1
00:00:00,410 --> 00:00:06,524
O Buchenwald, ich kann dich nicht
vergessen, Weil du mein Schicksal bist.

2
00:00:06,897 --> 00:00:13,082
Wer dich verließ, der kann es erst ermessen
Wie wundervoll die Freiheit ist!

3
00:00:13,201 --> 00:00:19,980
O Buchenwald, wir jammern nicht und klagen,
Und was auch unsere Zukunft sei -

4
00:00:20,052 --> 00:00:26,861
Wir wollen trotzdem "ja" zum Leben sagen,
Denn einmal kommt der Tag -
Dann sind wir frei!

5
00:00:26,904 --> 00:00:30,000
Denn einmal kommt der Tag -
Dann sind wir frei!

6
00:00:39,399 --> 00:00:42,538
Al sinds de machtsovername
in 1933

7
00:00:42,563 --> 00:00:47,423
bestonden er in het nationaalsocialistische
Duitsland van Hitler concentratiekampen.

8
00:00:47,901 --> 00:00:51,873
De eerste kampen waren klein en
hadden vaak geen lang bestaan.

9
00:00:51,905 --> 00:00:56,898
Maar vanaf de tweede helft van de jaren
dertig groeiden het aantal grote kampen snel.

10
00:00:56,915 --> 00:01:03,648
Zo ontstond er een heel netwerk dat zich uitbreidde
over Duitsland en het door haar bezette gebied.

11
00:01:03,799 --> 00:01:08,939
Als onderdeel van dit Duitse
vernietigingsapparaat werd in 1937

12
00:01:08,964 --> 00:01:14,156
op de Ettersberg bij Weimar
concentratiekamp Buchenwald opgericht.

13
00:01:15,010 --> 00:01:19,105
In eerste instantie was dit kamp bestemd
als zogenaamd ‘Schutzhaftlager’

14
00:01:19,209 --> 00:01:24,066
voor politieke tegenstanders van het
nationaalsocialisme, hoofdzakelijk communisten.

15
00:01:24,748 --> 00:01:33,666
Daarnaast ook voor meervoudig veroordeelde criminelen,
zogenaamde asocialen, Joden, Jehova’s getuigen en homoseksuelen.

16
00:01:34,728 --> 00:01:37,875
Mensen werden zonder vorm van
proces opgepakt

17
00:01:37,900 --> 00:01:42,234
en in een concentratiekamp van de
rest van de bevolking geïsoleerd.

18
00:01:42,732 --> 00:01:47,561
Tot en met 1939 ging het hierbij
om inwoners van het Duitse Rijk.

19
00:01:47,601 --> 00:01:50,382
Maar al direct na het begin van
de Tweede Wereldoorlog

20
00:01:50,407 --> 00:01:54,317
werd in de bezette gebieden
elke mogelijke vijand opgepakt.

21
00:01:56,654 --> 00:01:59,516
Buchenwald werd gebouwd
door gevangenen zelf.

22
00:01:59,580 --> 00:02:03,115
Ze moesten het hele gebied
ontginnen, bomen kappen,

23
00:02:03,140 --> 00:02:06,931
SS-kazernes bouwen en een
barakkenkampen uit de grond stampen.

24
00:02:07,721 --> 00:02:13,384
Begin 1937 werkten 149 mannen aan de bouw van dit
concentratiekamp,

25
00:02:13,448 --> 00:02:18,331
maar tegen het einde van hetzelfde
jaar waren er ruim 2500 gevangenen

26
00:02:18,356 --> 00:02:23,213
die dag en nacht onder zware omstandigheden
bouwden aan hun eigen gevangenis.

27
00:02:23,259 --> 00:02:25,792
En vaak ook aan hun
eigen ondergang.

28
00:02:26,983 --> 00:02:31,627
Naast de bouw van het kamp zelf,
dat pas eind 1941 voltooid werd,

29
00:02:31,667 --> 00:02:35,372
liet de SS tijdens de eerste jaren
de gevangenen vooral werken

30
00:02:35,397 --> 00:02:38,748
aan de uitbouw van het
omliggende werk en privéterrein.

31
00:02:39,321 --> 00:02:46,073
Zo ontstond een station, comfortabele SS
villa’s, een Valkenhof en zelfs een dierentuin.

32
00:02:46,661 --> 00:02:52,777
In 1940 werd ten oosten van het kamp, aan de
toegangsweg, een wapenwerkplaats gebouwd.

33
00:02:53,269 --> 00:02:58,403
Deze werkplaats groeide uit tot een
enorme wapenindustrie, de Gustlofwerke.

34
00:02:59,322 --> 00:03:04,934
In de periode ‘41-‘42 wordt de bouw
van het kamp grotendeels afgesloten.

35
00:03:05,292 --> 00:03:09,710
Op het hoogtepunt bestond het
uit minimaal 18 SS kazernes,

36
00:03:09,735 --> 00:03:15,741
67 barakken, een keuken, een magazijn
voor opslag van kleding en dergelijke,

37
00:03:15,829 --> 00:03:20,422
een desinfectieruimte, een
kolenbunker, een wasserij, een

38
00:03:20,447 --> 00:03:24,881
ziekenbarak, een experimenteerbarak
en een crematorium.

39
00:03:26,566 --> 00:03:32,079
Onder leiding van SS en een Kapo werd ’s
ochtends vroeg na het eten van een stukje brood

40
00:03:32,127 --> 00:03:36,710
vertrokken naar het arbeidscommando, om
´s avonds laat weer terug te keren in het kamp,

41
00:03:36,735 --> 00:03:42,175
waar men na een soms urendurend
appel een gamel met slappe soep kreeg.

42
00:03:44,246 --> 00:03:50,432
Naast tewerkstelling in arbeidscommando´s, verhuurde
de SS gevangenen aan grote ondernemingen.

43
00:03:50,718 --> 00:03:55,142
Buchenwald had dus niet alleen zijn eigen
positie in het vernietigingsapparaat,

44
00:03:55,167 --> 00:03:59,394
maar ook een duidelijke verbinding
met de maatschappij en economie.

45
00:03:59,521 --> 00:04:05,604
Het gevolg was dat Buchenwald uitgroeide tot één van
de grootste nationaalsocialistische kampcomplexen

46
00:04:05,629 --> 00:04:10,412
met van de Rijn tot aan de Elbe
een netwerk van 136 buitenkampen.

47
00:04:11,564 --> 00:04:14,601
Het totale aantal
gevangenen in Buchenwald

48
00:04:14,626 --> 00:04:22,806
groeide van ruim 11.000 in januari 1943
naar ruim 84.000 in de herfst van 1944.

49
00:04:23,612 --> 00:04:26,820
Ze werkten in onvoorstelbare
omstandigheden.

50
00:04:27,543 --> 00:04:32,836
Wie niet in staat was om te werken, werd uitgeselecteerd
voor een transport naar een vernietigingskamp

51
00:04:32,899 --> 00:04:35,125
of stierf door uitputting.

52
00:04:35,745 --> 00:04:41,844
In totaal zijn er 250.000 gevangenen geweest
waarvan er bijna 60.000 zijn omgekomen.

53
00:04:42,543 --> 00:04:47,110
Begin 1945 werd Buchenwald eindstation
voor evacuatietransporten

54
00:04:47,135 --> 00:04:50,507
uit de opgeheven kampen
Auschwitz en Groß-Rosen.

55
00:04:52,037 --> 00:04:54,657
De gevangenen verloren
in Buchenwald alles

56
00:04:54,682 --> 00:04:59,010
wat tot dat moment hun persoonlijkheid
en uiterlijke verschijning bepaalde.

57
00:04:59,462 --> 00:05:04,847
Na een vaak mensonwaardig transport kwamen
ze met het binnengaan van de kamppoort

58
00:05:04,910 --> 00:05:08,869
in een wereld terecht waar ze geen
baas meer waren over hun eigen leven.

59
00:05:10,060 --> 00:05:16,891
Na aankomst werd de gevangene kaalgeschoren,
gedesinfecteerd, van gevangenenkledij voorzien,

60
00:05:16,947 --> 00:05:22,744
eventueel verhoord, geregistreerd en
ingedeeld naar nummer en categorie.

61
00:05:23,424 --> 00:05:25,719
Elke categorie had
zijn eigen kleur,

62
00:05:25,744 --> 00:05:29,877
die in de vorm van een stoffen driehoek
op de gevangenenkledij werd genaaid.

63
00:05:30,632 --> 00:05:34,971
Gevangenen werden behandeld naar de
regels die voor hun kleur driehoek golden

64
00:05:35,083 --> 00:05:37,632
en verloren hiermee
hun persoonlijkheid.

65
00:05:38,989 --> 00:05:43,876
Het verlies van de eigen persoonlijkheid werd
nog versterkt door het dragen van een nummer.

66
00:05:44,004 --> 00:05:49,426
Een gevangene werd nooit bij zijn naam, maar
altijd bij zijn nummer afgeroepen of aangesproken.

67
00:05:50,101 --> 00:05:55,818
Tot eind 1942 kregen de meeste gevangenen
vrijgekomen nummers onder de 10.000.

68
00:05:56,462 --> 00:06:00,387
Elke keer als iemand stierf of naar
een ander kamp gedeporteerd werd,

69
00:06:00,474 --> 00:06:02,685
kwam zijn nummer vrij voor
een nieuwe gevangene.

70
00:06:03,200 --> 00:06:10,544
In 1942 telde de SS door en kregen grote transporten
een serienummer waaraan ze te herkennen waren.

71
00:06:12,347 --> 00:06:14,926
Met behulp van de door
haar gecreëerde indeling,

72
00:06:14,951 --> 00:06:19,683
zorgde de SS ervoor dat er een gevangenengroep
ontstond die onderling verdeeld was.

73
00:06:19,969 --> 00:06:24,868
Dit werd nog versterkt door de taken die
de SS aan bepaalde gevangenen overdroeg.

74
00:06:25,289 --> 00:06:29,503
Ze werden bijvoorbeeld verantwoordelijk gesteld
voor het opstellen van transportlijsten.

75
00:06:29,749 --> 00:06:35,297
Er werden blokoudsten aangewezen die de verantwoording
kregen voor de gang van zaken in de barak

76
00:06:35,322 --> 00:06:39,066
en het aantreden van hun barak
bij het ochtend- of avondappel.

77
00:06:39,244 --> 00:06:42,767
En er werden Kapo´s aangesteld
die betrokken waren bij het

78
00:06:42,792 --> 00:06:46,195
indelen en leiden van de
verschillende arbeidscommando´s.

79
00:06:47,053 --> 00:06:51,886
In Buchenwald bevonden zich vanaf de
zomer van 1940 Nederlandse gevangenen.

80
00:06:52,775 --> 00:07:00,385
In de periode 1940-´45 kwamen er bijna 3300 Nederlanders
in Buchenwald en zijn buitenkampen terecht.

81
00:07:01,544 --> 00:07:05,535
Het is niet altijd te achterhalen wat
er met al deze mensen gebeurd is.

82
00:07:06,258 --> 00:07:11,962
Tot nu kon worden vastgesteld dat 497
van deze mensen hier omgekomen zijn

83
00:07:11,987 --> 00:07:18,892
en dat er bij de bevrijding op 11 april 1945
nog 384 Nederlanders in Buchenwald waren.

84
00:07:20,407 --> 00:07:25,401
Dan geven wij nu het woord aan één van de mensen
die een periode in Buchenwald heeft doorgebracht:

85
00:07:25,883 --> 00:07:27,500
De heer Piet Wiers.

86
00:07:34,146 --> 00:07:40,398
Mijn naam is dus Piet Wiers en de
leeftijd is op het ogenblik 75 jaar

87
00:07:48,340 --> 00:07:53,480
kunt u mij iets vertellen over uw leven
tot 19 40 tot aan het begin van de oorlog.

88
00:07:53,670 --> 00:07:57,140
Het was dus ik was 15
jaar dat de oorlog begon.

89
00:07:58,420 --> 00:08:03,550
En toen werd ik met de vaderland
visser dus in de gaat heel vrij leven.

90
00:08:06,060 --> 00:08:11,290
Totdat de dreiging was er al tot daar toch die
Duitsers de ongewoon binnenvielen met veel geweld.

91
00:08:12,450 --> 00:08:16,190
En naar 5 bange dagen en nachten heeft.

92
00:08:16,190 --> 00:08:17,900
Is toch Nederland gecapituleerd.

93
00:08:18,880 --> 00:08:23,370
En toen is eigenlijk voor ons
de ellende en beetje begonnen.

94
00:08:26,520 --> 00:08:31,860
Maar we zaten vlak boven het IJsselmeer
waar veel luchtgevechten zich afspeelde.

95
00:08:33,740 --> 00:08:37,440
Waarvan we dus dat meegemaakt
hebben en op een nacht.

96
00:08:37,440 --> 00:08:41,690
Maar ze weer een luchtgevecht
in de viel er een een vliegtuig

97
00:08:41,780 --> 00:08:45,790
stortte neer en toen zijn we daar
direct heen gegaan en we dachten.

98
00:08:46,910 --> 00:08:52,240
Nou dat kan wel eens een Engelse Engels
vliegtuig en dan zullen we die proberen op een

99
00:08:52,240 --> 00:08:56,800
stille plaatsen land te zetten en de
ondergrondse die waren wij al contact mee hadden.

100
00:08:58,000 --> 00:09:00,350
Die hadden we al ingelicht
dat we daaruit zouden brengen.

101
00:09:00,350 --> 00:09:04,080
We zijn de hersteld met
onze bood me vader.

102
00:09:06,510 --> 00:09:11,740
En toen waren we de 50 meter vandaan en
toen hoorden we al hielp wie verdrinken.

103
00:09:11,740 --> 00:09:16,700
Dat waren dus geen Engelse maar
een mensenleven moet gered worden.

104
00:09:16,700 --> 00:09:18,150
We hebben dus daar

105
00:09:18,700 --> 00:09:23,950
één dode en één zwaargewonde en 2
lichtgewonden van uitgaan vandaan gehaald.

106
00:09:25,130 --> 00:09:28,800
Ik vertel dit eigenlijk een
beetje dat we dit hebben

107
00:09:28,800 --> 00:09:32,230
meegemaakt, want dit heeft
mijn vader zijn leven gekost.

108
00:09:32,230 --> 00:09:33,560
Dat weet ik haast wel zeker.

109
00:09:35,550 --> 00:09:42,700
Door dit voorval is namelijk door
dit voorval niet al heb ik dus

110
00:09:44,950 --> 00:09:45,610
heb ik dus de

111
00:09:49,030 --> 00:09:50,540
door dit voorval.

112
00:09:50,540 --> 00:09:54,580
Nee kinderen dit wel veel heeft
geholpen bij een ander voorval.

113
00:09:54,580 --> 00:09:55,010
Juist.

114
00:09:57,900 --> 00:10:03,760
Ik was 16 jaar 25 oktober
werd ik 16 jaar en kreeg prompt

115
00:10:05,280 --> 00:10:08,000
kreeg ik een oproep van de Duitsers.

116
00:10:08,000 --> 00:10:12,250
Om de aan te melden voor de Arabische
dienst niet uit de bus in zit.

117
00:10:12,250 --> 00:10:13,310
Maar de arbeidsdienst.

118
00:10:14,710 --> 00:10:18,490
Die moesten loopgraven moesten
we dan maken aan die aan de grens.

119
00:10:19,750 --> 00:10:24,160
Na het van toen is eigenlijk
mijn verzet al begonnen.

120
00:10:24,160 --> 00:10:26,290
Want dat wilde ik voor geen prijs.

121
00:10:27,770 --> 00:10:29,660
Dus ik moest onderduiken.

122
00:10:29,660 --> 00:10:30,390
Ik heb dus

123
00:10:31,420 --> 00:10:34,210
6 maanden heb ik moeten onderduiken.

124
00:10:35,500 --> 00:10:39,700
In een oude boot die op het eind
van de haven lag mijn vader bracht

125
00:10:39,700 --> 00:10:43,330
me elke keer eten ging ook nog
wel eens mee naar zee toe met m.

126
00:10:44,410 --> 00:10:47,250
En zo heb ik dat zolang volgehouden.

127
00:10:48,390 --> 00:10:52,610
Dekt toch het niet meer
aankon eenzaamheid geregeld.

128
00:10:52,610 --> 00:10:53,040
Ik ben

129
00:10:54,040 --> 00:10:56,680
op een slechte dag zeg maar.

130
00:10:56,680 --> 00:10:58,490
Ben ik naar naar huis gegaan.

131
00:10:58,490 --> 00:10:59,230
Op een avond.

132
00:11:01,610 --> 00:11:03,190
Ik zeg Ik zie ik hou het niet meer vol.

133
00:11:03,190 --> 00:11:05,960
Ik blijf nou Gielen we 1e slapen thuis.

134
00:11:08,920 --> 00:11:13,720
Iemand heeft mijn ziel lopen
en die heeft me verraden.

135
00:11:13,720 --> 00:11:14,660
Dat kan niet anders.

136
00:11:20,240 --> 00:11:23,360
Die die nacht werd ik dus opgepakt.

137
00:11:24,420 --> 00:11:25,970
Met 14 groene is.

138
00:11:25,970 --> 00:11:26,680
Nu heb ik naar

139
00:11:28,680 --> 00:11:31,010
de onderzoek gebracht.

140
00:11:31,010 --> 00:11:32,500
Daar horen in de gevangenis.

141
00:11:32,810 --> 00:11:37,790
Daar weet ik gewoon door de groene politie
ondervraagd hebben nacht daar gezeten.

142
00:11:37,790 --> 00:11:47,190
Toen ben ik met met veel bombarie werd ik dus naar
naar Amsterdam vervoerd naar de elitaire straat.

143
00:11:49,040 --> 00:11:51,240
Daar hebben ze me verhoord
en dat ging niet zachtzinnig.

144
00:11:51,240 --> 00:11:53,700
Wat zeg ik maar eerlijk bij en

145
00:11:55,300 --> 00:11:57,630
toen werden we in een
klein celletje gebracht.

146
00:11:59,600 --> 00:12:05,590
Ik ben nog een persoon en dat was een
onderduiker is Berend, Maarsen zijn naam.

147
00:12:07,580 --> 00:12:14,130
En die hadden ze in de ondervraging was niet zo
als bij mij want samen bij mijn bonnen gevonden.

148
00:12:14,820 --> 00:12:20,120
Dat wil zeggen bonkaarten
Ik had dus een keer met 't

149
00:12:20,280 --> 00:12:23,670
met de of met mijn buurman
die hoofd van het verzet was.

150
00:12:25,470 --> 00:12:30,640
En die je daar heb ik de dus meegeholpen
aan een overval op een distributie kantoor.

151
00:12:32,540 --> 00:12:37,100
Ik hoefde er enkel maar op staan
hoor, helemaal geen geen rare dingen.

152
00:12:37,100 --> 00:12:38,780
Maar ik heb er aan meegeholpen.

153
00:12:38,780 --> 00:12:43,120
Ik wou dat ook en die heeft me
altijd voorzien van Bonaire.

154
00:12:43,120 --> 00:12:47,240
Dus toen vonden ze bij mij en mijn
buurman zeg maar een maar bij die

155
00:12:47,320 --> 00:12:52,960
hij was al een maand eerder voor mij
opgepakt was leider van het verzet.

156
00:12:55,710 --> 00:13:00,660
Die hadden ze opgepakt en die
is naar het Oranje Hotel gegaan.

157
00:13:00,660 --> 00:13:01,190
Scheveningen.

158
00:13:04,250 --> 00:13:11,380
Toen uiteindelijk is hij van die je verse gevangene
naar Vught en in Vught is hij dus geventileerd.

159
00:13:13,170 --> 00:13:17,520
Ergens ben ik daar toch een
beetje blij mee dat hij plein

160
00:13:17,660 --> 00:13:21,430
niet maar u al geval zo dat
hij eerder is opgepakt is.

161
00:13:21,430 --> 00:13:28,720
Ik want had ik eerder had opgepakt hadden ze me
zo gemarteld dat ik misschien had doorgeslagen.

162
00:13:28,720 --> 00:13:31,360
Maar ik weet wel zeker
van niet maar dat gekend.

163
00:13:31,360 --> 00:13:32,910
Dus ergens was ik daar blij om.

164
00:13:34,930 --> 00:13:36,090
Toen zijn we dus in de

165
00:13:38,890 --> 00:13:43,740
in de waar in de Amstelveense weg in
de gevangenis geraakt met ze drieën.

166
00:13:45,670 --> 00:13:51,020
Een toen was eigenlijk als vrije leven
dat ik altijd gewend was was voor mij dus.

167
00:13:52,250 --> 00:13:53,760
Het leven lijkt nu al een hel.

168
00:13:54,930 --> 00:13:57,110
Ik zal het ook nooit vergeten.

169
00:13:57,110 --> 00:13:59,370
Die agenda gezel in
die bekrompen te snel.

170
00:14:00,310 --> 00:14:00,570
En

171
00:14:01,110 --> 00:14:03,720
met dit met een toiletje
erin en al die dingen meer.

172
00:14:03,720 --> 00:14:05,150
Het was het begin van de ellende.

173
00:14:07,300 --> 00:14:10,430
We zijn op transport
gesteld naar 8 dagen.

174
00:14:10,430 --> 00:14:13,510
We zijn helemaal niet
veroordeeld of wat ook maar we

175
00:14:13,510 --> 00:14:16,480
weten gewoon op transport
gesteld naar Amersfoort.

176
00:14:16,480 --> 00:14:18,440
Het kan het concentratiekamp Amersfoort.

177
00:14:20,240 --> 00:14:28,480
En daar willen we kaalgeknipt liepen
knuffelaars rond Hollandse knuffelaars.

178
00:14:30,540 --> 00:14:32,280
En je kreeg een nummer.

179
00:14:32,280 --> 00:14:35,040
Dus je naam was er niet meer.

180
00:14:35,040 --> 00:14:36,240
Je was gewoon een nummer.

181
00:14:37,600 --> 00:14:39,910
Dat nummer 83 34.

182
00:14:44,600 --> 00:14:48,150
Dat heb ik nog steeds altijd
nog in me hoofd gehouden.

183
00:14:48,150 --> 00:14:49,850
Wat ik in Amersfoort heb meegemaakt.

184
00:14:51,600 --> 00:14:57,600
Dat was dus dat die Hollandse club
Cattelan niet te vergeten berg.

185
00:14:58,690 --> 00:15:00,810
Dat die mensen daar zo af.

186
00:15:00,810 --> 00:15:02,690
Maar in de rozentuin.

187
00:15:04,000 --> 00:15:07,230
Dat ik zal dat nooit in
de niet meer vergeten.

188
00:15:12,760 --> 00:15:16,180
Toen die tijd gedacht jongen Pietje.

189
00:15:16,180 --> 00:15:18,260
Als je dat zal overleven.

190
00:15:18,260 --> 00:15:19,460
Dan zat je meevallen want

191
00:15:21,020 --> 00:15:24,750
amersfoort voor leuzen vol met vlooien.

192
00:15:26,990 --> 00:15:27,860
Het enigste waar is.

193
00:15:27,860 --> 00:15:29,740
Dus dat we in Amersfoort.

194
00:15:29,740 --> 00:15:33,320
Om de 14 dagen van de
Rode Kruis en parket kreeg.

195
00:15:34,420 --> 00:15:34,630
En

196
00:15:35,180 --> 00:15:36,880
dat heb je ons bij door geholpen.

197
00:15:37,900 --> 00:15:41,200
Ik dacht dat we ongeveer zo'n 6
weken in Amersfoort hebben gezeten.

198
00:15:43,450 --> 00:15:47,810
En toen zijn we op transport
gegaan naar Eine zouden gaan.

199
00:15:50,100 --> 00:15:55,590
Dat hadden ze ons gezegd met 500 man werden we
te werk gesteld in reine vlak over de grens.

200
00:16:00,220 --> 00:16:05,140
Dat viel dus mee want dan kunnen we lekker
ontvluchten zo haar iedereen in gedachten.

201
00:16:07,160 --> 00:16:11,880
We zijn allemaal met haar
heeft, is dus 100 erbij.

202
00:16:14,210 --> 00:16:20,460
Allemaal geschoten ze als gekken over die
treinen langs die trein heen voor ontvluchten.

203
00:16:20,460 --> 00:16:23,300
We zijn d'r één of 2 geloof
ik geprobeerd of lucht.

204
00:16:23,300 --> 00:16:27,670
Ik denk dat er zelf nog een dode is
gevallen tijdens die om die ontvluchting

205
00:16:29,860 --> 00:16:34,580
we zijn in dit in de trein
gepest met 500 mensen

206
00:16:36,870 --> 00:16:38,130
we zijn op transport gegaan.

207
00:16:38,740 --> 00:16:38,960
En

208
00:16:39,780 --> 00:16:44,640
toen zagen we alles in Rhenen met de
hele boel gesloten weer al die honden in

209
00:16:45,160 --> 00:16:46,470
en alles eromheen.

210
00:16:46,470 --> 00:16:49,820
Van die van van Jezus en
we mochten er niet uit.

211
00:16:49,820 --> 00:16:53,130
En de trein ging weer door.

212
00:16:53,130 --> 00:16:53,390
Toen

213
00:16:54,870 --> 00:16:58,470
heb ik wel in gedachten gaat
ik zeer denk ik ben erger.

214
00:16:58,470 --> 00:16:59,650
Dat weet ik niet.

215
00:16:59,650 --> 00:17:00,510
Het gaat niet goed.

216
00:17:03,030 --> 00:17:08,510
Ik denk dat we 10 à 12 uur in die treinen met een
lange ben je nog wel in die trein hebben gezeten.

217
00:17:10,300 --> 00:17:14,340
Tot we in het kamp Gewalt aankwam.

218
00:17:17,010 --> 00:17:19,720
Wij wisten van Walter
eigenlijk nog niets af.

219
00:17:22,740 --> 00:17:27,330
Maar toen merkten we al dat
we die poort doorgingen.

220
00:17:28,400 --> 00:17:29,210
Levend zijn.

221
00:17:31,410 --> 00:17:37,600
En toen zagen we die grote kale vlakte die
grote op een berg is op een berg gebouwd.

222
00:17:40,650 --> 00:17:42,090
Al die houten barakken.

223
00:17:42,090 --> 00:17:48,740
Al die gevangenen en de gevangenen
die er wel uitzagen als uitgemergelde

224
00:17:48,740 --> 00:17:56,400
mensen want wij kwamen heel laat in
in 43 43, kwamen wij aan in mogen wel

225
00:17:59,380 --> 00:18:04,610
toen dachten we nou als we dit zouden
overleven, dan zal het ons meevallen.

226
00:18:06,450 --> 00:18:13,290
Dat ik hier voor hier nu voor u staan dan
is een teken dat ik het overleefd heb.

227
00:18:13,290 --> 00:18:14,760
Ik wil even vertellen.

228
00:18:15,910 --> 00:18:20,750
Dat je dan ook vreselijk veel geluk
moet gaat hebben om daar te overleven.

229
00:18:22,140 --> 00:18:23,460
En dat heb ik een tikkeltje gaat.

230
00:18:31,380 --> 00:18:32,710
Maar geen gaskamers waren.

231
00:18:34,340 --> 00:18:35,320
Maar wel een kamp.

232
00:18:36,530 --> 00:18:39,640
Dat ze probeerden
zoveel mogelijk mensen.

233
00:18:41,250 --> 00:18:44,320
Te vernietigen door arbeid slecht eten.

234
00:18:51,390 --> 00:18:52,600
Veel ellende meegemaakt.

235
00:18:52,600 --> 00:18:53,430
Om te beginnen.

236
00:18:53,430 --> 00:18:54,090
Kwamen we

237
00:18:55,130 --> 00:18:57,370
in 't quarantaine kamp.

238
00:18:57,370 --> 00:18:58,850
Wat is een keer een tentenkamp.

239
00:18:58,850 --> 00:19:04,780
Die werd gebouwd in een Barak in een
Barak in in de kleine in de kleine lager.

240
00:19:04,780 --> 00:19:06,910
Dat was afgezonderd van het grote lager.

241
00:19:08,370 --> 00:19:12,690
Veels te lang hebben wij
in dat kleine wagen gezeten.

242
00:19:12,690 --> 00:19:15,000
In dit quarantaine kamp.

243
00:19:15,000 --> 00:19:17,620
Daar waren helemaal geen
sanitaire voorzieningen.

244
00:19:19,970 --> 00:19:20,800
We werden dus

245
00:19:22,400 --> 00:19:26,750
alle dagen moesten ingeënt worden
voor dit en voor dat die ziekte hebben.

246
00:19:26,750 --> 00:19:28,980
Dat en waar bleven daar maar

247
00:19:30,450 --> 00:19:35,230
maar dient dat quarantaine
kamp en toen is mijn maatje.

248
00:19:36,830 --> 00:19:38,280
Piet heeft hij net als ik

249
00:19:43,750 --> 00:19:44,160
waarom is

250
00:19:46,400 --> 00:19:50,070
maar een in die Barak
op een beetje stro.

251
00:19:52,310 --> 00:19:53,660
En Piet had het al slecht.

252
00:19:54,560 --> 00:19:55,220
Die is

253
00:19:57,120 --> 00:19:57,860
bloed die hierheen.

254
00:19:59,370 --> 00:20:02,220
En hij kreeg heimwee
vreselijk veel heimwee.

255
00:20:03,560 --> 00:20:04,650
De jongen van 18 jaar

256
00:20:07,000 --> 00:20:08,830
de volgende ochtend
lag hij dood naast me.

257
00:20:13,770 --> 00:20:15,880
Van der Linden die we
daar hebben meegemaakt.

258
00:20:18,400 --> 00:20:21,450
Na enige tijd in die kadert
in een kamp gezeten te hebben.

259
00:20:24,570 --> 00:20:25,310
Veels te lang.

260
00:20:26,560 --> 00:20:30,300
Zij hebben overgeplaatst naar
het grote kamp in de inworp.

261
00:20:30,300 --> 00:20:31,130
32.

262
00:20:33,250 --> 00:20:38,030
Daar werden we dus voor die er nog van over
waren dus ongeveer de waarde over schijnen mensen

263
00:20:38,850 --> 00:20:41,530
van ons gesneuveld vermoord, zeg ik maar

264
00:20:42,700 --> 00:20:44,720
zijn we geperst in blok 32.

265
00:20:46,840 --> 00:20:47,810
Dat was eigenlijk

266
00:20:48,610 --> 00:20:50,280
voor ons allen een heel erg vooruitgang.

267
00:20:50,280 --> 00:20:53,700
Want dat quarantaine trok
die quarantaine blok.

268
00:20:53,700 --> 00:20:54,860
Dat was helemaal in de schepping.

269
00:20:55,940 --> 00:20:56,190
Maar.

270
00:20:56,190 --> 00:20:57,590
Blok 32.

271
00:20:57,590 --> 00:21:00,510
Nou daar moesten we
dus in leven blijven.

272
00:21:04,970 --> 00:21:06,650
We moesten dus om te beginnen.

273
00:21:09,060 --> 00:21:10,920
Allemaal verwerken in de sta groeven.

274
00:21:13,080 --> 00:21:18,750
Een maand lang hebben we in de meeste hebben
een maand lang in de steengroeve moeten werken.

275
00:21:22,080 --> 00:21:23,100
Wat de steengroeve.

276
00:21:25,240 --> 00:21:25,710
Wat.

277
00:21:25,710 --> 00:21:27,710
En dat was enkel om de

278
00:21:28,660 --> 00:21:32,830
gevangenen, de nieuwe gevangenen die
er waren helemaal murf te krijgen.

279
00:21:34,080 --> 00:21:37,190
En daar slagen we ze echt wel goed in.

280
00:21:37,190 --> 00:21:38,320
Ze maken je kapot.

281
00:21:39,470 --> 00:21:43,020
Ze liet die van onder tot
boven die berg met een steen

282
00:21:43,020 --> 00:21:46,560
op de schouder en dan
moet je naar boven sjouwen.

283
00:21:46,560 --> 00:21:50,110
En dan stonden er weer een
SS er met een paar honden.

284
00:21:52,280 --> 00:21:56,370
En als O wee als je zagen we
die steen wel even te klein was.

285
00:21:56,370 --> 00:21:57,410
Dan krijg je een schop.

286
00:21:57,410 --> 00:22:00,940
Dan moet je weer terug en dan
moet je weer grotere stenen halen.

287
00:22:00,940 --> 00:22:02,760
Dat ging de hele dag door.

288
00:22:04,700 --> 00:22:06,070
Slot werd je er wel kapot van.

289
00:22:06,070 --> 00:22:09,250
Gelukkig hebben ze me niet
helemaal kapot gebeten te krijgen.

290
00:22:09,250 --> 00:22:11,350
Een maand lang hebben we
dat vol moeten houden.

291
00:22:17,970 --> 00:22:22,120
Toen eindelijk eindelijk kwam
er gelukkig kwam kwamen we

292
00:22:22,120 --> 00:22:26,750
bij een commando terecht Ik
werd ingedeeld in het commando.

293
00:22:28,530 --> 00:22:34,180
Van de spoorbaan dat wil zeggen het
baan of dat wil zeggen dat ophoesten.

294
00:22:37,840 --> 00:22:43,190
Het voedsel te ver aankwam brood
in in de Sauerkraut Je weet wel wat.

295
00:22:43,190 --> 00:22:47,500
Het ging daar moest allemaal uitgeladen
worden en dat werd het kamp gereden.

296
00:22:47,500 --> 00:22:52,260
Nou dat was een een Deense slecht, maar we
kwamen dus ook nog steeds nieuwe gevangenen.

297
00:22:53,020 --> 00:22:54,910
Kwamen er aan in Bocholt.

298
00:22:57,240 --> 00:22:58,290
Dat heb ik meegemaakt.

299
00:23:00,070 --> 00:23:01,540
Dat er een wagon aankwam.

300
00:23:01,540 --> 00:23:02,620
Dat waren joodse mensen.

301
00:23:04,660 --> 00:23:07,190
En die moesten we de je
doden moesten we uitladen.

302
00:23:08,490 --> 00:23:09,940
Die werden naar crematorium gebracht.

303
00:23:13,760 --> 00:23:15,710
We hebben ze verbrand.

304
00:23:16,520 --> 00:23:19,260
De anderen gingen door naar Auschwitz.

305
00:23:21,340 --> 00:23:23,320
Ik meende Poolse waren.

306
00:23:23,320 --> 00:23:24,560
Ik weet het niet zeker meer.

307
00:23:26,790 --> 00:23:27,600
Poolse joden.

308
00:23:32,780 --> 00:23:33,980
Na enige tijd

309
00:23:35,030 --> 00:23:37,250
dat ik daar gewerkt
had op dat dat banen.

310
00:23:39,930 --> 00:23:43,240
Want die Duitsers die regelde
alles zelf die moffen ik zeggen.

311
00:23:43,240 --> 00:23:44,070
Maar Mof Bertus.

312
00:23:45,780 --> 00:23:47,170
Die regelt alles zelf.

313
00:23:47,170 --> 00:23:47,420
Ze

314
00:23:49,420 --> 00:23:53,540
ze lieten dus een lager nou beroemde
Lara oosterse noemde benoemde

315
00:23:53,600 --> 00:23:59,100
dat ik dus onze onze onze Boca
te zijn maar een Duitse communist.

316
00:24:00,510 --> 00:24:05,840
Die zat er al langer veel langer als wij
die was zeker al in zee in 37 opgepakt.

317
00:24:05,840 --> 00:24:13,080
Want ze hebben 1e bij de Duitse communisten
opgepakt toen de mensen van andere geloven.

318
00:24:14,180 --> 00:24:16,860
En toen uiteindelijk de joden.

319
00:24:16,860 --> 00:24:19,720
En toen waren wij aan
de beurt de 6 mensen

320
00:24:24,250 --> 00:24:26,960
ik wil daar werden dus baantjes gegeven.

321
00:24:27,890 --> 00:24:34,330
En nu was het zo dat we hebben in het
begin dat ik een pop 32 zat, hebben we toch

322
00:24:35,240 --> 00:24:38,450
hebben we pakketten gaat vanuit thuis.

323
00:24:38,450 --> 00:24:39,150
Ik heb er 2.

324
00:24:39,150 --> 00:24:40,030
Ik ga jou gaat door.

325
00:24:40,030 --> 00:24:42,690
Dat kan niet omdat ze het
niet gestuurd want ze waren dus

326
00:24:43,490 --> 00:24:47,020
niet aangekomen of maar elk geval.

327
00:24:47,020 --> 00:24:50,110
Daar moest dus opgepakt
gepest worden in de nacht.

328
00:24:52,990 --> 00:24:54,020
En dat moest ook een

329
00:24:55,630 --> 00:24:56,430
iemand te wezen.

330
00:24:57,600 --> 00:25:01,290
Die dus 's nachts de boel een
beetje in de gaten hield.

331
00:25:01,290 --> 00:25:04,150
Maar alles met wat wij
noemen dat klauwen stelen.

332
00:25:04,150 --> 00:25:07,340
Dus dat werd toch wel gedaan
moet maar in nood zit.

333
00:25:07,340 --> 00:25:09,700
Ik heb je het ook allemaal niet
zo erg kwalijk genomen worden.

334
00:25:09,700 --> 00:25:12,190
Maar elk geval ik ik werd benoemd.

335
00:25:12,950 --> 00:25:14,330
Door de gevangenen.

336
00:25:16,040 --> 00:25:21,600
Zelf omdat ik één van de jongste
was in mei en in mijn afdeling.

337
00:25:21,600 --> 00:25:23,180
En ze mijn benoemd.

338
00:25:23,180 --> 00:25:24,910
De gevangenen zelf als

339
00:25:28,100 --> 00:25:31,190
ik kreeg dus dat baantje als
Nachtwacht dan moest ik 's nachts waker

340
00:25:31,220 --> 00:25:35,720
ook in het Blok moest even goed
naar de appel plaats alles meemaken.

341
00:25:35,720 --> 00:25:38,500
Maar ik wist dat het zware
werk af dat wij zweren geluk.

342
00:25:40,710 --> 00:25:42,100
Toen vonden ze het zo.

343
00:25:42,100 --> 00:25:44,360
Volgens hem een beetje
sympathiek misschien.

344
00:25:44,360 --> 00:25:45,090
Ze hebben mijn

345
00:25:46,120 --> 00:25:48,570
ook als tafel oudste benoemd.

346
00:25:50,240 --> 00:25:51,150
Het is als elders.

347
00:25:52,480 --> 00:25:53,880
En dat betekende dus

348
00:25:56,540 --> 00:25:58,070
de soep moest verdelen saves.

349
00:25:59,870 --> 00:26:01,790
De reader kreeg een liter soep.

350
00:26:01,790 --> 00:26:05,370
Ik ga je als je wel vertellen
wat versoepeld allemaal was.

351
00:26:05,370 --> 00:26:08,640
Maar ik moest dus die soep
verdelen onder de jongens

352
00:26:09,670 --> 00:26:13,350
ieder Bergen liter en ik had
zelf dus over van een liter.

353
00:26:15,650 --> 00:26:18,000
Ik zeg ik weet eerlijk
dat ik die nooit gedaan.

354
00:26:18,000 --> 00:26:18,330
Ja.

355
00:26:18,330 --> 00:26:19,490
Als ik aan de beurt was.

356
00:26:19,490 --> 00:26:22,450
Ik heb ze allemaal zo verdeeld.

357
00:26:22,450 --> 00:26:26,640
Enkel als er eens in
de maand was dat wel.

358
00:26:29,330 --> 00:26:34,990
Dat er dat er een soort papegaai.

359
00:26:34,990 --> 00:26:39,140
Ik moet niet zien hoe wat het
was maar dat was een soort pap.

360
00:26:39,140 --> 00:26:42,360
En dat heb ik altijd zo.

361
00:26:42,360 --> 00:26:43,340
Ik zei jongens, en ze weer.

362
00:26:43,340 --> 00:26:46,320
Pap is dan wil ik die graag.

363
00:26:46,320 --> 00:26:47,550
Nou dat vonden ze fantastisch.

364
00:26:47,550 --> 00:26:49,140
Dus ik heb de papa dat gekregen.

365
00:26:49,140 --> 00:26:51,450
Want dat maar als die

366
00:26:52,490 --> 00:26:58,360
zuurkoolsoep was wat ik nu nog
niet ter nog luchten of zien.

367
00:26:58,360 --> 00:26:59,220
Dan had ik dat niet.

368
00:26:59,220 --> 00:27:02,980
En dan kregen die andere ze weer die het
wel dus dus zo hebben we dat geregeld.

369
00:27:02,980 --> 00:27:06,040
Ik ga niet helemaal praten we dat
ik het zo goed gedaan hebben.

370
00:27:06,040 --> 00:27:09,570
Ik ga enkel over praten dat
ik toen dus een bandje.

371
00:27:12,920 --> 00:27:14,500
Het eten in het al dus.

372
00:27:15,750 --> 00:27:22,400
Zal wel een beetje bekend wezen zo'n stukje
brood zuur brood staafje maar margarine.

373
00:27:22,400 --> 00:27:24,980
Ik weet er eigenlijk nooit van
dat het beleg ben geweest is.

374
00:27:24,980 --> 00:27:25,600
Zal misschien wel.

375
00:27:25,600 --> 00:27:26,330
Ik weet het niet.

376
00:27:28,820 --> 00:27:36,840
Samen werden dus de soep gehaald en garnalen en
het is altijd soep van die steekt Ruby soepen.

377
00:27:36,840 --> 00:27:37,970
Zuurkoolsoep.

378
00:27:37,970 --> 00:27:39,700
Ze maakte overal soep van.

379
00:27:39,700 --> 00:27:41,080
Dus het was eigenlijk

380
00:27:43,090 --> 00:27:44,880
was het heel slecht.

381
00:27:44,880 --> 00:27:47,170
En dat heb ik ook ondervonden.

382
00:27:47,170 --> 00:27:52,820
Want op een gegeven moment werd ik ook ondervoed
en kreeg ik een Ik kreeg zo'n heel dikke voet.

383
00:27:58,480 --> 00:28:01,590
Kon ik niet meer naar het appel,
maar moet je moest naar de appel toe.

384
00:28:01,590 --> 00:28:03,380
Dus hebben de maar heen gesleept.

385
00:28:03,380 --> 00:28:06,000
Maar deze niet wijst en dédain
de teller klopte de tellen niet.

386
00:28:06,000 --> 00:28:09,220
En we hadden die andere jongens
moesten we daar weer uren voor staan.

387
00:28:11,590 --> 00:28:16,580
Ik ben toen diezelfde dag mocht ik naar de
rivier toe dat ziekenhuis dat de zieke brak.

388
00:28:18,490 --> 00:28:19,410
Nou ik denk.

389
00:28:19,410 --> 00:28:20,060
Gelukkig.

390
00:28:21,500 --> 00:28:24,440
Dat ben ik nog een
tijdje in de werkwijze.

391
00:28:24,440 --> 00:28:26,030
Een beetje rust.

392
00:28:26,030 --> 00:28:28,260
Ik ben d'r aangekomen.

393
00:28:28,260 --> 00:28:30,860
Gaan we dokter ja sorry hoor.

394
00:28:32,500 --> 00:28:34,670
Piet zeggen ze niet
want kan enkel je nummer.

395
00:28:35,550 --> 00:28:37,830
5 37 jaar jongere zal je even helpen.

396
00:28:38,790 --> 00:28:39,260
Met zo

397
00:28:41,370 --> 00:28:47,770
met de meisjes vlijmscherp mes sneed ik heb
een litteken nog nog eens op een goed zitten.

398
00:28:48,520 --> 00:28:50,420
Kus en vocht kwam er al uit.

399
00:28:51,270 --> 00:28:52,800
Geen verband.

400
00:28:52,800 --> 00:28:55,590
Ik kreeg stuk wc-papier
wat er dan nog grauwer.

401
00:28:55,590 --> 00:28:56,900
Wc-papier Romero.

402
00:28:56,900 --> 00:28:57,000
Ik

403
00:28:58,320 --> 00:28:59,660
nee je je winnaar je bereik.

404
00:29:01,160 --> 00:29:02,470
Ik heb die bereikt.

405
00:29:02,470 --> 00:29:04,900
Ik heb van dat van de rivier tot aan die

406
00:29:06,370 --> 00:29:14,100
heb ik moeten kruipen ze wat ik kon niet lopen
en er hun kantoor is ben ik er op gekomen.

407
00:29:14,100 --> 00:29:16,590
Ik denk nou nou ik weet het niet.

408
00:29:18,740 --> 00:29:21,840
Ik ben op een bed gaan liggen op bed.

409
00:29:21,840 --> 00:29:25,430
Wat met de vrouw weet je
wel op de op stuk stro.

410
00:29:27,460 --> 00:29:28,160
Ik zeg eerlijk.

411
00:29:29,970 --> 00:29:31,610
Ik was niet ik ben niet gelovig.

412
00:29:35,530 --> 00:29:39,600
Toen toen die ochtend
heb ik gewoon gebeden.

413
00:29:41,370 --> 00:29:44,130
Ik heb enkel gezegd als
er een God bestaat.

414
00:29:46,220 --> 00:29:48,180
Wat ik hoop, hou me er dan toch uit.

415
00:29:49,380 --> 00:29:51,840
Red me alsjeblieft de stenen.

416
00:29:53,750 --> 00:29:55,230
Wat me altijd bij gestaan.

417
00:30:01,470 --> 00:30:02,470
De tijd gaat voort.

418
00:30:02,470 --> 00:30:02,760
Natuurlijk.

419
00:30:09,850 --> 00:30:12,590
Worden gedacht door de luidsprekers.

420
00:30:13,840 --> 00:30:14,740
Wordt er opgeroepen.

421
00:30:17,060 --> 00:30:19,930
Zeer plezier binnen 40 functie
binnen draait zich zo voor

422
00:30:23,490 --> 00:30:23,990
ik denk

423
00:30:25,230 --> 00:30:26,390
dat wordt het einde voor Pien.

424
00:30:29,020 --> 00:30:30,750
Als je dat te worden
en naar de toren moest

425
00:30:32,130 --> 00:30:33,030
en waar ze wat aan de hand.

426
00:30:35,080 --> 00:30:36,910
Dan ging je op de dodencel in

427
00:30:40,820 --> 00:30:41,900
of je kwam nooit meer terug.

428
00:30:44,590 --> 00:30:48,460
Ik ben naar maar blokkades de gegaan.

429
00:30:48,460 --> 00:30:49,990
Ik heb het hem uit gelegen.

430
00:30:49,990 --> 00:30:51,130
Ik vind ik word opgeroepen.

431
00:30:51,130 --> 00:30:51,520
Hij zet

432
00:30:52,700 --> 00:30:53,720
ik ga met je mee, jongen.

433
00:30:54,920 --> 00:30:57,830
Hij zegt Denk erom dat je
goed je met bij de toren.

434
00:31:00,030 --> 00:31:01,120
Hij heeft voor mij gesproken.

435
00:31:03,420 --> 00:31:07,110
Dat bleek het geval omdat
ik natuurlijk Nachtwacht was

436
00:31:07,110 --> 00:31:12,720
geworden, miste ze mij op het de
commando's naar mijn werk toe.

437
00:31:12,720 --> 00:31:14,420
Want ze houden alles goed in de gaten.

438
00:31:15,530 --> 00:31:17,320
Dat is toen heeft de blokkade.

439
00:31:17,320 --> 00:31:20,810
Dus uitgelegen sowieso dat
ik 's nachts waker moest

440
00:31:22,440 --> 00:31:24,390
dit is dit.

441
00:31:24,390 --> 00:31:25,700
Zal ik ook nooit vergeten.

442
00:31:25,700 --> 00:31:28,480
Die reis naar de toren dat Thornton.

443
00:31:28,480 --> 00:31:29,610
En dat ik toch weer terug.

444
00:31:29,610 --> 00:31:30,930
Ik zie ik heb die blokkades.

445
00:31:30,930 --> 00:31:33,150
Ik ik heb maar ik een jongen.

446
00:31:33,150 --> 00:31:34,850
Het is fantastisch van je.

447
00:31:34,850 --> 00:31:36,430
Dus ik mocht weer leven.

448
00:31:42,000 --> 00:31:43,600
Een mooie dag in augustus.

449
00:31:46,360 --> 00:31:48,210
Ik was zelf in de
Barak omdat Nachtwacht.

450
00:31:48,210 --> 00:31:49,010
Dat werd in de Barak.

451
00:31:50,300 --> 00:31:50,940
Nee, wordt

452
00:31:52,130 --> 00:31:53,010
luchtalarm.

453
00:31:53,010 --> 00:31:53,700
En alles.

454
00:31:55,200 --> 00:32:00,260
En de over de honderden
vliegtuigen de tong is gelukkig de

455
00:32:01,550 --> 00:32:02,710
maar wat deden dat om is.

456
00:32:04,430 --> 00:32:05,550
Ze bombardeerden.

457
00:32:05,550 --> 00:32:05,950
Dus

458
00:32:08,580 --> 00:32:12,220
de groei werken en wat waren
toch giftig Guus werken.

459
00:32:12,220 --> 00:32:14,230
Dat waren daar was een fabriek.

460
00:32:15,850 --> 00:32:17,330
Dat hadden ze buiten het kamp gebouwd.

461
00:32:19,040 --> 00:32:19,720
Grote fabriek.

462
00:32:19,720 --> 00:32:24,140
En daarmee de geweren en in
allemaal oorlogstuig gemaakt.

463
00:32:27,010 --> 00:32:28,090
En dat moest kapot.

464
00:32:29,570 --> 00:32:31,250
Maar na die Duitsers die had

465
00:32:32,070 --> 00:32:38,170
die is s had vergeten om mij om daar een
schuilkelder in de zelf wisten ze wel doen.

466
00:32:38,170 --> 00:32:40,480
Die gevangenen waren toch
voor hun geen cent waard.

467
00:32:42,890 --> 00:32:49,120
Die dag zijn de duizenden
gewonden en 1500 doden gevallen.

468
00:32:50,150 --> 00:32:50,830
Gelukkig.

469
00:32:50,830 --> 00:32:51,160
Ja.

470
00:32:51,160 --> 00:32:53,460
Ik zeg niet helemaal goed.

471
00:32:53,460 --> 00:32:56,300
Ze waren ook nog 60 SS kap op dood.

472
00:32:56,300 --> 00:32:57,270
Want die is aan ook weer.

473
00:32:57,270 --> 00:33:02,420
6 keer zijn de school een bom is en maar in
het kamp gevallen dus ik heb dus enkel het

474
00:33:03,430 --> 00:33:07,910
mogen aanschouwen wat er allemaal gebeurd
is en ik gaat het weer overleefd.

475
00:33:11,290 --> 00:33:12,690
Toen zijn d'r wel.

476
00:33:12,690 --> 00:33:14,330
Het was natuurlijk een chaos.

477
00:33:14,330 --> 00:33:17,160
Wat die Duitsers die jij zei ze.

478
00:33:18,610 --> 00:33:25,020
Die ben zelf erg bang en
dus ik kroop in alle hoeken.

479
00:33:25,020 --> 00:33:27,720
Toen hadden ze wel wat mensen
kennen ontvluchten en dat blijven

480
00:33:27,720 --> 00:33:31,950
volhouden dat hebben ze misschien ook
wel gedaan maar toch heb ik gemerkt

481
00:33:31,980 --> 00:33:35,710
dat ze later toch wel weer in het
kamp terug binnen zijn gekomen.

482
00:33:35,710 --> 00:33:38,780
Want had een kale kop
gestreept pakkie aan.

483
00:33:38,780 --> 00:33:39,680
Je kwam niet ver.

484
00:33:45,100 --> 00:33:46,210
Dit een oproep gedaan.

485
00:33:47,860 --> 00:33:50,180
Voor hulp in het crematorium.

486
00:33:56,310 --> 00:33:57,420
Heb me direct aangegeven.

487
00:34:02,910 --> 00:34:05,290
Toen die lijken, maar ze aangezien dat

488
00:34:06,750 --> 00:34:07,940
een grote hoop.

489
00:34:10,370 --> 00:34:12,050
Van mensen lijken.

490
00:34:12,930 --> 00:34:15,470
Iran opgestapeld waren
die moesten verantwoorden.

491
00:34:17,370 --> 00:34:21,660
Dag en nacht ging dat verbranden
door 12 in een kwartier.

492
00:34:23,440 --> 00:34:25,180
Wij ik had enkel maar of enkel.

493
00:34:25,180 --> 00:34:28,630
Maar wij hebben van met nog één
vrijwilliger om om het naar

494
00:34:30,100 --> 00:34:32,950
naar die brandhaarden toe te brengen.

495
00:34:32,950 --> 00:34:38,810
Ik geef u de verzekering dat
ik soms dacht ik zie wel dood.

496
00:34:39,910 --> 00:34:41,310
Heb ik soms wel eens gedacht.

497
00:34:41,310 --> 00:34:42,480
Soms denk ik.

498
00:34:42,480 --> 00:34:43,030
Ik weet het niet.

499
00:34:46,870 --> 00:34:48,270
Daar heb ik 14 dagen lang.

500
00:34:50,300 --> 00:34:57,780
Ingewerkt in het crematorium
die lijkenlucht die over.

501
00:34:57,780 --> 00:34:59,820
Dat kan prima.

502
00:34:59,820 --> 00:35:02,290
Zal ik nooit nooit nooit meer vergeten.

503
00:35:06,050 --> 00:35:08,010
Ik had er dus weer gered.

504
00:35:14,160 --> 00:35:15,980
We zijn wel doorgegaan.

505
00:35:18,210 --> 00:35:18,920
Tot november.

506
00:35:21,400 --> 00:35:26,330
Daar werk van die 500 met daar
geregeld mensen op transport gezet.

507
00:35:26,330 --> 00:35:27,470
De ene ging hierheen.

508
00:35:27,470 --> 00:35:31,400
Aan de andere ploeg ging
daarheen en in november het eind

509
00:35:31,400 --> 00:35:38,010
van november de komt er in
ene komt er een de laatste 75.

510
00:35:38,960 --> 00:35:44,020
Wat ik ook bij bij de op transport
gesteld naar langer zijn.

511
00:35:47,010 --> 00:35:51,550
Wisten we nog niet wat dat
eigenlijk betekent langer zijn.

512
00:35:51,550 --> 00:35:54,930
Ik zeg eerlijk ik weet echt
niet hoe gebeuren komen in een.

513
00:35:54,930 --> 00:35:55,730
Ze zeggen sommigen.

514
00:35:55,730 --> 00:35:56,520
In een vrachtwagen.

515
00:35:56,520 --> 00:35:57,360
Ik weet het niet meer.

516
00:35:58,330 --> 00:35:59,970
Ik ben heel lang zijn aangekomen.

517
00:36:02,780 --> 00:36:07,820
En toen bleek dat de daar de
ondergrondse fabriek in die stonden

518
00:36:07,820 --> 00:36:12,810
met een ondergrondse fabriek
voor de F1 1 werd er gemaakt.

519
00:36:12,810 --> 00:36:14,680
Bomvrij.

520
00:36:14,680 --> 00:36:15,500
In die berg.

521
00:36:17,890 --> 00:36:20,060
Daar moesten we niet iedereen hoor.

522
00:36:20,060 --> 00:36:20,830
Ik moest er wel in.

523
00:36:24,900 --> 00:36:29,130
Toen ik daar eenmaal in die stollen
in die grotten geweest was.

524
00:36:29,130 --> 00:36:30,640
Nou toen dacht ik.

525
00:36:31,490 --> 00:36:34,090
Nou is met je geluk afgelopen
dan red je het niet meer.

526
00:36:36,090 --> 00:36:37,210
Alle dagen doden.

527
00:36:38,400 --> 00:36:41,650
Door de explosies die ze
deden toen zware werk.

528
00:36:43,420 --> 00:36:45,140
Al die gevangenen moesten erin werken.

529
00:36:46,210 --> 00:36:47,590
2 dagen en doen komt er

530
00:36:49,240 --> 00:36:51,190
na de 2e dag 's morgens vroeg.

531
00:36:52,190 --> 00:36:53,060
Komt er een SS-er.

532
00:36:55,390 --> 00:36:56,520
Met een groot bravoure.

533
00:37:00,360 --> 00:37:01,770
Die vroeg vroeger.

534
00:37:05,140 --> 00:37:06,310
Is er nog een hier.

535
00:37:09,200 --> 00:37:13,400
Ik wist eigenlijk nog eens wat een hij
te weinig maar ik ik was als ik was

536
00:37:13,530 --> 00:37:16,690
toch als kleinste op het appèl Ik stond
daar heb ik ben ik ben niet zo groot.

537
00:37:18,840 --> 00:37:19,980
Ik stop altijd vooraan.

538
00:37:19,980 --> 00:37:21,810
Ik denk die stomme moet ik weg.

539
00:37:26,050 --> 00:37:27,100
Ik druk naar voren stapt.

540
00:37:28,220 --> 00:37:30,450
Hij zegt maar UKR bij.

541
00:37:30,450 --> 00:37:34,380
Ik zeg op die hoor op de
Rotterdamse schepen schip.

542
00:37:34,380 --> 00:37:37,290
Hij zegt zo voortaan
vangen commissie Mick

543
00:37:38,900 --> 00:37:40,470
ik denk nou nou gaat het gebeuren.

544
00:37:42,130 --> 00:37:43,230
Ik naar een

545
00:37:46,060 --> 00:37:51,860
naar een locomotief met kiepwagens
stond er en de wijze machinisten.

546
00:37:53,970 --> 00:37:55,820
Dat was een Duitser.

547
00:37:55,820 --> 00:37:57,090
Ze viel arbeider.

548
00:37:57,090 --> 00:37:58,200
Dus geen gevangenen.

549
00:38:02,280 --> 00:38:04,340
Ik denk ik zeg die die man.

550
00:38:04,340 --> 00:38:07,900
Ik denk bij me eigen Ik
ga eerlijk spel spelen.

551
00:38:07,900 --> 00:38:08,770
Ik zeg tegen hem.

552
00:38:10,760 --> 00:38:12,330
Ik zeg zo en zo.

553
00:38:12,330 --> 00:38:14,010
Ik heb het nooit gaat werk gedaan.

554
00:38:14,010 --> 00:38:17,490
Maar ik zeg ik garandeer u
dat u aan mij goeie erbij.

555
00:38:17,490 --> 00:38:20,890
Een goeie knecht werd
een goeie arbeider.

556
00:38:20,890 --> 00:38:21,910
Ik zag het al haar op.

557
00:38:21,910 --> 00:38:23,980
Het komt goed, zegt hij dat kon volgen.

558
00:38:26,050 --> 00:38:31,780
En ik ben daar als stoker op die locomotief
geraakt door gaat, dat gehouden hoor.

559
00:38:33,760 --> 00:38:35,270
Hetgeen prima denk ik zat waren.

560
00:38:36,940 --> 00:38:38,660
En die hoefde niet meer in die stoel.

561
00:38:40,830 --> 00:38:48,240
Die kiepwagen die moesten dan steeds stukje
verschoven worden en dat de hele trein vol was,

562
00:38:48,240 --> 00:38:53,310
moesten we die naar een stortplaats springen
en daar werd gestort en kwam met de nieuwe weer.

563
00:38:53,310 --> 00:38:55,060
Dat ging achter elkaar door.

564
00:38:55,060 --> 00:38:55,750
Dag in.

565
00:38:55,750 --> 00:38:58,330
8 jaar naar de 12 uur op 12 uur af.

566
00:38:58,820 --> 00:39:03,920
Dus het was wel zwaar werk maar
die machinist en die die Duitse

567
00:39:05,280 --> 00:39:07,520
als je nu is die had voor mij elke dag.

568
00:39:08,580 --> 00:39:12,700
Een paar flinke boterhammen
mee belegde boterhammen.

569
00:39:12,700 --> 00:39:23,100
Ik had dus weer geluk als het
Savelsbos als niet kiepwagens.

570
00:39:23,100 --> 00:39:26,410
En we dus de laatste rit
gingen maken in die griep

571
00:39:26,410 --> 00:39:29,790
aangezien werd er een platte
wagen met eraan gekoppeld.

572
00:39:31,430 --> 00:39:38,520
Dat wisten we al dan kwam de
doden en de lijken uit de stolp

573
00:39:38,600 --> 00:39:42,700
vandaan die werden op de
platte wagen is getransporteerd.

574
00:39:42,700 --> 00:39:47,190
En die werden dan de platte
wagen werd is de weggereden.

575
00:39:48,140 --> 00:39:50,110
Lange Steinkamp lange Stijn had geen

576
00:39:52,250 --> 00:39:55,620
hoor je hem dat werd of
naar Halberstadt gebracht.

577
00:39:55,620 --> 00:40:04,140
Ze zijn d'r ook in massagraven gestopt in dat
kleine kamp dat kleine kamp daarin lange Stijn.

578
00:40:10,270 --> 00:40:14,040
7000 doden in 7 maanden gevallen.

579
00:40:15,860 --> 00:40:18,670
Ik heb nooit zoveel lijken
mensen en dood zien gaan.

580
00:40:18,670 --> 00:40:19,070
Dus daar

581
00:40:25,220 --> 00:40:27,670
ik gaat dus nu vertellen dat mijn

582
00:40:28,860 --> 00:40:30,130
machinist.

583
00:40:30,130 --> 00:40:33,780
Ik behoorde dus wel diep opzij
en dat ging februari maart werd

584
00:40:35,690 --> 00:40:38,270
hoorde daar al gerommel in
dat en je hoorde wel wat

585
00:40:38,270 --> 00:40:41,960
geruchten dat de geallieerden
waren in komt op in opkomst.

586
00:40:47,280 --> 00:40:49,560
Gedacht nou nou moet ik
het zie vol te houden.

587
00:40:49,560 --> 00:40:50,660
Maar wat gebeurt er.

588
00:40:52,280 --> 00:40:55,550
Dag later werd met de machinist de baas.

589
00:40:55,550 --> 00:40:58,670
Dus dit het civiele er
65 jaar werd de man.

590
00:41:00,190 --> 00:41:02,980
Werd opgeroepen om naar
het front om te gaan.

591
00:41:02,980 --> 00:41:07,060
Want alles moest naar het
front kinderen wel 14 15 jaar

592
00:41:07,730 --> 00:41:11,420
en ook ouderen gezien 75
om die of die op Martens.

593
00:41:11,420 --> 00:41:17,270
Dus want Hitler die wou zij
gaan nooit niet meer overgeven.

594
00:41:17,270 --> 00:41:19,810
Hij werd dus afgevoerd.

595
00:41:21,640 --> 00:41:23,330
En ik kwam als Lock vuren.

596
00:41:27,200 --> 00:41:27,510
Op die

597
00:41:30,540 --> 00:41:33,750
ik had het al zo doende geleerd zoveel
geleerd dat ik de reden dat wel.

598
00:41:38,220 --> 00:41:43,080
Heb ik een paar weken gedaan tot op een
nacht was een nacht in de nacht alarm.

599
00:41:43,080 --> 00:41:45,570
Met de weer vliegen alarm met gegeven.

600
00:41:47,280 --> 00:41:48,530
En er was het zo.

601
00:41:48,530 --> 00:41:54,820
Je ligt en die waren allemaal met schijnwerpers
en rondom waren de N16 alles bewaakte hoor.

602
00:41:54,820 --> 00:41:55,740
Je kan d'r nooit uit.

603
00:41:57,440 --> 00:41:58,180
Vliegen alarm.

604
00:41:58,180 --> 00:42:06,780
En dan had ik de gewoonte dat ik die lok ik
zachtjes door te lopen en dan gooit de wissel om.

605
00:42:06,780 --> 00:42:11,800
En dan kon hij Wisse in de pers dat snap
ik erop dat het een vlieger alarm gaat.

606
00:42:14,340 --> 00:42:14,860
Alle lichten.

607
00:42:16,270 --> 00:42:17,130
Ik stap mis.

608
00:42:18,420 --> 00:42:19,570
De vrijstelling grijpen.

609
00:42:22,650 --> 00:42:27,210
En druk me heel wat Bill
aan een helemaal brij boel

610
00:42:27,240 --> 00:42:30,700
enkel gelukkig geen deel dak
en ik nu geen edele delen.

611
00:42:30,700 --> 00:42:31,730
Maar het een brij.

612
00:42:31,730 --> 00:42:31,940
Zo.

613
00:42:34,200 --> 00:42:37,200
Wat gebeurt er en werd
ineens om die lock-stil.

614
00:42:37,200 --> 00:42:37,840
En dat bleek

615
00:42:39,520 --> 00:42:41,560
een SS'er die de wacht haar daar

616
00:42:42,790 --> 00:42:47,340
die is op de gesprongen
en heb stilgezet.

617
00:42:47,340 --> 00:42:55,120
Ik ben dus normaal grootste vijand de
ben ik dus weer van mijn leven gered.

618
00:42:57,010 --> 00:42:58,160
Ik had weer geluk.

619
00:42:59,770 --> 00:43:00,660
Ik leefde nog.

620
00:43:04,740 --> 00:43:07,500
Ik heb een been toen overgeplaatst.

621
00:43:09,300 --> 00:43:09,960
Naar de rivier.

622
00:43:16,230 --> 00:43:17,480
De S is dokter.

623
00:43:18,530 --> 00:43:20,090
Die hebben het bekeken.

624
00:43:20,090 --> 00:43:23,370
Gelukkig geen edele
delen geraakt, zegt hij.

625
00:43:23,370 --> 00:43:23,940
AZ.

626
00:43:23,940 --> 00:43:24,550
Je blijft maar

627
00:43:25,650 --> 00:43:26,030
mooi.

628
00:43:26,030 --> 00:43:26,990
Hier in de werk.

629
00:43:26,990 --> 00:43:27,880
Nadat de poes.

630
00:43:30,850 --> 00:43:35,410
Doordat ze wel voelde aanvulde
dat de de oorlog op de einde liep.

631
00:43:37,300 --> 00:43:42,530
De behandeling in die zieke
brak echt niet zo slecht.

632
00:43:42,530 --> 00:43:46,370
Daar heb ik ook weer geluk van
gehad want hij behandelde me goed.

633
00:43:46,370 --> 00:43:47,380
Ik kreeg goed te eten.

634
00:43:48,410 --> 00:43:51,260
En in het dus in dit zieke

635
00:43:55,000 --> 00:43:58,180
waren daar de geallieerden
en daar zijn wij

636
00:43:59,470 --> 00:44:00,880
bevrijd door de Canadezen.

637
00:44:02,690 --> 00:44:03,050
Ik heb

638
00:44:04,420 --> 00:44:07,180
nog nog altijd een zwak voor Canadezen.

639
00:44:12,460 --> 00:44:13,450
Ik heb toen een groeien.

640
00:44:13,450 --> 00:44:21,750
Hele goeie behandeling gaat heel goeie behandeling
en toen zijn we uiteindelijk met 3 uit het

641
00:44:21,750 --> 00:44:25,600
concentratiekamp en met 27
krijgsgevangen die waren

642
00:44:25,600 --> 00:44:29,390
in Halberstadt waren die
gelegen zijn we met een bus.

643
00:44:29,390 --> 00:44:34,800
Dat hadden de krijgsgevangenen
georganiseerd zijn we naar op weg gegaan.

644
00:44:35,620 --> 00:44:36,070
Naar roland.

645
00:44:38,440 --> 00:44:40,070
In Winterswijk zijn we aangekomen.

646
00:44:41,460 --> 00:44:44,400
En omdat er ook 27
krijgsgevangen Wij waren.

647
00:44:45,540 --> 00:44:51,710
Want dat kost tragiek kan niet zoveel aandacht
aan besteed is lijvige maar bijzeggen toen niet.

648
00:44:54,310 --> 00:44:56,210
Maar die 27 krijgsgevangenen.

649
00:44:56,210 --> 00:44:56,630
Ja.

650
00:44:56,630 --> 00:45:02,200
De ook gezeten en die kregen dus de en daar waren
wij dus ook bij bij mensen die het kort eruit kan.

651
00:45:02,200 --> 00:45:03,750
Maar ik ben door komt.

652
00:45:03,750 --> 00:45:06,850
Burgemeester aangesproken
en we kregen een toespraak.

653
00:45:07,790 --> 00:45:09,750
Dus dat dat viel nog mee.

654
00:45:11,350 --> 00:45:13,620
In Winterswijk ben ik dus.

655
00:45:13,620 --> 00:45:15,720
6 dagen gebleven.

656
00:45:15,720 --> 00:45:17,840
Dan weten we dus opluistert door door de

657
00:45:19,640 --> 00:45:24,750
en toen rond Leusden en en en en onderzocht
op allerlei dingen en ondervraagd.

658
00:45:25,530 --> 00:45:25,720
En

659
00:45:27,210 --> 00:45:30,810
en zodoende 6 waren we ook
geregistreerd bij het Rode Kruis.

660
00:45:32,820 --> 00:45:36,330
Na 6 dagen zijn we met
diezelfde bus zijn w.

661
00:45:38,590 --> 00:45:42,520
Amsterdam anp want de meesten kwamen
uit Rotterdam die krijgsgevangenen.

662
00:45:42,520 --> 00:45:45,580
Het zijn we naar Amsterdam Ik
zeg Amsterdam mijn ver genoeg.

663
00:45:45,580 --> 00:45:47,780
Want ik woon de dus in
Noord-Holland is is.

664
00:45:47,780 --> 00:45:48,650
Ik heb me dan wel.

665
00:45:49,970 --> 00:45:52,820
Ik heb toen zijn we met
diezelfde bus midden in de nacht.

666
00:45:53,910 --> 00:45:55,830
Met die 3 uur aangekomen in Amsterdam.

667
00:45:59,900 --> 00:46:01,280
Ik heb een tweelingbroer.

668
00:46:01,280 --> 00:46:03,550
Die heb ik nog gelukkig.

669
00:46:03,550 --> 00:46:08,930
Die werken in Artis en die
had een want Artis heb ook

670
00:46:09,020 --> 00:46:13,220
veel gedaan voor voor ze
voor ze voor de onderduikers.

671
00:46:13,220 --> 00:46:17,770
Maar hij werkte dus al in is en die heb een
analyse wees voor hem bij je te versieren.

672
00:46:17,770 --> 00:46:18,870
Dus hij is nooit

673
00:46:20,350 --> 00:46:22,690
ik zie ik zie opgeroepen.

674
00:46:22,690 --> 00:46:26,530
Maar hij kwam dus ik wist waar hij
woonde waar hij in de korst lag in

675
00:46:26,530 --> 00:46:31,470
de Vrolikstraat midden in de nacht
toen stonden de mensen al in de rij.

676
00:46:31,470 --> 00:46:34,410
Nog voor voor.

677
00:46:34,410 --> 00:46:35,640
Want alles was nog op de bon.

678
00:46:35,640 --> 00:46:36,860
Want nee dan hier.

679
00:46:36,860 --> 00:46:41,260
Amsterdam nog maar net bevrijd uit
Westerland Wij waren dus al langer bevrijd.

680
00:46:41,260 --> 00:46:44,140
Wij zijn op 11 april bevrijd in

681
00:46:46,120 --> 00:46:51,700
in Stijn en in in Amsterdam
is het maar op 4 mei gebeurt.

682
00:46:51,700 --> 00:46:52,430
Dus toen.

683
00:46:52,430 --> 00:46:52,790
Wat is.

684
00:46:52,790 --> 00:46:53,980
Toen was het net Nederland.

685
00:46:53,980 --> 00:46:56,090
Maar net bevrijd.

686
00:46:56,090 --> 00:46:58,990
En toen ben ik hem 's nachts om 3 uur.

687
00:46:58,990 --> 00:46:59,520
Ik ben ik

688
00:47:00,620 --> 00:47:01,350
heb ik aangeklopt.

689
00:47:02,740 --> 00:47:04,140
En of hij voor je het wist.

690
00:47:04,140 --> 00:47:08,460
Dat heeft toch veel met 2 links de dagen van
tevoren gezegd mijn broer die komt er aan doen.

691
00:47:13,080 --> 00:47:14,560
Heb ik daar maar helaas vertelt.

692
00:47:17,250 --> 00:47:22,310
Maar de thuis eigenlijk al officieus bericht
gaat van het Rode Kruis dat Zuilen in de maanden

693
00:47:23,400 --> 00:47:24,730
is er geen bericht van ons gaat.

694
00:47:29,820 --> 00:47:31,880
Het kon wezen dat ik was
omgekomen in de kampen

695
00:47:31,980 --> 00:47:36,670
officieus bericht dus dus het
was allemaal veel emoties.

696
00:47:37,810 --> 00:47:38,610
Maar m'n broer.

697
00:47:38,610 --> 00:47:41,300
Toen was nog allemaal
geen telefoons en zo.

698
00:47:41,300 --> 00:47:46,480
Mijn broer en ik ben ben na een
paar uur zijn we dus op een Antipoff

699
00:47:46,480 --> 00:47:53,780
iets samen met in schaar dan maar
mijn waar mijn vader en moeder wonen.

700
00:47:56,880 --> 00:47:57,600
Zegt is erbij.

701
00:47:59,880 --> 00:48:02,430
In de Beemster vlakbij mijn huis.

702
00:48:05,270 --> 00:48:07,320
In ene weer stuk of 6.

703
00:48:08,360 --> 00:48:10,160
Stenguns voor McLaren.

704
00:48:10,160 --> 00:48:11,270
Ik denk wat is er nou weer.

705
00:48:12,970 --> 00:48:15,910
Was het de is de
binnenlandse strijdkrachten.

706
00:48:27,090 --> 00:48:33,620
Maar wat wat is er wat is er aan de hand dan
jaloezie papieren 8 man hoe ik was zo kwaad.

707
00:48:34,880 --> 00:48:39,930
Ik zeg nou eindelijk eens toe
konden ze me Piet ben jij het.

708
00:48:39,930 --> 00:48:40,270
Ja.

709
00:48:40,270 --> 00:48:42,960
Ik zeg of die of die
oorlog nooit ophoudt.

710
00:48:42,960 --> 00:48:45,620
Nou ben ik vrij en dan
krijg ik dit weer een fijn.

711
00:48:45,620 --> 00:48:47,140
Toen hebben ze alles wel voor me gedaan.

712
00:48:47,140 --> 00:48:48,620
Toen zijn ze voor.

713
00:48:48,620 --> 00:48:51,850
Naar mijn ouders gegaan om
op een komst voor te bereiden.

714
00:48:53,680 --> 00:49:00,830
En ik heb daar veel thuis veel emoties.

715
00:49:00,830 --> 00:49:07,640
Maar ik heb toch in een in 2
jaar tijd heb ik niet lachen.

716
00:49:07,640 --> 00:49:12,100
Nog wat en ik ik kon het niet zien.

717
00:49:13,020 --> 00:49:17,550
Ik was een vreemde keek niet meer
meisjes meer we weer allemaal over.

718
00:49:19,470 --> 00:49:19,700
Ik

719
00:49:20,270 --> 00:49:22,850
ik wist het niet ging
soms waar we doorheen.

720
00:49:22,850 --> 00:49:23,910
Ik ging weer op zee vissen.

721
00:49:26,870 --> 00:49:28,550
Ging zaten zonder naar de kroeg.

722
00:49:30,950 --> 00:49:33,100
Soms gokken soms een
beetje te veel drinken.

723
00:49:35,080 --> 00:49:36,840
Ik was helemaal de weg kwijt.

724
00:49:36,840 --> 00:49:38,530
Tot een paar broer toch eindelijk zeg.

725
00:49:39,670 --> 00:49:41,370
Pieter zo die moet anders.

726
00:49:41,370 --> 00:49:42,430
Dus dat is nog wat anders.

727
00:49:42,430 --> 00:49:42,910
In het leven.

728
00:49:44,290 --> 00:49:46,250
Dat is dat is ook wel zo.

729
00:49:46,250 --> 00:49:46,930
En verdomd

730
00:49:49,200 --> 00:49:50,500
ik ben weer.

731
00:49:50,500 --> 00:49:53,040
Ik ben weer eens een keertje uit
geweest en ik heb weer een meisje.

732
00:49:53,040 --> 00:49:54,710
Ik wist het helemaal niet eens meer.

733
00:49:58,220 --> 00:49:59,240
Het is dus zo.

734
00:50:00,510 --> 00:50:06,700
Dat heeft dat kamp leven heeft voor mijn
zoon een enorme indruk gemaakt heeft het nog

735
00:50:08,920 --> 00:50:13,610
toen we uiteindelijk toen ik uit met met
vrouwen dus dient mijn huidige vrouw is.

736
00:50:17,910 --> 00:50:19,050
Toen heeft moeder gezegd.

737
00:50:20,740 --> 00:50:21,810
Zeg tegen mijn vrouw.

738
00:50:24,180 --> 00:50:24,440
3.

739
00:50:24,440 --> 00:50:26,180
Nou weet waaraan je begint

740
00:50:28,020 --> 00:50:29,370
heb zoveel meegemaakt jongen.

741
00:50:31,010 --> 00:50:38,080
Ik heb dus verder nooit meer wat 35
jaar lang heb ik nooit over gepraat.

742
00:50:38,080 --> 00:50:39,010
Nog met geen mens.

743
00:50:39,010 --> 00:50:42,640
Want ze zeiden allemaal
dat moet je vergeten.

744
00:50:42,640 --> 00:50:44,230
En ik heb binnen.

745
00:50:44,230 --> 00:50:51,100
Ook daar geweest en ik heb dat maar ik dan ben je
dan dan dat op een gegeven moment dan val je stil.

746
00:50:52,210 --> 00:50:52,450
Ik

747
00:50:53,390 --> 00:50:56,380
het is goed gegaan want ik moest voor
me gezien zorgen kreeg 2 kinderen

748
00:50:57,660 --> 00:50:58,930
ik moest voor mijn gezin zorgen.

749
00:51:00,790 --> 00:51:10,430
En door die afleiding in door
het vele werk heb ik dat voor u.

750
00:51:10,430 --> 00:51:12,800
Nou dat dat gaat afleiding.

751
00:51:16,500 --> 00:51:18,740
Totdat ik een een scooter-ongeluk kreeg.

752
00:51:18,740 --> 00:51:21,890
Dat was dus 35 jaar later.

753
00:51:21,890 --> 00:51:22,890
Scooter-ongeluk kreeg.

754
00:51:24,090 --> 00:51:24,980
Een hersenbloeding.

755
00:51:24,980 --> 00:51:25,280
Ik was.

756
00:51:25,280 --> 00:51:31,180
7 weken plat liggen en toen
kwam daar kampt lijden kan.

757
00:51:32,480 --> 00:51:33,420
Syndroom weer boven.

758
00:51:35,900 --> 00:51:36,880
Ik was helemaal niet aan.

759
00:51:36,880 --> 00:51:37,500
Ik was toen

760
00:51:38,980 --> 00:51:41,770
onlangs weet ik wat ik geworden.

761
00:51:41,770 --> 00:51:47,370
Ik had alle beroepen gedaan ik heb maar als
ik maar niet onder een baas hoefde te werken

762
00:51:47,370 --> 00:51:53,610
want ik wou nooit en nimmer meer die bevelen
van een baas opvolgen en Hollande horen.

763
00:51:53,610 --> 00:51:56,190
Ik heb dus altijd een eigen
baasje hoor ik een de kelder.

764
00:51:56,190 --> 00:52:00,240
Ik zo maar voor een eigen
en op een gegeven moment

765
00:52:03,230 --> 00:52:04,510
heb ik dus dat ongeluk gaat.

766
00:52:07,370 --> 00:52:08,500
Toen kreeg-syndroom.

767
00:52:08,500 --> 00:52:08,950
En toen

768
00:52:10,110 --> 00:52:10,970
en die dokter gezegd.

769
00:52:10,970 --> 00:52:11,860
Maar nou is het afgelopen.

770
00:52:11,860 --> 00:52:13,550
Nou jij moet dat professor Bastiaan.

771
00:52:16,290 --> 00:52:18,140
Naar professor in Oegstgeest.

772
00:52:18,140 --> 00:52:18,470
Improviste.

773
00:52:18,470 --> 00:52:19,260
Bastiaan een geweest.

774
00:52:21,440 --> 00:52:23,000
Daar weet ik heel goed ontvangen.

775
00:52:25,160 --> 00:52:26,950
Hij zit Piet want zo noem je dan.

776
00:52:28,400 --> 00:52:29,660
Meneer Wie is of zo.

777
00:52:29,660 --> 00:52:33,780
Dus gewoon altijd bij de voornaam dus
zeggen wij om onderling ook altijd.

778
00:52:34,950 --> 00:52:35,410
Piet.

779
00:52:37,080 --> 00:52:39,280
Jij moet weer terug naar
de kamp zo gauw mogelijk.

780
00:52:39,880 --> 00:52:42,850
35 jaar lang had ik er niet geweest.

781
00:52:42,850 --> 00:52:46,050
Heb ik er niet over in 82.

782
00:52:46,050 --> 00:52:49,320
Dat was in 19 82 ben ik weer voor het 1e

783
00:52:50,860 --> 00:52:53,300
voor het 1e ben ik weer
naar boven laten gaan.

784
00:52:57,170 --> 00:52:59,240
Toen ik die poort onderdoor liep daar

785
00:53:03,440 --> 00:53:06,870
en daarna blok 32.

786
00:53:06,870 --> 00:53:11,650
En dan maar je dacht
kon ik weer heb zeker.

787
00:53:13,970 --> 00:53:15,180
Zeker een half uur gehuild.

788
00:53:19,080 --> 00:53:23,210
Na die tijd denkt zeker 10 keer
achter elkaar naar Bocholt geweest.

789
00:53:29,210 --> 00:53:37,190
Weer iets organiseert de reis voor de laatste
keer hoop ik dan wil ik het afschrijven.

790
00:53:37,190 --> 00:53:45,250
Ik organiseer zelf met Els De die vader is omgekomen
in Bocholt samen ze 2 organiseren we die uit

791
00:53:49,480 --> 00:53:51,670
dat we dan het einde voor mij betekent.

792
00:53:53,510 --> 00:53:56,220
Wel wil tot slot, als ik dat mag.

793
00:53:59,970 --> 00:54:03,800
Wil ik graag iets aan de jeugd.

794
00:54:06,420 --> 00:54:08,600
Aan de jongeren van tegenwoordig.

795
00:54:08,600 --> 00:54:10,140
Ik geef zelf les op school.

796
00:54:12,300 --> 00:54:15,560
Het wordt men niet bezwaarlijk
ik toch wel een beetje

797
00:54:16,750 --> 00:54:18,790
maar ik wil graag dat ding.

798
00:54:19,950 --> 00:54:24,000
Jeugd en vooral de jongeren
als ze dit allemaal horen.

799
00:54:26,040 --> 00:54:27,070
Doe ik enkel maar zeggen.

800
00:54:28,780 --> 00:54:33,924
Wees waakzaam voor het fascisme.
Laat 't nooit meer terugkomen.

801
00:54:36,950 --> 00:54:38,500
Ik zeg ook altijd tegen.

802
00:54:40,940 --> 00:54:42,390
Laat je nooit tatoeëren.

803
00:54:43,450 --> 00:54:45,430
Dat heb ik gezien wat dat betekent in

804
00:54:49,760 --> 00:54:50,170
wie welke