalen.

240
00:30:20,060 --> 00:30:26,460
Als het enigszins kon lieten we iemand een joodse
onderduiker dat laten betalen en dan kwam dat later

241
00:30:26,460 --> 00:30:33,520
wel weer in orde, maar die dat helemaal niet
konden betalen, die kregen dat van het Nationaal....

242
00:30:33,520 --> 00:30:34,840
Nationaal Steunfonds

243
00:30:36,190 --> 00:30:37,886
...van het NSF,
Nationaal Steunfonds...

244
00:30:38,330 --> 00:30:39,757
Wat opgericht was door van Hall?

245
00:30:39,980 --> 00:30:46,660
Ja, van Hall; Walraven hebben we
ook mee te werken gehad, ja...

246
00:30:46,660 --> 00:30:47,490
Maar, maar...

247
00:30:47,490 --> 00:30:48,380
...gevaarlijk.

248
00:30:48,380 --> 00:30:49,780
Gevaarlijk, waarom gevaarlijk?

249
00:30:49,780 --> 00:30:58,490
Omdat bijvoorbeeld zij hadden op de Leidsegracht
een soort kantoor waar in en uitgelopen werd.

250
00:30:58,490 --> 00:31:02,480
Ik ben er nooit geweest, dat
was ontzettend gevaarlijk.

251
00:31:02,480 --> 00:31:10,580
Ik kreeg alleen die namen met
kruisjes, dat geld kreeg ik.

252
00:31:10,730 --> 00:31:16,070
Dat zat op de behaarde borst van
Remmert Aten, die had zo binnen

253
00:31:16,070 --> 00:31:19,740
en die zei dan dat is voor jou
en we zien elkaar dan en dan.

254
00:31:19,740 --> 00:31:21,142
Maar je wou niet langs
op zijn kantoor?

255
00:31:21,600 --> 00:31:23,880
Dat kantoor ben ik nooit geweest.

256
00:31:23,880 --> 00:31:29,300
Okay, maar wat had dat met
de voedselafdeling te maken?

257
00:31:29,300 --> 00:31:34,170
Remmert Aten deed behalve geld ook
voedsel, op de een of andere manier.

258
00:31:34,170 --> 00:31:42,270
Maar wij hadden zo langzamerhand vrij
veel voedsel toestanden vooral bij

259
00:31:42,270 --> 00:31:52,550
de, bij de kool, het maken van
zuurkool en andere... in van die vaten.

260
00:31:52,550 --> 00:32:03,130
Dat ie een bepaalde... Wij hadden in twee
verschillende fabrieken in Langedijk, hier vlakbij,

261
00:32:04,190 --> 00:32:13,840
enne ja dat moest eh, dat moest behalve dat het
eh... dat moest naar Amsterdam komen natuurlijk,

262
00:32:13,840 --> 00:32:24,233
een paar van die vaten, en we hadden onder andere
dan in de eh... in een zijstraat van de eh...

263
00:32:24,233 --> 00:32:32,270
van Baerlestraat, ik heb dat geloof ik al een
keer genoemd, eh daar was een garage, ik geloof

264
00:32:32,270 --> 00:32:45,640
dat er nu een restaurant is van een belangrijk
eh... ja daar is een restaurant in die zijstraat.

265
00:32:45,640 --> 00:32:48,320
Maar wat was er met die garage?

266
00:32:48,320 --> 00:32:56,850
Daar was een garage die natuurlijk in de oorlog
niks meer te doen had, en daar was een jongen Loe

267
00:32:56,850 --> 00:33:10,020
geheten, ik zie hem voor me, eh met uitgesproken
rood haar, en hij werd dus ook rode Loe genoemd.

268
00:33:10,290 --> 00:33:18,100
En die garage die heette Dakar, weet
ik nu plotseling! Heb jij dat ook al?

269
00:33:18,640 --> 00:33:25,770
Nou en daar werd dan bijvoorbeeld met
die bonnetjes, waar we het al over

270
00:33:25,770 --> 00:33:34,540
gehad hebben, die wij dus uitdeelden,
dat er zo drie mensen tegelijk kwamen

271
00:33:34,540 --> 00:33:39,640
en niet allemaal met twintig mensen
daar bij die... dat ging allemaal goed.

272
00:33:40,130 --> 00:33:46,240
Maar wat gebeurde er dan in die
garage, wat gebeurde in die garage?

273
00:33:46,240 --> 00:33:58,200
Daar werd het uitgedeeld, daar werd zowel,
niet alleen dat eh, eh, hoe heet et, kruis...

274
00:33:59,690 --> 00:34:01,037
Maar werd het..., zuurkool.

275
00:34:01,240 --> 00:34:01,950
Zuurkool ja.

276
00:34:01,950 --> 00:34:08,620
Maar werd het uitgedeeld aan
andere verzetsgroepen die dat....

277
00:34:08,620 --> 00:34:14,960
Ja, of aan een betrouwbare, of aan
verzetsgroepen die dat zelf deden en het

278
00:34:14,960 --> 00:34:19,790
dan hun onderduiker deden of door een
betrouwbare onderduiker gedaan werd,

279
00:34:19,790 --> 00:34:27,470
als iemand werd gestuurd met een
bonnetje en op dat bonnetje kreeg ie et.

280
00:34:27,470 --> 00:34:30,960
Dat is wat jullie zelf
organiseerden zeg maar en ik meen

281
00:34:30,960 --> 00:34:33,200
ook dat jullie eens een keer
vlees hebben laten komen.

282
00:34:35,310 --> 00:34:42,620
Ja, er is, er is een vloot geweest, en dat
was, het was al helemaal aan het end van de

283
00:34:42,620 --> 00:34:57,030
oorlog, het was warm en eh we hadden, een
eh een aparte, dit was niet Dakar, maar dat

284
00:34:57,030 --> 00:35:09,455
was bij... nou ja ergens achter Artis eh
daar waren pakhuizen, die aan het water waren

285
00:35:09,455 --> 00:35:18,570
en daar kwamen die boten met dat vlees en
dat vlees moest daar gedumpt worden en dan

286
00:35:18,570 --> 00:35:20,210
Dat was een gezamenlijke
actie van de VGA?

287
00:35:20,210 --> 00:35:27,020
Ja, dat was van de VGA en dat werd aan
de grotere organisaties ook gegeven.

288
00:35:27,170 --> 00:35:31,460
Die kreeg zoveel kilo, en het
bleek dat dat voor een overgroot

289
00:35:31,460 --> 00:35:36,800
deel verpest was, het was niet
om te, het was niet om te harden.

290
00:35:36,800 --> 00:35:37,550
Waarom?

291
00:35:37,550 --> 00:35:44,090
Omdat het, onder dat, het was, het was
misschien wel 30 graden onder die dee..

292
00:35:44,090 --> 00:35:49,580
onder die... onder dat dek van die, van
die... het zijn er wel eens drie of

293
00:35:49,580 --> 00:35:55,800
vier van die boten tegelijk geweest uit
Friesland, met vlees en ook met graan.

294
00:35:56,280 --> 00:36:04,080
Dus dat moest, dat moest weg, en toen hebben
wij dus eh, ik weet niet, ik denk dat dat toen,

295
00:36:04,080 --> 00:36:12,480
want die was ontzettend... dat we in het laatst
van de oorlog kwam Rob de Vries bij ons...

296
00:36:12,480 --> 00:36:14,410
Ook een joodse jongen?

297
00:36:14,410 --> 00:36:20,720
Ook een joodse eh acteur en
daardoor beroemd geworden,

298
00:36:20,720 --> 00:36:24,840
in die tijd was ie nog niet
zo beroemd, gelukkig maar.

299
00:36:24,840 --> 00:36:34,040
Een ontzettend brutale jongen, die met
alles over straat liep en die is, die

300
00:36:34,040 --> 00:36:43,150
is dus naar een slager gegaan, aan de,
op het Frederiksplein, Billen geheten,

301
00:36:43,150 --> 00:36:48,380
ik weet niet misschien bestaat ie nog,
dat was in de oorlog... slager Billen.

302
00:36:48,380 --> 00:36:56,420
Eh, en die hebben daar met z’n
vieren, vijven... en hoe kan

303
00:36:56,420 --> 00:37:01,590
je dat doen, door het te
ruiken, dat vlees, aan de neus.

304
00:37:01,930 --> 00:37:03,140
Kan! Kan niet.

305
00:37:03,140 --> 00:37:11,090
En wat niet kon werd gedumpt en wat wel kon
werd met een briefje erbij dat het drie

306
00:37:11,090 --> 00:37:19,260
keer, op kook ruim, niet bakken, maar op
kook eh temperatuur, moest achter elkaar,

307
00:37:20,120 --> 00:37:25,430
toch maar, en dan, want anders zouden die
mensen vergiftigd worden, dus dat heeft eh...

308
00:37:25,430 --> 00:37:27,810
...dus een deel van het vlees
hebben jullie nog kunnen redden?

309
00:37:27,810 --> 00:37:31,480
Een deel van het vlees hebben we nog op die
manier kunnen redden en zelf ook wel eten hoor ja.

310
00:37:31,480 --> 00:37:34,190
Hebben jullie toch ook
gedaan? En ook gekookt.

311
00:37:34,190 --> 00:37:37,640
En ook gekookt ja, want
het stonk verschrikkelijk.

312
00:37:37,720 --> 00:37:44,480
En hadden jullie verder nog
voedsel, werkten jullie ook met,

313
00:37:44,480 --> 00:37:48,130
ik meende dat jullie werkten
met een firma van Amerongen.

314
00:37:49,770 --> 00:37:58,750
Ja, ja. Mag ik even.
Ik moet even naar de WC.

315
00:37:58,750 --> 00:38:01,740
Van dat raadhuis.

316
00:38:01,770 --> 00:38:10,820
Maar je moest ook een duplicaat hebben en op
dat duplicaat, dat stond in een bak van de

317
00:38:10,820 --> 00:38:23,520
gemeente, en het kon ook nog in het centrale
bureau komen te staan, in Den Haag, tegenover het

318
00:38:23,520 --> 00:38:31,920
Vredespaleis daar kwam bijvoorbeeld alles...
woonwagens bijvoorbeeld, kwamen daar bij elkaar.

319
00:38:33,190 --> 00:38:38,216
Maar daar zat dus ook precies op die
kaart precies, ik moet er ergens een

320
00:38:38,216 --> 00:38:47,080
hebben, eh zijn al de gegevens staan
daarop plus ook nog een pasfoto.

321
00:38:47,080 --> 00:38:52,880
Dus de mensen die vijftien
jaar en ouder waren die kregen

322
00:38:52,880 --> 00:38:57,570
een persoonsbewijs en die moesten
dus twee foto’s inleveren.

323
00:38:57,570 --> 00:39:04,780
Die ene foto kwam op dat persoonsbewijs en
die andere kwam op die aparte kaart voor het

324
00:39:06,250 --> 00:39:11,560
hele Nederlandse volk en dat moest dus allemaal
geregeld worden dat was dus vrij ingewikkeld.

325
00:39:21,860 --> 00:39:21,990
(gerommel)

326
00:39:21,990 --> 00:39:31,870
Maar over die persoonsbewijzen. Ik,
voor mij was ook even iets onduidelijk.

327
00:39:31,920 --> 00:39:38,760
Ik begreep dat jullie op de
Weesperzijde voor al die VGA

328
00:39:38,760 --> 00:39:43,390
groepen uiteindelijk
persoonsbewijzen hebben geleverd.

329
00:39:43,720 --> 00:39:49,620
Ja, voor zover die groepen betrouwbaar
waren, ja ze waren allemaal wel

330
00:39:49,620 --> 00:39:57,150
betrouwbaar, maar ook technisch betrouwbaar
waren, geen stomme dingen er meedoen.

331
00:39:57,150 --> 00:40:11,930
Daar niet mee... het was bovendien speciaal het
werk van de Weesperzij om het echt te legaliseren.

332
00:40:12,680 --> 00:40:17,790
Dus niet alleen jou dat
persoonsbewijs geven, maar het

333
00:40:17,790 --> 00:40:24,430
ook in register, met foto,
van de gemeente te zetten.

334
00:40:25,020 --> 00:40:26,549
En dat was dan in dit geval
de gemeente Amsterdam of...

335
00:40:26,550 --> 00:40:32,490
Nee, dat kon ook de gemeente
Stompetoren zijn, of een dorp zijn.

336
00:40:32,490 --> 00:40:43,160
Maar dan moest je wel... Mijn vader had een
persoonsbewijs, ik geloof op Stompetoren hoor en

337
00:40:43,160 --> 00:40:52,420
die had dus ook nog een brief uit Stompetoren
of zo en dat soort dingen, iets onnozels erbij.

338
00:40:56,160 --> 00:41:03,200
Dat hele legaliseringproces waar ik
niet, nou ja ik was erbij betrokken

339
00:41:03,200 --> 00:41:11,420
in oppervlakkige zin, dat was het
werk van Jan Hemelrijk en de zijnen.

340
00:41:11,420 --> 00:41:14,080
Ik heb de vreterij toen
gedaan dat laatste jaar dan.

341
00:41:14,080 --> 00:41:15,249
Dat was toen jouw afdeling.

342
00:41:15,250 --> 00:41:21,910
Dat was mijn afdeling ja, en
dan niet alleen voor die paar

343
00:41:21,910 --> 00:41:26,010
onderduikers die wij hadden,
maar ook van andere groepen.

344
00:41:27,630 --> 00:41:31,820
Dat waren die VGA
werkzaamheden waar je over...

345
00:41:31,820 --> 00:41:43,780
Ja, de meeste mensen hadden ja, we probeerden
dus om bij die groepen die aan die VGA gelieerd

346
00:41:43,780 --> 00:41:55,150
waren, om daar een aparte persoon die zich met
eten bemoeide, met levensmiddelen, en dergelijke.

347
00:41:55,150 --> 00:41:57,640
Wat bedoel je een aparte persoon.

348
00:41:59,150 --> 00:42:10,100
Iemand die, als er dus, als er een vloot gekomen
was, of een vloot, nou ja we hebben toch wel eens

349
00:42:10,100 --> 00:42:22,810
vaak zes boten tegelijk gehad, maar een of twee
keer, of een auto vol, die moest je dus safe naar

350
00:42:22,810 --> 00:42:31,820
een garage of zo brengen, maar dan moest het
ook snel verdeeld worden en daar moest dus een

351
00:42:31,820 --> 00:42:39,560
belendende illegale groep
die moest daar een persoon

352
00:42:39,560 --> 00:42:41,760
voor hebben die daar
verantwoordelijk voor was.

353
00:42:41,850 --> 00:42:51,450
Die moest dus ook ’s avonds, die
moest zoveel juni horen dat er op

354
00:42:51,450 --> 00:42:57,040
acht juni eten is in de garage in
die en die, in de Ruysdaelstraat.

355
00:42:57,040 --> 00:43:04,240
Ja, dat snap ik maar ik neem aan dat er maar
een paar mensen waren van al die 38 groepen,

356
00:43:04,240 --> 00:43:13,730
want zo groot was de VGA, die zich met de
centrale organisatie van dat voedsel bezig hielden.

357
00:43:13,730 --> 00:43:18,780
Ja, er waren natuurlijk, nou ja iedereen
probeerde op alle mogelijke manieren

358
00:43:18,780 --> 00:43:29,760
eten te krijgen maar van dat groepje
van ons eh, dat was een heel safe

359
00:43:29,760 --> 00:43:37,070
groepje en bovendien een flinke
hoeveelheid, wat goed verspreid kon worden.

360
00:43:37,070 --> 00:43:42,190
Nee, dat snap ik, maar jij zat namens
de PP-groep in de voedselafdeling

361
00:43:42,190 --> 00:43:45,560
van de VGA, met hoeveel mensen
werkte jij direct samen?

362
00:43:47,300 --> 00:43:47,980
Weet je dat nog?

363
00:43:47,980 --> 00:43:53,840
Nou eh, er waren drie mensen
met, die ik zo weet, die

364
00:43:53,840 --> 00:43:58,190
zich daar ook mee bemoeiden
maar ook vanuit hun groep.

365
00:43:58,190 --> 00:44:00,010
Dus het was een kleine club?

366
00:44:00,010 --> 00:44:01,290
Was een heel klein clubje, ja, ja...

367
00:44:01,290 --> 00:44:01,810
Die dat organiseerden...

368
00:44:01,810 --> 00:44:02,510
Ja, ja...

369
00:44:02,510 --> 00:44:03,630
En dan werd...

370
00:44:04,230 --> 00:44:07,700
Ja, die konden dat dan zelf
ook weer distribueren...

371
00:44:07,700 --> 00:44:10,950
En speelde de firma van
Amerongen daar nog een rol bij?

372
00:44:10,950 --> 00:44:20,570
Die speelden daar een rol bij,
niet de joodse tak, maar een andere

373
00:44:20,570 --> 00:44:29,890
betrouwbare tak, die bestaat niet
meer die niet joodse tak, er waren

374
00:44:29,890 --> 00:44:36,450
een katholieke club, in heel Nederland
winkels van Van Amerongen...

375
00:44:37,360 --> 00:44:38,830
Wat voor winkels waren dat?

376
00:44:38,830 --> 00:44:50,200
Kruidenierswinkels... met broers die uiteraard
ruzie met elkaar kregen en die ene heette W.

377
00:44:50,200 --> 00:44:56,370
van Amerongen en die andere heette VANA en de
ouderen onder ons zullen die VANA’s en die W.

378
00:44:56,370 --> 00:45:00,480
van Amerongen’s nog weten, ze hebben het
langst, in Bergen waren ze bijvoorbeeld

379
00:45:00,480 --> 00:45:06,330
hier en in Alkmaar, nog herinner ik
me omdat ik daar vandaan kom, en eh,

380
00:45:06,330 --> 00:45:21,160
er waren misschien wel dertig of
veertig winkels van VANA in Amsterdam.

381
00:45:21,160 --> 00:45:23,550
En wie was jullie contactfiguur daar?

382
00:45:24,930 --> 00:45:26,870
De contact was Max Euwe.

383
00:45:26,870 --> 00:45:28,360
De schaker?

384
00:45:28,360 --> 00:45:29,290
De schaker.

385
00:45:29,290 --> 00:45:42,311
Op de een of andere manier, namelijk door eh,
ik heb toen in die tijd, heb ik toen, eh...

386
00:45:45,390 --> 00:45:53,680
Ja, dat moet in die tijd geweest zijn, had
ik al contact met een joodse jongen die ook

387
00:45:53,680 --> 00:46:04,260
ondergedoken is, Jaap, Jaap Lobatto en die
heeft me gesuggereerd om daar naar toe te gaan.

388
00:46:04,260 --> 00:46:08,060
Ik zei ja dat kan ik toch...

389
00:46:08,060 --> 00:46:12,020
Dat was toch, naar mijn weten,
min of meer een buurman?

390
00:46:12,020 --> 00:46:18,140
Ja, dat was een buurman. Twee huizen
verder ongeveer. Zou niet weten.

391
00:46:22,300 --> 00:46:36,950
Het laatste stukje tegen het
Valeriusplein. Daar. En daar...

392
00:46:39,060 --> 00:46:39,180
(onverstaanbaar)

393
00:46:39,180 --> 00:46:43,460
Jaap Lobatto die zei die doet iets
met eten en het is een hele aardige

394
00:46:43,460 --> 00:46:54,920
man en betrouwbaar en hij introduceerde
mij en dat was ontzettend aardig.

395
00:46:54,920 --> 00:46:58,890
Zijn vrouw gaf me onmiddellijk thee
of koffie en bovendien was daar

396
00:46:59,470 --> 00:47:04,960
een hele stoet van onderduikers,
niet verstandig allemaal, dat heb

397
00:47:04,960 --> 00:47:08,340
ik hem ook wel duidelijk gezegd dat
die dat niet zoveel moest doen.