1
00:00:12,280 --> 00:00:12,958
Camera loopt.

2
00:00:12,959 --> 00:00:16,040
Kunt u eens het gezin beschrijven
waarin u bent opgegroeid?

3
00:00:16,040 --> 00:00:22,530
Het gezin beschrijven. Ja. Nou
ja, vader moeder, vijf kinderen.

4
00:00:24,950 --> 00:00:34,340
Eh, waarvan twee broers, twee zusters en ik als
eh jongste, nakomertje (kuch). Wat ik je reeds

5
00:00:34,340 --> 00:00:37,910
gescherts, geschetst heb,
met een eh, verschil in

6
00:00:37,910 --> 00:00:41,320
leeftijd van de oudste en
de jongste van eh 13 jaar.

7
00:00:42,850 --> 00:00:51,940
En eh, ja? Echt ondernemend. Althans
eh, ja, ik zat op de hoge school.

8
00:00:51,940 --> 00:00:58,460
M'n broers die zaten druk in het
verenigingsleven en dergelijke. Veel hobby's.

9
00:00:58,990 --> 00:00:59,950
Welke school, eh, zat u?

10
00:00:59,950 --> 00:01:05,555
Ik zat eh. In 't begin zat
ik op de lagere school.

11
00:01:05,555 --> 00:01:10,090
En van de lagere school
kregen we een rapport mee.

12
00:01:10,090 --> 00:01:15,400
Daar zal je dikwijls raar van te kijken, daar
had ik een gemiddelde van zeven en een half.

13
00:01:16,050 --> 00:01:18,850
Waarom ik niet naar
de Mulo mocht, of kon.

14
00:01:19,540 --> 00:01:23,810
Maar m'n vader zei: "Ik geloof dat
jij beter naar de ambachtschool kan".

15
00:01:24,560 --> 00:01:28,870
En toen is er overleg gepleegd met
de onderwijzers, de hoofdonderwijzer.

16
00:01:29,210 --> 00:01:32,080
En eh, nou ja, uit dat
contact kwam voort.

17
00:01:32,080 --> 00:01:35,749
"Ja, hij zegt, Waarom zou hij niet
naar die school kunnen?" zegt hij.

18
00:01:35,750 --> 00:01:42,150
Hij zegt eh: "Als u dat zo gedacht had,
hij kan altijd verder naar school gaan,

19
00:01:42,150 --> 00:01:49,860
hetzij in avondstudie of wat dan ook".
En eh, nou ja, zo is dat dan eh gebeurd.

20
00:01:50,310 --> 00:01:54,890
En toen ik van die ambachtschool
af kwam, ja, toen zeiden ze

21
00:01:54,890 --> 00:01:57,090
van eh: "Wat ga je nu verder
doen?" Nou, ga je verder doen.

22
00:01:57,320 --> 00:02:02,320
Toen ben ik op een
bedrijfsschool gekomen.

23
00:02:02,500 --> 00:02:07,230
En dat was een bedrijfsschool van het
GEB Amsterdam, Gemeente Energie Bedrijf.

24
00:02:07,930 --> 00:02:12,960
En die leiden, op vakgebied,
elektrotechniek, leiden ze jou verder op.

25
00:02:13,700 --> 00:02:20,240
En dan werd je, ja, van de ene afdeling naar
de andere afdeling ging je, periodiek naar toe.

26
00:02:20,240 --> 00:02:27,070
En daar kreeg je de opleiding.
Maar ja, daar bleef het niet bij.

27
00:02:27,320 --> 00:02:30,700
Want toen kwam je van die
bedrijfsschool af, en van die

28
00:02:30,700 --> 00:02:35,450
bedrijfsschool kon je met avondstudie
kon je vakdiploma's halen.

29
00:02:36,410 --> 00:02:40,950
Had ik wel interesse voor,
want eh, ja zeg ik, ik zelf eh.

30
00:02:40,950 --> 00:02:44,990
Ik ik prutste veel met
elektrotechniek en dergelijke.

31
00:02:45,430 --> 00:02:51,690
En eh, toen heb ik een vakdiploma gehaald en
dat was net voor ik in militaire dienst ging.

32
00:02:52,390 --> 00:02:58,060
Nou, toen kwam de militaire dienst
en toen stond de opleiding stond stil.

33
00:02:58,900 --> 00:03:01,960
Dan eh, zijn we, dan bent u wel eh

34
00:03:01,960 --> 00:03:02,550
Dan bent u

35
00:03:02,550 --> 00:03:05,050
Dan was al tegen de 20,
waarschijnlijk, of niet?

36
00:03:05,050 --> 00:03:06,000
Negentien, ja

37
00:03:06,000 --> 00:03:06,410
Ja.

38
00:03:06,410 --> 00:03:09,310
Toen was ik rijp rijp
voor de arbeidsdienst,

39
00:03:09,330 --> 00:03:09,440
OK.

40
00:03:09,440 --> 00:03:12,090
Die Duitsers hadden een
arbeidsdienst in het leven geroepen.

41
00:03:12,480 --> 00:03:13,568
Maar daar voelde ik niks voor.

42
00:03:13,569 --> 00:03:19,110
En m'n vader zei ook: "Daar moet je maar niet
naar toe gaan". We hebben nog familie in Brabant.

43
00:03:19,440 --> 00:03:22,910
Een boer en dan ga je daar
maar tijdelijk naar toe, want

44
00:03:22,910 --> 00:03:26,020
daar willen we niks mee te
maken hebben, met die toestand.

45
00:03:26,680 --> 00:03:31,060
Nou daar ben ik aardig
doorheen gezwommen.

46
00:03:31,060 --> 00:03:37,120
En eh, na die tijd, toen kreeg
je de eehh, militaire dienst. He?

47
00:03:37,120 --> 00:03:40,923
Dus de oorlog was al zo'n beetje
afgelopen, kreeg je de militaire dienst

48
00:03:41,000 --> 00:03:46,340
en die militaire dienst, ja eh, in,
Indonesië kwam om de hoek kijken.

49
00:03:46,340 --> 00:03:53,870
Dus je kreeg een opleiding van enige maanden, hier
in Amersfoort. En van Amersfoort ging je varen.

50
00:03:54,280 --> 00:04:00,780
En je ging ruim drie jaar naar eh Indonesië
toe. Als dienstplichtig militair. Ja.

51
00:04:00,780 --> 00:04:04,720
Wil ik eventjes eh terug gaan
naar de tijd dat u iets jonger was.

52
00:04:15,470 --> 00:04:15,530
Loopt

53
00:04:15,530 --> 00:04:19,350
Ben benieuwd naar hoe u het
ervaren heeft als als jongen.

54
00:04:19,350 --> 00:04:23,736
Eeeh, de oorlog begon en eh u
woonde in Amsterdam Noord he?

55
00:04:23,820 --> 00:04:32,041
Wij woonden in Amsterdam Noord, ja. En ik had een
leeftijd van eh, 17, zeventien en een half jaar.

56
00:04:32,980 --> 00:04:37,710
En eh, dat zeg ik, toen werd ik te werk
gesteld eh op die elektrische centrale.

57
00:04:37,710 --> 00:04:46,720
En dat was in maart '43. En eh, nou ja
goed eh, zoals vele collega's daar werkten.

58
00:04:46,720 --> 00:04:54,410
En ook verschillenden werden
uitgezonden, op verplicht van uitzending

59
00:04:54,410 --> 00:04:58,770
door die Duitsers want die hadden
mankracht nodig voor de industrie.

60
00:04:59,180 --> 00:05:03,610
En daar viel ik eigenlijk net buiten.
Die leeftijd had ik net niet.

61
00:05:04,540 --> 00:05:09,978
Ik was wel rijp voor die arbeidsdienst, maar
die had ik ontdoken, bij wijze van spreken.

62
00:05:09,979 --> 00:05:16,980
Maar ja, echt, om als 18-, of 20-jarige
uitgezonden te worden, daar viel ik net buiten.

63
00:05:17,190 --> 00:05:23,530
Dus ik bleef gewoon op het bedrijf werken
tot dat die militaire dienstkeuring kwam.

64
00:05:23,530 --> 00:05:29,740
OK. Zullen we even, eh. Ben wel heel
benieuwd naar die tijd dat u eh, daar werkte?

65
00:05:29,740 --> 00:05:30,090
Ja.

66
00:05:30,090 --> 00:05:31,320
Stage liep? Hoe moet

67
00:05:31,320 --> 00:05:32,640
Stage liep, ja. Ja.

68
00:05:32,640 --> 00:05:40,330
En eehmm. IK wil eigenlijk ook eerst nog
eventjes ietsje terug gaan, want uuuu.

69
00:05:40,330 --> 00:05:43,280
De oorlog was al een tijdje bezig?

70
00:05:43,280 --> 00:05:43,920
Bezig, ja.

71
00:05:43,920 --> 00:05:47,479
En u woo, was eh jongste van
een groter gezin. Hoe, hoe

72
00:05:47,480 --> 00:05:47,657
Ja.

73
00:05:47,657 --> 00:05:51,215
was dat voor jullie thuis of
eh, en ook voor de omgeving?

74
00:05:51,235 --> 00:05:53,860
Hoe was die dreiging,
want, ja stonden die, die

75
00:05:53,860 --> 00:05:56,785
Nou die dreiging, ja wat hadden
wij daar een voorstelling van.

76
00:05:56,785 --> 00:06:00,600
Zelfs mijn ouders hadden daar
geen voorstelling van, maar.

77
00:06:00,600 --> 00:06:04,250
Ja, ik uitte me dan wel zo, eh,
Tenminste, dat was mijn gedachtegang, ik

78
00:06:04,250 --> 00:06:09,018
denk nou die Duitsers die staan
morgen bezet in alle straten en en en.

79
00:06:09,018 --> 00:06:14,290
En en pleinen, enzovoort, enzovoort. Maar dat
ging zo zoetjes aan kwam dat opzetten natuurlijk.

80
00:06:14,290 --> 00:06:20,430
Ze kwamen binnen die Duitsers, in diverse provincies,
kwamen de grens over, enzovoort, enzovoort.

81
00:06:20,870 --> 00:06:25,760
En zo successievelijk eh, ja,
gingen ze 'n een plaats innemen in

82
00:06:25,760 --> 00:06:30,492
in bedrijven hè? Bedrijfsleidingen
die werden eruit gestuurd en eh.

83
00:06:30,493 --> 00:06:34,106
Die die Verwalters die kwamen er in en die
gingen. Ja, die zwaaiden de scepter daar hè?

84
00:06:34,430 --> 00:06:41,240
Wat merkte u van de aanwezigheid
van de Duitsers, als nog voor '43?

85
00:06:42,000 --> 00:06:47,440
Eh, nou, ja, eh. We merk,
we merkten er weinig van.

86
00:06:47,440 --> 00:06:52,652
We leer, we leerde er natuurlijk met aardrijkskunde
Duitsland, hè. En je ging je voor jezelf wel

87
00:06:52,652 --> 00:06:57,890
eens in een aardrijkskundeboek kijken, en denk
je: Groot land, hè? Wat gaat er allemaal gebeuren?

88
00:06:57,890 --> 00:07:04,140
Wat zijn ze van plan? En je kreeg wat
informatie van je thuis en links en rechts en.

89
00:07:04,140 --> 00:07:10,460
Mensen die vroeger al veel in Duitsland eh
geweest waren als vakantieganger of wat dan ook.

90
00:07:10,460 --> 00:07:10,758
Maar wat

91
00:07:10,759 --> 00:07:11,020
Maar eh

92
00:07:11,020 --> 00:07:13,614
merkte u van van van
de eh bezetter? Mer

93
00:07:13,640 --> 00:07:18,446
Nou, 't kwam toch wel enigzins
angst, angstjagend over.

94
00:07:18,446 --> 00:07:22,023
Dan denk je ja, je gaat dan denken
aan schieten en en en en he?

95
00:07:22,023 --> 00:07:27,850
En en en, mensen ja gevangen nemen
en en en ja, ga zo maar door he?

96
00:07:27,850 --> 00:07:30,010
En NSB?

97
00:07:30,010 --> 00:07:35,420
NSB, ja die kwam, die kwam natuurlijk ook al op
en daar hadden we een hoop eh hoop ellende van.

98
00:07:35,420 --> 00:07:36,900
Kende u mensen?

99
00:07:36,900 --> 00:07:42,440
Wij kenden wij kenden inderdaad enige
NSBers die ook geuniformeerd rondliepen

100
00:07:42,650 --> 00:07:48,950
en ook eh, ja controles uitoefenden
aan aan aan ponten bij voorbeeld he?

101
00:07:48,950 --> 00:07:52,200
Kijk, de voedselschaarste en
zo die was al niet te best was

102
00:07:52,200 --> 00:07:55,992
op de bon en de mensen die
gingen wat je noemt de boer op.

103
00:07:55,992 --> 00:08:01,450
Dus die gingen richting
Noord-Holland, Hoorn, Oosthuizen, noem

104
00:08:01,450 --> 00:08:07,560
maar op, waar aardapelen groente
en vooral melk, eh, te koop was.

105
00:08:07,630 --> 00:08:11,670
En en was u daar zelf, of
of tenminste wat wat eh, hoe

106
00:08:11,670 --> 00:08:16,139
ervaarde u die die eh die aa,
die aanwezigheid van die NSBers?

107
00:08:16,140 --> 00:08:20,100
Ik bedoel werd daar, sprak u daarover
met uw broers bij voorbeeld? Of?

108
00:08:20,100 --> 00:08:25,400
Nou, jaaa, wij wij gingen ze wel op een of
andere manier gingen wij ze wel dwars zitten.

109
00:08:25,630 --> 00:08:29,520
Want, dat kreeg je natuurlijk ook. Kijk, die
NSBers die hadden natuurlijk ook kinderen.

110
00:08:29,710 --> 00:08:32,840
En die waren ook, ja,
leeftijdgenoten van ons.

111
00:08:32,940 --> 00:08:37,040
Daar speelden we mee en dan krijg je
toch wel een zekere verhouding, he?

112
00:08:37,040 --> 00:08:41,067
En dan zeggen ze een NSBer die deugt niet he? Die
is op de hand van de Duitsers en dergelijke dus.

113
00:08:41,210 --> 00:08:48,170
Ehh, toen was dat em was soms wel gemeen om
die lui eigenlijk links te laten liggen, he?

114
00:08:48,170 --> 00:08:52,030
Maar die die die ouders, vooral die
vader, die hield je goed in de gaten

115
00:08:52,030 --> 00:08:56,720
en je zag echt wel op die leeftijd
wat die lui allemaal uitspookten.

116
00:08:56,720 --> 00:09:00,400
Want diezelfde mensen die de
boer opgingen, die moesten met de

117
00:09:00,400 --> 00:09:05,180
pont over, over het IJ, en eh,
daar stonden ze te controleren.

118
00:09:05,180 --> 00:09:13,710
Dus eh, die vele kilometers die je gemaakt had,
soms met fietsen met massieve banden en dergelijke,

119
00:09:14,020 --> 00:09:19,330
en met handkarren, die moesten die pont over
want die woonden aan de andere kant van het IJ.

120
00:09:19,330 --> 00:09:22,291
Maar alles wat jij daar gekocht
had aan melk en groente, dat

121
00:09:22,291 --> 00:09:27,040
werd in beslag genomen en dat
werd maar in het huisje gelegd.

122
00:09:27,480 --> 00:09:31,899
En eh, nou ja, dat was allemaal te eigen
behoeve. Ik bedoel, dat werd echt niet, eh,

123
00:09:37,080 --> 00:09:37,215
Nee.

124
00:09:37,216 --> 00:09:39,013
in het water gegooid. Dat
dat namen ze zelf tot zich.

125
00:09:39,013 --> 00:09:42,100
Dus u, u heeft dan vrienden gehad of kennissen,
en, waar u mee gestopt bent mee om te gaan?

126
00:09:42,100 --> 00:09:44,100
Mee om te gaan, ja. Mee
om te gaan. Dus eh.

127
00:09:44,100 --> 00:09:49,330
Maar die voelden dat zelf ook wel aan, want
die kregen kennelijk van huis uit ook al,

128
00:09:50,240 --> 00:09:56,220
tegenovergesteld van, speel maar niet met ze en
eh, hou je mond maar zo veel mogelijk dicht he?

129
00:09:56,220 --> 00:10:00,790
Als het nodig is en ze vragen wat over
ons, over ons gedrag of wat dan ook.

130
00:10:01,330 --> 00:10:03,340
Nou, ja, dat gedrag dat was
al bekend in heel Noord.

131
00:10:03,340 --> 00:10:05,070
Kunt u eens een voorbeeld noemen?

132
00:10:05,070 --> 00:10:09,130
Weet u nog, kunt u zich nog een jongen
he eh of meisje, maar een vriend

133
00:10:09,130 --> 00:10:11,930
herinneren, die, waar u eerst wel
mee omging maar later niet meer?

134
00:10:11,930 --> 00:10:15,110
Nou, ik zou ze niet meer terug kunnen.

135
00:10:15,110 --> 00:10:18,730
Ja, misschien wel van gezicht
maar hoe hoe, wat voor

136
00:10:18,730 --> 00:10:21,770
gesprekken ik daarmee had,
dat zou ik echt niet weten.

137
00:10:21,770 --> 00:10:29,400
Het enige wa wat (kuch) dat waren kennissen
die woonden tegenover zo'n eh NSBer.

138
00:10:29,400 --> 00:10:35,300
En die stak het niet eh dus over, onder
stoelen of banken. Want die nam een oud laken.

139
00:10:35,300 --> 00:10:37,740
En dan had hij een pot met teer.

140
00:10:37,790 --> 00:10:43,390
En had hij een bokkepoot en toen zette hij met
grote letters erop: Mussert of Moskow, een pot nat.

141
00:10:43,391 --> 00:10:47,140
Alsof hij zeggen wou, ik wil
er van beiden wil ik niks weten.

142
00:10:47,850 --> 00:10:51,302
Tot dat z'n vrouw op een gegeven
moment een beetje benauwd werd.

143
00:10:51,302 --> 00:10:53,130
Ik zeg, Joh, wat haal je allemaal an?

144
00:10:53,130 --> 00:10:58,690
Straks komt, komen ze je ophalen en dan
eh, word je verbannen hier vandaan, he?

145
00:10:59,220 --> 00:11:02,630
En zo begon de ellende
eigenlijk al zo'n beetje rond.

146
00:11:02,730 --> 00:11:04,080
Maar voor de rest hadden we
geen eh (schud nee met hoofd).

147
00:11:04,080 --> 00:11:13,240
Kwam u uit eh, u eh, was eh, wat
voor soort eeh gemeenschap leefde u?

148
00:11:13,240 --> 00:11:16,010
Wat voor geloof hadden jullie thuis?

149
00:11:16,010 --> 00:11:21,200
Katholiek. Rooms-Katholiek, ja. We werden al,
ja, dat werd al met de paplepel ingegoten, he?

150
00:11:21,200 --> 00:11:27,290
Je werd geboren, je werd gedoopt en je
eh werd kerk, kerkganger en dergelijke.

151
00:11:27,660 --> 00:11:32,140
En eh, ja, 't is net wat je
zostraks zei ook, je werd misdienaar.

152
00:11:32,140 --> 00:11:35,930
Daar werd je al zo'n
beetje toe gebracht. En eh.

153
00:11:35,930 --> 00:11:37,110
Bent u dat geweest?

154
00:11:37,110 --> 00:11:38,530
Dat ben ik ook geweest.

155
00:11:38,870 --> 00:11:45,780
Dus je deed alles met loven en processies en
dergelijke, die gehouden werden. Daar deed je aan mee.

156
00:11:45,780 --> 00:11:49,640
En je zat op katholieke
school en dat dat gaf nou ook

157
00:11:49,640 --> 00:11:52,460
natuurlijk al een zekere
voeding hier naar toe he?

158
00:11:52,460 --> 00:11:58,360
En u wo, was, was eeh, hoe was dat
verder in de buurt waar u woonde? Ware eh?

159
00:11:58,360 --> 00:12:00,280
Er was een katholieke gemeenschap.

160
00:12:00,480 --> 00:12:04,955
Je had twee katholieke woningbouwverenigingen,
Schaepman en Het Oosten.

161
00:12:04,956 --> 00:12:09,710
Dus alles wat zich daar in die buurt
afspeelde, me met begrafenis, met

162
00:12:09,710 --> 00:12:14,293
ziekte en zo voort, dat eh, ja, dat
lostte zich allemaal heel keurig op, he?

163
00:12:14,293 --> 00:12:20,500
Iedereen zorgde voor mekaar en en en eh. Je wist
ook soms te veel van mekaar, hoor. Ik bedoel.

164
00:12:20,500 --> 00:12:24,493
Als er een te laat binnen kwam en
eh, die werd gesignaleerd dat hij

165
00:12:24,494 --> 00:12:28,120
om een uur 's nachts nog op de
pont stond, dan werd dat wel gauw

166
00:12:28,120 --> 00:12:31,434
effetjes eh doorverteld, zo van: "Zeg,
waar kwam je zoon zo laat vandaan?

167
00:12:31,434 --> 00:12:32,390
en wat dan ook, he?

168
00:12:32,390 --> 00:12:38,400
En eh, ja, de ene ouder die eh, die wist
dan wel dat het allemaal goed eh, goed in

169
00:12:38,400 --> 00:12:43,081
mekaar zat, maar je had er ook bij, die
eh die dachten meteen dat eh, gemene

170
00:12:43,082 --> 00:12:45,567
ondergronden, he?. Dat is niet te vertrouwen,
wat doet hij zo laat langs de weg, en zo.

171
00:12:46,780 --> 00:12:49,780
Maar, eh ja, het ging
allemaal goed, ja.

172
00:12:49,780 --> 00:12:53,379
Hoe was dat in andere eh, delen van Noord? Waa, w
want er waren niet alleen maar Katholieken, toch?

173
00:12:53,380 --> 00:12:57,320
Neehee, we hadden een paar
straten verder daar woonden

174
00:12:57,320 --> 00:13:00,230
Christelijke mensen,
Gereformeerden, Hervormden.

175
00:13:00,310 --> 00:13:04,941
Ook daar speelden we mee (kuch). Maar ja, die
waren ook gekant tegen die NSBers he? Dat.

176
00:13:06,030 --> 00:13:09,620
't Zelfde wa, zoals wij gevoed
werden vanuit school, kwam

177
00:13:09,620 --> 00:13:13,350
die voeding van hun school
ten opzichte van die kerk he?

178
00:13:13,750 --> 00:13:18,400
En daar kreeg je wel eens
het een en ander te horen.

179
00:13:18,400 --> 00:13:21,399
Wat die NSBers betrof, dat je daar maar
geen bemoeienissen moest hebben en zo.

180
00:13:21,400 --> 00:13:26,100
En ja, dat ging allemaal goed,
ja. Dat ging allemaal goed.

181
00:13:29,430 --> 00:13:32,500
En de anderen? Communisten,
of socialisten of.

182
00:13:32,500 --> 00:13:36,740
Nou, er werden natuurlijk wel protesten
en dergelijke gehouden, en zo.

183
00:13:37,150 --> 00:13:41,290
En eh, ja, eeh, het Nationaal
Socialisme dat probeerde zich

184
00:13:41,290 --> 00:13:44,550
natuurlijk met allerlei wortels
aan die grond vast te hechten.

185
00:13:44,820 --> 00:13:47,548
En die kwamen in diverse
wijken, op Blauwe Zand bij

186
00:13:47,549 --> 00:13:52,860
voorbeeld, daar kwam eh Blokse,
Blokzijl die kwam daar.

187
00:13:52,860 --> 00:13:57,620
Dat was ook en eh ander, een of ander
aanvoerder van de eh Nationaal, NSB en zo.

188
00:13:57,620 --> 00:14:01,752
En eh, die kwam wat je noemt op Blauwe
Zand wat erg eh communistisch was.

189
00:14:01,753 --> 00:14:05,950
Daar woonden veel communisten en
die moesten die kerel helemaal niet.

190
00:14:06,230 --> 00:14:11,310
Maar die dacht hij dan op de een of andere manier
te bepraten, naar het Nationaal Socialisme toe.

191
00:14:11,310 --> 00:14:16,555
Maar hij werd daar bekogeld, niet alleen me me met
rotte appels, maar ook met stenen en dergelijke.

192
00:14:16,555 --> 00:14:17,776
Daar heb ik als jongen zijnde
heb ik daar wel bij gestaaan dat

193
00:14:17,776 --> 00:14:24,130
de politie er aan te pas moest
komen en eh, weg, weg, weg, weg".

194
00:14:24,130 --> 00:14:26,260
Ja, daar mocht je van ouders
natuurlijk niet komen,

195
00:14:26,260 --> 00:14:29,071
want die zeiden van "Blijf
in godsnaam hier, jongen". He?

196
00:14:29,071 --> 00:14:32,830
Wa wat heb je daar mee te maken?
Laten ze dat zelf maar uitzoeken.

197
00:14:33,490 --> 00:14:34,450
Wat deed u daar dan?

198
00:14:34,450 --> 00:14:36,790
Nou, nieuwsgiereigheid, he?

199
00:14:36,790 --> 00:14:39,800
's Kijken, en luisteren naar wat daar
allemaal verteld werd, en dergelijke.

200
00:14:39,800 --> 00:14:44,450
En dat flapte je dan natuurlijk
thuis ook wel uit en eh, ja.

201
00:14:44,450 --> 00:14:47,630
Die Schuringewei die speelde ook hoogtij,
want m'n ouders die zeiden dan 'Wat

202
00:14:47,630 --> 00:14:52,565
heb die kerel nou allemaal te vertellen,
he?" Nou goed, en da dan toen kwam

203
00:14:52,566 --> 00:14:55,510
die natuurlijk wel met een hoop eh
kennissen kwam hij om de hoek kijken, he?

204
00:14:55,510 --> 00:14:58,560
En was u dan ook geinteresserd in eh

205
00:14:58,560 --> 00:14:59,060
Nee.

206
00:14:59,060 --> 00:15:00,470
in verzet?

207
00:15:00,470 --> 00:15:06,150
Nou eh. Dat verzet dat is
eh. Ik ik eh. Later wel.

208
00:15:06,150 --> 00:15:12,050
Maar, ja, dat kwam eigenlijk weer door m'n
broer, he? Dat ik eh in dat verzet zo'n beetje.

209
00:15:12,350 --> 00:15:13,220
Ja, ik was natuurlijk jong.

210
00:15:13,220 --> 00:15:18,620
En, officieel werd ik niet eh aangenomen
als verzetsstrijder of wat dan ook.

211
00:15:18,830 --> 00:15:24,830
Maar bepaalde dingen, eh in de vorm van het
eh rondbrengen van bulletins en dergelijke.

212
00:15:24,830 --> 00:15:29,390
Je had altijd nog wel een
berichtgeving vanuit Engeland, he?

213
00:15:29,390 --> 00:15:32,564
En daar werden stencils van gemaakt en
dan. Nou, die brachten wij dan rond.

214
00:15:32,564 --> 00:15:36,120
Dan kreeg ik zo'n portie
van 'n 20, 30 man.

215
00:15:36,260 --> 00:15:43,780
Dertig stencils en die bracht ik dan rond
bij mensen van ons katholieke eh, gedeelte.

216
00:15:43,780 --> 00:15:47,780
En die gaf ik zo'n stenciltje
en zo was de berichtgeving,

217
00:15:47,780 --> 00:15:52,190
die kwam dan zo langzamerhand
een beetje om de hoek kijken.

218
00:15:53,490 --> 00:15:57,220
Maar ja, dat werd steeds moeilijker.

219
00:15:57,520 --> 00:16:04,420
Want eh, ook die mensen die werden op gegeven
moment gesignaleerd en die werden opgepakt.

220
00:16:04,770 --> 00:16:10,370
En ja, die werden eh, naar Duitsland
gestuurd en toen was dat weer afgelopen.

221
00:16:10,420 --> 00:16:14,750
Maar ja, die eh, die verzetsstrijders,
die gingen toch door.

222
00:16:14,750 --> 00:16:18,280
Die wroeten toch door om
om om, die stoor, ja dat was

223
00:16:18,280 --> 00:16:21,410
erg genoeg, maar die stoorden
zich daar toch niet aan.

224
00:16:21,410 --> 00:16:22,924
En eh, die gingen hun eigen gang.

225
00:16:23,980 --> 00:16:25,950
Waren dat ook mensen
uit katholieke kring?

226
00:16:26,660 --> 00:16:30,780
Jawel, jawel, jawel. Jaha, die waren
er ook wel, ja. Die waren er ook wel.

227
00:16:30,780 --> 00:16:34,460
Gereformeerde kring, daar ken
ik er ook wel enkele van, ja.

228
00:16:39,280 --> 00:16:45,148
En toen eh, toen zijn nog ee a-a aantal
dingen die 'k eh wil wil vragen, maar.

229
00:16:45,148 --> 00:16:51,310
U heeft op een gegeven moment, we wer, eh
liep u stage dus bij de elektriciteitscentrale

230
00:16:51,150 --> 00:16:51,380
Ja.

231
00:16:51,380 --> 00:16:52,620
vlak achter de Fokkerfabrieken?

232
00:16:52,620 --> 00:16:53,920
Ja, ja, ja.

233
00:16:53,940 --> 00:16:58,470
En eemmm, bleef u daar
de hele tijd werken?

234
00:16:58,470 --> 00:17:02,750
Daar bleef ik werken, ja.
Daar heb ik 43 jaar gewerkt.

235
00:17:02,750 --> 00:17:07,360
Ja, eh, los van de dienstplicht
dan, he, die ik uit moest doen.

236
00:17:07,360 --> 00:17:10,990
Dus enige jaren ging ik er tussen uit en
ik kwam automatisch kwam ik weer terug.

237
00:17:10,990 --> 00:17:16,320
Maar dat begin, dat 't natuurlijk nog
midden in de eh oorlog was, toen emmm

238
00:17:16,320 --> 00:17:24,220
Kwam ik in de werkplaats terecht. En daar
waren ook enkele NSBers, vertoefden daartussen.

239
00:17:24,590 --> 00:17:28,800
En ja, ik hoefde, ik moest
daar niet direct mee werken.

240
00:17:28,800 --> 00:17:32,630
Maar er waren wel collega's die
dagelijks werk moesten verrichten.

241
00:17:33,020 --> 00:17:37,135
Maar die eh, nou die hielden die
gasten wel in de gaten en dergelijke.

242
00:17:37,136 --> 00:17:41,110
Ik bedoel, als ze over politiek
spraken en zo, want ja, die

243
00:17:41,110 --> 00:17:45,180
wilden natuurlijk niet graag
opgeborgen worden en dergelijke.

244
00:17:45,180 --> 00:17:50,700
Maar, er is sprake geweest dat die dat die
lui, bij wijze van spreken, wel bepaalde

245
00:17:50,700 --> 00:17:57,860
dingen die hun zagen die niet door de beugel
konden dat ze die aan de grote klok hingen.

246
00:17:57,880 --> 00:17:59,001
En toen op gegeven moment toen kwam dus
's morgens burgemeester Voute, Voute

247
00:17:59,002 --> 00:18:07,180
met de V van Victor, die kwam 's
morgens om half acht, kwart voor achten.

248
00:18:07,180 --> 00:18:14,376
Wij begonnen om half acht en om kwart voor
achten kwam hij, naar de centrale toe en

249
00:18:14,376 --> 00:18:20,350
toen ging hij iemand verantwoordelijk stellen
voor de gesprekken die daar gevoerd werden.

250
00:18:20,670 --> 00:18:21,930
En dat was hij daar
helemaal niet mee eens.

251
00:18:21,930 --> 00:18:25,080
Kunt u dat iets meer toelichten?

252
00:18:25,080 --> 00:18:26,030
Ja.

253
00:18:26,030 --> 00:18:27,070
Wat voor gesprekken, wat?

254
00:18:27,070 --> 00:18:32,980
Nou ja, kijk eh, die NSBers die in
de gaten gehouden moesten worden,

255
00:18:33,150 --> 00:18:38,180
die kregen toch van bepaalde figuren
toch wel een zeker verzet, he?

256
00:18:38,180 --> 00:18:43,679
Dat ze er tegen in gingen en dergelijke
en dat namen die NSBers niet en hingen

257
00:18:43,680 --> 00:18:48,315
't dan aan de grote klok en dan kwam hij
op de een of andere manier verhaal halen.

258
00:18:48,316 --> 00:18:51,629
En in het bijzijn van die bepaalde
monteurs, daar zei hij: "Nou,

259
00:18:51,630 --> 00:18:54,296
welke is er dat nou geweest?" Toen
zeiden ze, nou, maar die en die.

260
00:18:54,296 --> 00:18:58,500
Nou en die werden onder handen
genomen en dat bleef bij een gesprek.

261
00:18:58,500 --> 00:19:00,990
Voor de rest is er nooit
meer wat van gekomen.

262
00:19:02,160 --> 00:19:03,690
U had oudere broers.

263
00:19:03,690 --> 00:19:03,980
Ja.

264
00:19:03,980 --> 00:19:08,870
Eeemmm, he hebben die eh,
verzets eh daden gepleegd o?

265
00:19:08,870 --> 00:19:11,860
M'n oudste broer wel ja, ja ja.

266
00:19:11,860 --> 00:19:20,330
M'n oudste broer die eh, die kwam van school af
en die moest noodgedwongen bij m'n vader werken.

267
00:19:20,330 --> 00:19:25,080
Mijn vader die werkte voor zichzelf,
die had een expeditiebedrijf.

268
00:19:25,870 --> 00:19:29,230
En dat wil zeggen eh,
e een soort bode.

269
00:19:29,310 --> 00:19:34,420
Dus die breng die brengt vrachtgoed bij jou
thuis en bij winkeliers, enzovoort, enzovoort.

270
00:19:34,420 --> 00:19:38,590
En dat wordt allemaal aangevoerd
eh, met beurtschippers.

271
00:19:39,350 --> 00:19:43,170
En die beurtschipper die geven
vanuit dat kantoor geven

272
00:19:43,170 --> 00:19:46,650
ze diverse adressen met
bestellingen en vrachtgoed.

273
00:19:46,740 --> 00:19:51,580
En m'n vader bezorgde dat uitsluitend
in Noord, Amsterdam Noord.

274
00:19:51,790 --> 00:19:56,570
Omdat, er waren meer van die expediteurs,
maar die hadden geen interesse voor dat Noord.

275
00:19:56,770 --> 00:20:01,185
En waarom niet? Die pont, dat was een
bottleneck. Dat kostte veel te veel tijd.

276
00:20:01,185 --> 00:20:04,933
Op het moment dat je aan
komt rijden ging de pont weg.

277
00:20:04,933 --> 00:20:09,400
Stonden ze weer een kwartier of twintig minuten
te darren en te kijken of die pont kwam.

278
00:20:09,930 --> 00:20:15,060
Maar m'n broer die werd noodgedwongen
betrokken in het bedrijf bij m'n vader.

279
00:20:15,360 --> 00:20:17,470
Terwijl die een paar
rechterhanden had.

280
00:20:17,470 --> 00:20:21,330
Maar er moest geld op tafel komen,
er moest brood op tafel komen,

281
00:20:21,330 --> 00:20:24,900
dus die ging m'n vader assisteren,
daar was werk genoeg voor.

282
00:20:24,900 --> 00:20:26,780
Dat kon m'n vader alleen niet af.

283
00:20:26,910 --> 00:20:31,110
Dus eigenlijk met een soort tegenzin
heeft hij dat werk altijd moeten doen?

284
00:20:32,550 --> 00:20:39,781
Tot dat hij eh, niet hij alleen, maar m'n vader
ook, toen kwam die die die oorlog, die kwam aan.

285
00:20:39,781 --> 00:20:42,040
En er kwam geen beurtschipper
kwam er meer binnen.

286
00:20:42,040 --> 00:20:47,810
En we hadden een vrachtwagen, die werd
in beslag genomen door de Duitsers.

287
00:20:48,340 --> 00:20:54,190
En toen was wat je noemt: 'Ridder te voet'. Je
kon geen slag werk meer doen. Ja, als je werk had.

288
00:20:54,190 --> 00:20:58,567
Dus ja. Toen moest er wel
geld op de tafel komen.

289
00:20:59,400 --> 00:21:04,100
En toen is m'n broer, die is eh,
bij de ondergrondse terecht gekomen.

290
00:21:04,220 --> 00:21:08,140
En die heeft eh, veel
verzetswerk eh gedaan.

291
00:21:08,140 --> 00:21:11,190
Heeft ie dat ook heel erg eeh.

292
00:21:11,190 --> 00:21:11,390
end?

293
00:21:11,390 --> 00:21:12,190
Jij hoort alles.

294
00:21:12,190 --> 00:21:13,830
lacht.

295
00:21:21,750 --> 00:21:28,190
Nou dat was. Ja, 't was alleen wel interessant,
maar wel een beetje aangstaanjagend want.

296
00:21:28,190 --> 00:21:31,000
Toen kwam m' n broer vanwege
dat verzet toen kwam hij

297
00:21:31,000 --> 00:21:33,930
aanraking met iemand en die
had een Engelse zender.

298
00:21:34,010 --> 00:21:35,900
En dat was een zekere Van der Leest.

299
00:21:35,900 --> 00:21:40,210
Van der Leest, die had een radiozaak
op Nieuwendam, Purmerplein.

300
00:21:40,320 --> 00:21:44,570
Die had een zoon en dat was
een HTSer, elektrotechniek.

301
00:21:44,570 --> 00:21:48,630
En die knaap was in het
bezit van een eh zender.

302
00:21:49,480 --> 00:21:56,370
En eh, ja, die kon teh, kon contact leggen met
eh, met London. Op de een of andere manier.

303
00:21:56,370 --> 00:22:04,289
Mits, hij een voeding had van 220 volt, maar die
was er niet. Oh, nou, ja. Dat hoorde m'n broer.

304
00:22:04,290 --> 00:22:11,450
Toen waren er buren en er was een buurman,
mijnheer Greuter, kinderloos gezin.

305
00:22:11,450 --> 00:22:14,524
Die vrouw die was al enige
jaren overleden en die man

306
00:22:14,524 --> 00:22:17,520
die was alleen, en die
was brigadier van politie.

307
00:22:17,520 --> 00:22:22,920
Die heeft ook het bombardement meegemaaakt
op het bureau Adelaarsweg, in Amsterdam Noord.

308
00:22:24,080 --> 00:22:28,289
Was gepensioneerd, en eh, m'n broer
gesproken met mijnheer Greuter.

309
00:22:28,290 --> 00:22:31,091
Hij zegt, ik wou eens een avondje
langs komen, praten en dit en dat.

310
00:22:31,092 --> 00:22:37,570
Nou, die had voor de goede zaak had hij wel
interesse. Hij, eh, ja, maar die zei ook direct al.

311
00:22:37,570 --> 00:22:44,260
Ja, maar we moeten eh spanning
hebben, 220 volt. Nou was er daar.

312
00:22:44,530 --> 00:22:48,290
In '44 toen ging de spanning
van dat hele net ging af.

313
00:22:48,960 --> 00:22:51,980
En toen kwam er iemand van
het GEB en die ging naar die

314
00:22:51,980 --> 00:22:56,840
groepenkast, bij de buren
daarnaast weer, naast Greuter.

315
00:22:57,290 --> 00:23:01,820
En daar werden de zekeringen uit
gedraaaid en degene die eventueel op dat

316
00:23:01,820 --> 00:23:05,163
moment een lampje had branden of wat
dan ook, dat ging plotseling uit.

317
00:23:05,163 --> 00:23:08,845
Dus die die, die kwamen naar buiten en die
zeiden: "Jongens, we hebben geen stroom meer.

318
00:23:08,845 --> 00:23:14,720
't Is afgelopen" En, m'n broer die hoorde dat
en denkt: Hee, geen stroom meer, dat kan niet.

319
00:23:14,720 --> 00:23:20,640
Ben ik met dat met dat akkefietje net bezig
met een zender voor 220 en ja, daar wou

320
00:23:20,640 --> 00:23:26,580
ik toch wel wat mee doen?" Dus toen kwamen
er wel eh, perspectieven naar boven toe.

321
00:23:26,580 --> 00:23:31,813
En eh, nou, toen kwam ik eh van m'n werk
en eh. Hij zegt: "Loop effe mee" zegt hij.

322
00:23:31,814 --> 00:23:34,808
Als eh, kunnen we effe kijken,
hij zegt: Eh, zie jij kans om

323
00:23:34,808 --> 00:23:38,850
eh hier eh, hier wat eh aan
te te te bakken", hij zegt eh.

324
00:23:38,850 --> 00:23:42,160
Maar ja, die twee dames, die
moesten overgehaald worden.

325
00:23:42,160 --> 00:23:45,390
Want als wij daar iets gingen
ondernemen om de spanning

326
00:23:45,390 --> 00:23:48,120
van af te halen, moeten we
wel hun toestemming hebben.

327
00:23:48,120 --> 00:23:52,224
Kunt u dat heel even uitleggen, want
hoe was die huizensituatie precies?

328
00:23:52,350 --> 00:23:56,930
Nou, die huizensituatie die was.
Ja, ik heb nog wel foto's ook van.

329
00:23:57,320 --> 00:24:02,150
Huizensituatie, wij woonden bij wijze van
spreken, eh, in een blok huizen, een rij huizen.

330
00:24:02,150 --> 00:24:11,400
Wij woonden op op nummer 17, had je nummer 15,
had je beneden. Dat liep zo af, oneven nummers.

331
00:24:11,410 --> 00:24:16,130
En de andere kant liep het af. En dan
liep het zo naar mijnheer Greuter toe.

332
00:24:16,130 --> 00:24:23,280
Dus je had diverse huizen zo naast elkaar. Nou,
dat gedeelte, woonden de dames Schoenmaker.

333
00:24:23,300 --> 00:24:25,010
En dan zat hier nog
een bovenhuis tussen.

334
00:24:25,010 --> 00:24:31,240
Zat een muurtje tussen en dan kwamen
wij aan de beurt op nummer 17.

335
00:24:31,240 --> 00:24:37,110
Maar 't moest 't moest door, gejongd worden.
Benedenburen wilden er niks van weten.

336
00:24:37,110 --> 00:24:41,288
Maar, die waren hardstikke
safe, die hielden hun mond wel.

337
00:24:41,290 --> 00:24:46,100
Die zorgen wel dat ze goed verduisterd waren.
Die konden het wel met een paar kaarsen af.

338
00:24:46,100 --> 00:24:54,570
Maar daarnaast was een huis, dat kwam
leeg. Nou. Toen hebben we de zaak bekeken.

339
00:24:54,570 --> 00:24:57,550
Nou, dat had wat voeten in de aarde hoor, voor
we die dames zover kregen hoor, althans m'n broer.

340
00:24:57,550 --> 00:25:00,840
Ja, kun je nagaan, die was die was al 30,
want ik was 17, zeventien en een half jaar.

341
00:25:00,840 --> 00:25:05,400
Want die dames, die hadden
een cruciale eh woning.

342
00:25:05,400 --> 00:25:07,710
Die hadden een woning
daar ja. Een huurwoning.

343
00:25:07,740 --> 00:25:09,900
Maar die? Want wat was
daar zo cruciaal aan?

344
00:25:09,900 --> 00:25:13,110
Waarom moesten die dames, waarom
moesten die perse, speciaal toestemming?

345
00:25:13,110 --> 00:25:15,700
Nou, die moesten toestemming geven
want wij moesten bij die kast.

346
00:25:15,700 --> 00:25:20,160
We moesten die woning betreden om in in in
die gangkast, die die kast te benaderen.

347
00:25:20,160 --> 00:25:23,180
Want hadden die een soort
centrale functie of?

348
00:25:23,180 --> 00:25:24,650
Nou?, Wat, die kast?

349
00:25:24,650 --> 00:25:27,280
Die dames hadden iets in huis wat
belangrijk was voor de hele buurt?

350
00:25:27,280 --> 00:25:33,600
Neeee. Nee nee die dames die die. Ja, ze
werkten allebei. En eh, die die woonden daar.

351
00:25:33,600 --> 00:25:38,100
Ouders waren overleden, waren
ongetrouwde dames en, ja, die moesten

352
00:25:38,100 --> 00:25:42,080
toestemming geven, omdat omdat
wij daar iets konden rommelen.

353
00:25:42,200 --> 00:25:44,810
Om spanning af te halen. Nou.

354
00:25:44,810 --> 00:25:46,550
Ik zei, "Nou wacht maar effe ik ga
wel effen naar boven en ik haal wel

355
00:25:46,550 --> 00:25:52,770
effe een meter op" Een voltmeter
opgehaald en ik heb de spanning gemeten.

356
00:25:52,770 --> 00:25:58,490
Ik zei: Zo en zo, dat zit goed". Nou,
en eh, ja wat gaan we nou verder doen.

357
00:25:58,490 --> 00:26:04,300
Nou ja en dan moet je wat uitkienen en zo en eh.
Nou dus eh. M'n broer die zag wel perspectieven.

358
00:26:04,300 --> 00:26:07,560
Die denkt, Nou fluiter, jij
komt wel aan de gang met je 220.

359
00:26:07,560 --> 00:26:12,550
Maar die dag, ja, ik ga nie,
niet alleen een voedingkie

360
00:26:12,550 --> 00:26:15,760
geven aan Greuter, ik wil
er zelf ook van profiteren.

361
00:26:16,420 --> 00:26:22,830
Nou, dat is eh inderdaad gebeurd.
Dus eh, wij hebben daar eh, spa.

362
00:26:22,830 --> 00:26:25,250
Maar ja, hoe haal je
daar spanning vanaf.

363
00:26:25,850 --> 00:26:29,210
Er zaten van die grote Goliath zekeringen zaten
er in en in zo'n zekering zit een smeltdraad.

364
00:26:31,610 --> 00:26:36,190
En die smeltdraad die heeft een verbinding
vanaf het middencontact via de schroefhuls

365
00:26:36,190 --> 00:26:40,602
naar de isolatie toe, naar jou toe en naar je
ouders toe en naar wie dan ook, weet je wel?

366
00:26:40,602 --> 00:26:43,377
Maar als je die smeltdraad
er nou uit haalt.

367
00:26:43,450 --> 00:26:48,894
Die haal je eruit, je gaat dat ding demonteren en
je zet dat dat hoedje aan de voorkant er weer op.

368
00:26:48,894 --> 00:26:51,595
Er zit wat zand zit
er in en dergelijke.

369
00:26:51,595 --> 00:26:56,624
Dan kan je die schroefpatroon
die kan je er weer indraaien

370
00:26:56,624 --> 00:26:59,770
en dan heb je geen verbinding
meer met met die huls.

371
00:26:59,770 --> 00:27:07,160
Mits je aan die bovenkant. Daar heb ik die gaten,
vanaf de bovenkant heb een gat erin geboord.

372
00:27:07,160 --> 00:27:12,700
Heb ik een snoer erin gemaakt, en die
heb aan de bovenkant heb ik dat, dat

373
00:27:12,700 --> 00:27:17,640
hoedje wat aan de voorkant zit, in de
zekering, die heb ik flink doorgesoldeerd.

374
00:27:17,790 --> 00:27:20,240
Dus op het moment dat ik
die zekering er in draai,

375
00:27:20,240 --> 00:27:24,300
haal ik spanning, 220 volt,
van m'n middencontact af.

376
00:27:24,460 --> 00:27:27,640
Maar jij krijgt geen voeding
omdat die ring, die wordt

377
00:27:27,640 --> 00:27:31,140
verbroken, is verbroken door
middel van die zilverdraad.

378
00:27:31,140 --> 00:27:36,390
Dat is die beveiliging die er in zit. En zo
zijn we op een gegeven moment aan de gang gegaan.

379
00:27:36,390 --> 00:27:41,660
Maar ja, dat heb je dan allemaal in je
hoofd, maar dat moet wel uitgevoerd worden.

380
00:27:41,660 --> 00:27:49,550
Voor dat het uitgevoerd wordt, dan sta je wel
een beetje raar te kijken, van ja, ja, ja Maar

381
00:27:49,550 --> 00:27:55,200
ja, die inzichten van mijn broer die gingen verder
op dat moment, als ik op jonge leeftijd had.

382
00:27:55,200 --> 00:27:59,020
Hij zei: "Ja, we kunnen dat nou
wel doen, maar op de eerste

383
00:27:59,020 --> 00:28:02,980
plaats moeten we ervan uit gaan
dat we goed verduisterd zijn.

384
00:28:02,980 --> 00:28:09,950
En niet zo half bakken, zoals Jan Piet en Klaas
verduisterd is". Die lieten dan maar een stuk zwart

385
00:28:09,950 --> 00:28:15,270
papier zakken en als je aan de zijkant bij buren
naar binnen keek dan kon je licht zien branden.

386
00:28:15,270 --> 00:28:17,705
En dat moest je niet hebben.

387
00:28:17,705 --> 00:28:22,639
Dus dat was op een gegeven moment wel een
voorbereiding, dat we daar de woningen die we spanning

388
00:28:22,640 --> 00:28:29,020
gaven, dat we daar dusdanig foedraaltjes maakten
van latjes op elkaar, dat als we dat rolgordijn.

389
00:28:29,020 --> 00:28:29,978
Ja, dat was een hoop werk.

390
00:28:29,978 --> 00:28:33,640
Dat als we die rolgordijn lieten zakken,
dat het hermetisch afgesloten was.

391
00:28:33,640 --> 00:28:39,600
En dat controleerden we natuurlijk ook, dat er licht
doorheen kwam. Nou, dat plan dat lag dan vast.

392
00:28:40,000 --> 00:28:43,840
Maar ja, dat was erbij, ja,
wij moeten uiteindelijk door

393
00:28:43,840 --> 00:28:47,120
de muren heen zodat naar de ene
kant als naar de ander kant.

394
00:28:47,120 --> 00:28:50,771
Dus we moeten toch een
paar mensen die in het blok

395
00:28:50,771 --> 00:28:54,980
woonden, die moeten we tippen,
wat er gebeuren gaat en zo.

396
00:28:54,980 --> 00:28:58,500
Nou, die zagen ook wel perspectief,
want die denken: "Nou, want wij

397
00:28:58,500 --> 00:29:04,080
willen ook wel een aansluiting
hebben en dergelijke." Maar goed, we

398
00:29:04,080 --> 00:29:08,163
konden, een aardig vermogen konden
we daar aftappen, uit die kast.

399
00:29:08,164 --> 00:29:15,800
Er zaten zekeringen van 35 ampere in. Nou
we konden, nou, zo veel kwam er niet uit.

400
00:29:15,800 --> 00:29:20,420
We konden zo'n ruim zevenen een half kilowatt
konden we eruit trekken, uit dat kabelgedeelte.

401
00:29:20,820 --> 00:29:22,639
Maar dat was helemaal
niet de bedoeling.

402
00:29:22,640 --> 00:29:26,340
En eh, toen hadden we die
mensen die hadden we verwittigd,

403
00:29:26,600 --> 00:29:29,410
gaatjes geboord en dat moest
allemaal met de hand gebeuren.

404
00:29:29,410 --> 00:29:33,780
Want we daar er hadden geen, geen spanning
meer en dergelijke, en kloppen en zo.

405
00:29:34,090 --> 00:29:35,930
Maar er moesten kabels
moesten er komen.

406
00:29:35,930 --> 00:29:39,750
Er moesten, ondergezekerd worden,
want je kan zo maar niet spanning

407
00:29:39,750 --> 00:29:43,230
weghalen en dan maar een voedingkie
naar een Jan Piet en Klaas.

408
00:29:43,290 --> 00:29:47,400
We moesten met zekeringkastjes, heb
ik een tekening van gemaakt, en met

409
00:29:47,400 --> 00:29:53,642
zekeringkastjes op een plank dat allemaal
gemonteerd en zo voor, enzovoort.

410
00:29:53,643 --> 00:29:57,790
En dat materiaal dat moest op de een of
ander manier allemaal voor de dag komen.

411
00:29:57,870 --> 00:29:59,662
Ja, had ik natuurlijk
wel een goeie bron.

412
00:29:59,662 --> 00:30:03,790
Want ik kon een hele hoop 'lenen'
als je begrijpt wat ik bedoel.

413
00:30:03,790 --> 00:30:09,410
En dat moest op slinkse wijze moest dat van het
bedrijf moest dat allemaal naar Noord komen.

414
00:30:10,150 --> 00:30:16,300
En eh, nou, als we dat dan allemaal zo'n beetje
voor elkaar hadden, dan konden we beginnen.

415
00:30:16,300 --> 00:30:22,120
Maar ja, dan ga je je toch wel afvragen: Waar
komt die spanning nou vandaan he?" Waar, waarom.

416
00:30:22,560 --> 00:30:26,440
't Bleek achteraf, we hadden 't voordeel,
onze directeur, dat was eh mijnheer

417
00:30:26,740 --> 00:30:31,660
Fontijn, was fabrieksdirecteur, die
woonde in een bungalow, pal achter ons.

418
00:30:31,660 --> 00:30:35,013
Je had hier 't Noord-Holland
kanaal lopen, hier had je een

419
00:30:35,013 --> 00:30:39,550
tennisveld, en hier hadden we een
flinke waranda, en hier woonden wij.

420
00:30:40,050 --> 00:30:44,380
En zo schuin aan de overkant had
mijnheer Fontijn die had een voeding.

421
00:30:44,380 --> 00:30:47,440
Die zat op een transformator
en die voedde kennelijk ook

422
00:30:47,440 --> 00:30:51,450
de kabels die naar die bewoningen
liepen, waar wij woonden.

423
00:30:51,640 --> 00:30:55,680
Maar hij mocht van de Wehrmacht, van de
Duitse Wehrmacht, mocht hij spanning naar,

424
00:30:55,840 --> 00:31:02,500
uit hoofde van zijn bedrijf, dat als er
wat loos was, he, in deze periode, dat hij

425
00:31:02,500 --> 00:31:09,530
gepakt kon worden, en dat hij van alle
voorzieningen, elektriciteit, kon benutten.

426
00:31:10,050 --> 00:31:14,780
En. Vandaar dat wij, bleek achteraf,
bleken wij dus spanning te houden.

427
00:31:14,780 --> 00:31:18,510
Maar ja, dat moest dus op deze slinkse
wijze moest dat afgetapt worden.

428
00:31:18,510 --> 00:31:22,120
En zo zijn we begonnen naar
Greuter van die zender.

429
00:31:22,840 --> 00:31:27,840
En toen, naar ons toe en
toen de buren daarnaast.

430
00:31:27,840 --> 00:31:32,830
En dat huis dat kwam leeg te staan, maar
dan, die mevrouw die ging naar Brabant toe.

431
00:31:33,280 --> 00:31:37,160
Met een dochter, was een Brabantse,
en die man die was te werk gesteld in

432
00:31:37,160 --> 00:31:42,580
Duitsland, die werkte bij de ADM bij 't
droogdok, die moest naar Duitsland toe.

433
00:31:42,580 --> 00:31:47,700
En eh, toen eh, had m'n broer, die woonde op
het Mosveld, z'n vrouw was in verwachting.

434
00:31:47,700 --> 00:31:53,908
Maar die had geen kolen meer. En net in die
winterse periode had die wel brandstof nodig.

435
00:31:53,908 --> 00:31:56,600
En toen eh, had hij gevraagd
of hij tijdelijk in die

436
00:31:56,600 --> 00:31:59,032
woning mocht van die mevrouw
die naar Brabant was gegaan.

437
00:31:59,032 --> 00:32:03,970
Toen hadden ze gezegd: "Onder een voorwaarde,
mits je maar radiotoestel inlevert,

438
00:32:03,970 --> 00:32:08,080
mits je maar koper inlevert?" Dat moest
allemaal noodgedwongen in geleverd worden.

439
00:32:08,080 --> 00:32:11,640
"Ja", zegt m'n broer, komt allemaal
voor elkaar". Er ging natuurlijk

440
00:32:13,740 --> 00:32:15,941
helemaal niks weg, er kwamen nog wel
twee twee twee radiotoestellen bij.

441
00:32:16,050 --> 00:32:21,206
Ik weet niet wat er allemaal kwam. We waren
grootverbruiker onderhand, buiten de meter om, he.

442
00:32:21,206 --> 00:32:24,580
Dat dat dat liep
allemaal, als een trein.

443
00:32:24,870 --> 00:32:30,630
Maar ja, de buren aan de andere kant die
wilden ook wel een aansluitinkje hebben.

444
00:32:30,630 --> 00:32:35,800
Nou, die hebben we toen een transformator
gegeven met een paar kleine lampjes, 12 volt.

445
00:32:36,120 --> 00:32:39,303
Die werden aan het armatuur opgehangen en dan
konden ze met een boek konden ze nog wat lezen.

446
00:32:39,304 --> 00:32:45,310
En daar hadden ze vrede mee, want eh, we brachten
het zo van, ja, dat kan niet, dat wordt te link.

447
00:32:45,310 --> 00:32:48,740
He? Dan gaan de zeker, de hoofdzekeringen
door, en al die flauwe kul meer.

448
00:32:48,740 --> 00:32:53,340
Dus zo zijn we eigenlijk
begonnen met dat spul.

449
00:32:53,340 --> 00:32:56,170
Ja, jullie hadden de hele winter, eh

450
00:32:56,170 --> 00:32:56,336
He?

451
00:32:56,336 --> 00:32:58,165
Jullie hadden de hele tijd licht.

452
00:32:58,165 --> 00:33:04,043
Ja. Licht, en ook. We hadden elektische kacheltjes
hadden we staan, diverse elektrische kacheltjes.

453
00:33:04,044 --> 00:33:07,953
Ik werd later nog te werk gesteld, want toen
kwam het bedrijf helemaal plat te liggen.

454
00:33:07,954 --> 00:33:13,719
En toen werden we te werk gesteld aan de centrale
keuken. Hadden ze storingsmonteurs nodig.

455
00:33:13,898 --> 00:33:17,082
Ze hadden daar allemaal elektrische
machines, roerijzers en dergelijke.

456
00:33:17,083 --> 00:33:20,125
Als daar een storing aan kwam,
kwam practisch nooit wat aan,

457
00:33:20,126 --> 00:33:24,129
zekeringetje door of wat dan ook,
dan moesten wij dat verholpen.

458
00:33:24,337 --> 00:33:25,552
Dus wat voedsel betreft.

459
00:33:25,553 --> 00:33:29,750
Hij die te werk gg werd gesteld, een jong
persoon, die zat wel goed aan zo'n keuken.

460
00:33:31,260 --> 00:33:34,524
En eh, nou goed, op gegeven
moment dan ging je naar huis

461
00:33:34,570 --> 00:33:37,710
toe en dan nam je weer een
emmer met bietenwater mee.

462
00:33:37,710 --> 00:33:40,861
En dat bietenwater werd weer op een stelletje
gezet en daar werd dan weer stroop van gemaakt.

463
00:33:41,100 --> 00:33:44,530
Dus dan werd er weer
een stelletje bij gezet.

464
00:33:44,800 --> 00:33:50,770
Maar daar stonden een paar radiotoestellen en radio
Oranje werd 's avonds uitgestuurd, uitgezonden.

465
00:33:51,010 --> 00:33:57,420
En dan kwam de bakker en de slager, en die kwam
luisteren en die kwam luisteren, weet je wel.

466
00:33:57,420 --> 00:34:01,040
Maar op 't laatst, ja, toen vond m'n
broer het toch een beetje link worden.

467
00:34:01,040 --> 00:34:05,710
Want hij zegt: "Ik moet die gasten niet
allemaal tegelijk hier naar boven hebben." Want.

468
00:34:05,910 --> 00:34:10,540
Je gaat je afvragen, die aan de
overkant, zou die wel te vertrouwen zijn.

469
00:34:10,540 --> 00:34:13,509
Zou die wel te vertrouwen zijn.
Nou dat liep allemaal wel goed af.

470
00:34:14,380 --> 00:34:22,700
En toen werd het zo gedaan dat ze met een
bepaalde tussentijd toch kwamen luisteren.

471
00:34:22,700 --> 00:34:26,320
Maar de ene kwam bij wijze van om half
acht en de andere kwam om 10 voor acht.

472
00:34:26,320 --> 00:34:33,190
En die kwam om 10 over achten, weet je wel? Dat
het niet, geen geen oploop werd, he? Van mensen.

473
00:34:33,750 --> 00:34:34,300
Ja.

474
00:34:34,300 --> 00:34:41,630
Maar eh, die verzetstoestand, dat ging nog
verder. Die zolder, waar ik je over had.

475
00:34:41,820 --> 00:34:44,650
Toen we spanning hadden en
waar diverse brandblaadjes

476
00:34:45,300 --> 00:34:49,094
ontwikkeld, of afgedruk
werden, enzovoort, enzovoort.

477
00:34:49,095 --> 00:34:55,090
Dat werd op een gegeven moment helmaal niet meer
gedaan, want er moest geoefend worden met wapens.

478
00:34:55,770 --> 00:34:58,490
En toen kwamen er wapens
kwamen te voorschijn.

479
00:34:58,490 --> 00:35:02,684
En m'n broer had int intussen al een
cursus gevolgd hoe die wapens werkten.

480
00:35:02,685 --> 00:35:11,820
En die ging op die zolderkamer met 4 of 5
man, ging hij wapens demonstreren en uitleggen.

481
00:35:11,820 --> 00:35:13,403
En al die flauwe kul meer.

482
00:35:13,403 --> 00:35:17,780
Zo dat m'n zuster, die komt 's avonds
koffie brengen, want die wist niet beter

483
00:35:17,780 --> 00:35:22,600
of haar broer die was daar met eh met
fotoartikelen en dergelijke bezig.

484
00:35:22,600 --> 00:35:27,060
Maar dat was was helemaal niet belangrijk
meer. Dit die wapens waren veel belangrijker.

485
00:35:27,060 --> 00:35:31,880
En die werden dan op die zolder
werden die allemaal gedemonstreerd.

486
00:35:31,880 --> 00:35:35,960
Dat ze kon daar niet binnenkomen
want hij had de deur vergrendeld, he?

487
00:35:35,960 --> 00:35:40,352
Want hij zei gewoon van: "Niet binnenkomen want
er komt licht bij. Ik moet dat niet hebben.

488
00:35:40,353 --> 00:35:43,970
Ik ben met fotografie, en zo bezig".
Zo liep dat allemaal door he?

489
00:35:43,970 --> 00:35:51,320
Tot dat eh, op een gegeven moment, ja,
de de oorlog afgelopen was, he? En eh.

490
00:35:51,320 --> 00:35:53,940
Toen moesten we natuurlijk
als de donder zorgen dat die

491
00:35:53,940 --> 00:35:57,620
zaken, weer verbroken werd,
althans in die woningen daar.

492
00:35:57,620 --> 00:36:02,080
Maar er is nooit nooit wat aan de hand
geweest, nee. 't Is altijd goed verlopen.

493
00:36:02,080 --> 00:36:11,240
En, ze hadden die Engelse zender daar, dus
contact en dergelijke. Ging ook allemaal goed. Ja.

494
00:36:11,240 --> 00:36:12,650
Vond u dat spannend?

495
00:36:12,650 --> 00:36:16,490
Ja ik vond het reuzespannend,
reuzespannend. Eem.

496
00:36:16,490 --> 00:36:16,700
Maar ook angstig?

497
00:36:16,700 --> 00:36:20,970
De spanning. Nou angstig. De angst de de
de de grootste angst bekroop m'n moeder.

498
00:36:20,970 --> 00:36:26,739
Want m'n vader was vrij nuchter, ten
opzichte van de van de jongens ook. En eh.

499
00:36:26,740 --> 00:36:35,570
Kijk een periode dat de bevrijding kwam
en toen, ja toen dat kwam de ellende.

500
00:36:35,570 --> 00:36:37,800
Toen werden de meisjes die
eigenlijk omgang hadden

501
00:36:37,800 --> 00:36:39,760
met die Duitsers en zo, die
werden te pakken genomen.

502
00:36:39,760 --> 00:36:45,833
En als ze de kans kregen dan werden die van
haren ontdaan, kaal geschoren en zo voort.

503
00:36:45,833 --> 00:36:47,140
Dat was vreselijk en lijk.

504
00:36:47,140 --> 00:36:49,250
En toen kwam op een gegeven
moment, toen stonden m'n broer

505
00:36:49,250 --> 00:36:52,878
die stond er ook bij te
kijken en die keurde dat af.

506
00:36:52,878 --> 00:36:55,664
Hij zegt: "Nee dat is dat is geen opstelling,
die jullie doen, Dat moet je, da dat

507
00:36:55,665 --> 00:37:01,656
kan niet goed gaan, dat kan niet goed
gaan". En toen is er iemand uit de buurt die

508
00:37:01,656 --> 00:37:06,148
omgang had met eh, een van die Duitsers die
heb dat aanhangig gemaakt en toen kwamen

509
00:37:06,149 --> 00:37:14,050
er een stelletje Duitsers, (gebaar) lekker
gez, gezopen te hebben met revolvers.

510
00:37:14,050 --> 00:37:19,070
Die kwamen die straat in en die die zeiden: "Ja
je moet bij Ridder wezen, bij Ridder wezen.

511
00:37:19,070 --> 00:37:20,550
Ja, ja Ridder.

512
00:37:20,550 --> 00:37:25,122
Die woont daar". Want m'n broer die woonde tijdelijk
in dat huis van die mevrouw die in Brabant zat.

513
00:37:26,840 --> 00:37:32,960
En eh, m'n schoonzuster, die had een Duitse
moeder getrouwd, of die had een Duitse moeder.

514
00:37:33,750 --> 00:37:37,860
En eh. Die sprak ja, die sprak
altijd, ja, een aardig mondje Duits.

515
00:37:37,860 --> 00:37:41,700
Maar m'n broer zat intussen
daar in die schuilkelder, want

516
00:37:41,700 --> 00:37:43,009
die was bang dat hij te pakken
genomen werd natuurlijk.

517
00:37:43,010 --> 00:37:45,140
Dus die lag al onder de vloer.

518
00:37:45,430 --> 00:37:48,344
M'n schoonzuster gaat naar
beneden en die zegt op een gegeven

519
00:37:48,344 --> 00:37:51,340
moment: "Ja, moet je luisteren,
eh, hier woont geen Ridder.

520
00:37:51,340 --> 00:37:57,000
Kijk maar, Korte staat er op de deur. Korte".
En dat werd geloofd, he. Dat werd geloofd.

521
00:37:57,460 --> 00:37:59,390
Die dachten zeker, "Nou dan
zijn we belazerd", dachten die

522
00:37:59,390 --> 00:38:03,990
Duitsers zeker, Dus we gaan maar
weg". Nou, die zijn weggegaan.

523
00:38:04,570 --> 00:38:07,800
Maar ja, voordat het voordat de
deur open gedaan werd, hadden ze de

524
00:38:07,800 --> 00:38:11,890
deur al ingetrapt, met die grote
laarzen die die gasten an der droegen.

525
00:38:11,890 --> 00:38:15,410
En toen stond m'n schoonzuster die
stond net beneden en die deed nog zeer

526
00:38:15,410 --> 00:38:20,130
verontwaardigd van, zo iets van van "Wat halen
jullie nou an" in het Duits weet je wel.

527
00:38:20,130 --> 00:38:23,140
Godverdorie nog an toe, hoe
kan je m'n deur nou intrappen?

528
00:38:23,140 --> 00:38:25,600
Wie zoeken jullie dan?" "Ja,
ja, Ridder?" "Ja, die woont

529
00:38:25,600 --> 00:38:29,650
hier niet, hiero, Korte,
Korte." En toen dreven ze af.

530
00:38:30,560 --> 00:38:39,800
Maar eh. Ja, dat was het verhaal van de van
de spanning aftrekken via klandestiene weg.

531
00:38:39,950 --> 00:38:44,670
Ik wil nog eh, naar een andere
gebeurtenis. 't Bombardement, eh,

532
00:38:45,030 --> 00:38:45,720
De Ritakerk.

533
00:38:45,720 --> 00:38:51,667
Ritakerk en. Want daar eh was eem, u niet,
bij. Maar kunt u daar eens over vertellen?

534
00:38:51,410 --> 00:39:00,260
Ja. Het was eh, 17 juli '43. We hadden net een
boterham gegeten en eh. Het luchtalarm ging af.

535
00:39:00,690 --> 00:39:08,180
Was ongeveer een kwartier, tien minuten voor
negenen en we hoorden een hoop gezoem, gezoem.

536
00:39:08,720 --> 00:39:15,573
En we dachten dat we iets zagen. 't Was
prachtig weer, 't was mooie heldere lucht. En eh.

537
00:39:15,573 --> 00:39:18,910
We hoorden, wa-waren
een paar klappen, en eh.

538
00:39:18,910 --> 00:39:23,570
Ja, op een gegeven moment toen kwam er eentje
an en die zei: "Noord. Heel Noord legt plat.

539
00:39:23,570 --> 00:39:26,619
Heel Noord ligt plat".
Oh, nou, wat nou.

540
00:39:26,620 --> 00:39:31,680
Nou toen kregen wij toestemming van
de bedrijfleiding dat al degenen die

541
00:39:31,680 --> 00:39:37,030
werkzaam was op dat bedrijf en in Noord
woondachtig was, die kon afzwaaien.

542
00:39:37,110 --> 00:39:38,572
Het zij per fiets of hoe dan ook?

543
00:39:38,700 --> 00:39:42,850
"Ga maar naar huis toe". En eh, kijk
maar wat je daar eh, te doen staat.

544
00:39:42,850 --> 00:39:46,390
En dus u was op uw
werk, op uw stageplek?

545
00:39:46,650 --> 00:39:50,850
Ja, ik was, was, was eh, op op
Noord, op op de stageplek, ja.

546
00:39:50,850 --> 00:39:52,390
Bij de elektriciteitscentrale?

547
00:39:52,390 --> 00:39:55,630
Ja, op die centrale. De wij gingen
de Papaverweg af, nou toen kwamen we.

548
00:39:55,630 --> 00:40:01,670
We konden de Hagedoornweg niet op, de
Hagedoornweg, da w, die was al geasfalteerd.

549
00:40:01,670 --> 00:40:07,690
Nou, dat asfalt, da dat hele
materiaal dat lag op op zo'n hoogte.

550
00:40:07,690 --> 00:40:12,810
Da was ook een krater, was ook een krater, was
ook een bom gevallen. Toevallig op dat wegdek.

551
00:40:12,810 --> 00:40:18,130
Der waren veel ruiten en dergelijke,
maar niet, daar op op de woningen.

552
00:40:18,540 --> 00:40:22,160
En toen hebben we de fiets op moeten pakken.
Daar moesten we omheen of deroverheen.

553
00:40:22,160 --> 00:40:25,609
En toen kwamen we langs de Ritakerk. Jemig, joh,
kijk nou eens effetjes, kijk nou eens effetjes.

554
00:40:25,610 --> 00:40:32,057
En eh, toen kwamen we
derlangs en eh. Ja, ja.

555
00:40:32,058 --> 00:40:36,870
Nou, een hoop mensen, waren
daar bezig, puin ruimen, en eh.

556
00:40:36,870 --> 00:40:40,326
We zagen die nonnen, dus die liepen daar
rond want dat klooster dat lag er pal naast.

557
00:40:40,327 --> 00:40:44,700
En toen gegeven moment toen kwam
er iemand langs en die zegt: "Zeg je

558
00:40:44,700 --> 00:40:48,820
moeder, je moeder zat in die kerk".
"Ja, ja, waar is die?" "Ja, ja,

559
00:40:48,820 --> 00:40:51,180
weten we niet, ja". Dus je maakt je
meteen bezorgd over je eigen moeder.

560
00:40:51,180 --> 00:40:56,113
En toe z, ik zeg dan ga ik
maar eerst even naar huis toe.

561
00:40:56,113 --> 00:41:02,145
En toen liep ik op de brug van het Noord-Hollands
kanaal, over die brug heen, en toen liep ze daar.

562
00:41:02,145 --> 00:41:03,474
En toen zag ik haar lopen.

563
00:41:03,474 --> 00:41:08,620
Haar zwarte mantel aan, van dat donkere
haar, onder het puin en dergelijke.

564
00:41:08,730 --> 00:41:13,910
En m'n moeder, die, ja, die denkt te:
"Waar kom jij nou vandaan? Je werkte toch?

565
00:41:13,910 --> 00:41:16,953
Jij je zat toch niet in de
kerk en dergelijke?" Nou ja,

566
00:41:16,954 --> 00:41:19,670
toen werd ze, ben ik zo naar
huis gesukkeld en dergelijke.

567
00:41:19,670 --> 00:41:26,960
Nou in de straat, alle ruiten waren
kapot, enzovoort, enzovoort. En eh.

568
00:41:26,960 --> 00:41:30,480
Nou ja, stoel van beneden gehaald.

569
00:41:30,480 --> 00:41:35,173
We woonden op een bovenhuis, stoel naar
beneden gehaald, stoel neergezet, en eh.

570
00:41:35,173 --> 00:41:39,240
Nou ja, een beetje met eh kalmerend
middel en dergelijke. En eh.

571
00:41:39,240 --> 00:41:40,040
Uw moeder was eh?

572
00:41:40,040 --> 00:41:40,245
He?

573
00:41:40,245 --> 00:41:43,320
Want eh hoe, hoe, hoe
gedroeg uw moeder zich?

574
00:41:43,320 --> 00:41:48,360
Nou, erg, erg nerveus want eh, ze moesten ze
moesten wat eh wat 't trillen betreft moest

575
00:41:48,360 --> 00:41:53,570
ze met veteraan, met eh valeriaan moest ze
een beetje bijgebracht worden en dergelijke.

576
00:41:54,000 --> 00:41:57,970
En eh. Maar ja, goed eh.

577
00:41:57,970 --> 00:42:00,690
M'n zuster die was eh, die
was thuis, die werkte thuis,

578
00:42:00,690 --> 00:42:03,696
die was niet eh niet in de
huishouding, ja thuis was ze.

579
00:42:03,696 --> 00:42:09,140
Had geen werkkring. En die eh die heb
haar een beetje tot rust gebracht.

580
00:42:09,140 --> 00:42:13,858
Maar ja, wat moest ik daar verder doen? Ik
eh, ben meteen teruggegaan naar de kerk en eh.

581
00:42:13,858 --> 00:42:19,280
Wat 't e, allerlei hand- en spandiensten,
wat er maar gebeuren moest. Dus eh.

582
00:42:19,280 --> 00:42:23,460
Wij hebben dat hele spulletje dat
hebben we daar zien liggen. En eh.

583
00:42:23,460 --> 00:42:25,632
Dodelijke mensen bevrijd die
onder het puin lagen. En eh.

584
00:42:25,780 --> 00:42:33,200
Zo is de dag zo'n beetje verlopen
tot 's avonds laat aan toe?

585
00:42:34,130 --> 00:42:40,170
En toen zijn we, eh, 's avonds zijn we nog
naar een andere plek gegaan om de kerk heen.

586
00:42:40,740 --> 00:42:45,330
Daar waren nieuwe huisjes. Die
lagen ook helemaal in puin.

587
00:42:45,330 --> 00:42:48,209
En m'n broer, kan ik me nog herinneren,
die had een trekzaag thuis, die had een

588
00:42:48,210 --> 00:42:53,340
trekzaag opgehaald om het nodige aan hout
wat in de weg lag, om dat op te ruimen.

589
00:42:53,340 --> 00:42:57,064
En toen zat daar een man,
die eh, was werkzaam op de

590
00:42:57,065 --> 00:43:00,190
fabriek op de Meeuwenlaan, en
die zat in die schuilkelder.

591
00:43:00,590 --> 00:43:04,820
En die was door z'n, door z'n eige, ze z
door z'n eigen puin van z'n eigen woning

592
00:43:04,820 --> 00:43:08,960
was hij eigenlijk daar onder die grond
was hij daar eh, zo'n beetje vergrendeld.

593
00:43:08,960 --> 00:43:12,470
Dus dat moest allemaal ontruimd worden.
Hebben we die man nog ontruimd.

594
00:43:13,230 --> 00:43:17,570
En eh, Nou, daar is het zo'n beetje
mee gebleven wat de kerk betreft.

595
00:43:17,570 --> 00:43:24,380
Maar ja, dat ging zo tot z, de vogende dag ging dat
gewoon door. Zijn we daar weer naar toe gegaan.

596
00:43:24,380 --> 00:43:25,600
En eh.

597
00:43:25,600 --> 00:43:31,156
Nou, toen ben ik fatsoenheidshalve maar weer terug
gegaan naar de fabriek om me weer te melden.

598
00:43:31,190 --> 00:43:31,794
En eh.

599
00:43:31,794 --> 00:43:35,840
Nou ja, ja, toen zei m'n baas:
"Nou ja, voor zo ver het nodig

600
00:43:35,840 --> 00:43:38,920
is". Wat ik je nou vertelde,
dat had ik hem dan ook verteld.

601
00:43:39,060 --> 00:43:43,490
Hij zei: "Nou ja, hij zegt: "Moet je
luisteren, hij zegt, blijf deze week nou thuis.

602
00:43:43,490 --> 00:43:48,620
Voor zo ver het nodige wat je kan doen, doe dat
dan. Maar dan zie ik je maandag wel weer terug.

603
00:43:48,700 --> 00:43:55,820
En zo zijn de dagen verlopen tot dat de nieuwe week
weer aankwam en dan kon je weer aan de gang he?

604
00:43:55,820 --> 00:44:01,107
Maar dat zeg ik, ik zat niet in die kerk.
Een vriend van me, die zat er wel in.

605
00:44:01,108 --> 00:44:02,340
Die liep ook op die brug.

606
00:44:02,340 --> 00:44:05,054
Hij zegt: "Je moeder loopt aan
de overkant" Ik zeg: "Ja, die heb

607
00:44:05,220 --> 00:44:09,524
ik al gezien, eh, Anton". Maar ja,
die za die zat ook in die kerk.

608
00:44:09,525 --> 00:44:14,820
Maar die zat die zat op de Mulo, en
eh, ja, al die Muloklanten, jongens

609
00:44:14,820 --> 00:44:27,200
en meisjes, vanwege het 25-jarig
bestaan, werd daar een dienst gehouden.

610
00:44:27,200 --> 00:44:28,842
Geluidsinstallatie was er aangebracht,
kado, enzovoort, enzovoort.

611
00:44:28,843 --> 00:44:29,040
(schraapt keel). Ja dat was
zo'n beetje de Ritakerk.

612
00:44:29,040 --> 00:44:31,390
Want u heeft dan een
heleboel gezien? Toen u

613
00:44:31,390 --> 00:44:31,540
Ja.

614
00:44:31,540 --> 00:44:32,640
daar heen ging om eh, en begon

615
00:44:32,640 --> 00:44:33,610
Om te helpen.

616
00:44:33,610 --> 00:44:34,660
om mensen te helpen?

617
00:44:34,660 --> 00:44:35,600
Jawel. Jawel.

618
00:44:35,600 --> 00:44:40,480
Kunt u dat eens wat beschrijven wat u daar
allemaal meemaakte, want dat was nogal wat?

619
00:44:40,480 --> 00:44:46,710
Nou ik eh, dat achtergedeelte van dat koor,
dat dat was deels was dat weggeslagen.

620
00:44:47,180 --> 00:44:51,240
En daar waren, ja daar waren wel
enkele figuren, dat hoorden we achteraf,

621
00:44:51,240 --> 00:44:58,490
die hebben kans gezien, gezien hun
leeftijd om daar eh, van af te springen.

622
00:44:58,870 --> 00:45:02,630
En eh, ja, daar zijn er verschillende en
die hebben daar wel wat van overgehouden.

623
00:45:02,970 --> 00:45:06,260
Een slepend been of een
hoge schoen en dergelijke.

624
00:45:06,630 --> 00:45:10,740
Maar daar waren daar wel jonge,
jonge, jongelui jonge misdienaars.

625
00:45:10,740 --> 00:45:13,310
Daar was die Sablerolle
die was daar ook bij.

626
00:45:13,310 --> 00:45:16,927
Die broer van de, van die
Sablerolle waar je geweest bent he?

627
00:45:16,927 --> 00:45:22,990
Die is toen het slachtoffer geworden,
die was al. Was die niet overleden?

628
00:45:22,990 --> 00:45:25,160
Nou, die die was eh,

629
00:45:25,160 --> 00:45:26,300
Gewond?

630
00:45:26,300 --> 00:45:27,280
Die was er niet.

631
00:45:27,280 --> 00:45:28,010
Wat?

632
00:45:28,010 --> 00:45:30,670
Die was er zelf niet.
Die was bij Jamin.

633
00:45:30,670 --> 00:45:32,929
Oh die, ja die was bij bij Jamin.

634
00:45:32,930 --> 00:45:33,705
In de rij voor suiker.

635
00:45:33,705 --> 00:45:34,409
Bij Jamin, ja. Maar.

636
00:45:34,440 --> 00:45:36,020
Dat vertelde ik u net.

637
00:45:36,020 --> 00:45:41,320
Jaaahjaa, inderdaad ja. Die was bij Jamin.
Maar daar was er eentje van Van Amsterdam.

638
00:45:41,320 --> 00:45:46,030
Dat was nog familie van m'n vrouw's
kant, een jongen, die was een koorzanger.

639
00:45:46,030 --> 00:45:49,190
Die was er ook afgeslagen. Die
was, die was dood, meen ik.

640
00:45:49,190 --> 00:45:53,720
Hebt u daar ook, heeft u ook
slachtoffers echt gezien of aangeraakt of

641
00:45:53,720 --> 00:45:55,870
Nou dat niet, dat niet, dat niet.

642
00:45:55,870 --> 00:45:56,240
Want wat

643
00:45:56,240 --> 00:46:01,510
Ik heb ze wel, ik heb ze wel weg
zien brengen, gedekt met een laken.

644
00:46:01,510 --> 00:46:06,170
Maar de de mensen nie, de
personen heb ik niet gezien. Nee.

645
00:46:06,170 --> 00:46:10,470
Die gingen allemaal naar de Zuiderkerk toe, he?
En daar werden ze allemaal eh, ondergebracht.

646
00:46:10,470 --> 00:46:16,290
Dat was voor u dan toch wel eh, heel wat als
zestienjarige, eh nee, negentienjarige jongen, dat.

647
00:46:16,290 --> 00:46:16,689
Zeventien, achttien jaar, ja. Jaaa-aa, der
gaat wel, daar gaat wel wat door je heen he?

648
00:46:16,690 --> 00:46:17,980
Der gaat wel wat door je heen.

649
00:46:17,980 --> 00:46:26,980
'tWas waarschijnlijk voor 't
eerst van uw leven zo iets eh?

650
00:46:26,980 --> 00:46:30,460
Dat je zoiets meemaakt,
he? Ja, ja ja ja.

651
00:46:30,460 --> 00:46:33,289
Ja, je zag natuurlijk wel eens
ongelukken op de weg en wat dan ook.

652
00:46:33,290 --> 00:46:35,480
Maar zo eh, met dodelijke afloop.

653
00:46:37,590 --> 00:46:42,110
Maar eh, 's avonds, de eh, die enige
dagen daarna toen zijn we daar eh, ja,

654
00:46:42,110 --> 00:46:46,720
voor zover dat mogelijk was, hebben
we dat dak dat hebben we beklommen.

655
00:46:47,290 --> 00:46:48,650
Met een man of vier, vijf.

656
00:46:48,650 --> 00:46:53,430
Om al die dakpannen, voor zover er nog
dakpannen heel waren, om die allemaal

657
00:46:53,430 --> 00:46:57,540
te behouden en die werden stuk voor
stuk allemaal opgestapeld voor wij

658
00:46:57,540 --> 00:47:01,228
eventuele herbouw, dat als het zo ver
kwam dat je die weer kon gebruiken.

659
00:47:02,700 --> 00:47:03,620
Ja.

660
00:47:03,620 --> 00:47:10,300
Heeft uw moeder thuis nog
vertelt, later, toen ze.

661
00:47:10,470 --> 00:47:14,690
Heeft ze nog wat vertelt over wat
zij heeft meegemaakt in die kerk?

662
00:47:14,690 --> 00:47:17,950
Eeh. Het enige wat ze vertelt heb.

663
00:47:17,950 --> 00:47:24,110
Ze z, een, ze zat re, ze zat heel
gunstig zat ze, waar net geen bom viel.

664
00:47:24,690 --> 00:47:31,610
Dat eh, wat ze meegemaakt had, dat was een een
een stofwolk waar je amper door heen kon kijken.

665
00:47:32,420 --> 00:47:37,130
En eh. Ja, je deed maar een poging om
te slikken en te spugen en dergelijke.

666
00:47:37,360 --> 00:47:41,750
En eh, toen is ze door iemand. Wie
het geweest is weet ik niet", zegt ze.

667
00:47:41,750 --> 00:47:44,980
"Ben ik uit die bank ben
ik gehaald", zegt ze.

668
00:47:45,090 --> 00:47:49,900
"En ik ben naar buiten geleid". En
toe is ze kennelijk toch op eigen,

669
00:47:49,900 --> 00:47:54,170
eigenhandig op eigen benen is ze toch
op die br, die brug terecht gekomen.

670
00:47:54,390 --> 00:47:59,670
En later als ze, ik als begeleider
heb haar naar haar woning gebracht.

671
00:48:00,150 --> 00:48:03,602
Maar voor de rest eh, weet ze dan, heb ze
er nooit meer wat van geweten, nee, nee. Ja.

672
00:48:03,602 --> 00:48:24,170
(In gedachten, Bombardement. Dat hoop je
van je leven nooit meer mee te maken, he?

673
00:48:24,171 --> 00:48:25,138
Godverdorie nog an toe.

674
00:48:25,138 --> 00:48:28,160
En later hebben we natuurlijk dat
bombardement los van de kerk,

675
00:48:28,160 --> 00:48:31,170
hebben we dat natuurlijk nog
een keer meegemaakt, met Fokker.

676
00:48:31,340 --> 00:48:33,510
Vijfentwintig. Juli.

677
00:48:33,510 --> 00:48:39,210
Hebben we een tweede bombardement gehad
he? En dat was pal naast de centrale.

678
00:48:39,650 --> 00:48:46,380
Maar dat was toen de bedoeling, meen ik, dat
ze da dat dat de de de opzet was om de centrale.

679
00:48:46,380 --> 00:48:48,940
Maar daar heeft men
helemaal van af gezien.

680
00:48:48,990 --> 00:48:59,798
Gelukkig maar want dat had helemaal een toestand
geworden. Maar, voor de rest is die kerk, ja.

681
00:48:59,798 --> 00:49:07,800
Ik bedoel, hoe ging dat eh? Er waren genoeg
vrijwilligers die daar eh, geen werkkring hadden. He?

682
00:49:07,800 --> 00:49:14,120
Die waren er natuurlijk ook. En die hebben
daar het nodige gedaan wat gedaan moest worden.

683
00:49:14,360 --> 00:49:17,980
Ja, van alles was in aktie. Politie,
brandweer, enzovoort, enzovoort.

684
00:49:17,980 --> 00:49:23,700
En het was niet alleen
natuurlijk de de kerk, he?

685
00:49:23,700 --> 00:49:29,120
De omliggende gemeente, de Heimansweg en
dergelijke, dat was ook behoorlijk geraakt.

686
00:49:29,570 --> 00:49:35,320
En dan de school, op de Buiksloterweg, daar
lag de Kriegsmarine lag daarin, Duitse Marine.

687
00:49:35,680 --> 00:49:42,000
En ja, die waren daar ook uitgeslagen. Die lagen
aan de dijk, gew, wel of niet gewond en dergelijke.

688
00:49:42,540 --> 00:49:45,473
Veel Duitsers waren erbij en zo.

689
00:49:45,474 --> 00:49:48,323
Maar bij die kerk, daar kwam
geen Duitser aan te pas, die eh

690
00:49:48,323 --> 00:49:50,997
(schudt hee), werd allemaal
door eh eigen mensen werd dat eh.

691
00:49:50,998 --> 00:49:55,000
Wat ik nog wel weet dat er
een man was, een machinist

692
00:49:55,000 --> 00:49:57,290
van de spoorwegen, diens
vrouw zat ook in de kerk.

693
00:49:57,290 --> 00:49:59,320
Die was vierenveertig jaar.

694
00:50:01,030 --> 00:50:06,260
Ik ik heb die man geloof ik die kerk wel wel
wel 20 30 keer die kerk in en uit zien lopen.

695
00:50:06,610 --> 00:50:09,580
Want ze waren aant, aan
't puin ruimen en in de

696
00:50:09,580 --> 00:50:12,920
veronderstelling dat z'n vrouw
toch nog levend voor de dag kwam.

697
00:50:12,920 --> 00:50:17,493
Z'n vrouw is inderdaad voor de dag
gekomen, maar ze was reeds overleden, hoor.

698
00:50:17,493 --> 00:50:21,170
Dus eh, die kon naar huis gaan
met het nare bericht van eh.

699
00:50:21,170 --> 00:50:26,650
Elk moment als hij die straat inkwam, dan was er
natuurlijk interesse van de medebewoners. Zeg?

700
00:50:26,650 --> 00:50:32,810
Hoe is 't, eh? Meneer Kokkelkoren? Nog wat gevonden?
Nou nee, nee. Die man die bleef maar janken.

701
00:50:32,810 --> 00:50:36,110
Want eh, naar de kerk gaan
en terug gaan, en zo voort.

702
00:50:36,110 --> 00:50:39,140
Tot dat hij het bericht hoorde dat
er niks meer, eh, aan te doen was. Ja.

703
00:50:39,140 --> 00:50:48,532
Camera loopt.

704
00:50:48,532 --> 00:51:28,990
U had natuurlijk op een gegeven
moment geen stroom meer.

705
00:51:28,990 --> 00:51:29,450
Nee.

706
00:51:29,450 --> 00:51:32,470
In de in de eh in de oorlog.

707
00:51:32,470 --> 00:51:32,714
Nee.

708
00:51:32,714 --> 00:51:34,102
Hoe was dat bij jullie?

709
00:51:34,120 --> 00:51:38,320
Wij hadden wel. Vanwege die
eh, klandestiene aftakking he?

710
00:51:38,320 --> 00:51:39,530
Kunt u daar eens over vertellen?

711
00:51:39,530 --> 00:51:40,410
Eh.

712
00:51:40,410 --> 00:51:44,650
Nou, ja die kabel, wat ik wat ik
zo juist zei, die eh kwam van dat

713
00:51:44,650 --> 00:51:52,895
eh, van dat punt uit, bij die dames,
via de buren boven, naar ons toe.

714
00:51:52,895 --> 00:52:01,580
Dus daar kreeg je een aftakking, beveiligd. En
daar hadden wij, eh, ja, twee radio's staan.

715
00:52:01,580 --> 00:52:04,580
Kunt u het eens uitleggen
vanaf 't punt dat, he?

716
00:52:04,580 --> 00:52:12,210
Er was op een gegeven moment, eeeh, wa-was
er dus ergens iets aan de verdeelkast. Of?

717
00:52:12,210 --> 00:52:15,050
Kunt u dat nog eens
een keer uitleggen?

718
00:52:15,050 --> 00:52:15,470
Eeeh. Nou?

719
00:52:15,470 --> 00:52:19,560
Dat dat? Waarom was er geen stroo, of hoe zat het
dat er geen stroom meer was en hoe konden jullie

720
00:52:19,790 --> 00:52:22,270
En waar, waarom was er
stroom nodig? Is dat?

721
00:52:22,270 --> 00:52:26,450
Nou, wij hadden, om te beginnen hadden wij stroom
nodig voor diedie al. Ten eerste voor die zender.

722
00:52:26,450 --> 00:52:28,070
Dat was belangrijk.

723
00:52:28,380 --> 00:52:32,826
En dan daarbij hadden we stroom
nodig omdat mijn broer daar op die

724
00:52:32,860 --> 00:52:39,360
zolder met eh, verlichting, met die
klandestiene verlichting, oefeningen

725
00:52:39,360 --> 00:52:44,490
wilde voortzetten als ondergrondse
met wapens en al die dingen meer.

726
00:52:45,130 --> 00:52:49,390
En eh, wij hadden er natuurlijk
zelf ook prof profijt van.

727
00:52:49,390 --> 00:52:54,280
Wat die zender betreft of wat
die eh Radio Oranje betrof. He?

728
00:52:54,290 --> 00:53:00,060
En we konden eh, ja we konden nog meer.
Kijk, m'n vader die zat in de expeditie.

729
00:53:00,060 --> 00:53:03,990
Die kwam met de beurtschippers
en dergelijke in aanraking.

730
00:53:03,990 --> 00:53:09,281
Die konden aardappelen leveren, die konden tarwe
leveren, die konden rogge leveren en dergelijke.

731
00:53:09,281 --> 00:53:15,110
Toe hebbe m'n broer die heb een paar van die
stenen gekocht en die heb zelf een molen gemaakt.

732
00:53:15,110 --> 00:53:18,030
Dus die molen moest ook
elektrisch aangesloten worden.

733
00:53:18,030 --> 00:53:22,970
En daar werd mee gemalen en dan werd er weer brood
van gebakken. Elektrisch, langs elektrische weg.

734
00:53:22,970 --> 00:53:23,030
Ja.

735
00:53:23,030 --> 00:53:23,090
En.

736
00:53:23,430 --> 00:53:28,080
Maar er was dus geen stroom?

737
00:53:28,770 --> 00:53:29,100
He?

738
00:53:29,100 --> 00:53:31,176
Maar er was dus. In
principe was er geen stroom?

739
00:53:31,370 --> 00:53:32,840
Nee, maar wij hadden dat klandes.

740
00:53:32,840 --> 00:53:37,510
Ja, we had, wij hadden het toch
toch toch te pakken zien te krijgen.

741
00:53:37,510 --> 00:53:38,460
En hoe?

742
00:53:38,460 --> 00:53:45,789
Langs illegale. Ja, langs illegale wijze door
die aftakking te maken. Door die. Van die kast.

743
00:53:45,980 --> 00:53:50,780
Ok. Kunt u dat eens vertellen, over die
aftakking? Hoe eh heeft u dat gedaan?

744
00:53:50,780 --> 00:53:57,140
Nou ja, wij eh. Wij hadden die eh, die die zekeringen
die had ik op een gegeven moment bemachtigd.

745
00:53:57,140 --> 00:54:04,190
En die had ik uitgeboord en had ik eh
voldoende dikte snoer in ge, in gemaakt.

746
00:54:04,330 --> 00:54:09,890
En gesoldeerd, zodanig dat ik een een
een middenaftakking waar spanning

747
00:54:09,890 --> 00:54:18,880
op stond, 220 Volt, dat ik dat kon
aansluiten via een zekeringkast.

748
00:54:20,560 --> 00:54:26,330
En vanuit die zekeringkast ging ik weer verder naar
een onderverdeling naar een andere zekeringkast.

749
00:54:26,330 --> 00:54:29,423
Althans meerdere zekeringkasten
die ik op een plank gemaakt had.

750
00:54:29,760 --> 00:54:38,240
En, dan was de ene voeding die was voor ons,
en de andere voeding die was voor eh Otten.

751
00:54:38,910 --> 00:54:43,230
En er moest uiteindelijk beneden een
voeding gemaakt worden voor die dames.

752
00:54:44,140 --> 00:54:49,280
Want die dames, ja, die wilden toch
wel gebruik maken van wat verlichting.

753
00:54:49,780 --> 00:54:55,170
Nadat alles goed verduisterd
was, enzovoort, enzovoort. Maar.

754
00:54:55,520 --> 00:54:58,410
We hebben, e, toen wel een
keertje moeilijkheden gehad

755
00:54:58,410 --> 00:55:01,060
dat de mensen eigenlijk
te veel gingen verbruiken.

756
00:55:01,090 --> 00:55:05,760
Dat er een zekering doorging. En toen
dacht iedereen dat er sluiting was.

757
00:55:05,761 --> 00:55:09,260
Nou er was geen sluiting, dat was
gewoon overbelasting. Want de mens.

758
00:55:09,260 --> 00:55:13,470
Wij zeiden op een gegeven moment: "Je mag
niet meer gebruiken als een of twee lampjes.

759
00:55:13,690 --> 00:55:16,220
En op z'n hoogst een klein
elektrisch kacheltje.

760
00:55:16,330 --> 00:55:20,570
Maar ga er nou niet meer op
aansluiten." Want de aansluitingen,

761
00:55:20,570 --> 00:55:25,220
die wij maakten die gingen
helemaal buiten de installatie om.

762
00:55:25,610 --> 00:55:28,760
Want kijk, in een huisinstallatie
doe je een schakelaar

763
00:55:28,760 --> 00:55:32,320
om, hetzij hier of daar,
en je licht gaat branden.

764
00:55:32,420 --> 00:55:35,810
Maar wij hadden de hele
installatie, daar, hadden

765
00:55:35,810 --> 00:55:37,810
we kortgesloten, willen we
niks mee te maken hebben.

766
00:55:37,810 --> 00:55:41,130
We maken zelf onze eigen
schakelaars bij die mensen thuis.

767
00:55:41,130 --> 00:55:43,620
En we zeiden, "Nou, als je
die schakelaar om heb, dan heb

768
00:55:43,620 --> 00:55:47,210
je verlichting en dergelijke".
Via dat kastje, weet je wel?

769
00:55:47,780 --> 00:55:52,965
En dan gebeurde je 't wel eens dat ik 's
avonds thuis kwam, dan zeiden ze: "Ja, da, we

770
00:55:52,966 --> 00:55:55,040
hebben geen licht meer". "Ooh, hoe kan dat
nou, geen licht meer". Nou, een zekering door.

771
00:55:55,040 --> 00:55:58,830
Nou dan kwam je kijken en hadden ze
drie of vier elektrische kacheltjes.

772
00:55:58,830 --> 00:56:04,834
Ik zei: "Maar dat wordt te gek, dat kan
niet." En ja en eh, dan moet je natuurlijk

773
00:56:04,835 --> 00:56:08,140
wel effetjes voorzichtig toespreken,
want anders krijg je daar weer proble.

774
00:56:08,140 --> 00:56:11,861
Je moet geen uu, ruzie krijgen in
deze want eh, schei uit alsjeblieft.

775
00:56:13,320 --> 00:56:20,100
Maar zo werden die eh, die verdelingen gemaakt.
En eh, ja, dat eh. Dat ging allemaal goed.

776
00:56:20,100 --> 00:56:24,870
Maar toch wel eh, met met 'n een zekere
angsten die je af en toe bekruipt, hoor.

777
00:56:24,870 --> 00:56:27,400
Dan denk ik: "Als als dit,
en als dat weet je wel.

778
00:56:27,400 --> 00:56:31,886
Want er moet er maar een stille verklikker
rondlopen die zegt eh: "Zeg eh, he?

779
00:56:31,886 --> 00:56:33,680
Wat wat zijn jullie, waar
zijn jullie mee bezig?" Dan eh.

780
00:56:33,820 --> 00:56:38,120
En als je dan een figuur op je dak
krijgt dan ben je nog niet jarig? Nee.

781
00:56:38,120 --> 00:56:46,870
Want er waren meer mensen
dan alleen u bij betrokken?

782
00:56:46,870 --> 00:56:51,780
De. Eh. Nou eh? JJ ja, de, da-dat wil zeggen
die man met die zender, m'n broer. Eh.

783
00:56:51,780 --> 00:56:54,710
Ja, mijn, eigenlijk m'n hele
familie want die stemden der der

784
00:56:54,710 --> 00:56:56,982
natuurlijk in toe."Allemaal voor
de goeie zaak", zei m'n broer.

785
00:56:56,982 --> 00:57:02,575
Weet je wel, komt wel goed. (schraapt keel).
Als je maar weet wat je doet natuurlijk, he? Ja.

786
00:57:02,575 --> 00:57:08,479
(schraapt). Ja, 't is een
hele tijd goed gegaan en eh.

787
00:57:08,479 --> 00:57:16,825
Op een gegeven moment, ja, toe, toen de oorlog
afgelopen was, toen eh, toen was het gauw bekeken.

788
00:57:16,825 --> 00:57:18,760
Konden we die zekeringen
er uit halen en eh.

789
00:57:18,760 --> 00:57:23,799
Het energiebedrijf kon weer komen en die kon
medebewoners weer spanning geven, he? Ja.

790
00:57:23,800 --> 00:57:35,600
Heel even eh vragen aan Peter?

791
00:57:35,910 --> 00:57:37,470
Ja. Ja.

792
00:57:46,510 --> 00:57:47,620
Vink toch wel eh.

793
00:57:48,450 --> 00:57:52,530
Ja. 'kook met die worsroos (xxx?).

794
00:57:52,530 --> 00:57:53,050
M-m. Loopt

795
00:57:55,180 --> 00:57:59,160
Uw a. Een van uw broers
fotogra, fotografeerde ook, he?

796
00:57:59,160 --> 00:58:06,300
Ja. Allebei. Ma j, maar de een zat beter in z'n
geld als dat de ander. Want de ander rookte.

797
00:58:06,770 --> 00:58:15,013
Maar de oudste die rookte niet en die dronk
niet. En eh, ja, die kon goed sparen. En eh.

798
00:58:15,013 --> 00:58:17,920
De ene moest soms het toestel
lenen aan de ander, weet je wel.

799
00:58:17,920 --> 00:58:20,460
Om toch eh, bepaalde
opnamen te doen maken, ja.

800
00:58:20,460 --> 00:58:25,110
Nou zijn, nou eh stonden
die Fokkerfabrieken daar?

801
00:58:25,110 --> 00:58:25,770
Ja.

802
00:58:25,770 --> 00:58:29,820
En eh, die waren helemaal
eh, ja, gecamoufleerd?

803
00:58:29,820 --> 00:58:30,150
Ja. Ja.

804
00:58:30,150 --> 00:58:35,240
En eh, toen hebben jullie daar
een keer een foto van gemaakt, eh.

805
00:58:35,240 --> 00:58:35,920
Ja.

806
00:58:35,920 --> 00:58:41,730
Die staat in een van die fotoboeken. Kunt u dat
eens vertellen, hoe hoe eh, hoe gingen julie op pad.

807
00:58:41,730 --> 00:58:46,900
Nou, we g, ja. We gingen op pad. In de eerste
plaats, ja, ja 't begon, hoe zouden we dat doen.

808
00:58:46,900 --> 00:58:52,290
En en en eh ja doen.
Ja, ja ja ja, jaa.

809
00:58:52,570 --> 00:58:57,030
Tweede broer die zag er niet veel
brood in want hij zei: "Ja joh", hij

810
00:58:57,030 --> 00:59:01,080
zegt: "als je een fotocamera in je
handen hebt, dan kun je zelf bepalen

811
00:59:01,110 --> 00:59:05,000
het beeld wwwat je, kun je richten
wat je wil wat je op wil nemen.

812
00:59:05,000 --> 00:59:06,180
Maar 't is gewoon luceratief, met met".
"Nou ja", zei m'n oudste broer, we maken

813
00:59:06,220 --> 00:59:14,560
natuurlijk die doos en we maken dan een
opening voor die lens en al die dingen meer.

814
00:59:14,560 --> 00:59:16,250
En dan eh".

815
00:59:16,250 --> 00:59:21,080
Wacht 'es even hoor. Want je, normaal gesproken,
je eh, zou je zeggen: "Goh we gaan met het toestel

816
00:59:21,080 --> 00:59:25,010
Ja, nou dat was te link.

817
00:59:25,010 --> 00:59:25,552
Dat was te link voor die
Duitsers natuurlijk, want er

818
00:59:25,553 --> 00:59:27,462
mocht helemaal geen geen foto
gemaakt worden en dergelijke.

819
00:59:27,462 --> 00:59:30,500
En ja, ze konden je camera
in beslag nemen, en zo.

820
00:59:30,930 --> 00:59:35,693
Dus dat moest langs deze weg moest dat maar
gebeuren, he? Iemand met een doos achterop he?

821
00:59:35,694 --> 00:59:42,010
Een een jas eromheen en dergelijke. En
eh, ja? Hoe zetten we die doos vast?

822
00:59:42,010 --> 00:59:44,280
Nou daar moest een speciaal
framepje voor gemaakt worden.

823
00:59:44,280 --> 00:59:48,240
Dat kan ik me nog wel herinneren,
er moest een eh, een stuk eh,

824
00:59:48,240 --> 00:59:53,330
triplex, moest er gemaakt worden
aan de binnenkant versteviging.

825
00:59:53,330 --> 00:59:56,070
En aan de onderkant moest er
iets gemaakt worden dat die doos

826
00:59:56,070 --> 00:59:59,390
vast zat met een paar vleugelmoertjes
of moertjes, weet ik veel.

827
00:59:59,450 --> 01:00:05,630
Dat het een stevig geheel werd, he? En
eh. Ja, ja maar dat moet niet bewegen.

828
01:00:05,630 --> 01:00:07,415
Eh, niet bewegen, ja, hoe
doen we dat dan? Ja, ja.

829
01:00:07,415 --> 01:00:14,620
Ja je kan moeilijk sta, zo zo maar stil gaan staan
bij die fietsen. Je moet toch een handeling doen.

830
01:00:14,620 --> 01:00:17,490
Nou, en toe toen zei m'n
oudste broer, nou, pakte een

831
01:00:17,490 --> 01:00:21,480
fietspomp en fietst zo, pompt
zogenaamd m'n voorband op.

832
01:00:21,480 --> 01:00:24,620
"Maar wel stilstaan". (schraapt
keel). Maar hij stond wat te

833
01:00:24,620 --> 01:00:27,874
doen maa, te bewegen, eindje
naar voren eindje naar achteren.

834
01:00:27,874 --> 01:00:33,418
Nou 't was gewoon een gok, dat hij
dat eigenlijk zo voor elkaar kreeg.

835
01:00:33,419 --> 01:00:38,530
Want 't is gewoon met een handbeweging is dat
gebeurt (schraap) om die opname te maken.

836
01:00:39,430 --> 01:00:43,450
Maar, maar m'n andere broer, die moest
die foto uiteindelijk maken van ons.

837
01:00:43,450 --> 01:00:47,307
En die had die camera in z'n jas.

838
01:00:48,530 --> 01:00:52,132
En hij had ook een of ander gat
had hij in die jas gemaakt, en

839
01:00:52,132 --> 01:00:56,983
dan zat hij ook maar zo, liep hij
ook maar zo rond met dat ding.

840
01:00:56,984 --> 01:01:00,859
Ik denk: "Nou". En dat is kennelijk gelukt,
want hij had, eigenlijk had hij ons er

841
01:01:00,860 --> 01:01:04,673
ook op willen hebben, maar (schud nee).
Het ging toch grotendeels om die doos, he?

842
01:01:04,674 --> 01:01:05,108
Hoe dat dat er uitzag.

843
01:01:05,109 --> 01:01:12,860
En je zag die hand met die zelfontspanner,
dat hij die ding, zo te pakken had.

844
01:01:12,860 --> 01:01:16,840
Dat 't inderdaad goed eh,
goed uit de bus kwam. Ja?

845
01:01:18,200 --> 01:01:21,608
Ja, die doos die hebben we lang
bewaard, maar eh, waar die uiteindelijk

846
01:01:21,608 --> 01:01:24,718
gebleven is weet ik niet, maar
eh, een historisch eh iets he?

847
01:01:24,718 --> 01:01:25,250
Ja, ja.

848
01:01:25,250 --> 01:01:28,560
Een soort verborgen camera.

849
01:01:28,560 --> 01:01:30,250
Een verborgen camera, ja.

850
01:01:33,560 --> 01:01:38,420
Maar hoe eh maakten jullie die
foto's, van de Fokkerfabrieken?

851
01:01:38,810 --> 01:01:41,480
Hij had eh. M'n broer die had eh.

852
01:01:41,480 --> 01:01:47,020
M'n tweede broer die had aardig wat film,
filmmateriaal eh, eh, in voorraad gekocht.

853
01:01:47,020 --> 01:01:54,100
Hij had filmpjes en dergelijke. En hij kon op die
donkere kamer. Fotopapier had hij ook aardig wat.

854
01:01:54,320 --> 01:01:59,630
Dus op die donkere kamer kon hij die briefkaarten
allemaal afdrukken. Vergroten en dergelijke.

855
01:02:00,110 --> 01:02:04,645
Ze hadden zelf een eh, vergrotingskoker
gemaakt, met eh, reflectors erbij.

856
01:02:04,645 --> 01:02:09,480
Die hadden ze allemaal gemaakt,
multiplex. Lampen erin enzovoort.

857
01:02:09,480 --> 01:02:14,850
Nu heeft u het over, ook vooral over
die foto's, over foto's ontwikkelen he?

858
01:02:14,850 --> 01:02:15,150
Ja.

859
01:02:15,150 --> 01:02:21,009
Ik ik bedoel ook waarom gingen jullie
foto's maken van de Fokkerfabrieken?

860
01:02:21,010 --> 01:02:23,570
Fokkerfabrieken? Nou, dat
vonden we eh, interessant.

861
01:02:23,570 --> 01:02:28,955
Blijkbaar wel, eh, om die dingen op te
sturen naar eh, naar naar, naar London?

862
01:02:29,510 --> 01:02:34,020
Of naar Engeland in ieder geval.
Ook weer via een of andere relatie?

863
01:02:34,020 --> 01:02:39,110
Maar hoe dat, hoe dat gegaan is, daar
weet ik niks van. Dat zei ik zojuist.

864
01:02:39,180 --> 01:02:41,303
Die dingen die kwamen in omloop
en eh, iedereen die vond het

865
01:02:41,303 --> 01:02:46,540
interessant die foto's te zien met
die camouflagehuisjes en dergelijke.

866
01:02:46,540 --> 01:02:49,429
't Is jammer dat er geen
kleurenfotografie was toen,

867
01:02:49,430 --> 01:02:54,420
want dan hadden ze beter
tot hun recht gekomen, he?.

868
01:02:54,420 --> 01:02:57,860
Maar 't was dus niet helemaal
eh, eh, on-ongevaarlijk?

869
01:02:57,860 --> 01:03:01,610
Of in ieder geval jullie konden niet zo maar even
voor die fabriek gaan staan om die foto te nemen.

870
01:03:01,610 --> 01:03:02,090
Neee nee nee neenee.

871
01:03:02,090 --> 01:03:03,990
Dus die hebben jullie sluw eh?

872
01:03:03,990 --> 01:03:05,560
Op dat fietspad, ja.

873
01:03:05,560 --> 01:03:11,155
Kunt u dat nog een keer heel kort vertellen over
hoe jullie dan, waar jullie dan die camera hadden?

874
01:03:11,155 --> 01:03:16,350
Want jullie gingen wel met die camera naar de
Fokkerfabriek. Maar waar was die camera dan?

875
01:03:16,350 --> 01:03:18,660
Die camera die stond eh.
Die zat eh opgesteld.

876
01:03:18,660 --> 01:03:23,760
Ook ook een soort vaste opstelling
had hij gemaakt, in die doos.

877
01:03:23,920 --> 01:03:27,330
Want, je kan die camera die kan niet
zomaar in die doos gelegd worden.

878
01:03:27,330 --> 01:03:30,780
Nee, die moet een vaste opstelling
hebben, in die doos, he?

879
01:03:30,780 --> 01:03:36,630
Dus dus, dat als als als je bij wijze van spreken
dat die camera in die doos hebt, hoe dan ook?

880
01:03:36,630 --> 01:03:40,590
Het zij met een met een een
met een draadeindje met een

881
01:03:40,590 --> 01:03:43,060
moertje of wat dan ook, een
stripje of wat dan ook, dan.

882
01:03:43,400 --> 01:03:45,520
Daar zou ik niets meer van weten?

883
01:03:45,600 --> 01:03:50,190
Maar als hij die die doos zou
zou bewegen, zo, en hij kijkt

884
01:03:50,190 --> 01:03:53,960
naar die doos, dan gaat die
camera die gaat meteen mee.

885
01:03:53,960 --> 01:03:59,010
Want die camera die ligt in een lijn met de
met de zijvlakken van de doos, en dergelijke.

886
01:03:59,380 --> 01:04:04,810
En eh daar stond m'n andere broer die
stond erbij, en die zei: "Cor, nou wa, 'n

887
01:04:04,810 --> 01:04:09,470
beetje beetje voorover, beetje, bee, nog
een beetje naar voren rijden" of zo wat.

888
01:04:09,470 --> 01:04:09,900
Nee.

889
01:04:09,900 --> 01:04:14,380
Dergelijke aanwijzingen gaf hij dan aan z'n
broer, aan z'n oudste broer totdat die op

890
01:04:14,380 --> 01:04:17,985
gegeven moment zei: "Ja, ik kan, verdomme
ik kan hier niet te lang blijven staan, want

891
01:04:18,560 --> 01:04:19,509
Want wat, kunt u e, want waar, wat
hebben jullie met die doos gedaan nog?

892
01:04:19,510 --> 01:04:27,750
Nou, die doos die was opgesteld op
die fiets. Die camera was opgesteld.

893
01:04:28,420 --> 01:04:32,090
En eh, de camera stond ingesteld, dus.

894
01:04:32,120 --> 01:04:39,580
Door door alleen maar op dat kabeltje van die
zelfontspanner te drukken, flitste die af. En.

895
01:04:39,580 --> 01:04:42,800
Meerdere keren. Want ze hebben
meerdere foto's gemaakt.

896
01:04:42,800 --> 01:04:45,620
Maar die foto's liggen geloof
ik bij Historisch eh Noord.

897
01:04:45,620 --> 01:04:52,468
Die heb ik toen weggegeven. En der waren der
wel een stuk of stuk of acht, geloof ik. En eh.

898
01:04:52,469 --> 01:04:59,304
Ja, wonder boven wonder zijn ze
allemaal eh, vrij aardig gelukt hoor. Ja.

899
01:04:59,305 --> 01:05:04,266
Ja, dat was een verhaal van de doos.

900
01:05:04,266 --> 01:05:09,850
Ik geloof dat ze 't later nog
eens toegeschreven hebben naar die

901
01:05:09,850 --> 01:05:12,883
fabriek in Doetichem, en die
wilde er ook een foto van hebben.

902
01:05:13,050 --> 01:05:16,890
Die vonden het wel zo listig
bekeken, dat het zo uitgevoerd was

903
01:05:16,890 --> 01:05:19,620
om foto's te maken door zo'n
klein lensje achter op de fiets.

904
01:05:19,620 --> 01:05:30,283
Terwijl je eh je fiets moet bewegen en in
de hoop dat 't dat 't maar eh, he? Ja, ja.

905
01:05:30,430 --> 01:05:30,700
Wat zag je op die foto's?

906
01:05:30,700 --> 01:05:31,490
Wat?

907
01:05:31,490 --> 01:05:32,940
Wat zag je op de foto's?

908
01:05:32,940 --> 01:05:38,870
Eeh, nou, ja, hui. Overwegend
huisjes, overwegend huisjes.

909
01:05:39,610 --> 01:05:45,070
En het eerste gedeelte dat was afgezet met
eh met eh met hekwerk, prikkeldraad en zo.

910
01:05:45,330 --> 01:05:50,550
Maar, overwegend, ja, was het toch
gericht op op op het huisje zelf.

911
01:05:50,550 --> 01:05:54,848
Al die huisjes die er op stonden. Zelfs
het hoogste punt, dat stond er op. Ja.

912
01:05:54,849 --> 01:05:59,250
En toe hebben ze nog wel eens
een poging willen doen om wat

913
01:05:59,250 --> 01:06:04,650
dichterbij te komen, maar dat dat
vonden ze een beetje te link.

914
01:06:05,480 --> 01:06:07,289
Dat eh, hebben ze maar niet
gedaan. Hebben ze niet gedaan, ja.

915
01:06:07,290 --> 01:06:43,250
Camera loopt.

916
01:06:43,250 --> 01:06:51,950
Er zijn ook eh, bommen gevallen
op de eh, dokterspraktijk?

917
01:06:51,950 --> 01:06:52,196
Ja.

918
01:06:52,197 --> 01:06:54,049
Ja? Van dokter Van Haga?

919
01:06:54,170 --> 01:06:54,920
Fazantenweg,

920
01:06:54,920 --> 01:06:54,978
Ja.

921
01:06:54,978 --> 01:06:55,500
hoek Meeuwenlaan, ja ja ja.

922
01:06:55,500 --> 01:07:01,210
Ja, ja, en ehm, e e. Wa. U had u
had familie die daar eh werkte.

923
01:07:01,210 --> 01:07:06,340
Ja, een oom van me. Een
zwager van m'n moeder he?

924
01:07:07,720 --> 01:07:11,268
Van Berkem die was getrouwd met een
eh, eh een zuster van mijn moeder.

925
01:07:11,268 --> 01:07:15,333
Dus een ss, een zwager
van m'n moeder, ja.

926
01:07:15,333 --> 01:07:18,640
En 't was niet alleen eh,
vielen daar niet alleen eh

927
01:07:18,640 --> 01:07:22,990
bommen op eh, maar ook op de
woningen op de Fazantenweg.

928
01:07:23,740 --> 01:07:25,583
En daar woonden kennissen van ons.

929
01:07:25,583 --> 01:07:32,010
Daar is toen destijds een eh, een mevrouw
met eh, met een dochter overleden

930
01:07:32,460 --> 01:07:37,140
op het moment dat een van die zoons
in Duitsland te werk was gesteld.

931
01:07:37,140 --> 01:07:40,862
Dus toen kwam hij terug en toen
trof hij dit ongeval trof hij aan.

932
01:07:40,862 --> 01:07:45,839
Of hij nou, ja, geen moeder meer,
geen zuster meer, enzovoort enzovoort.

933
01:07:45,840 --> 01:07:53,180
Maar eh, Haga dat eh die apotheek of
de dokterswoning, wat het precies was?

934
01:07:53,180 --> 01:07:56,540
Ik denk grotendeels de apotheek,
dat die getroffen werd, ja.

935
01:07:58,360 --> 01:08:04,360
En daar was Haga, Haga. Ja, en Haga
stond bekend als een eh, als een NSBer.

936
01:08:05,140 --> 01:08:11,390
Die ook regelmatig eh de oefeningen
of de vergaderingen voorging.

937
01:08:12,240 --> 01:08:15,520
Of, aanwezig was bij
die vergaderingen.

938
01:08:16,180 --> 01:08:20,330
En die vergaderingen die werden ook
gehouden in het gebouwtje van de van

939
01:08:20,520 --> 01:08:25,413
de NSB en dat was ook op de
Fazantenweg, vlak naast het eh sportpark.

940
01:08:25,414 --> 01:08:28,520
Dan had je een sportpark, had
je 'n groentewinkel en daar

941
01:08:28,520 --> 01:08:32,360
boven daar was een gelegenheid
om eh, om te vergaderen.

942
01:08:33,110 --> 01:08:40,720
'n Paar grote kamers of wat dan ook.
En daar kwam Haga die kwam daar ook wel.

943
01:08:40,720 --> 01:08:44,780
Maar ja, 't, wij hadden daar zelf niks mee
te maken. We woonden een heel eind vandaan.

944
01:08:44,780 --> 01:08:51,430
En eh, je hoorde dat zo maar, he? Haga die was
niet te vertrouwen en die was niet te vertrouwen.

945
01:08:52,620 --> 01:08:52,950
En eh.

946
01:08:52,950 --> 01:08:59,130
Je had het zo zojuist over de, bepaalde
vrienden waar m'n oudste broer mee om ging?

947
01:08:59,130 --> 01:09:03,450
Ja, dat was eh ook heel typisch,
die eh, die had een vriend

948
01:09:03,450 --> 01:09:06,620
en die was toen ook al in de
leeftijd van een jaar of 30.

949
01:09:07,190 --> 01:09:12,433
En eh, nou ging gewoon om, was een
betrouwbaar iemand die ook eh gekant was

950
01:09:12,530 --> 01:09:17,440
tegen het Nationaal Socialisme en niks
met die Duisters te maken wilde hebben.

951
01:09:17,440 --> 01:09:20,300
En toen gegeven moment toen viel
er een, werd er een vliegtuig eh

952
01:09:20,300 --> 01:09:24,890
neergeschoten, die viel in het
Volewijckspark, op de Adelaarsweg.

953
01:09:25,650 --> 01:09:31,040
Pal bij de Fazantenweg. 't Was op een
zondag, op een zondagmiddag of zondagavond.

954
01:09:31,040 --> 01:09:34,060
En iedereen was nieuwsgierig
natuurlijk, ikzelf ook.

955
01:09:34,060 --> 01:09:37,175
Die gingen daar naar toe,
kijken, wat er aan de hand was.

956
01:09:37,176 --> 01:09:41,480
Maar politie was er bij en
alles werd tegengehouden en eh.

957
01:09:41,480 --> 01:09:47,538
Joop Assink, een van die vrienden,
die kwam aanlopen en die zegt:

958
01:09:47,538 --> 01:09:57,160
"Wat is hier aan de hand?" En die
komt aan en die politie zegt, eh.

959
01:09:57,160 --> 01:09:57,657
En eh, hij heb, een
colbertjasje heeft hij aan en z'n

960
01:09:57,657 --> 01:10:01,990
revers doet hij om en daar heeft
hij een speldje op van NSB?

961
01:10:01,990 --> 01:10:07,290
En vanwege z'n NSB-lidmaatschap kreeg hij
toegang, om toegelaten te worden bij dat toestel.

962
01:10:07,810 --> 01:10:14,083
Dus al die, enkele vrienden die er bij stonden
die zeiden: "Hee, Joop, we moeten uitkijken.

963
01:10:14,083 --> 01:10:15,780
Jij bent onbetrouwbaar.

964
01:10:15,780 --> 01:10:22,190
Je eh, je bent eh lid van de NSB, we moeten een
beetje op onze woorden letten, he?" En dergelijke.

965
01:10:22,190 --> 01:10:24,590
Maar er is nooit meer wat
eh, niks eh, nee, nee.

966
01:10:24,590 --> 01:10:29,850
Waar die, waar die gebleven
is dat eh, weet niemand

967
01:10:29,850 --> 01:10:33,340
meer, geloof ik, maar hij
was in ieder geval eh, fout.

968
01:10:33,340 --> 01:10:37,860
Maar hij be begaf zich toch met die
vriendenkring onder elkaar Maar

969
01:10:37,860 --> 01:10:41,722
op een gegeven moment schoot hij
er toch uit als zijnde NSBer he?

970
01:10:41,722 --> 01:10:41,999
Ja.

971
01:10:42,930 --> 01:10:49,299
Ik vind dat je nou
moet stoppen, Jan. He?

972
01:10:49,300 --> 01:10:49,545
Als ik me er mee mag bemoeien,
moet je nou even stoppen. Ja.

973
01:10:49,545 --> 01:10:55,580
Want ik hoor aan je
stem dat je moe wordt.

974
01:10:55,580 --> 01:10:56,650
Oh jaaa? Ja.

975
01:10:56,650 --> 01:10:58,070
Hoor je dat? Lacht. Als
ik me er mee mag bemoeien.

976
01:10:58,070 --> 01:10:58,220
Mmmm.

977
01:10:58,220 --> 01:10:58,400
Loopt.

978
01:10:58,400 --> 01:11:17,330
Kunt u vertellen over uw oom en waarom
uw oom eh, werkte bij de apotheek?

979
01:11:17,330 --> 01:11:22,650
Eh, hij werkte in apotheek zelf. Kijk hij
was, hij was, hij had geen vak, natuurlijk.

980
01:11:22,650 --> 01:11:25,650
Hij was vroeger, hij was
hier boterboer geweest.

981
01:11:25,730 --> 01:11:31,670
En, door de crisisjaren en
dergelijke, in '33, een slechte tijd

982
01:11:31,670 --> 01:11:36,340
meegemaakt en toe is hij eigenlijk
aan lager wal geraakt en zo.

983
01:11:36,340 --> 01:11:40,500
En eh toen heeft hij allerlei baantjes heeft hij,
wat hij maar eh, kon dien, heeft hij verricht, he?

984
01:11:40,500 --> 01:11:43,200
Wat hij machtig was.

985
01:11:43,350 --> 01:11:46,550
En toen is hij eh, kon hij
daar een baantje krijgen als

986
01:11:46,550 --> 01:11:50,910
besteller en het spoelen
van flessen, en dergelijke.

987
01:11:51,410 --> 01:11:52,380
Bij die spoelbak.

988
01:11:52,380 --> 01:11:58,750
En hij moest medicijnen moest hij wegbrengen naar
eh, bewoners, enzovoort enzovoort, weet je wel?

989
01:11:58,750 --> 01:12:00,860
Mensen, die medicijnen nodig
had, die bracht hij weg.

990
01:12:01,770 --> 01:12:05,670
En op dat moment met het
bombardement in '43, ja.

991
01:12:06,100 --> 01:12:11,030
Toen was hij kennelijk aanwezig daar in die
apotheek op het moment dat die bom viel.

992
01:12:11,190 --> 01:12:18,616
Was op slag dood. Kregen we te horen van
m'n tante. Oom Anton is eh overleden, ja.

993
01:12:18,616 --> 01:12:29,610
Ja, nog vrij jong. Een jaar of 45 was. Dat is
't enige wat we weten van eh, van Oom Anton, ja.

994
01:12:29,610 --> 01:12:32,380
Want zij is er, eh

995
01:12:32,380 --> 01:12:32,590
He?

996
01:12:32,590 --> 01:12:40,529
is er, zijn er leden van uw gez, van uw
familie, het gezin waarin uw eh, eh, zeg maar.

997
01:12:40,530 --> 01:12:46,020
Even overnieuw hoor. Is er familie van u of
uzelf is, zijn die daar ook nog naar toe gegaan?

998
01:12:46,020 --> 01:12:50,490
Nou, dat vv, voor zover ik
weet niet hoor? Nee, nee nee.

999
01:12:51,210 --> 01:12:53,450
Ik kan me niet herinneren
dat m'n vader of moeder

1000
01:12:53,450 --> 01:12:56,301
daar bij een begrafenis geweest
is of wat dan ook, nee.

1001
01:12:56,301 --> 01:12:59,730
Daar hebben we eigenlijk
niks meer van gehoord.

1002
01:12:59,730 --> 01:13:04,640
Het enige bericht kregen we, ja, Oom Anton is
overleden en eh, bombardement daar en daar. Nou.

1003
01:13:04,640 --> 01:13:11,170
Allemaal verschrikkelijk natuurlijk. Kinderen
helemaal, gezin, vier vijf kinderen, ja.

1004
01:13:14,590 --> 01:13:16,599
Dat is alles wat we weten dat eh,
dat hij overleden is daar, ja.

1005
01:13:16,600 --> 01:13:16,880
OK.

1006
01:13:16,880 --> 01:13:19,160
Ik zet em uit.

1007
01:13:25,520 --> 01:13:28,330
Ja.