1
00:00:00,210 --> 00:00:06,324
O Buchenwald, ich kann dich nicht
vergessen, Weil du mein Schicksal bist.

2
00:00:06,697 --> 00:00:12,882
Wer dich verließ, der kann es erst ermessen
Wie wundervoll die Freiheit ist!

3
00:00:13,001 --> 00:00:19,780
O Buchenwald, wir jammern nicht und klagen,
Und was auch unsere Zukunft sei -

4
00:00:19,852 --> 00:00:26,661
Wir wollen trotzdem "ja" zum Leben sagen,
Denn einmal kommt der Tag -
Dann sind wir frei!

5
00:00:26,704 --> 00:00:29,800
Denn einmal kommt der Tag -
Dann sind wir frei!

6
00:00:39,199 --> 00:00:42,338
Al sinds de machtsovername
in 1933

7
00:00:42,363 --> 00:00:47,223
bestonden er in het nationaalsocialistische
Duitsland van Hitler concentratiekampen.

8
00:00:47,701 --> 00:00:51,673
De eerste kampen waren klein en
hadden vaak geen lang bestaan.

9
00:00:51,705 --> 00:00:56,698
Maar vanaf de tweede helft van de jaren
dertig groeiden het aantal grote kampen snel.

10
00:00:56,715 --> 00:01:03,448
Zo ontstond er een heel netwerk dat zich uitbreidde
over Duitsland en het door haar bezette gebied.

11
00:01:03,599 --> 00:01:08,739
Als onderdeel van dit Duitse
vernietigingsapparaat werd in 1937

12
00:01:08,764 --> 00:01:13,956
op de Ettersberg bij Weimar
concentratiekamp Buchenwald opgericht.

13
00:01:14,810 --> 00:01:18,905
In eerste instantie was dit kamp bestemd
als zogenaamd ‘Schutzhaftlager’

14
00:01:19,009 --> 00:01:23,866
voor politieke tegenstanders van het
nationaalsocialisme, hoofdzakelijk communisten.

15
00:01:24,548 --> 00:01:33,466
Daarnaast ook voor meervoudig veroordeelde criminelen,
zogenaamde asocialen, Joden, Jehova’s getuigen en homoseksuelen.

16
00:01:34,528 --> 00:01:37,675
Mensen werden zonder vorm van
proces opgepakt

17
00:01:37,700 --> 00:01:42,034
en in een concentratiekamp van de
rest van de bevolking geïsoleerd.

18
00:01:42,532 --> 00:01:47,361
Tot en met 1939 ging het hierbij
om inwoners van het Duitse Rijk.

19
00:01:47,401 --> 00:01:50,182
Maar al direct na het begin van
de Tweede Wereldoorlog

20
00:01:50,207 --> 00:01:54,117
werd in de bezette gebieden
elke mogelijke vijand opgepakt.

21
00:01:56,454 --> 00:01:59,316
Buchenwald werd gebouwd
door gevangenen zelf.

22
00:01:59,380 --> 00:02:02,915
Ze moesten het hele gebied
ontginnen, bomen kappen,

23
00:02:02,940 --> 00:02:06,731
SS-kazernes bouwen en een
barakkenkampen uit de grond stampen.

24
00:02:07,521 --> 00:02:13,184
Begin 1937 werkten 149 mannen aan de bouw van dit
concentratiekamp,

25
00:02:13,248 --> 00:02:18,131
maar tegen het einde van hetzelfde
jaar waren er ruim 2500 gevangenen

26
00:02:18,156 --> 00:02:23,013
die dag en nacht onder zware omstandigheden
bouwden aan hun eigen gevangenis.

27
00:02:23,059 --> 00:02:25,592
En vaak ook aan hun
eigen ondergang.

28
00:02:26,783 --> 00:02:31,427
Naast de bouw van het kamp zelf,
dat pas eind 1941 voltooid werd,

29
00:02:31,467 --> 00:02:35,172
liet de SS tijdens de eerste jaren
de gevangenen vooral werken

30
00:02:35,197 --> 00:02:38,548
aan de uitbouw van het
omliggende werk en privéterrein.

31
00:02:39,121 --> 00:02:45,873
Zo ontstond een station, comfortabele SS
villa’s, een Valkenhof en zelfs een dierentuin.

32
00:02:46,461 --> 00:02:52,577
In 1940 werd ten oosten van het kamp, aan de
toegangsweg, een wapenwerkplaats gebouwd.

33
00:02:53,069 --> 00:02:58,203
Deze werkplaats groeide uit tot een
enorme wapenindustrie, de Gustlofwerke.

34
00:02:59,122 --> 00:03:04,734
In de periode ‘41-‘42 wordt de bouw
van het kamp grotendeels afgesloten.

35
00:03:05,092 --> 00:03:09,510
Op het hoogtepunt bestond het
uit minimaal 18 SS kazernes,

36
00:03:09,535 --> 00:03:15,541
67 barakken, een keuken, een magazijn
voor opslag van kleding en dergelijke,

37
00:03:15,629 --> 00:03:20,222
een desinfectieruimte, een
kolenbunker, een wasserij, een

38
00:03:20,247 --> 00:03:24,681
ziekenbarak, een experimenteerbarak
en een crematorium.

39
00:03:26,366 --> 00:03:31,879
Onder leiding van SS en een Kapo werd ’s
ochtends vroeg na het eten van een stukje brood

40
00:03:31,927 --> 00:03:36,510
vertrokken naar het arbeidscommando, om
´s avonds laat weer terug te keren in het kamp,

41
00:03:36,535 --> 00:03:41,975
waar men na een soms urendurend
appel een gamel met slappe soep kreeg.

42
00:03:44,046 --> 00:03:50,232
Naast tewerkstelling in arbeidscommando´s, verhuurde
de SS gevangenen aan grote ondernemingen.

43
00:03:50,518 --> 00:03:54,942
Buchenwald had dus niet alleen zijn eigen
positie in het vernietigingsapparaat,

44
00:03:54,967 --> 00:03:59,194
maar ook een duidelijke verbinding
met de maatschappij en economie.

45
00:03:59,321 --> 00:04:05,404
Het gevolg was dat Buchenwald uitgroeide tot één van
de grootste nationaalsocialistische kampcomplexen

46
00:04:05,429 --> 00:04:10,212
met van de Rijn tot aan de Elbe
een netwerk van 136 buitenkampen.

47
00:04:11,364 --> 00:04:14,401
Het totale aantal
gevangenen in Buchenwald

48
00:04:14,426 --> 00:04:22,606
groeide van ruim 11.000 in januari 1943
naar ruim 84.000 in de herfst van 1944.

49
00:04:23,412 --> 00:04:26,620
Ze werkten in onvoorstelbare
omstandigheden.

50
00:04:27,343 --> 00:04:32,636
Wie niet in staat was om te werken, werd uitgeselecteerd
voor een transport naar een vernietigingskamp

51
00:04:32,699 --> 00:04:34,925
of stierf door uitputting.

52
00:04:35,545 --> 00:04:41,644
In totaal zijn er 250.000 gevangenen geweest
waarvan er bijna 60.000 zijn omgekomen.

53
00:04:42,343 --> 00:04:46,910
Begin 1945 werd Buchenwald eindstation
voor evacuatietransporten

54
00:04:46,935 --> 00:04:50,307
uit de opgeheven kampen
Auschwitz en Groß-Rosen.

55
00:04:51,837 --> 00:04:54,457
De gevangenen verloren
in Buchenwald alles

56
00:04:54,482 --> 00:04:58,810
wat tot dat moment hun persoonlijkheid
en uiterlijke verschijning bepaalde.

57
00:04:59,262 --> 00:05:04,647
Na een vaak mensonwaardig transport kwamen
ze met het binnengaan van de kamppoort

58
00:05:04,710 --> 00:05:08,669
in een wereld terecht waar ze geen
baas meer waren over hun eigen leven.

59
00:05:09,860 --> 00:05:16,691
Na aankomst werd de gevangene kaalgeschoren,
gedesinfecteerd, van gevangenenkledij voorzien,

60
00:05:16,747 --> 00:05:22,544
eventueel verhoord, geregistreerd en
ingedeeld naar nummer en categorie.

61
00:05:23,224 --> 00:05:25,519
Elke categorie had
zijn eigen kleur,

62
00:05:25,544 --> 00:05:29,677
die in de vorm van een stoffen driehoek
op de gevangenenkledij werd genaaid.

63
00:05:30,432 --> 00:05:34,771
Gevangenen werden behandeld naar de
regels die voor hun kleur driehoek golden

64
00:05:34,883 --> 00:05:37,432
en verloren hiermee
hun persoonlijkheid.

65
00:05:38,789 --> 00:05:43,676
Het verlies van de eigen persoonlijkheid werd
nog versterkt door het dragen van een nummer.

66
00:05:43,804 --> 00:05:49,226
Een gevangene werd nooit bij zijn naam, maar
altijd bij zijn nummer afgeroepen of aangesproken.

67
00:05:49,901 --> 00:05:55,618
Tot eind 1942 kregen de meeste gevangenen
vrijgekomen nummers onder de 10.000.

68
00:05:56,262 --> 00:06:00,187
Elke keer als iemand stierf of naar
een ander kamp gedeporteerd werd,

69
00:06:00,274 --> 00:06:02,485
kwam zijn nummer vrij voor
een nieuwe gevangene.

70
00:06:03,000 --> 00:06:10,344
In 1942 telde de SS door en kregen grote transporten
een serienummer waaraan ze te herkennen waren.

71
00:06:12,147 --> 00:06:14,726
Met behulp van de door
haar gecreëerde indeling,

72
00:06:14,751 --> 00:06:19,483
zorgde de SS ervoor dat er een gevangenengroep
ontstond die onderling verdeeld was.

73
00:06:19,769 --> 00:06:24,668
Dit werd nog versterkt door de taken die
de SS aan bepaalde gevangenen overdroeg.

74
00:06:25,089 --> 00:06:29,303
Ze werden bijvoorbeeld verantwoordelijk gesteld
voor het opstellen van transportlijsten.

75
00:06:29,549 --> 00:06:35,097
Er werden blokoudsten aangewezen die de verantwoording
kregen voor de gang van zaken in de barak

76
00:06:35,122 --> 00:06:38,866
en het aantreden van hun barak
bij het ochtend- of avondappel.

77
00:06:39,044 --> 00:06:42,567
En er werden Kapo´s aangesteld
die betrokken waren bij het

78
00:06:42,592 --> 00:06:45,995
indelen en leiden van de
verschillende arbeidscommando´s.

79
00:06:46,853 --> 00:06:51,686
In Buchenwald bevonden zich vanaf de
zomer van 1940 Nederlandse gevangenen.

80
00:06:52,575 --> 00:07:00,185
In de periode 1940-´45 kwamen er bijna 3300 Nederlanders
in Buchenwald en zijn buitenkampen terecht.

81
00:07:01,344 --> 00:07:05,335
Het is niet altijd te achterhalen wat
er met al deze mensen gebeurd is.

82
00:07:06,058 --> 00:07:11,762
Tot nu kon worden vastgesteld dat 497
van deze mensen hier omgekomen zijn

83
00:07:11,787 --> 00:07:18,692
en dat er bij de bevrijding op 11 april 1945
nog 384 Nederlanders in Buchenwald waren.

84
00:07:20,207 --> 00:07:25,201
Dan geven wij nu het woord aan één van de mensen
die een periode in Buchenwald heeft doorgebracht:

85
00:07:25,605 --> 00:07:27,374
De heer Pier Nieuwstraten.

86
00:07:27,964 --> 00:07:32,010
Mijn naam is Piet Nieuwstraat
en ik ben 81 jaar.

87
00:07:33,830 --> 00:07:35,770
Hoe oud was u toen de oorlog begon.

88
00:07:36,840 --> 00:07:37,760
Toen de oorlog begon.

89
00:07:37,760 --> 00:07:39,840
Dat was in 19 40.

90
00:07:39,840 --> 00:07:41,950
Toen was ik 21 jaar

91
00:07:43,560 --> 00:07:45,460
dat waren activiteiten zo tijdens

92
00:07:46,350 --> 00:07:52,040
eind toen de oorlog begon op 10 mei was ik
wachtcommandant bij de gemotoriseerde artillerie.

93
00:07:52,040 --> 00:07:56,160
Ik zat niet aan het
front vond ik wel jammer.

94
00:07:56,160 --> 00:08:03,580
Maar ik zal bij de was Gand en bij de opleiding
van rekruten was ik dus toen was mijn diensttijd

95
00:08:03,680 --> 00:08:16,140
begon op 1 mei 19 38 en toen heb ik gediend tot
1 mei 39 zou naar huis gekund hebben afgezwaaid.

96
00:08:16,140 --> 00:08:19,660
Maar was de toestand
was al veel verergerd.

97
00:08:19,660 --> 00:08:26,720
Het was zeer moeilijk geworden zijn
verwant met met nazi-Duitsland.

98
00:08:26,720 --> 00:08:32,060
En toen mochten wij niet afzwaaien
half juli niet zo'n stok aan.

99
00:08:32,060 --> 00:08:33,670
En 6 weken later begonnen over

100
00:08:35,110 --> 00:08:37,680
dus ik heb bij elkaar meer
dan 2 jaar haar in dienst.

101
00:08:41,550 --> 00:08:48,450
Nadat dat eigenlijk de beste Nederlandse inval
op de Duitse inval in Nederland voorbij was.

102
00:08:48,450 --> 00:08:50,170
Toen moesten we gaan anders ja.

103
00:08:51,120 --> 00:08:55,870
Dat was een enorme teleurstelling,
temeer omdat ik natuurlijk niet

104
00:08:57,570 --> 00:09:03,560
in 't Veld was en dat naar 5 dagen
de wapens moeten neerleggen.

105
00:09:03,560 --> 00:09:06,950
En nou dat viel toch wel hard.

106
00:09:06,950 --> 00:09:09,950
Daar was ook niks anders
op voor capituleerde.

107
00:09:09,950 --> 00:09:12,460
En wat we niet verwacht hadden.

108
00:09:12,460 --> 00:09:15,180
Want we dachten in
krijgsgevangenschap te moeten.

109
00:09:15,180 --> 00:09:21,320
Maar wat dacht voor zijn
karretje te krijgen want de

110
00:09:22,000 --> 00:09:25,400
Noren en de Denen Denen
hadden geen lege trouwens.

111
00:09:25,400 --> 00:09:28,770
Maar de Nederlanders en de Vlamingen
die behoefte niet hij krijsen

112
00:09:28,860 --> 00:09:33,030
van gevangenschap en de Waal
en de Fransen en de andere wel.

113
00:09:33,030 --> 00:09:35,820
Dus wij mochten half begin juli mocht

114
00:09:37,930 --> 00:09:40,380
en kom ik weer in het bedrijf
van mijn vader gaan werken.

115
00:09:41,540 --> 00:09:42,730
Dus verzet gegaan.

116
00:09:42,730 --> 00:09:45,220
Waarom bent u in het verzet gegaan.

117
00:09:45,220 --> 00:09:45,470
Nou.

118
00:09:46,900 --> 00:09:55,020
In 40 augustus 40 werk al gevraagd door
de vader van een vriend en je kent mijn

119
00:09:55,200 --> 00:10:00,950
gemoedstoestand heb ik zo even had dat ik zeer
teleurgesteld was en dat ik dacht en in die

120
00:10:00,950 --> 00:10:09,160
tijd vloog de Duitse leger door België door
Frankrijk tegen die uittocht uit Duinkerke.

121
00:10:09,160 --> 00:10:11,040
Het was een gewoon een verloren zaak.

122
00:10:11,040 --> 00:10:16,590
Volgens mij mijn begrip was geen
verzet mogelijk wisten trouwens geeneens

123
00:10:16,670 --> 00:10:20,290
wat verzet was want we hadden
geen enkele ervaring op dit gebied.

124
00:10:20,290 --> 00:10:25,800
En toen kwam d'r een vader van een vriend van hem
naar mij toe en die zegt je was in het leger.

125
00:10:25,800 --> 00:10:30,870
Ja, als gezant zegt voel je
ervoor om verzet te plegen

126
00:10:32,030 --> 00:10:35,180
in verzet te komen tegen
de Duitse overheersing.

127
00:10:35,180 --> 00:10:35,910
Toen dacht ik ja.

128
00:10:35,910 --> 00:10:37,890
Is er dan toch nog een mogelijkheid.

129
00:10:37,890 --> 00:10:39,540
Wat we hier uit komen.

130
00:10:39,540 --> 00:10:42,450
En toen heb ik ja gezegd.

131
00:10:42,450 --> 00:10:46,170
Achteraf gezien had ik gezien de ik
getraind militair was liever in het

132
00:10:46,170 --> 00:10:51,400
latere verzet gezeten want dan had
ik dus aan de kapel kunnen deelnemen.

133
00:10:51,400 --> 00:10:56,350
Maar ik heb toen bewust ja gezegd en
ik heb er nooit geen spijt van gehad.

134
00:10:56,350 --> 00:10:57,740
Maar het heeft me wel veel gekost.

135
00:10:57,880 --> 00:10:59,130
Waar bent u lid van geworden.

136
00:10:59,130 --> 00:10:59,860
Van welke groep.

137
00:11:02,230 --> 00:11:03,460
De waar ik voor gevaar.

138
00:11:03,460 --> 00:11:11,060
Dat was de groep van de geuzen en het is over het
algemeen nogal althans in deze streek bekend.

139
00:11:11,060 --> 00:11:14,700
Dat was een organisatie die
opgericht was door bij met ijzerdraad

140
00:11:15,100 --> 00:11:20,610
die op 10 mei 19 op 15 mei
19 40 bij de capitulatie dus.

141
00:11:23,840 --> 00:11:30,280
Een befaamde brief schreef
waarin die tot verzet aanzetten.

142
00:11:30,790 --> 00:11:31,280
En

143
00:11:32,120 --> 00:11:33,150
nou ja dat vroeg.

144
00:11:33,150 --> 00:11:37,650
Terwijl in mijn kreeg daardoor weer
een beetje moed en je had de indruk.

145
00:11:37,650 --> 00:11:44,070
Dus die indruk wekte die althans, dat het een
enorme grote organisatie was over het hele land.

146
00:11:44,070 --> 00:11:46,750
Maar dat was natuurlijk
bleek later dus niet geval.

147
00:11:46,750 --> 00:11:52,370
Hoewel de op het getal gelet werd
als op de kwaliteit en hoe kwam ook

148
00:11:52,460 --> 00:11:56,990
anders als je naar een land van
België kijkt als België kijkt dan

149
00:11:57,370 --> 00:12:03,100
weten we dus dat er die had 3 14 18
meegemaakt, ook al met de voorzet.

150
00:12:03,100 --> 00:12:04,470
De dans.

151
00:12:04,470 --> 00:12:07,060
En die had er daar dus ervaring in.

152
00:12:07,060 --> 00:12:09,070
En wij totaal niet.

153
00:12:09,650 --> 00:12:11,200
Wat deed u bij de geuzen.

154
00:12:11,200 --> 00:12:12,580
Wat waren activiteiten.

155
00:12:13,680 --> 00:12:21,610
De Geuzen begonnen we dus met de
mensen dus geestelijk rijp te maken.

156
00:12:21,610 --> 00:12:23,290
Ik kreeg al al al snel

157
00:12:24,980 --> 00:12:31,910
maar groepen onder me omdat ik dus sergeant
geweest was en wapens hadden we niet.

158
00:12:31,910 --> 00:12:35,070
Die hadden we allemaal
indertijd moeten inleveren.

159
00:12:35,070 --> 00:12:38,420
Men probeerde dus aan wapens te komen.

160
00:12:38,420 --> 00:12:42,670
Alleen begin lukte dat niet zo
niet zo eenvoudig de werd gevraagd.

161
00:12:42,670 --> 00:12:50,480
Dus dat berichten over wat er gebeurde
in onze omgeving om die door te geven aan

162
00:12:50,480 --> 00:12:56,460
de aan de hogere leiding en daar was veel
want Vlamingen lag dus in een havengebied

163
00:12:56,770 --> 00:13:05,540
aan grote havengebied van Rotterdam
en met veel industrie scheepswerven.

164
00:13:05,540 --> 00:13:12,980
Dat lag van de Kriegsmarine lag in de haven van
de koningin Wilhelmina Haven van Vlaardingen.

165
00:13:12,980 --> 00:13:14,830
Dus was veel veel te melden.

166
00:13:16,400 --> 00:13:16,660
En

167
00:13:18,400 --> 00:13:20,020
dus dat gaf men door

168
00:13:22,430 --> 00:13:26,210
ik had graag mee willen doen maar
op dat moment was een mix werd

169
00:13:26,210 --> 00:13:30,080
alleen gezegd toen ja, we komen
pas in actie als de Duitsers.

170
00:13:30,080 --> 00:13:31,810
Dus dus wegtrekken.

171
00:13:31,810 --> 00:13:32,540
Dat was eigenlijk

172
00:13:33,030 --> 00:13:33,280
bal

173
00:13:36,230 --> 00:13:37,620
ik kan het woord niet zo gauw vinden.

174
00:13:37,620 --> 00:13:41,390
Maar dat dat moest
een verklaring lijken.

175
00:13:41,390 --> 00:13:44,400
Laten we zeggen, alsof we
nu niets van plan waren.

176
00:13:44,400 --> 00:13:48,850
Maar dat waren we zeer zeker wel
de middelen daarvoor zouden krijgen

177
00:13:49,220 --> 00:13:52,160
en die hebben we later wel
gekregen maar niet in de beginfase.

178
00:13:53,050 --> 00:13:56,860
Uiteindelijk werden er veel
leden van de Geuzen opgepakt.

179
00:13:56,860 --> 00:13:58,180
Wel als je daarbij.

180
00:13:58,180 --> 00:13:58,500
Nee.

181
00:14:00,020 --> 00:14:07,630
De 1e werden in november 40 al opgepakt en dat
ze in heeft is doorgelopen tot tot tot en met

182
00:14:07,630 --> 00:14:14,700
februari 41 maar door zwijgzaamheid van mijn
contact die wel gearresteerd werd, zijn wij.

183
00:14:14,700 --> 00:14:16,380
En mijn groep niet gearresteerd.

184
00:14:18,120 --> 00:14:21,800
En ja dan krijg je een vervolgverhaal.

185
00:14:21,800 --> 00:14:27,350
We hebben ons begaafde op het
feit over niet mee zouden stoppen.

186
00:14:27,350 --> 00:14:32,320
Toen heb ik gezegd ja als we nou mee stoppen
dan verraden we eigenlijk de zaak en de

187
00:14:32,320 --> 00:14:38,100
mensen die daar gearresteerd worden en die
toen al geëxecuteerd waren op 13 maart 45.

188
00:14:38,100 --> 00:14:42,700
De bekende 18 doden 15
geheugen en 3 februari staken

189
00:14:42,730 --> 00:14:46,030
met het toen op de
Waalsdorpervlakte omgebracht.

190
00:14:46,030 --> 00:14:48,270
En dan zouden we die verraden.

191
00:14:48,270 --> 00:14:50,400
En dan zou gaan leven
voor niets geofferd hebben.

192
00:14:50,400 --> 00:14:52,520
We mogen niet stoppen wordt gaan verder.

193
00:14:52,520 --> 00:14:54,800
Maar toen zat daar met een
probleem dat we geen contact

194
00:14:54,880 --> 00:14:58,260
meer gehad dat ze ons een
bericht in die de kwijt.

195
00:15:00,730 --> 00:15:02,150
Ben ik gaan zoeken.

196
00:15:02,150 --> 00:15:04,180
Dat was heel moeilijk.

197
00:15:04,180 --> 00:15:05,300
En ook gevaarlijk.

198
00:15:05,300 --> 00:15:09,210
Want dan kwam je je kon
natuurlijk tegen verraders oplopen

199
00:15:10,500 --> 00:15:14,670
die zich probeerde in te
dringen in je in je organisatie.

200
00:15:14,670 --> 00:15:21,540
En toen ben ik 1e kwam er op sporen van een
groep die ook van de auto totaal keuze behoorde.

201
00:15:22,500 --> 00:15:22,680
En

202
00:15:24,010 --> 00:15:25,960
maar daar kwam ik niet verder mee.

203
00:15:25,960 --> 00:15:28,340
En toen kwam op een gegeven
moment kreeg ik contact met

204
00:15:28,340 --> 00:15:32,340
een groep in de Haag en toch
heeft Nederland voor Oranje.

205
00:15:32,340 --> 00:15:37,110
En daar konden we dus verder
mee en daar hebben we dus ook

206
00:15:37,140 --> 00:15:41,910
een baan van wapens doorgekregen
waarmee we konden oefenen.

207
00:15:41,910 --> 00:15:46,210
En toen had ik er wel vertrouwen in
dat die berichten die we doorgaven.

208
00:15:46,210 --> 00:15:47,970
Maar die zekerheid heb ik nooit gehad.

209
00:15:47,970 --> 00:15:53,610
Toen dat hij ook naar Engeland doorgegeven
werden want er waren nogal wat verhalen

210
00:15:53,750 --> 00:15:59,570
dat je bij jezelf dat maar jou klopt
dat allemaal wel een beetje opgeblazen.

211
00:15:59,570 --> 00:16:00,070
Maar goed.

212
00:16:00,070 --> 00:16:01,940
Het was de beginfase van het verzet.

213
00:16:01,940 --> 00:16:06,480
Ik heb van gezegd alles moet
geleerd worden ook verzet plegen.

214
00:16:06,480 --> 00:16:10,630
En als je fouten maakt in het gewone
leven kan je geld kosten, wat anders

215
00:16:10,950 --> 00:16:14,410
maar in dit geval speel je dan met
je leven en dat is ook wel gebleken.

216
00:16:15,840 --> 00:16:17,380
Wat gebeurde.

217
00:16:17,380 --> 00:16:17,790
Pardo.

218
00:16:17,790 --> 00:16:19,760
Wat gebeurde er nou.

219
00:16:21,130 --> 00:16:22,130
Niet snel gebeuren.

220
00:16:22,130 --> 00:16:25,250
Er wordt werk heb dan flink
boos door kunnen werken.

221
00:16:25,250 --> 00:16:31,160
En toen kreeg ik contact met
de ordedienst in via Rotterdam.

222
00:16:33,210 --> 00:16:38,070
De werd gezegd de contact in de haak is veelste
jullie horen tot het gebied van Rotterdam.

223
00:16:38,070 --> 00:16:42,020
Je moet maar we zullen in contact brengen
met de ordediensten in Rotterdam.

224
00:16:42,020 --> 00:16:48,880
En toen kreeg ik dus op een gegeven met
een bericht van de secretaris van de.

225
00:16:48,880 --> 00:16:51,220
En die zou zich melden.

226
00:16:51,220 --> 00:16:54,620
Maar onder de naam
Dillenburg zijn schuilnaam.

227
00:16:54,620 --> 00:16:58,980
En daar ben ik mee in contact gekomen
en toen had ik dus contact in

228
00:16:58,980 --> 00:17:04,350
de Haag en in via hem in Rotterdam
en dat functioneerde goed totdat.

229
00:17:04,350 --> 00:17:08,910
Op gegeven moment in april
42 mijn contact man in Den

230
00:17:08,910 --> 00:17:13,580
Haag gearresteerd werd en
daar was dus een landverrader.

231
00:17:13,580 --> 00:17:16,220
In die groepen van Nederlandse
Oranje was ingedrongen

232
00:17:16,540 --> 00:17:20,290
met de naam van de Waalse
Antonius Van der Waals.

233
00:17:20,290 --> 00:17:27,380
En die gaf aan dat hij voor wapens kon zorgen
en die wilden we natuurlijk wel graag hebben.

234
00:17:27,380 --> 00:17:29,880
Ik heb zelf die van de
Waalse nooit ontmoet.

235
00:17:29,880 --> 00:17:32,720
Ik had een vermoeden dat hij
bij mijn arrestatie aanwezig

236
00:17:32,720 --> 00:17:37,700
was, maar ik heb dacht persoonlijk
als zodanig nooit ontmoet.

237
00:17:37,700 --> 00:17:41,310
Want hij diende zich ook aan
onder een schuilnaam De Graaf.

238
00:17:42,450 --> 00:17:42,750
En

239
00:17:44,660 --> 00:17:50,450
hij werkte dus als vrouw man.

240
00:17:50,450 --> 00:17:54,280
De Duitsers en dan de
vertrouwensman mijn hart.

241
00:17:54,280 --> 00:17:58,640
En wij hebben de verraders voor de
Duitsers voor de Sicherheitsdienst.

242
00:18:00,700 --> 00:18:06,530
Dus eigenlijk bent u van binnenuit door
iemand die voor de Duitsers werkte verraden.

243
00:18:06,620 --> 00:18:10,570
Ja nou dat was de moeilijkheid
waar juist die wapens waarmee ik

244
00:18:10,570 --> 00:18:15,640
begon want die ze hebben die
hebben ze dus gevolgd en toen bleek.

245
00:18:15,640 --> 00:18:20,000
We hadden namelijk een koerier die alle
berichten over wordt maar dan haak ook die

246
00:18:20,000 --> 00:18:28,500
die wapens meebracht terug en toen wist men
dus waarom bepaalde wapens gebleven waren.

247
00:18:28,500 --> 00:18:29,670
En toen zei een van.

248
00:18:29,670 --> 00:18:29,970
Ja.

249
00:18:29,970 --> 00:18:35,780
Daar werd onder dwang onder dwang van
de verhoren door de sigaar ziens is.

250
00:18:35,780 --> 00:18:40,470
Toch is toch ramp zijn toch mensen
gaan praten en toen zei ze Ja

251
00:18:40,470 --> 00:18:44,010
die Vlaar die heb je dan aan je
neef meegegeven in Vlaardingen.

252
00:18:44,010 --> 00:18:45,900
Maar toen kwam men in
Vlaardingen terecht.

253
00:18:45,900 --> 00:18:49,200
En ze hebben die neef die werkte
toen al lang in Duitsland.

254
00:18:51,130 --> 00:18:56,910
Ik moet zeggen dus dat moet op een bepaald moment
in Duitsland gaan werken en ik wil van wel kwijt.

255
00:18:56,910 --> 00:19:02,990
Want ik dacht dat hij dat ik dat
hij niet geschikt was voor die taak.

256
00:19:02,990 --> 00:19:05,730
En toen was ik dan
bedoel ik niet kwijt was.

257
00:19:05,730 --> 00:19:10,600
Maar ze hebben hem in Duitsland hebben ze 'm
opgehaald en naar Nederland teruggebracht.

258
00:19:10,600 --> 00:19:12,700
En toen werd ik op.

259
00:19:12,700 --> 00:19:16,750
30 juli 42 werd ik gearresteerd.

260
00:19:16,750 --> 00:19:23,230
Ik riep was bij mijn vader in bedrijf werd Ik was
een coole zaak en ik wacht thuis wachten code.

261
00:19:23,230 --> 00:19:23,930
En ik.

262
00:19:23,930 --> 00:19:27,880
Dus hij geeft hij liep achter hem de
trap op en de Coninck kant maar op.

263
00:19:27,880 --> 00:19:34,720
En ja nou toen moest ik mee en gelijk
werd mijn vriend bakker gearresteerd

264
00:19:35,470 --> 00:19:38,680
en met z'n tweeën willen we dus
naar Scheveningen overgebracht.

265
00:19:40,900 --> 00:19:42,420
Was het verblijf in Scheveningen.

266
00:19:43,490 --> 00:19:45,770
Kortom, hoe was het
verblijf in Scheveningen.

267
00:19:45,770 --> 00:19:46,120
Nou.

268
00:19:48,510 --> 00:19:55,170
Ik vond het heel erg
magnaten kon het nog erger.

269
00:19:55,170 --> 00:19:59,600
Ja ik had nog nooit in de gevangenis
gezeten in de ook nooit in de cel.

270
00:19:59,600 --> 00:20:05,700
Dus dat is wel even wennen, maar we hadden genoeg
gehoord van die 1e groep en van hun familieleden.

271
00:20:05,700 --> 00:20:07,310
Wat er allemaal kon gebeuren.

272
00:20:07,310 --> 00:20:09,190
Ik wist als ik gearresteerd zou worden.

273
00:20:09,190 --> 00:20:10,340
De doodstraf zou krijgen.

274
00:20:10,340 --> 00:20:11,950
De song voor mij oplost.

275
00:20:11,950 --> 00:20:18,200
Dus ik had wat dat betreft geen geen hoop meer
en geen verwachting dat zij maar gebeurd zijn.

276
00:20:18,200 --> 00:20:22,060
Maar ik moest wel knokken om
zoveel mogelijk mensen proberen

277
00:20:22,140 --> 00:20:27,040
daar buiten te houden en ik
dacht dat dat wel gelukt was.

278
00:20:27,040 --> 00:20:34,390
Want van de al mijn groepen zijn er maar 22
gearresteerd en die woorden voornamelijk tot want later

279
00:20:34,460 --> 00:20:42,190
kwam er nog nieuwe in het verzet tot tot geheugen
beweging en die waren te veel bekend met elkaar.

280
00:20:42,190 --> 00:20:44,000
Ik had nooit gekund nooit gemogen.

281
00:20:44,000 --> 00:20:53,000
Om het is wel gebeurd en daardoor ben
je er toch nog 22 gearresteerd en ja het

282
00:20:53,000 --> 00:20:58,130
eten achteraf als ik wat meemaakt zegt nou
in Scheveningen was nog niet zo slecht.

283
00:20:58,130 --> 00:20:59,300
En ik heb de boor van de de.

284
00:20:59,300 --> 00:21:02,170
Maar toen vond ik het onvoldoende.

285
00:21:02,170 --> 00:21:07,590
En ik heb daar 2 maanden eind zo
gezeten en nou als je zo wordt te drukke

286
00:21:07,660 --> 00:21:13,000
maatschappij komt en je komt dan wordt
hem op jezelf toe teruggeworpen.

287
00:21:13,000 --> 00:21:15,260
Dan dan wordt het wel heel moeilijk.

288
00:21:17,790 --> 00:21:19,390
Dat gebeurde na je 2 maanden

289
00:21:21,040 --> 00:21:22,230
de kerk is een celgenoot.

290
00:21:23,510 --> 00:21:25,560
Maar toen was voldoende bekend.

291
00:21:25,560 --> 00:21:26,110
Toen we door.

292
00:21:26,110 --> 00:21:32,340
Want dat maar kan een celgenoot
krijgen en dat bleek een Jehova's

293
00:21:32,340 --> 00:21:39,070
getuige te zijn, al was wel even
moeilijk want ik vroeg gelijk rammen.

294
00:21:39,070 --> 00:21:46,080
Hoe staat het buiten en gaat met de oorlog en
die zegt die volgend jaar afgelopen denken O.

295
00:21:46,080 --> 00:21:47,530
Die is niet goed wijs.

296
00:21:47,530 --> 00:21:50,390
Maar dat bleek dus dit even terzijde.

297
00:21:50,390 --> 00:21:51,810
Dan niet bij het verzet.

298
00:21:51,810 --> 00:21:57,780
Maar die bleek dus en de profeet bleek
dat voorspeld te hebben tot het jaar erop.

299
00:21:57,780 --> 00:21:59,900
De oorlog zo afgelopen zijn.

300
00:21:59,900 --> 00:22:06,900
En nou ik had het en ik zelf positief
christen maar had het wel even moeilijk mee.

301
00:22:06,900 --> 00:22:09,590
Maar goed ik had iemand
waar ik tegen kon praten.

302
00:22:09,590 --> 00:22:11,600
Dus het was toch een
opluchting, want op het

303
00:22:13,570 --> 00:22:15,790
uiteindelijk ben je ook
naar Amersfoort gebracht.

304
00:22:17,710 --> 00:22:21,050
Maar een keer wat anders zeggen
over de verhoren die er plaatsvonden.

305
00:22:22,990 --> 00:22:23,260
Dat

306
00:22:23,370 --> 00:22:29,800
ik begon vrij snel toen ik die avond van
30 juli in Scheveningen binnengebracht

307
00:22:29,800 --> 00:22:39,910
werd ik 1e cel ingeschopt want er ging
had daar nu toe was SS-bewaking en team.

308
00:22:39,910 --> 00:22:41,190
Dat doen ze om.

309
00:22:41,190 --> 00:22:45,650
Dat merk je wel laten om indruk op
je te maken om je in de put te duwen

310
00:22:46,100 --> 00:22:49,070
en 10 minuten later kwam die slag
waarbij en die man gearresteerd.

311
00:22:49,070 --> 00:22:56,820
Dat die de naam van Ackermann met C-K.

312
00:22:56,820 --> 00:22:58,220
Dat was een politieman uit dus.

313
00:22:58,370 --> 00:23:03,310
Daar waren dus echt wel mensen
die kwam er weer uithalen en ik

314
00:23:03,310 --> 00:23:07,280
werd naar een kamer gebracht en ik
stond op een bepaalde verhoging.

315
00:23:07,280 --> 00:23:11,930
En toen zegt hij u heeft
spionage gepleegd.

316
00:23:11,930 --> 00:23:15,820
Nu heeft wapens in bezit.

317
00:23:15,820 --> 00:23:20,890
En ik zeg ja hoe komt u daarbij.

318
00:23:20,890 --> 00:23:25,460
En zegt nou van der Vaart uw
contact man die heeft ons dat

319
00:23:25,490 --> 00:23:29,890
allemaal verteld Ik zeg heel komt
die daarbij en we zullen halen.

320
00:23:29,890 --> 00:23:36,570
Ik zeg je dan maar ja die werd gehaald en die
was volkomen toen ik hem binnen zag komen.

321
00:23:36,570 --> 00:23:43,570
Hij durfde me niet aan te kijken en was geestelijk
was die volkomen kapot was vreselijk sterk.

322
00:23:43,570 --> 00:23:46,690
Ik had vallen zegt Ik was
toen blijven kwijt was.

323
00:23:46,690 --> 00:23:52,940
Maar hij was volkomen kapot kwam heel wat we
hadden huis was hij al wordt het allemaal.

324
00:23:52,940 --> 00:24:00,560
Ja daar stond ik en toen zegt hij ook
helemaal niet zegt was namens iets zegt.

325
00:24:00,560 --> 00:24:05,230
Nou ik denk bij mezelf als ik A zegt,
dan moet het hele alfabet volgen.

326
00:24:05,770 --> 00:24:08,630
Dus ik moest beginnen met ontkennen.

327
00:24:08,630 --> 00:24:12,600
Dus ik zeg ik ik kan ik ook
wel een beetje benauwd.

328
00:24:12,600 --> 00:24:17,100
Maar gelukkig raakte ik
niet in paniek en ik zeg nou

329
00:24:17,100 --> 00:24:19,660
ik ik begrijp die man heeft
een verkeerde voor zich.

330
00:24:19,660 --> 00:24:24,260
Die begrijp ik begrijp er helemaal
niks van wat we die heel boos.

331
00:24:24,260 --> 00:24:30,480
Neem krijg ik en dat heeft die Mark van zwaargewicht
en ander waait morgen spreken elkaar weer.

332
00:24:32,240 --> 00:24:39,820
Nou en de andere morgen werd ik weer vroeg de
cel uitgerukt en met de boevenwagen met een hele

333
00:24:39,860 --> 00:24:45,860
hoop arrestanten erin naar het Binnenhof gebracht
en daar heb ik heel vervelende uren doorgemaakt.

334
00:24:45,860 --> 00:24:47,100
Wat was het bureel.

335
00:24:47,100 --> 00:24:49,800
Het bureau van de van
de Sicherheitsdienst.

336
00:24:51,120 --> 00:24:51,670
En daar

337
00:24:53,040 --> 00:24:54,440
met die 1e als je er aankwam.

338
00:24:54,440 --> 00:25:00,340
Ben je dus apart opgesloten in kleine celletjes
waar geen toiletten waar is heel vervelend.

339
00:25:00,340 --> 00:25:05,560
En nou in de een zenuwachtige
toestand in die in die

340
00:25:05,770 --> 00:25:10,400
gevangenis auto want iedereen
die we zeggen zij tegen elkaar.

341
00:25:10,400 --> 00:25:12,930
Jongens hou je kop dicht
en houdt de moed erin en

342
00:25:12,930 --> 00:25:16,540
dit en dat ik denk nou nou
dat moet dat worden dan.

343
00:25:16,540 --> 00:25:19,690
Maar het was natuurlijk niet zo gezellig
waren mensen die al eerder verhoord.

344
00:25:19,790 --> 00:25:23,060
Maar en ja.

345
00:25:23,170 --> 00:25:26,080
Nou toen was ik aan de
beurt kwam me halen.

346
00:25:26,080 --> 00:25:29,190
En nou ja toen heb ik
een verhaal opgehangen.

347
00:25:29,190 --> 00:25:31,150
En dat was na afloop zegt zij.

348
00:25:31,150 --> 00:25:34,900
Die zag, wou hij dat tegen
mij mijn iets veel Rubin.

349
00:25:35,240 --> 00:25:36,980
Denk je dat ik gek ben.

350
00:25:36,980 --> 00:25:38,110
Ik zou eerlijk gezegd Nee.

351
00:25:38,110 --> 00:25:44,550
Dat denk ik niet maar nou ja toen had
hij me personele gegevens had hij

352
00:25:44,550 --> 00:25:50,030
dus opgenomen en toen werd ik weer
teruggebracht naar Scheveningen.

353
00:25:50,030 --> 00:25:53,570
En toen heb ik nog een
aantal dagen niks gehoord.

354
00:25:53,570 --> 00:25:56,430
En toen werd ik weer opgeroepen
geen met wie in de Binnenhof.

355
00:25:57,170 --> 00:25:59,670
En toen had hij dus andere
mensen die waren blijkbaar al

356
00:25:59,670 --> 00:26:05,330
gearresteerd in die tijd en die
hadden dus altijd een ander gezegd.

357
00:26:05,330 --> 00:26:07,810
Maar ja dat moest dan wel toegeven.

358
00:26:07,810 --> 00:26:12,700
Ik kreeg nog te horen door brief zijn critici
de van die is leuk en je ben een christen

359
00:26:12,780 --> 00:26:18,900
je manipuleren en neem je kameraden verhalen
mag ook niet maar goed dus ik weet wel.

360
00:26:18,900 --> 00:26:20,700
Ik ben nooit gemarteld.

361
00:26:20,700 --> 00:26:22,370
Maar ik ben wel mishandeld.

362
00:26:23,540 --> 00:26:30,200
Met onder zware druk gezet en steeds
in de boeien als je verhoord werd.

363
00:26:30,200 --> 00:26:31,670
Het was zeer onaangenaam.

364
00:26:34,050 --> 00:26:35,520
Maar ben jazz handicap meegebracht.

365
00:26:36,850 --> 00:26:38,970
Na Scheveningen bedoelde.

366
00:26:38,970 --> 00:26:45,530
Dat is in oktober 42 geweest.

367
00:26:45,530 --> 00:26:46,390
Half in de maand.

368
00:26:46,390 --> 00:26:52,280
Toen werden we maar Utrecht
overgebracht naar de Randstad.

369
00:26:52,280 --> 00:26:54,720
Dat was een voormalig huis van bewaring.

370
00:26:54,720 --> 00:26:58,400
En dat was de de
crisis weer mag fijn is.

371
00:26:58,400 --> 00:27:03,200
Daar gaat ook de bewaking van weer macht
en dat was toch niet aangenaam maar

372
00:27:03,200 --> 00:27:07,920
stukken beter als weten bij de is en
daar kwam je om veroordeeld te horen.

373
00:27:12,480 --> 00:27:21,270
Toch voor onderzoek was afgesloten en we verwachten
dus dat we direct naar kerst voor zouden komen.

374
00:27:21,270 --> 00:27:27,180
Ik kreeg na kerst dus aldaar 27
december geweest en kreeg ik mijn ouders

375
00:27:27,180 --> 00:27:32,790
op bezoek en toen heb ik gelijk tegen
hem gezegd je moet erop rekenen dat

376
00:27:32,790 --> 00:27:36,970
ik de doodstraf krijg en dat ik geen
gratie krijgen want ik ben nummer 2.

377
00:27:36,970 --> 00:27:41,950
In dat proces want contact met de
Haag was al wordt hier en die was

378
00:27:42,440 --> 00:27:46,480
in een vorig proces ter dood veroordeelt
in die was gespaard gebleven.

379
00:27:46,480 --> 00:27:50,130
Omdat hij dus bij ons moest voorkomen.

380
00:27:50,130 --> 00:27:52,670
De andere mensen waren gefusilleerd.

381
00:27:52,670 --> 00:27:56,270
En ja nou me ouders schrokken daarvan.

382
00:27:56,270 --> 00:28:00,720
Maar dat is toch een reden geweest dat ik
dat gewoon maar gezegd heb op mijn verhaal.

383
00:28:02,930 --> 00:28:07,100
Poging is gaan aanwenden
of die daar wat aan condoom.

384
00:28:07,100 --> 00:28:07,460
Nou.

385
00:28:10,010 --> 00:28:12,650
Hij heeft een Nederlandse
advocaat genomen.

386
00:28:12,650 --> 00:28:15,180
Ik heb nog de rekeningen en daarvan.

387
00:28:15,180 --> 00:28:19,530
En maar dat hielp niks want die
komt bij de Scénic verschenen.

388
00:28:19,530 --> 00:28:21,400
Toen heeft hij een
Duitse advocaat genomen.

389
00:28:21,400 --> 00:28:24,290
Die ging nog maar Berlijn
kosten veel geld.

390
00:28:24,290 --> 00:28:26,210
Maar dat hielp ook niet.

391
00:28:26,210 --> 00:28:30,690
En toen zat hij in de trein zijn altijd van
die wonderlijke dingen die er gebeuren.

392
00:28:31,860 --> 00:28:32,080
En

393
00:28:33,610 --> 00:28:33,870
ja.

394
00:28:33,870 --> 00:28:37,350
Dan zeg maar al door
Gods leiding in je leven.

395
00:28:37,350 --> 00:28:39,540
Maar dat kon moeilijk
over mijn liepen rond.

396
00:28:39,540 --> 00:28:43,730
Dan zou dat ze betekenen dat degene die
het niet overleven hebben dat het ook

397
00:28:43,730 --> 00:28:47,430
Gods leiding was was geestelijk allemaal
een beetje moeilijk te verwerken.

398
00:28:47,430 --> 00:28:48,290
Natuurlijk.

399
00:28:48,290 --> 00:28:56,520
Maar hij zit in die trein en ontmoet iemand een
student uit Leiden die bij zijn zuster wel eens

400
00:28:56,520 --> 00:29:04,200
ontmoet had en hij kent ze kenden elkaar en hij
vertelde zijn sores over mij tegen die jongeman.

401
00:29:04,200 --> 00:29:10,970
En die zegt Ik weet een geval van een
zoon van een dominee uit Maassluis.

402
00:29:10,970 --> 00:29:15,530
Die was ook ter dood veroordeeld
en de regen wordt aangedaan.

403
00:29:15,530 --> 00:29:21,860
Nou hij wist de naam van die domme was dominee
Akkerhuis gereformeerd predikant in Maassluis.

404
00:29:21,860 --> 00:29:25,200
Nou ja, over het algemeen waren
predikanten wel te vertrouwen.

405
00:29:25,200 --> 00:29:30,610
Zoals ook pastoors van
de katholieke kerk.

406
00:29:30,610 --> 00:29:33,610
Een enkele was een ware de
vrouw ook nog praktisch nooit.

407
00:29:33,610 --> 00:29:39,770
En hij is daar naartoe gegaan en die
heeft toegezegd tegen Ja dat klopt.

408
00:29:39,770 --> 00:29:46,810
Mijn zoon die was dat voordat mijn
zoon Joop en mijn oudste zoon Gerard.

409
00:29:46,810 --> 00:29:52,670
Je woont in Voorburg die heeft dan
die had contacten met het bureau van

410
00:29:52,670 --> 00:29:57,330
de opperbevelhebber Christiaanse
en die heeft er wat aan kunnen doen.

411
00:29:57,330 --> 00:30:03,420
Dus mijn vader werd verwezen naar de als je want
je makelaar in Voorburg waar is hij naartoe gegaan

412
00:30:03,900 --> 00:30:11,570
en toen heeft hij de situatie, vertelt en die
zegt als dood voordat ze en dan kom je maar terug.

413
00:30:11,570 --> 00:30:16,270
Dan zullen we er verder over praten.

414
00:30:16,270 --> 00:30:17,490
Wat kunnen doen.

415
00:30:17,730 --> 00:30:21,630
Dus toen ik de ter dood
voor op 6 mei plaatsvond.

416
00:30:21,630 --> 00:30:24,430
Het proces duurde van
3 tot 6 mei 4 dagen

417
00:30:27,290 --> 00:30:33,470
op de 3e dag was de eis dus 8
doodstraffen en 2 terug tijdstraffen en

418
00:30:35,190 --> 00:30:43,210
ik moet erbij zeggen dat we niet met alle 22
voorkwamen van de 22 arresteerde kwam de 15 voor en

419
00:30:43,270 --> 00:30:51,720
7 man was al te voren had Trends afgescheiden
van het proces en naar het concentratiekamp nat

420
00:30:51,790 --> 00:30:59,670
veilig dat worden er dan later dus nog zwaarder
toegestuurd wij kwam met 15 man voor van die 15.

421
00:30:59,670 --> 00:31:07,270
Dus nogmaals was de eis 8 doodstraffen 3
gevangenisstraffen tuchthuis en 2 elke trend.

422
00:31:07,990 --> 00:31:08,310
En

423
00:31:10,640 --> 00:31:11,750
bij de bevestiging.

424
00:31:11,750 --> 00:31:16,350
De andere dag dus bij de
veroordeling bleken dus bij de 9 ter

425
00:31:16,350 --> 00:31:21,130
dood geoordeeld en 2 terug thuis
troffen en de rest afgetraind.

426
00:31:21,800 --> 00:31:22,250
En

427
00:31:23,300 --> 00:31:26,500
mijn vader hoorde dat dus de andere dag.

428
00:31:26,500 --> 00:31:33,040
Daarbij moet ik nog even aantekenen dat
het geen eerlijk proces was We hebben niet

429
00:31:33,100 --> 00:31:39,380
onze aanklachten tevoren op schrift gekregen
toen zagen zaten 4 Duitse advocaten bij

430
00:31:39,700 --> 00:31:45,290
die we nooit gesproken hebben van tevoren
onze aanklacht die werd onder veel gebrul

431
00:31:45,730 --> 00:31:53,280
door de militaire auditeur weet die voorgelezen
op voor geschreeuwd liever hier zeer.

432
00:31:53,280 --> 00:31:54,730
Maar regen gevallen.

433
00:31:54,730 --> 00:32:01,070
Het was wel weer mag dus geen die rechtbank
was het Louvre koker richting Nederland.

434
00:32:03,970 --> 00:32:06,920
Uitspraak was dus wat ik verwacht had.

435
00:32:06,920 --> 00:32:09,860
Alleen had ik niet gedacht
dat er zoveel zouden zijn.

436
00:32:09,860 --> 00:32:12,540
En mijn vader is toen
toen die gauw dat worden.

437
00:32:12,540 --> 00:32:18,210
Een dag later hoorde je het al is hij naar
Voorburg gegaan en toen heeft hij gezegd tegen de

438
00:32:19,800 --> 00:32:25,360
die meneer Akkerhuis van te zijn.

439
00:32:25,360 --> 00:32:31,270
9 terdoodveroordeelde en die zegt doodleuk
Nou naar zo schoon, wrijf omkopen, dan

440
00:32:31,270 --> 00:32:36,400
zullen we de rest vanzelf al niet
doodschieten vaderloze helemaal niks niks van.

441
00:32:37,140 --> 00:32:39,020
En maar goed.

442
00:32:39,020 --> 00:32:39,350
En

443
00:32:39,970 --> 00:32:42,340
dan dacht hier betalen.

444
00:32:42,340 --> 00:32:43,670
Wat een eigen bedrijf.

445
00:32:43,720 --> 00:32:44,060
Maar

446
00:32:45,640 --> 00:32:47,190
dat was ook niet zo gunstig.

447
00:32:47,190 --> 00:32:48,250
Ook in de jaren 30.

448
00:32:48,250 --> 00:32:51,440
En die crisis achter de rug dus.

449
00:32:51,440 --> 00:32:53,590
Maar vader was zeker
niet kapitaalkrachtig.

450
00:32:53,860 --> 00:32:59,110
Maar lukte dat uiteindelijk maar dat
lukte het uiteindelijk om de doodstraf.

451
00:32:59,110 --> 00:32:59,850
Om te zetten.

452
00:32:59,920 --> 00:33:01,130
Ja, dan zou ik hier niet gezeten.

453
00:33:02,250 --> 00:33:02,750
Maar op.

454
00:33:05,070 --> 00:33:06,380
Hij is dus geld gebracht.

455
00:33:13,580 --> 00:33:19,190
We werden dus in Utrecht waar we de Satyr, zoals
ik gezegd heb in de ganse raad met elke week

456
00:33:19,190 --> 00:33:24,720
was een proces en 4 tot 6 weken daarna kwam de
bevestiging in de werden de mensen geëxecuteerd.

457
00:33:24,720 --> 00:33:26,970
Elke week werd mensen doodgeschoten.

458
00:33:26,970 --> 00:33:27,980
Ik heb eens uitgerekend.

459
00:33:27,980 --> 00:33:31,750
Dat heb jij te weten zaten
gemiddeld 150 terdoodveroordeelde

460
00:33:32,290 --> 00:33:35,610
zaten en toen was
onze week aan de beurt.

461
00:33:35,610 --> 00:33:36,580
En die ging voorbij.

462
00:33:37,390 --> 00:33:39,440
En ja nou ja.

463
00:33:40,200 --> 00:33:41,410
Waarom dat weet ook niet.

464
00:33:41,470 --> 00:33:41,760
Maar

465
00:33:43,240 --> 00:33:46,220
kan altijd nog opbeurend
kon elk ogenblik gebeuren.

466
00:33:46,220 --> 00:33:49,940
En toen kreeg ik mijn mijn moeder
op bezoek met mijn jongste broer.

467
00:33:49,940 --> 00:33:55,300
Dat was in juni toe waren eigenlijk
al al 8 weken haast voorbij.

468
00:33:55,960 --> 00:33:57,690
En niet

469
00:33:58,170 --> 00:34:01,560
mijn jongste broer had opdracht om
tegen mij te vertellen heb ik later

470
00:34:01,560 --> 00:34:06,930
gehoord toen we teruggingen uit die
kamer waar we met elkaar mochten praten.

471
00:34:06,930 --> 00:34:12,560
En waar Duitse wachtmeester bij zat en die wordt
meestal liep aan de kant van mijn moeder en

472
00:34:12,630 --> 00:34:18,050
een klein eindje vergezelde dat als ik dus het
gevangenisgebouw erin ging dat cellen gebouw en

473
00:34:18,050 --> 00:34:22,970
zij gingen Fiat op administratie naar buiten
en mijn jongste broer die fluisterde in me oor.

474
00:34:22,970 --> 00:34:24,610
We hebben de Moffel
van jullie omgekomen.

475
00:34:26,630 --> 00:34:30,450
Nou dat ik, maar we zaten met 4
ter dood voor bij elkaar en ik in

476
00:34:30,450 --> 00:34:33,820
de cel niks te zeggen want ik denk
als we ons vanavond komen halen.

477
00:34:33,820 --> 00:34:39,770
Dan dan is dan heb ik ze voor niks
blij gemaakt en dan klopt het niet.

478
00:34:39,770 --> 00:34:41,500
Nou ja inderdaad.

479
00:34:41,500 --> 00:34:41,760
Dus

480
00:34:44,070 --> 00:34:45,050
we bleven niks hoor.

481
00:34:45,050 --> 00:34:51,350
En op 4 augustus dat we bij de commandant van
de gevangenis geroepen en toen kregen we 1e het

482
00:34:51,350 --> 00:35:00,450
verhaal van een aan aantal die op elke trend
waren zo even genoemd had dat hij bevestigd.

483
00:35:00,450 --> 00:35:02,960
Die gingen naar een
concentratiekamp werd vermeld.

484
00:35:02,960 --> 00:35:03,780
2.

485
00:35:03,780 --> 00:35:06,610
Die kregen terug thuis trof
die ging naar een tuchthuis in

486
00:35:06,610 --> 00:35:12,560
Duitsland van de 2 van de 90 werd
dood voor 3 kregen de 2 gratie.

487
00:35:12,560 --> 00:35:13,750
De namen werden genoemd.

488
00:35:13,750 --> 00:35:18,870
Van der Veer en Van der Schee dat
van 13 15 en 12 jaar tuchthuis eraf

489
00:35:19,350 --> 00:35:23,170
en toen dacht ik op dat moment dalen
gaat die zeggen dat je nog doodgeschoten

490
00:35:23,390 --> 00:35:28,970
worden die 7 andere Maarten kwam
daar de 7 andere is de doodstraf.

491
00:35:28,970 --> 00:35:32,350
Ouders kunnen 6 geworden
uitgesteld kan worden.

492
00:35:32,350 --> 00:35:35,010
De executie gaat naar
Duitsland op transport.

493
00:35:35,010 --> 00:35:37,000
De executie kan altijd nog plaatsvinden.

494
00:35:37,480 --> 00:35:38,830
En dan

495
00:35:39,850 --> 00:35:41,430
moet je goed oppassen.

496
00:35:41,430 --> 00:35:43,270
We hopen dus dat je het leven trok.

497
00:35:43,270 --> 00:35:44,120
Het was een aardige man.

498
00:35:44,120 --> 00:35:46,730
Die haalt momenteel komt van
de gevangenis geloof dat hier

499
00:35:46,770 --> 00:35:50,590
nog meende ook maar maar ja dat
was ook een hele opluchting.

500
00:35:51,360 --> 00:35:51,630
En

501
00:35:52,280 --> 00:35:53,380
Duitsland gebracht.

502
00:35:53,770 --> 00:35:54,050
Ja.

503
00:35:54,050 --> 00:35:58,210
Dat heeft toch nog anderhalve
maand geduurd en toen

504
00:35:58,210 --> 00:36:01,580
werden we dus geen moment
naar Amersfoort overgebracht.

505
00:36:01,580 --> 00:36:02,130
We hebben.

506
00:36:02,130 --> 00:36:06,490
3 weken gezeten en dan kwam er heel
loop van allerlei gevangenissen

507
00:36:06,490 --> 00:36:10,220
in Nederland van aarde en uit
Scheveningen komen daar mensen naartoe.

508
00:36:10,220 --> 00:36:16,590
We zaten daar met meer dan 200 mensen ook
zeer vooraanstaande mensen zat erbij hebben

509
00:36:16,630 --> 00:36:21,240
we een godsdienst oefening meegemaakt en
dat mocht niet was verboden in het kamp.

510
00:36:21,240 --> 00:36:28,720
Elke vorm van godsdienst als verboden ook maar
zondag was van een kapelaan in ons midden van

511
00:36:28,720 --> 00:36:37,520
dingen uit Eisden en die die die preekte voor
katholieken en voor protestanten en Wiardi Beckman

512
00:36:38,100 --> 00:36:44,410
die je laat omgekomen is en dat zwaarder die
een christen socialist die ging voor in gebed.

513
00:36:44,410 --> 00:36:45,450
Het was zeer ontroerend.

514
00:36:46,710 --> 00:36:49,160
En de song marineofficier die erbij was.

515
00:36:49,160 --> 00:36:55,280
Die stonk als de SS binnenkwam om anekdotes uit
zijn marinier feiten vertellen en zo ging dat dan.

516
00:36:56,300 --> 00:36:58,360
En toen die mensen gingen allemaal weg.

517
00:36:58,360 --> 00:37:00,970
En wij bleven met z'n veertienen over.

518
00:37:00,970 --> 00:37:03,660
En wij weten dat we
geen moment opgeroepen.

519
00:37:03,660 --> 00:37:08,030
Ze gingen op transport werden met auto's
teruggebracht naar het Centraal Station in

520
00:37:08,070 --> 00:37:13,040
Utrecht hebben al brieven daar uit kunnen
gooien en die zijn later toch nog thuisgekomen

521
00:37:13,040 --> 00:37:18,610
wisten niet waar we heen zouden gaan en
te komen, wordt er centraal station af.

522
00:37:18,610 --> 00:37:24,190
Trein Klagen deed terrein voor Duitsland
de We hebben in een coupé werden we ingezet.

523
00:37:24,190 --> 00:37:26,520
Maar zat al 4 jonge vrouwen in.

524
00:37:26,520 --> 00:37:32,600
Maar ja dan maakten we die zat waar die waar
waren ook geboeid en die dat bleken 4 die ook

525
00:37:32,600 --> 00:37:40,300
in het verzet gezeten hebben en die hun
echtgenoten of verloofde geëxecuteerd waren en die

526
00:37:41,350 --> 00:37:46,050
gingen wat later bleek, want we dachten tot
maar waren net over de grens nu op terwijl er

527
00:37:46,390 --> 00:37:54,670
in en Düsseldorf werden we overdag naar een
naar een lokale trein en die ging naar onraad.

528
00:37:54,670 --> 00:38:00,250
En daar was een strafgevangenis die kwam
er aangaat aan het en de 4 dames die gingen

529
00:38:03,140 --> 00:38:09,420
terug thuis in het vrouwen tuchthuis House en wij
gingen de strafgevangenis in en daar willen we

530
00:38:09,440 --> 00:38:17,330
met zijn drieën in een cel gepropt met 3 man en
dan hebben we 3 maanden zo gezeten broertje dood.

531
00:38:17,330 --> 00:38:23,970
Het kaartje doodstraf op de celdeur
fiets van haar van een voorbeeld van.

532
00:38:24,630 --> 00:38:24,980
En

533
00:38:26,490 --> 00:38:32,760
ze wist niet wat ze met ons aan moesten we werden
in die 3 maanden kregen we geen schoon ondergoed.

534
00:38:32,760 --> 00:38:34,470
We zaten onder luizen binnen.

535
00:38:34,470 --> 00:38:37,160
Ik had nog nooit live
gezien maar toen welke 40.

536
00:38:37,900 --> 00:38:38,130
En

537
00:38:38,900 --> 00:38:40,190
allemaal ongerief.

538
00:38:40,190 --> 00:38:43,230
En we moesten we kregen geen geen.

539
00:38:43,230 --> 00:38:48,470
Op die cel kaartje stond en wisten
niet wat te betekenen NHK g.

540
00:38:48,470 --> 00:38:52,070
Dat dachten we kunnen we afleiden
van de aan bekende kunsten.

541
00:38:52,940 --> 00:38:56,800
Dus dat hebben we direct gemerkt
even geen bibliotheek boeken

542
00:38:57,560 --> 00:39:01,300
en mocht alleen werden we gelucht
met z'n 14e Nederlanders bij.

543
00:39:02,590 --> 00:39:02,940
En

544
00:39:04,320 --> 00:39:08,570
we moesten werk doen in de
cel papierwerk voor de Duitse

545
00:39:08,570 --> 00:39:11,890
politiek 2 enveloppen vouwen
en plakken, enzovoort.

546
00:39:12,930 --> 00:39:16,070
Gelukkig was de vanmorgen
een beetje afleiding in en

547
00:39:16,070 --> 00:39:18,920
dat bevordert niet de
oorlogvoering van Duitsland niet.

548
00:39:20,400 --> 00:39:24,910
Totdat we op een gegeven moment
uit elkaar gehaald worden.

549
00:39:24,910 --> 00:39:28,020
Toen werden we allemaal in
eindronde hoofd geplaatst en ze

550
00:39:28,020 --> 00:39:33,250
hebben nog maanden ieder
moederziel alleen doorgebracht.

551
00:39:33,250 --> 00:39:35,550
En ja dat is een moeilijke tijd.

552
00:39:35,550 --> 00:39:41,700
Ik heb veel steun aan mijn geloof en waardoor
je dus ja geestelijk overeind blijft.

553
00:39:43,450 --> 00:39:43,880
En

554
00:39:44,410 --> 00:39:48,010
ik heb altijd gevoel gehad
dat ik weer thuis zou komen.

555
00:39:48,010 --> 00:39:48,470
Dat scheelt.

556
00:39:48,470 --> 00:39:51,000
Moet ik wel het gevoel op
dat je er niet tegenop kon.

557
00:39:51,000 --> 00:39:55,250
Ja dan ga je eraan onderdoor natuurlijk
want als er één hoorde ik later

558
00:39:55,330 --> 00:39:59,170
die altijd in de cel zijn' zei de
één in een andere cel gebeurde dat

559
00:39:59,170 --> 00:40:04,690
toen zomers en 3 zaten van weer een
dag dichter bij onze bevrijding.

560
00:40:04,690 --> 00:40:07,360
En dan zei hij weer een
dag dichter bij onze dood.

561
00:40:07,360 --> 00:40:08,670
Ze hebben allebei tegelijk gekregen.

562
00:40:08,670 --> 00:40:10,930
Hij is niet thuisgekomen.

563
00:40:10,930 --> 00:40:11,740
Dus er gebeurde.

564
00:40:12,280 --> 00:40:12,500
Nou.

565
00:40:14,700 --> 00:40:14,990
Rode.

566
00:40:14,990 --> 00:40:17,930
Dus dat de invasie plaatsvond.

567
00:40:17,930 --> 00:40:21,410
Ik werd door de gevangenis werd
ik geschoren moet zelf niet doen.

568
00:40:22,120 --> 00:40:23,570
En die zegt

569
00:40:24,840 --> 00:40:30,180
2 dagen geleden zijn de
geallieerden geland in Normandië.

570
00:40:30,180 --> 00:40:35,770
Nou, ik trok zo'n grimas van
vreugde kop met dat scheermes.

571
00:40:36,390 --> 00:40:36,650
En

572
00:40:37,410 --> 00:40:39,630
nou ja hij vloeken tegen me.

573
00:40:39,630 --> 00:40:42,460
Maar goed we waren erg blij.

574
00:40:42,460 --> 00:40:46,640
Nou ja af en toe dàs typisch dat je toch
nog van alles gehoord in de gevangenis

575
00:40:47,330 --> 00:40:52,400
wel soms hele vreemde berichten wat niet
klopt en bepraten met elkaar buitenom.

576
00:40:52,400 --> 00:40:53,740
De muren waren zo dik.

577
00:40:53,740 --> 00:40:54,760
Zoals in Scheveningen.

578
00:40:54,760 --> 00:40:59,550
Door de muur praten met daar was een heel
oude gevangenis kon zeker zeer zeker niet.

579
00:40:59,550 --> 00:41:04,570
En de horizon veel vreemde
berichten naar elkaar roepen.

580
00:41:04,570 --> 00:41:05,910
En als je ontsnapt.

581
00:41:05,910 --> 00:41:08,020
Dan was je dus je gravende
kregen 3 dagen geen eten.

582
00:41:10,088 --> 00:41:16,810
Verder was dat eten bijzonder slecht
want ik viel en de ander ook in.

583
00:41:16,810 --> 00:41:20,660
Ik woog 70 kilo toen ik inkwam.

584
00:41:20,660 --> 00:41:23,655
En ik woog na 3 maanden
nog maar 51 kilo.

585
00:41:24,300 --> 00:41:29,020
Ik had in 3 maanden tijd had ik zo kan nog een
zoveel vlees gegeten die 30 toen kwijtraakt.

586
00:41:29,580 --> 00:41:35,330
En en dan kreeg je weer als
je meer dan 10% af viel.

587
00:41:35,330 --> 00:41:37,900
Dan krijg je dus wat extra
eten maar dat was dat zelden

588
00:41:38,010 --> 00:41:41,830
vonden ze over het water warm
water met wat wat erin dreef.

589
00:41:41,830 --> 00:41:45,457
Dus het was een bijzonder slecht slechte gevangenis

590
00:41:46,316 --> 00:41:50,728
en geen mens zonder de Amerikanen voor
en wij mochten niet bevrijd worden

591
00:41:50,970 --> 00:41:57,913
als NN gevangenen werden met zijn 14e
werden we weer uit de gevangenis geleid

592
00:41:58,171 --> 00:42:03,257
 en het sloeg ging openen kwam waren de
4 dames uit ook sterk vermagerd

593
00:42:03,648 --> 00:42:10,349
en toen werden we dus ook met cellen terrein werden
vervoerd, zoals in Duitsland treinen met cellen daarin.

594
00:42:10,840 --> 00:42:18,497
En via Hannover, Leipzig

595
00:42:18,872 --> 00:42:22,770
 kwam in Chemnitz uit
als Karl Marx wel het nu weer ben

596
00:42:22,950 --> 00:42:29,050
niets daar een poosje in een politie
gevangenis op een zolder opgesloten.

597
00:42:29,050 --> 00:42:32,430
En toen gingen we later
weer met het vrij mee en toen

598
00:42:32,430 --> 00:42:38,149
kwam het recht in bold ruim en
in de dat was een tuchthuis.

599
00:42:40,500 --> 00:42:45,480
Dan verwacht je dat dat nog strenger
heeft was een als een strafgevangenis.

600
00:42:45,480 --> 00:42:49,980
Maar het eten was beter en de
cellen waren niet zo koud worden.

601
00:42:49,980 --> 00:42:50,910
Op vloer.

602
00:42:50,910 --> 00:42:52,400
Dus dat was wel een opluchting.

603
00:42:52,400 --> 00:42:54,990
Als er 3 dagen kreeg ik BF3.

604
00:42:54,990 --> 00:42:59,520
En toen kon ik weer tussen de lakens
terecht en en ik keek wittebrood.

605
00:42:59,520 --> 00:43:02,950
Nou, in het combat je zien
gehad hadden gesneuveld.

606
00:43:02,950 --> 00:43:04,220
Maar daar weet nog redelijk goed.

607
00:43:06,650 --> 00:43:09,900
Nou daar heeft daar hebben
we 5 maanden gezeten.

608
00:43:12,820 --> 00:43:20,110
Toen stonden de Russen kwamen aan en wij mochten
er weer niet bevrijd worden en heel die ploeg.

609
00:43:20,110 --> 00:43:27,970
En gelijk een heel over zeker een
van 120 Belgen die op hun proces

610
00:43:27,970 --> 00:43:32,550
zaten te wachten in Antwerpen en
na de invasie daar afgevoerd werden.

611
00:43:32,550 --> 00:43:37,920
Die gingen ook met ons mee en wist
alweer niet waar we naartoe gingen en dat

612
00:43:37,920 --> 00:43:42,920
was op 12 maart 45 gingen we eruit in
lange colonnes allemaal geboeid naar

613
00:43:42,920 --> 00:43:49,320
het station toe en 's nachts kwam me
ergens aan en dan moesten erin blijven.

614
00:43:49,320 --> 00:43:51,160
Het was nog een luchtalarm.

615
00:43:51,160 --> 00:43:52,360
En dan gingen we eruit.

616
00:43:52,360 --> 00:43:56,290
En toen zei de man die bij
ons was één van veroordeelden

617
00:43:56,550 --> 00:44:00,080
die toen terug moest komen
uit Bourges wat voor proces.

618
00:44:00,080 --> 00:44:02,030
Die zegt ik ben weer terug in Buchenwald.

619
00:44:02,030 --> 00:44:08,330
En toen kwam ik voor het 1e van leven op 13
maart 45 in een concentratiekamp aan Buchenwald

620
00:44:08,455 --> 00:44:13,760
maar zoveel oud geuzen
zaten en dat hoor je ook van hoog of zo.

621
00:44:17,460 --> 00:44:23,250
Nou ja dat dan kon en dat is weer heel iets
anders was alleen hier celletje zitten natuurlijk.

622
00:44:23,250 --> 00:44:25,809
Ineens kom je in de
overvolle bak terecht.

623
00:44:26,035 --> 00:44:28,550
Wij werden typisch.

624
00:44:28,550 --> 00:44:32,440
Waarom de die misschien ook omdat wij
mijn gevangenen waren bij werden niet in

625
00:44:32,440 --> 00:44:37,450
het gewone kamp opgesloten maar 80 extra
in het kamp weer eens een keer achter

626
00:44:37,450 --> 00:44:42,170
de achter prikkeldraad waren mochten
niet moet pakken komen met met rechts.

627
00:44:42,170 --> 00:44:46,724
Maar we hebben ze kwam wel bij ons langs
de Vlaardingers die daar al zaten

628
00:44:47,295 --> 00:44:50,552
die worden gehouden dat er
nog Nederlanders weer aangekomen.

629
00:44:52,060 --> 00:44:59,990
We werden zogenaamd moesten we langs een dokter lopen
en die haalden mij eruit en die voor hopeloos.

630
00:45:02,164 --> 00:45:02,880
Nou niks bijzonders.

631
00:45:02,880 --> 00:45:04,531
Want ik worstel redelijk gezond.

632
00:45:05,078 --> 00:45:09,740
Nou ik ging weer verder en 2 dagen
later werd ik geopend moet op transport

633
00:45:10,160 --> 00:45:16,770
zetten me gezegd als enige uit de groep
met 8 Russische jongens jonge mannen.

634
00:45:18,520 --> 00:45:19,240
Waar naartoe.

635
00:45:19,240 --> 00:45:20,040
Ja dat vertel.

636
00:45:20,040 --> 00:45:20,500
Als je niet.

637
00:45:20,500 --> 00:45:22,870
Maar die wisten dat al naar een.

638
00:45:22,870 --> 00:45:23,450
En mijn

639
00:45:24,580 --> 00:45:25,500
nou bij.

640
00:45:26,500 --> 00:45:29,010
Moesten de andere morgen op transport.

641
00:45:29,770 --> 00:45:31,440
En we gingen met z.

642
00:45:33,720 --> 00:45:40,240
8 jaar 8 Russen en ik Nederland
erbij en ze spullen meesjouwen.

643
00:45:40,240 --> 00:45:45,950
En we gingen in een gewone
personentrein met 5 of 66 bij.

644
00:45:47,940 --> 00:45:49,480
Nou dan gaan we 2 dagen over gedaan.

645
00:45:49,480 --> 00:45:55,260
Maar het was een afstand van
nog geen 200 kilometer kwam

646
00:45:55,350 --> 00:45:58,730
in Bath Salt zoenen terecht
dàs een ka die mijn zout.

647
00:46:00,300 --> 00:46:01,150
En dan

648
00:46:01,190 --> 00:46:01,400
ja.

649
00:46:01,400 --> 00:46:04,740
Ik kwam daar aan en ik zag
geen benen brak en ik hoop

650
00:46:05,400 --> 00:46:07,915
dat is duidelijk over de
lijn onder de grond hier.

651
00:46:18,000 --> 00:46:21,150
Vertelde net dat u in de
mijne terecht bent gekomen.

652
00:46:21,150 --> 00:46:21,890
Maar ik wil gaan.

653
00:46:21,890 --> 00:46:25,430
één van de weten hoe het bij
aankomst in Buchenwald was.

654
00:46:27,260 --> 00:46:32,800
nou de aankomst in Buchenwald dat was natuurlijk
niet helemaal een verrassing alleen we wisten

655
00:46:32,800 --> 00:46:37,060
niet waar we terecht zouden komen pas toe in
het kamp waren hoorden we dus tot het Buchenwald

656
00:46:37,060 --> 00:46:42,600
was tot midden in de nacht en het heeft de
hele nacht hebben ze buiten hebben ze ons

657
00:46:42,630 --> 00:46:50,080
buiten laten staan en 's morgens toen werden
we dus het de wasruimte binnengebracht was

658
00:46:50,090 --> 00:46:56,140
raam daar ben je helemaal kaal geschoren van
boven tot onder daarna moest je naar 't lisolbad

659
00:46:56,546 --> 00:47:02,690
en dat was zeer smerig want er waren al
misschien duizenden doorheen raad was nooit

660
00:47:02,710 --> 00:47:08,830
ververst zwart en dan ben je daarna naar en
met die troep op je lijf naar buiten gejaagd

661
00:47:09,500 --> 00:47:15,970
en waren begeleiders kammer en daar hoorden
ze een broek naar u toe en een jasje en en

662
00:47:16,020 --> 00:47:24,920
en een en zo'n kan z muts en toen moest ik
ook nog scholen hebben en daar het nogal

663
00:47:24,920 --> 00:47:30,260
een kleine maand heb voor me vroeg mijn gelijk
welke maand hebben na een draait zich ook

664
00:47:30,710 --> 00:47:37,630
nou zoeken zoeken zoeken eindelijk vonden ze een
paar goede laagjes en die past hem uitstekend

665
00:47:38,350 --> 00:47:44,400
en nou ja dat is eigenlijk de levens redding
geweest wat ik toen nog niet wist is dat

666
00:47:44,400 --> 00:47:50,510
ik nog misschien een paar honderd kilometer
moest lopen en dan doordat ik goede schoenen

667
00:47:50,510 --> 00:47:56,660
ben heb ik dat ook mede daardoor kunnen
overleven en toen werden we daarna naar een blok

668
00:47:56,660 --> 00:48:04,280
gebracht blok drieënveertig en daar werden we
met andere van onszelf het transport fransen

669
00:48:04,280 --> 00:48:10,550
belgen en nederlanders dus opgesloten we mochten
niet in de rest van kampen zat daar afgescheiden

670
00:48:10,940 --> 00:48:18,510
van de rest van rechts van het kamp en er zaten
natuurlijk al een aantal Vlaardingers stadsgenoten

671
00:48:18,510 --> 00:48:24,480
van ons en die hoorde dus dat er nederlanders
aangekomen waar en ik kan me er wel bij

672
00:48:24,480 --> 00:48:29,370
dat hek kijken maar die mochten toch ook weer
niet in dus toen hebben elkaar dus wel wel

673
00:48:29,370 --> 00:48:37,130
gesproken ja en dan verder gaat mijn verhaal
na naar de kma in de zoutmijn ook een nummer

674
00:48:37,240 --> 00:48:45,790
gekregen ja een heel hoog nummer dat was
honderdzesendertigduizend vierhonderddertien duizend

675
00:48:46,180 --> 00:48:54,250
vierhonderd rijdt zing en ja dat vergeet je
nooit meer van nummer en ik kan dat normaal

676
00:48:54,250 --> 00:49:01,990
vertellen dat er morgen een geluk en dat nam
je ook mee naar de kalimijnen ja want dat

677
00:49:01,990 --> 00:49:07,750
was een buiten commando van van Buchenwald
zoals ze zal de misschien wel honderd buiten

678
00:49:07,750 --> 00:49:19,190
commando en hoe was het verblijf in die kali
meenemen nou ik kwam daar aan met die acht

679
00:49:19,190 --> 00:49:24,770
russische jongens allemaal nog een intermezzo
onderweg waarin een op op het station ik weet

680
00:49:24,770 --> 00:49:30,150
niet meer hoe het heette was helemaal kapot
gewoon gehonoreerd luftalarm fliegeralarm nou

681
00:49:30,720 --> 00:49:45,260
dus die die over dus ik sta op en die zegt
tegen me zie is blij beogen en die russen

682
00:49:45,260 --> 00:49:49,640
die verstonden dat natuurlijk niet en dan moest
eenenzestig moesten moesten bayern blijven

683
00:49:49,630 --> 00:49:54,770
en de rest die ging naar in de schuilkelder
en die is zessen ring tegen mij praten van

684
00:49:55,700 --> 00:50:01,810
zo voort bies doe vrai ontwierp denk ik
gaat het al nu op in want als taal tegenover

685
00:50:01,910 --> 00:50:08,360
chávez piet nieuwstraten dood is met me gebeurd
maar hij wel een beetje meegemaakt te krijgen

686
00:50:08,360 --> 00:50:13,680
met zichzelf ja dat had je een beetje eerder
aan moeten denken natuurlijk ja zo ging dat

687
00:50:13,680 --> 00:50:19,480
en toen kwam die ik mijn man aan en ik zag
geen brokken staan het denken we verdwijnen

688
00:50:19,490 --> 00:50:25,700
onder de grond en dat gebeurde inderdaad een
we gingen met de vervoers lift naar beneden

689
00:50:26,780 --> 00:50:33,910
naar beneden toe met een met een rotgang
en nou als je dan in die hoofdgast kwam daar

690
00:50:33,910 --> 00:50:38,970
is een feeëriek gezicht alles was wit want
het zout heel anders als een kolenmijn daar

691
00:50:38,970 --> 00:50:44,450
ben ik ook wel eens in geweest en dat was
een breedte van van een verkeersweg en toen

692
00:50:44,450 --> 00:50:50,390
kwam moest wennen aan een zekere tien minuten
lopen van we een gedeelte was afgeschoten

693
00:50:50,390 --> 00:50:57,890
was met met met een heining met planken en
daarachter was de slaapplaats en de verblijfplaats

694
00:50:58,330 --> 00:51:05,040
van dat commando wordt uit vijfhonderd gevangenen
bestond waarvan vijf nederlanders waren en

695
00:51:05,040 --> 00:51:10,640
het grappige deed zich voor dat ik zit daar
een beetje verwezen te kijken want ik was

696
00:51:10,640 --> 00:51:15,050
er helemaal geen kamp ervaring had ik en ik
had deetos jo bij me zat nog een piano mee

697
00:51:15,050 --> 00:51:19,870
hadden ze hem meegereden en ik was in m'n
kazete kleding en die leg ik achter me neer

698
00:51:19,870 --> 00:51:25,050
op een tafel zit er ineens hoor ik roep piet
nieuwstraten denk wat krijgen we nou zeshonderd

699
00:51:25,060 --> 00:51:29,830
meter onder de grond en iemand die roept
mijn naam nou toen kwam er een knul op me af

700
00:51:30,430 --> 00:51:35,410
hij zegt ken je me niet zij jawel een bekend
gezicht maar aan benadering pronk uit vlaardingen

701
00:51:35,720 --> 00:51:41,250
en nou ik ben piet nieuwstraten vlaardingen
dus dat was een gelukkig dat ik iemand die

702
00:51:41,290 --> 00:51:51,420
die ik kende en nou we moesten daar hollen
uithouden want men wilde ondergronds al fabrieken

703
00:51:51,430 --> 00:51:57,270
gangmaker was overal mee bezig hè bomvrije
fabrieken maar men wachten nog steeds op het

704
00:51:57,270 --> 00:52:06,470
beton en dat kwam maar niet dus de eigenlijk
hadden we niet zoveel te doen af en toe

705
00:52:06,470 --> 00:52:10,520
en dan gingen we weer rustig maar alleen
binnen de kortste keren zat ik weer onder de

706
00:52:10,520 --> 00:52:15,560
luizen had was heel heel heel heel lastig
om dat huwelijk en water om je te wassen kon

707
00:52:15,560 --> 00:52:20,210
je 's morgens krijgen om vijf uur naar werden
dus de ketels beneden gebracht maar dat was

708
00:52:20,210 --> 00:52:24,320
rood wat water vandaan komt weet ik niet
maar dat heb ik maar één keer heb ik ook op

709
00:52:24,320 --> 00:52:29,300
gegeven en dan tochten daar als de hel in die
mij natuurlijk ze altijd die luchtverversing

710
00:52:29,300 --> 00:52:37,280
nature dus nou twee weken daarna ineens werden
we gecombineerd naar boven alle mannen boven

711
00:52:38,960 --> 00:52:44,880
evaluation brengen terug naar Buchenwald nou dan
hebben we teruggelopen naar Buchenwald hebben

712
00:52:44,880 --> 00:52:50,190
we een week overgedaan en dat was nog om te
doen er zijn toen al mensen uitgevallen maar

713
00:52:50,190 --> 00:52:57,080
toch niet zoveel we hebben een keer te eten
gekregen onderweg toen we op toen hebben we

714
00:52:57,080 --> 00:53:05,390
de nacht doorgebracht in een reeds verlaten
kamp van ook een buiten commando ooit roef heette

715
00:53:05,390 --> 00:53:11,650
dat ooit roef en dat was al ontruimd naar
maar hebben dat een nacht doorgebracht en bij

716
00:53:11,650 --> 00:53:17,720
een schietpartij luchtaanval was er een paard
neergeschoten en toen hebben gevangenen mocht

717
00:53:17,780 --> 00:53:23,360
al paard nemen dat hebben ze 's nachts gewild
dus kreeg het allemaal morgen eerst kregen

718
00:53:23,360 --> 00:53:29,360
we er boeljon hadden in de kortste keren
was dat hij eruit als de vet gaf u van over

719
00:53:30,140 --> 00:53:34,880
en toen kregen we nog een stukje vlees en een
paar aardappelen enige voeding hoe werd u

720
00:53:34,880 --> 00:53:44,940
behandeld over het algemeen nou ik ben daar
niet geslagen nee komt ook omdat er natuurlijk

721
00:53:45,240 --> 00:53:49,620
mijn zat gewoon te wachten op beton kon
eigenlijk nog maar weinig gebeuren wat ik daar

722
00:53:49,620 --> 00:53:53,400
moest doen dat in is me nooit duidelijk geworden
want het was eigenlijk helemaal niet nodig

723
00:53:53,400 --> 00:53:59,240
geweest maar goed ik was daar en we liepen
met met met elkaar terug en toen kwam in het

724
00:53:59,240 --> 00:54:03,030
kamp aan en die anderen konden gelijk weer
naar de hollander barak toe maar ik kon daar

725
00:54:03,030 --> 00:54:07,590
niet in en ik mocht niet weer doordat hij
geen naar maar naar m'n vrienden toe die een

726
00:54:07,590 --> 00:54:13,510
blok drieënveertig zaten nou toen ben ik ergens
ze ingekropen en daar kon ik ook nu blijven

727
00:54:13,510 --> 00:54:17,890
en toen hebben ze ons een nacht ondergebracht
in het klein lager heb je ook wel van gehoord

728
00:54:17,890 --> 00:54:23,490
kleiner laag en de andere dag naar de dnw
holle duur was er helemaal uitgebombardeerd en

729
00:54:23,490 --> 00:54:29,370
dan zat de duizenden gevangenen het was was
al die buiten waren Buchenwald teruggetrokken

730
00:54:29,980 --> 00:54:34,240
er zaten het was normaal misschien voor twintigduizend
man geschikt beschikbaar zat er zestigduizend

731
00:54:34,240 --> 00:54:42,610
mensen eten kregen we niet enne het was zeven
april toen ik terugkeerde en op negen april

732
00:54:42,890 --> 00:54:50,710
hebben we ineens moesten we afgevoerd worden
door rijen rondom heen van die dormans rondom

733
00:54:50,710 --> 00:54:56,740
vurig werden die die ss genoemd die oma blof van
waarden tussen doorlopen die waren natuurlijk

734
00:54:57,160 --> 00:55:03,520
helemaal gespitst op die k z pakjes en daar
werden we lagen open voor ons gebracht en

735
00:55:03,520 --> 00:55:13,320
werden met honderd man ingepropt en nou ja wij
ging in onze trein we hadden veertig wagons

736
00:55:13,380 --> 00:55:23,010
als ik me goed herinner en die ging rijden
en ja ze vertelde je niet waarin je gaat een

737
00:55:24,750 --> 00:55:30,620
nou met honderd man zit je zo opgepropt dat
als je helemaal ging staan gaan zitten er

738
00:55:30,650 --> 00:55:35,530
's nachts krijg ik ineens 's avonds kijk
hem eens los in m'n buik in de ja nou ik ken

739
00:55:35,530 --> 00:55:43,190
tronie doen ook en ik sta op en toen was al
hartstikke donker inmiddels en ik klimop die

740
00:55:43,240 --> 00:55:50,110
kant van die wagons waar waar ik mijn beide
kanten weet en denk in één keer soms een

741
00:55:50,120 --> 00:55:55,010
en er stonden vlakbij en ik als ik hem hopelijk
maar niet maar u komt niet meer op houden

742
00:55:55,420 --> 00:56:00,830
maar die vent schrok zich rot natuurlijk want
ik zat en gelijk weer vallen maar ja toen

743
00:56:00,930 --> 00:56:06,530
op de toen stond ik daar en je dat was heel
heel dat al die tijd geweest het is een

744
00:56:06,560 --> 00:56:09,850
een een naar verhaal maar het is niet anders
je had geen toiletpapier je had niks jou

745
00:56:09,860 --> 00:56:16,220
geen schone kleding maar zul je broek
optrekken m m maar weer verder leven dus in dat

746
00:56:16,250 --> 00:56:21,780
dat gebeurde en de andere dag werden we gebombardeerd
uit de lucht werden neergeschoten werden

747
00:56:21,780 --> 00:56:30,590
we beschoten een naast ons met een een een tankauto
een tank waarom met ammoniak werd doorzeefd

748
00:56:30,600 --> 00:56:37,100
met kogels willen vergiftigd de zes trok zich
terug in die bosrand van we van het rangeerterrein

749
00:56:37,640 --> 00:56:43,040
en heel die gevangenen die rolf die sprong
eroverheen en omlaag maar wordt je daar aantrof

750
00:56:43,040 --> 00:56:49,700
dat was een verschrikking daar stonden we zouden
daar brood krijgen en wie brood begon hadden

751
00:56:49,700 --> 00:56:56,220
ze vier waaronder opgezet vier gevangen opgezet
met geweren en vooral russen en polen die

752
00:56:56,220 --> 00:57:01,830
bestormden het en de werden de neergeschoten
en als er dan die met zo'n brood te pakken

753
00:57:01,830 --> 00:57:06,740
kreeg dan sprongen tot tien andere bovenop
een ter haak maar niet in beweging die strijdt

754
00:57:06,740 --> 00:57:13,860
want dan laat ik hier nog het loodje en dan kom
ik ook niet levend thuis zie een vrouwenlichaam

755
00:57:13,880 --> 00:57:20,510
burger die liggen met dat tasje in de rand
plat allebei de benen eraf en ik zie het nog

756
00:57:20,510 --> 00:57:27,760
voor me helemaal daar gaan twee ja dan zich in
gus of polen natuurlijk net op wie discrimineert

757
00:57:28,060 --> 00:57:33,410
maar het en die haalde de ringen of andere
vingers af ik denk mijn god waar ben je ermee

758
00:57:33,420 --> 00:57:39,150
bewezen als je je leven moet redden en je
gaat van zo'n mens beroven van hun ringen van

759
00:57:39,150 --> 00:57:45,040
haar ringen nou en de ss schoten op ons uit
de bosrand vandaan maar toen werden we weer

760
00:57:45,040 --> 00:57:50,050
teruggedreven in die wagons in en dan ging
de deur open kon ze zo in klimmen en toen

761
00:57:50,050 --> 00:57:56,120
ging de trein weer verder later toen kwam er de
derde dag in stanislau aan in tsjechoslowakije

762
00:57:56,560 --> 00:58:02,980
dat was een gedeelte van wat u deed de
duitsers woonden toen een toen liep terug langs

763
00:58:02,980 --> 00:58:09,310
die begon naar voren waar we ons moesten
verzamelen en toen denk je wat wat wat ruikt

764
00:58:09,340 --> 00:58:18,280
het hier en ik kijk op en ik zie daar een
twee wagons vol met lijken dat waren allemaal

765
00:58:18,280 --> 00:58:32,130
die waren dus tijdens die trein tocht maar
hij was overleden ja doe 'k met pretogen kan

766
00:58:32,130 --> 00:58:40,820
het niet helpen maar het asfalt te koop nou
toen zijn meer marsen zet naar wat later bleek

767
00:58:40,820 --> 00:58:47,990
het kamp één nacht werden we dus op een weiland
gejaagd nood loopt daar die nacht vroor

768
00:58:47,990 --> 00:58:53,580
het en ze stalen deken die ik had ik was
wel en wat niet bij een bevriende terug en

769
00:58:53,600 --> 00:59:00,580
's morgens kon ik amper meer opstaan maar
goed je bent nog jong en een bereikten we de

770
00:59:00,610 --> 00:59:06,100
andere avond bereikten we dus plus een boer
en daar werden zeker met duizenden mannen en

771
00:59:06,100 --> 00:59:12,330
een barak opgeschoten nou het was ook een
veldkamp was ook overvol we hebben daar een aantal

772
00:59:12,330 --> 00:59:17,910
dagen gezeten we kregen alleen een aan een
halve liter soep misschien voor de per dag want

773
00:59:17,910 --> 00:59:23,420
dat was grotendeels heet heet water je kon
je 't niet vastzet was ambulance smerige boel

774
00:59:24,750 --> 00:59:31,220
moesten ze tot op de vloer to laugh iedereen
was geen plek meer over en toen op een gegeven

775
00:59:31,220 --> 00:59:35,750
moment ging de witte vlag op het kamp dus
waren hoopt dat we weer dat we bevrijd zouden

776
00:59:35,750 --> 00:59:41,050
worden want de geallieerden in de buurt kwamen
maar na een paar uur ging die weer af dus

777
00:59:41,080 --> 00:59:46,270
de ging niks werken dat konden we niet dat
hoeft ook niet en toen op een gegeven moment

778
00:59:46,730 --> 00:59:55,390
ineens bleek dat het kamp bij er moesten
geevacueerd worden en toen werden er veertienduizend

779
00:59:55,520 --> 01:00:00,300
het verlof de duitsers later want hoe kom je
aan die getallen veertienduizend gevangenen

780
01:00:00,840 --> 01:00:11,430
werden de te voet in mars gezet richting het
kamp dachau kz dachau en de hele nacht hebben

781
01:00:11,430 --> 01:00:17,560
we doorgelopen toen hebben we dus overdag
mochten man pootje rusten toen gingen we weer

782
01:00:17,560 --> 01:00:23,620
verder 's nachts werd de volgende nacht werden
we in een weiland ingejaagd ss leeft omhoog

783
01:00:23,670 --> 01:00:32,530
de één en kregen geen eten uiteraard de tweede
nacht en die bracht hem in een bosch door

784
01:00:32,550 --> 01:00:37,720
het was stromende regen lagen met tien veertien
nederlanders bij elkaar we zochten nog een

785
01:00:37,720 --> 01:00:43,390
beetje warmte bij elkaar en ja dan word je
voor een ander ook wreed één ging de huilen

786
01:00:44,930 --> 01:00:53,320
slaat om alsjeblieft op z'n bek want daar
kunnen we niet tegen als ook en nou en toen

787
01:00:53,330 --> 01:00:58,620
werd het een beetje licht en toen werden we
d'r weer uit gejaagd in lauw verschiet want

788
01:00:58,640 --> 01:01:05,890
toen kwam door een dorp heen sommige inwoners
van het dorp die lag daar nog ondergezeten

789
01:01:05,930 --> 01:01:10,700
emmer met water buiten waardoor je had altijd
een blikje bij je waar je water kon scherp

790
01:01:11,450 --> 01:01:18,220
we gingen in het dorp gingen we linksaf
richting gam dat was een wat grotere plaats en

791
01:01:18,250 --> 01:01:23,820
toen op een gegeven moment hoorden we een
hoop geraas en dan kijken om op de weg waar

792
01:01:23,830 --> 01:01:30,000
we vandaan kwamen toen was al landbouwgebied
konden we zo zien en toen zagen we tanks aan

793
01:01:30,100 --> 01:01:36,270
komen denk nog ja misschien zijn duitse tanks
maar even later zagen we dus tot de witte

794
01:01:36,270 --> 01:01:44,140
steeg erop stond dat was hier de waren en die
kwamen aan en de commandant van die groepen

795
01:01:44,170 --> 01:01:49,750
van de zes die reed er op de fiets naast
en die commandeerde van pantservuist dan nog

796
01:01:49,780 --> 01:01:56,890
intact wat was nou het moeilijkste tijdens
die als ja de hele dat de officiële naam was

797
01:01:56,890 --> 01:02:04,400
wassen stoters transporten want je moest lopen
of anders ging je dood ja wat het het moeilijkste

798
01:02:04,400 --> 01:02:10,400
was is als je als vrienden van je niet meer
verder konden en je moet ze dan achterlaten

799
01:02:10,430 --> 01:02:17,220
gelukkig is dat met ons een groepje van vier
niet gebeurd maar volgens de duitse gegevens

800
01:02:17,230 --> 01:02:28,110
achteraf gingen we met veertienduizend uit en
hebben vierduizend de dood gevonden op drieëntachtig

801
01:02:28,280 --> 01:02:33,770
kilometer dat wil zeggen dat er op elke
kilometer achtenveertig doden vielen kan je niet

802
01:02:33,770 --> 01:02:40,100
voorstellen maar het is wel waargebeurd en die
dat executiepeloton wat achteraan andere die

803
01:02:40,100 --> 01:02:48,740
waren constant dronken en ik heb gezien bedoel
ik achteraan liep dat er mensen geexecuteerd

804
01:02:48,740 --> 01:02:53,570
werden de ringen iemand op z'n die we die
kon niet meer die ging op zijn knieën liggen

805
01:02:53,570 --> 01:03:01,400
voor die ss en zo om om genade smeken en
die die trapte omlaag en die schoot hem zo

806
01:03:01,400 --> 01:03:06,900
door z'n voorhoofd een zie ambachter ambachten
kanten hersens daar komen die ze verschrikkelijk

807
01:03:06,900 --> 01:03:13,260
gezicht ik heb nog nooit zoveel hersenen zoals
en even later loopt je zult er zestig loopt

808
01:03:13,260 --> 01:03:18,750
naar voren en die ziet dat er één gevangen
door ondersteund wordt door zijn kameraden en

809
01:03:18,750 --> 01:03:25,340
die zegt tegen hem aha zo voort commercie ach
bij meer dus dat waren beluste moordenaars

810
01:03:25,670 --> 01:03:33,440
hè de dood doden niet uit noodzaak om ze waren
bewuste moordenaars het is zelfs zo zoals

811
01:03:33,440 --> 01:03:38,130
ik zal het even vertellen dat die amerikaanse
tanks in zicht kwamen toen wieler nog mensen

812
01:03:38,160 --> 01:03:45,030
uit die niet meer konden en het wat ik zag
was een jongen die kroop in een greppel langs

813
01:03:45,030 --> 01:03:50,110
de weg en de zuster die achteraan liep die
ziet dat je loopt nog dertig meter terug en

814
01:03:50,110 --> 01:03:53,770
die ging de jonge nog doodschieten nou dat
valt toch niet hoeven te doen bij wijze van

815
01:03:53,770 --> 01:04:01,050
spreken dus nou ja dan ben ik zo ver dus
dat die amerikaanse tanks naderden die reden

816
01:04:01,050 --> 01:04:07,050
door dat dorp heen en die kwamen achter ons
aan later heb ik dus gehoord dat dat ze 's

817
01:04:07,050 --> 01:04:12,310
morgens het kamp bevrijd waren maar er waren
nog gevangen de achtergebleven en toen zijn

818
01:04:12,310 --> 01:04:18,220
ze konden ze gewoon de lijken volgen die langs
de weg lagen en zo kwamen ze bij ons commando

819
01:04:18,220 --> 01:04:28,730
terecht en met de toen toen ze acht vlak
achter ons waren toen weken wij uit naar links

820
01:04:28,930 --> 01:04:36,720
want landbouwgebied in en de zes die die week
uit naar rechts en dat waren die verschuilen

821
01:04:36,720 --> 01:04:42,810
zich in de bossen is er nog een een vuurgevecht
geweest van zo'n vijfentwintig minuten dan

822
01:04:42,810 --> 01:04:47,060
wij lagen met onze neus op de grond van die
kogels die voorbij die tanks vlogen die kwam

823
01:04:47,060 --> 01:04:56,250
er wel bij ons terecht natuurlijk en nou ja
toen was gebeurd en toen gingen die ik zeg

824
01:04:56,250 --> 01:05:00,660
altijd maar die deksels van die tanks gingen
die soldaten kwam er uit en die gooiden met

825
01:05:00,660 --> 01:05:05,700
chocola en sigaretten wou naar tour maar mama
truus wacht ik kan ik kon niet meer tegen

826
01:05:05,710 --> 01:05:10,520
zo laag wijkje opkomen ja daar waren natuurlijk
duizend die er op uit waren de verkregen

827
01:05:10,520 --> 01:05:15,050
niks maar goed toen waren we vrij want dan
heb ik toch even gaan staan want er waren

828
01:05:15,050 --> 01:05:19,370
er zestig tussen ons in gekropen want die waren
natuurlijk bang dat ze gelijk doodgeschoten

829
01:05:19,370 --> 01:05:25,400
zouden worden en als je zag de manier waarop
die amerikaanse benaderde één liep achter hem

830
01:05:25,850 --> 01:05:30,960
achterom met een wijde boog zal de kendrick
leergeld betaald dat ze dus terwijl ze d'r

831
01:05:31,470 --> 01:05:37,340
omhoog hielden zoals het handgranaten gooiden
en en ander hield om steeds onder vuur en

832
01:05:37,340 --> 01:05:41,210
er werd u ontwapend en dan kreeg die een
oplazer dan moet je maar ik weet niet of ze

833
01:05:41,210 --> 01:05:45,140
ze die om die tanks vastgebonden hebben weet
ik niet maar in ieder geval verdwenen uit

834
01:05:45,150 --> 01:05:50,170
ons midden en wij wij dan om ons lot overgelaten
want die tanks waren nog in gevecht die

835
01:05:50,170 --> 01:05:57,290
moesten verder pas de andere dag kwamen er
grondtroepen en wij werden op dat dorp losgelaten

836
01:05:57,300 --> 01:06:05,140
maar ja daar leefde geen en geen geen konijn
meer alles werd opgegeten en wij waren allemaal

837
01:06:05,170 --> 01:06:11,600
gans bezig de vierde dag en we hadden het
er allemaal kapotgegaan want je ging werd er

838
01:06:11,610 --> 01:06:17,230
vet eten natuurlijk dat was het was wel lekker
maar in je het kwam d'r vanonder een wordt

839
01:06:17,240 --> 01:06:23,840
uit en toen begonnen we overgebracht worden
naar een noodhospitaal gaan en daar verder met

840
01:06:23,840 --> 01:06:29,150
tachtig man de die het was een advocatenfamilie
dient iedere andere kantoren en woonhuis

841
01:06:29,590 --> 01:06:35,150
die werden daar uitgezet en wij trokken daarin
met tachtig man en die hadden twee wcs waren

842
01:06:35,150 --> 01:06:40,260
daar en we hadden allemaal dysenterie dat was
natuurlijk een ramp en we werden verzorgd

843
01:06:40,260 --> 01:06:45,730
door hongaarse soldaten krijgsgevangenen een
hongaren had meegevochten met dat aardige jongens

844
01:06:46,030 --> 01:06:51,760
en een hongaarse arts en in plaats van vlees
kregen we toen droog brood en rijst en thee

845
01:06:52,490 --> 01:06:57,850
en zo hebben ze ons opgekalefaterd en toen
zijn we na veertien dagen op transport gegaan

846
01:06:59,500 --> 01:07:06,610
naar met autos naar we het spoor richting
west brabant naar het westen daar kwamen in een

847
01:07:07,090 --> 01:07:16,450
in een ss kazerne terecht die die uitgebombardeerd
was niet verbrand zondag geen ruiten meer

848
01:07:16,450 --> 01:07:26,750
in de deuren waren eruit en ja dat was ook
geen water en dat was geen geen afvoer wcs

849
01:07:26,800 --> 01:07:32,580
die werkte dus niet dus alle behoefte werd op
die zolder gedaan en daar kreeg mee naarmate

850
01:07:32,610 --> 01:07:37,050
kreeg bot later breekt tyfus en ik sliep
rollen boom uit dan wel hadden daar en bij de

851
01:07:37,590 --> 01:07:43,980
om een beetje warm te blijven hij kreeg tyfus
en ik niet en hij werd er afgevoerd naar

852
01:07:43,980 --> 01:07:47,610
een ziekenzaaltje ben ik er nog wezen op zo
command moest landen hadden ook op transport

853
01:07:47,930 --> 01:07:51,970
ja gaan jullie nou maar naar huis zegt je
want je kunt je knie ook nu blijven en ik

854
01:07:51,970 --> 01:07:57,530
ik zie wel nou hij is later is ie bij de
ne hoorden we hebben het overleefd is ie bij

855
01:07:57,530 --> 01:08:02,590
de nonnetjes ondergebracht en die hebben een
verzorgd en toen was het feest u bent op transport

856
01:08:02,590 --> 01:08:09,240
naar nederland gegaan dat was wel de bedoeling
waarin wasserbillig gingen we uit die wij

857
01:08:09,240 --> 01:08:14,280
kregen een speciaal en begon voor ons rapport
voor politieke gevangenen waren want er gingen

858
01:08:14,790 --> 01:08:22,600
duizenden ook die dwangarbeiders terug naar
huis en die waren die waren nog over het algemeen

859
01:08:22,600 --> 01:08:30,060
gezond en redelijk sterk hoe bent u vanuit
naar nederland werden we per trein werden we

860
01:08:30,060 --> 01:08:38,820
vervoerd niet in personen rijtuigen maar in
goederenwagons wel dichten en dus geen open wagons

861
01:08:39,120 --> 01:08:44,730
bedoel ik en mijn collegas als politiek
gevangene kregen we dus een extra behandeling de

862
01:08:44,750 --> 01:08:49,880
kregen stro en we waren maar met z'n vijftienen
de rest van de trein bestond voornamelijk

863
01:08:49,880 --> 01:08:55,510
uit mensen die dwangarbeid verricht dat in
duitsland en dan af en toe moest die trein stop

864
01:08:55,550 --> 01:09:00,240
het hele treinverkeer was lag in de war en
dan ging iedereen liep langs de lijn en op

865
01:09:00,240 --> 01:09:05,130
een gegeven moment toen ontdekt ze iemand het
liep iemand rond man een grote hoor je strik

866
01:09:05,130 --> 01:09:10,290
op en ge nou die liep natuurlijk wel in de
gaten maar die werd ontdekt als een een oud

867
01:09:10,320 --> 01:09:16,690
bewaker van het wolvenplein een gevangenis waar
de duitser duitser met de duitsers gevangen

868
01:09:16,690 --> 01:09:20,910
dieren maar die hollander had daar dienstgedaan
en toen ging die trein weer rijden hebben

869
01:09:20,930 --> 01:09:25,200
die vindt de trein net gestopt geschopt en
die moest verder gaan lopen natuurlijk ja ze

870
01:09:25,200 --> 01:09:29,700
hebben hem niet dood kunnen slaan natuurlijk
dat mocht toen al niet meer maar die hadden

871
01:09:29,700 --> 01:09:36,710
ze meer van die tonelen maakt hiermee en
wasserbillig de trein stopt ik stap eruit en met

872
01:09:36,740 --> 01:09:42,420
een lege fles ik ga kijken een hele perron
was station jongens platgebombardeerd ook een

873
01:09:42,440 --> 01:09:46,850
kraan kon vinden en ik vond er warempel in
de kon nog water uit ook is altijd wat te

874
01:09:46,850 --> 01:09:54,880
drinken en ik kom terug en ik zie met drie
vrienden me twee vrienden de ene was achtergebleven

875
01:09:54,890 --> 01:10:00,830
waren met z'n drieën over voor bureautjes
zaak zegt wat doen jullie hier ja we krijgen

876
01:10:00,830 --> 01:10:07,280
hier papieren want we hadden natuurlijk
helemaal geen geen papieren en ik zeg joh joegen

877
01:10:07,290 --> 01:10:11,660
de treinen rijden kom op en toen mochten we
voor die amerikanen mochten we niet mee dus

878
01:10:11,870 --> 01:10:19,790
ja daar stonden we in ons keel zet kostuum een
ja trein weg ja je wacht tot de kommandantur

879
01:10:19,820 --> 01:10:25,880
is nou duurt een paar uur en die komt en maar
u had er helemaal juichen hoeven zegt die

880
01:10:25,880 --> 01:10:31,720
want die trein ging naar Maastricht de dream
mogen jullie mee die ging naar Frankrijk dus

881
01:10:31,930 --> 01:10:38,020
via thionville gingen we naar Parijs als er
een beetje dat als een gewone personeel zat

882
01:10:38,020 --> 01:10:43,250
er wel eerlijk kwam een Frankrijk binnen we
kregen witbrood dat ik eerlijk was dat maar

883
01:10:43,250 --> 01:10:49,280
de zon een stel in gewezen en nsb hirsi naar
in in het dolle dinsdag naar Duitsland gevlucht

884
01:10:49,280 --> 01:10:54,660
waren en die zat alsmaar ruzie te maken met
elkaar dus één van ons wie rookt die zegt

885
01:10:54,670 --> 01:10:58,970
de naam natuurlijk in je kop dichthouden je
hebt maar zo flink geweest in de oorlog om

886
01:10:59,060 --> 01:11:04,430
nsb beter gaan er is nou zo flink om de om
die verantwoordelijkheid om ook te dragen u

887
01:11:04,840 --> 01:11:09,960
was niet gezellig maar goed ik heb die nacht
in een bagagenet geslapen op het laatst kwam

888
01:11:09,960 --> 01:11:15,780
in bij elk station stopten we en dan werd de
Marseillaise gespeeld wat wel ontroerend was

889
01:11:16,080 --> 01:11:23,640
op het kwam aan in Parijs en daar zaten in
diezelfde trein zat er een vijfhonderd vrouwen

890
01:11:24,060 --> 01:11:31,490
uit Ravensbrück en toen werd er gebombardeerd
ik verstond er wel een beetje frans er zeg

891
01:11:31,600 --> 01:11:38,220
maar toen werd er dus omgeroepen dat de
arbeiders die in duitsland gewerkt hadden eerst

892
01:11:38,220 --> 01:11:43,100
een perron moesten verlaten en toen bleef die
vijfhonderd vrouwen in die kazerne jurken bleven

893
01:11:43,100 --> 01:11:47,860
staan ja echt frans en ze waren allemaal
hadden ze zich al weer opgemaakt lippenstift op

894
01:11:47,930 --> 01:11:52,750
enzovoort en dan zag je van die toneeltje is
zag de mensen daar voor de hekken staan en

895
01:11:52,750 --> 01:11:56,800
dat zorgt voor een vrouw die zag iemand tegen
en over de regels die kenden elkaar weer

896
01:11:57,520 --> 01:12:03,860
en toen gingen we onder de de onder het volkslied
tonen van volgens schieten zonder muziekkapel

897
01:12:03,860 --> 01:12:11,570
aangetreden gingen we daar af wij gingen dus naar
een hotel lutetia daar werden we ingeschreven

898
01:12:12,560 --> 01:12:19,790
we kregen een van de van het consulaat kregen we
een onderzoek over werkelijk politiek gevangene

899
01:12:19,860 --> 01:12:24,000
warmte zat van alles onder natuurlijk maar er
is altijd iemand die zelf in Buchenwald gezeten

900
01:12:24,000 --> 01:12:32,460
had en die eerder al vrijgelaten was een
nederlander en die kende één van ons dus het

901
01:12:32,460 --> 01:12:37,110
was goed en daar kregen we zakgeld regenkleding
we leefde als god in frankrijk we hadden

902
01:12:37,130 --> 01:12:41,190
dat was daar maar ja we wilden naar huis hè
ik bedoel we wisten niet hoe dat thuis was

903
01:12:41,580 --> 01:12:46,120
ik heb nooit geen ik heb nooit geregeld om
te gaan opbellen of zo namen naar mijn huis

904
01:12:46,120 --> 01:12:54,010
maar waarom weet ik niet de dan vraag ik me
nu of eigenlijk en en daar eerder heerlijk

905
01:12:54,010 --> 01:13:00,190
te eten en na een dag of tien zijn we op
transport gegaan via brussel een paar dagen

906
01:13:00,220 --> 01:13:06,910
antwerpen één dag tilburg daar werden we gekeurd
op geslachtsziekten nou die hadden we niet

907
01:13:06,910 --> 01:13:12,220
kunnen oplopen in de gevangenis en daar werden
we in waalwijk bij particulieren ondergebracht

908
01:13:12,640 --> 01:13:16,450
en de andere dag konden we ineens naar huis
toe eerst was het niet mogelijk want west

909
01:13:16,500 --> 01:13:21,760
nederland was natuurlijk nog niet zo lang
vrij en nou ja het daar geen ze hadden we van

910
01:13:21,760 --> 01:13:28,840
alles maar toen vier juni was dat dus gisteren
was de de de dag gingen we met een vrachtauto

911
01:13:29,620 --> 01:13:35,510
die ging naar den haag toe je zou naar den
haag of amsterdam gaan en denk je aan zijn

912
01:13:35,510 --> 01:13:41,220
we in ieder geval veel dichterbij en dan
rijden we in nijmegen over een brug twee lekke

913
01:13:41,220 --> 01:13:47,010
banden tegelijk allemaal oud materiaal wim
moeten niet naar amsterdam ja hier ook gaan jullie

914
01:13:47,010 --> 01:13:52,490
dan maar uit dus was het daar stonden we
en toen zijn we net zolang gaan liften gaan

915
01:13:53,270 --> 01:13:58,610
zwaaien totdat er een canadese autos stopten
en hebben we boven op een lading biervaten

916
01:13:58,610 --> 01:14:05,350
gezeten en zijn we zo in den haag terechtgekomen
nadat het was tegen de avond ja nou willy

917
01:14:05,400 --> 01:14:10,390
toch niet nieuwjaar ga maar naar het politiebureau
en de schoolmeester binnen en ik het

918
01:14:10,390 --> 01:14:16,050
rode kruis het hoofdbureau van de rode kruis hier
dat zit hier aan de aan de prinsen prinsessen

919
01:14:16,050 --> 01:14:21,960
kade of prinsessegracht heet achterover en die
hebben in heel de oorlog niets voor ons gedaan

920
01:14:22,050 --> 01:14:31,660
weihnachten hoe bent u thuis ontvangen jan
met gejuich honkbal zeggen want mijn broer was

921
01:14:31,660 --> 01:14:36,390
jarig en ze hadden huisafval om op visite en
waar ze die spullen vandaan haalden weet ik

922
01:14:36,390 --> 01:14:43,120
niet maar zal de was nog een glas wijn ook
merkte ik en ja maar ze wist al dat ik nog

923
01:14:43,120 --> 01:14:50,310
leefde namelijk iemand die in die trein zat toen
voor wasserbillig een een jongen uit vlaardingen

924
01:14:50,960 --> 01:14:55,220
die schreef uit maastricht naar huis ik heb
piet nieuwstraten gezien en die kwam wat te

925
01:14:55,250 --> 01:15:10,570
vertellen we hadden natuurlijk in in in
anderhalf jaar niks meer van ons gehoord hè ja

926
01:15:10,640 --> 01:15:16,880
thuis waren ze gelukkig allemaal nog gezond
dus alleen ja we hadden geen geen eerlijk wie

927
01:15:16,880 --> 01:15:22,460
er ligt geen brood kaakjes kregen daar dus
wij gingen er op achteruit maar ik kan me er

928
01:15:22,460 --> 01:15:27,100
wel wat want in een nacht hebben in waalwijk
doorgebracht en zat en diens vriend van me

929
01:15:27,110 --> 01:15:31,750
die zat in de illegaliteit en die had een
hele hoop blikjes van het leger en ik kregen

930
01:15:31,750 --> 01:15:37,510
mee naar huis zo waren ze thuis ook weer
blij mee maar goed ze ze waren allemaal zeer

931
01:15:37,510 --> 01:15:42,550
vermagerd en ik was al weer een beetje aan
het bijkomen ik woog nog ongeveer zes en waar

932
01:15:42,850 --> 01:15:49,530
ik beaumont station in in in in op reis hebt
dat twee kaartje nog mogelijk eenenvijftig

933
01:15:49,530 --> 01:15:57,430
kilo met alles aan dus en ik begin ik woog
zeventig toen naar duitsland ging dus nou die

934
01:15:57,430 --> 01:16:03,740
ontvangt vals allerhartelijkst en ja kun je
allerlei mensen op bezoek en toen heb ik dat

935
01:16:03,740 --> 01:16:14,280
beruchte verhaal verteld moet vertellen over
hè en ik kom voor hele nare situaties te staan

936
01:16:14,970 --> 01:16:19,440
wat we vertellen betreft waarom hou ik mijn
hart altijd een beetje vast om om zoiets te

937
01:16:19,440 --> 01:16:27,680
zeggen maar men moet toch weten het is soms
als je mijn verhaal hoort dat het niet zo

938
01:16:27,680 --> 01:16:35,280
erg geweest zoals dat je het wel overleefd heb
geestelijk ook lichamelijk redelijk met tenslotte

939
01:16:35,280 --> 01:16:41,970
eenentachtig jaar geworden en dat had ik nooit
verwacht maar ik ontdekte bij mezelf toen

940
01:16:41,970 --> 01:16:49,230
ik de tweede avond dat ik thuis was hoe we als
gevangene ook degenereren dat we geestelijk

941
01:16:49,230 --> 01:16:56,400
dus toch achteruitgegaan waren door alles wat
we meegemaakt hadden toen ik te midden van

942
01:16:56,400 --> 01:17:04,630
de visite zat toen dacht ik ineens weer terug
aan een paar weken daarvoor toen we in de

943
01:17:04,660 --> 01:17:11,130
trein transport zaten en toen zij vertelde
ik ineens ja toen heb ik nog wat meegemaakt

944
01:17:11,620 --> 01:17:17,330
we zaten in we hadden en aan aan een trein
transport zat erop op met honderd man in een

945
01:17:17,440 --> 01:17:25,810
in zo'n kolen begonnen open begon en elke dag
stierven mensen en ja die moesten dan rechtop

946
01:17:25,810 --> 01:17:30,580
blijven zitten want die konden niet je kon
er niet neergelegd worden maar toen waren er

947
01:17:30,580 --> 01:17:38,510
een paar dood drie in dat geval die legde
ze op elkaar en de gingen drie mensen gingen

948
01:17:38,510 --> 01:17:44,440
erop zitten ja zit er bij nadenkt is dat
natuurlijk verschrikkelijk maar toen dachten we

949
01:17:44,440 --> 01:17:52,240
het er niet bij na we leefden allemaal dus
in een een soort schemertoestand 's morgens

950
01:17:52,360 --> 01:17:59,950
werden als de trein stopt werden de lijken
opgehaald en nou toen voelde ze terug en toen

951
01:17:59,950 --> 01:18:05,500
bleek die onderste die bleek nog te leven
en toen zeg ik lachend in dat gezelschap ja

952
01:18:05,500 --> 01:18:10,570
een hadden ze de hele nog met z'n drieën
bovenop gezeten en toen werd het doodstil in

953
01:18:10,570 --> 01:18:14,890
de kamer en toen dacht ik toen drong het
pas tot me door mijn god wat heb ik gezegd

954
01:18:14,920 --> 01:18:21,810
wat wat ook hoe kan ik dat nou zeggen maar
toen hebben inderdaad werd er in die begon

955
01:18:21,810 --> 01:18:27,270
toen een beetje om om die leeft nog maar neem
maar mee jij gaat toch dood je had helemaal

956
01:18:27,270 --> 01:18:32,860
geen eerbied meer voor de dood hè dat is
dus ja daar daar kom je dan eigenlijk ineens

957
01:18:32,880 --> 01:18:37,740
zomaar eens kom je in een geciviliseerde
maatschappij terecht en iedereen zwijgt dan als

958
01:18:37,740 --> 01:18:43,260
je zoiets vertelt en dan komt er pas achter
wonderlijk iets hoe bent u zelf met uw herinneringen

959
01:18:43,280 --> 01:18:54,640
omgegaan ik heb het altijd heb ik erover
kunnen praten je moet ermee oppassen want je kan

960
01:18:54,670 --> 01:18:59,830
vooral los je oud wordt ga je alle dingen was
dubbel vertonen maar daarnaast is het ook

961
01:18:59,830 --> 01:19:05,330
in therapie geweest als je erover kan praten
dan dan praat ie het van je af ik denk ook

962
01:19:05,330 --> 01:19:09,380
toen het van je af kan schrijven als je het
maar op één of andere manier onder woorden

963
01:19:09,380 --> 01:19:15,790
brengt en ik heb later heb ik veel aan jeugd
verlichting gedaan op scholen waardoor het

964
01:19:15,800 --> 01:19:21,850
verhaal dat je het verhaal naar buiten en
begin had ik veel last van emoties dan moest

965
01:19:21,850 --> 01:19:26,730
ik alles stoppen dat ik ineens tranen kreeg
en dat maar stem brak bij haar op de duur

966
01:19:26,730 --> 01:19:32,670
win je daar dus ook gewoon maar ook dat is
een therapie gebleven en daardoor geestelijk

967
01:19:32,730 --> 01:19:39,300
red je het ook geestelijk en ik heb al
eerder gezegd ik heb in me gevangenistijd veel

968
01:19:39,300 --> 01:19:46,620
steun gehad om aan dat geloof en ik kan een
groot godsvertrouwen en dat heeft me ook overeind

969
01:19:46,680 --> 01:19:53,210
geholpen en gehouden ja wat was het moeilijkste
als u terugdenkt dat wat wat wat ze eigenlijk

970
01:19:53,210 --> 01:20:01,220
de meest traumatische ervaring van Buchenwald
van het kamp een traumatische ervaring ik heb

971
01:20:01,220 --> 01:20:06,290
er al over verteld uiteraard wat ik voor
evenveel geld is ook een traumatische ervaring

972
01:20:08,330 --> 01:20:14,960
heel erg heb gevonden en de tijd kort na een
maand nadat wij dus we hoorden dat we niet

973
01:20:14,960 --> 01:20:22,250
geexecuteerd zouden worden kwam dan een een jongen
die bij ons de cel in het was een gemeenschap

974
01:20:22,260 --> 01:20:31,090
zelf zat er met z'n zus en zeven of acht in
en dirk maurits heette die uit voorburg en

975
01:20:32,720 --> 01:20:38,650
kom je doen debbie gedaan monti al allerlei
figuren binnen je moest alles lag ook de komende

976
01:20:38,650 --> 01:20:44,290
iemand binnen ja nogal ik op zijpaden wandelen
maar dat moet dan maar even en zich zat

977
01:20:44,310 --> 01:20:50,390
maar gelijk vertel ik heb een vrouw verkracht
wel gezeten ja nou dat was iemand die voor

978
01:20:50,390 --> 01:20:55,130
de duitsers werkte en die had een duitse mabel
had die aangepakt het maar daar was niks

979
01:20:55,130 --> 01:21:03,440
gebeurd dat ook onze vrouw nog in de ogen
kijken nou gefeliciteerd maar hij zegt ik kom

980
01:21:03,440 --> 01:21:07,950
je om op transport te gaan naar duitsland dirk
maurits zegt er razzia komt komen je veroordeeld

981
01:21:07,950 --> 01:21:12,080
te worden en dat geloofden ze niet maar dat
was wel zo de andere morgen moesten werd er

982
01:21:12,090 --> 01:21:18,110
geroepen en dan moest gelijk voor heet dat
voor het gerecht verschijnen en er kwam tegen

983
01:21:18,110 --> 01:21:26,420
de middag terug hij zegt ze hebben de doodstraf
tegen me gereisd nou en toen na de middag

984
01:21:26,420 --> 01:21:35,470
weer en nou toen werd die uitspraak doodstraf
nou het verhaal heb ik verteld waardoor wij

985
01:21:35,470 --> 01:21:42,280
niet geexecuteerd zijn geworden daar kon ik
niet tegen hem zeggen het enigste wat ik kon

986
01:21:42,280 --> 01:21:48,900
doen want ik kon er ook mijn familie niet
in gevaar brengen zeggen hij mocht een brief

987
01:21:48,900 --> 01:21:54,000
schrijven naar huis in dat weekend schrijft
naar huis dat je familie contact opneemt met

988
01:21:54,000 --> 01:22:00,960
mijn vader die weet een goede advocaat nou
dat heeft ie gedaan en er kwam een brief terug

989
01:22:01,070 --> 01:22:07,120
waarin stond we hebben allemaal advocaat had
dat was mis zij had toch weer schrijven hè

990
01:22:07,300 --> 01:22:12,440
en dat ze contact opnemen met met mijn vader
de wolf veertien dagen later wel weer ja

991
01:22:12,450 --> 01:22:17,170
we zijn met de familie nieuwstraat want de
geweest maar er was geen mens thuis ze hadden

992
01:22:17,310 --> 01:22:26,010
daar niet aan gedacht om op te bouwen en
de week daarop toen was gebeurd om half zes

993
01:22:26,010 --> 01:22:34,390
's avonds komt eraan de celdeur open een
wachtmeester komt en dirk maurits ja of transport

994
01:22:35,660 --> 01:22:44,370
een vet zich en kreeg een half uur om zich
klaar te maken zij keek namen en is dat het

995
01:22:44,590 --> 01:22:53,930
ik zei ja dat is is de dat wordt helaas
vannacht helaas en ze zegt die ik heb altijd

996
01:22:53,930 --> 01:23:01,570
al pech gehad hè dat er geen na van slaapzaal
toe en toen ben ik met hem daaraan toegegaan

997
01:23:02,200 --> 01:23:10,720
want ik vond het toch om een te laten en
ik heb daar werd gebeden en ja dan krijg je

998
01:23:10,720 --> 01:23:18,150
een ingeving van je denkt er eigenlijk niet
bij na waar moet ik zeggen en toen kreeg ik

999
01:23:18,160 --> 01:23:25,360
eens dat liet in gedachten van ruwe stormen
mogen woeden alles om me heen zijn nacht god

1000
01:23:25,360 --> 01:23:31,120
mijn god zou mij behoedde hij houdt over mij
de wacht moet ik langs en hulp voor beide

1001
01:23:31,150 --> 01:23:37,370
zijn de liefde blijft mij leiden door een
nacht hoe zwart hoe dicht verhoord hij mee hebt

1002
01:23:37,380 --> 01:23:47,350
even licht en ik heb later een afscheidsbrief
gelezen en dat is een troost geweest heeft

1003
01:23:47,350 --> 01:23:55,570
u eraan vast kunnen houden ja ja sorry en u
heeft in hun jeugd voorlichting uw ervaringen

1004
01:23:55,570 --> 01:24:02,550
van nu af kunnen ja en dat waren ja toch wel
zeggen of over een moeizame aangenomen ervaringen

1005
01:24:02,740 --> 01:24:09,090
veel belangstelling ontmoet en ik denk dat
we daar een goed goed werk mee gedaan hebben

1006
01:24:09,850 --> 01:24:14,380
want dat is erg belangrijk dat de jongeren
weten waar het om draait als je over fascisme

1007
01:24:14,410 --> 01:24:19,710
praat vooral als je de huidige tijd ziet
en weet ik wel die al die rottigheid die dit

1008
01:24:19,900 --> 01:24:25,400
vooral om om om geweld enzovoort dat maakt
misschien minder dan tien misschien minder dan

1009
01:24:25,400 --> 01:24:29,750
vijf procent uit het nederlandse jonger maar
je hebt wel verdomd veel last van al die aan

1010
01:24:29,780 --> 01:24:34,570
aan die snuiters en je zou ze eigenlijk wel
in mekaar willen roman maar dan breng je net

1011
01:24:34,590 --> 01:24:44,010
enige zij kon niet en nou daarom is het
belangrijk dat jongeren voorgelicht worden welke

1012
01:24:44,010 --> 01:24:51,330
gevaren ze kunnen bedreigen en de gevaren van
fascisme en antisemitisme racisme is nog steeds

1013
01:24:51,330 --> 01:24:59,630
levend levendig is is levensgroot en ik vind
dat ze daartegen gewapend moeten zijn als je

1014
01:24:59,630 --> 01:25:05,900
ziet hoe gemakkelijk vroeger bij ajax toen van
gaal zijn vrouw overleden was en toen begonnen

1015
01:25:05,900 --> 01:25:13,810
ze met over te sissen als gras hè want ajax
is de jodenclub nou ja als je dat als je

1016
01:25:13,810 --> 01:25:19,420
dat hoort en je been bewust en je hebt dit
meegemaakt dan ze dan zou is eigenlijk wat

1017
01:25:19,420 --> 01:25:24,070
kunnen aandoen hè want het is een verschrikking
als als je dat durft en dat van die onbenullige

1018
01:25:24,070 --> 01:25:31,620
mensen jongelui dit elkaar nadoen zo weten
niet waar ze mee bezig zijn hè en ik vind dat

1019
01:25:31,620 --> 01:25:37,460
als je daardoor zo de jeugd kan voorlichten dat ze
daardoor geestelijk sterker worden en bestand

1020
01:25:37,460 --> 01:25:40,330
zijn tegen tegen dit soort
dingen is erg belangrijk

1021
01:25:40,553 --> 01:25:41,820
Dank u, dank u wel.