1 00:00:07,100 --> 00:00:13,730 Oke Henk, goeie morgen, Henkbijwijzevantestuitproberen de eerste vraag, kun je 2 00:00:13,730 --> 00:00:17,700 ons vertellen hoe je in Overloon terecht bent gekomen? 3 00:00:21,290 --> 00:00:24,070 Ja, hoe ben je daar gekomen? Met de trein. 4 00:00:24,070 --> 00:00:27,410 Ik zal, ik zal eer, nou, ik zal eerst even de vraag ander stellen, kun je 5 00:00:27,410 --> 00:00:32,200 eerst even vertellen waar jij in de oorlog was en wat je toen gedaan hebt? 6 00:00:32,200 --> 00:00:39,630 De, ik was voor de oorlog of met de oorlog toen bij een Bloemendaalse verwarmingsfirma 7 00:00:40,670 --> 00:00:46,990 en die werden toen overal naartoe gestuurd voor die verwarming waar die joden zaten die 8 00:00:46,990 --> 00:00:54,140 villa?s in Narenhout, Benfeld die Bloemendaal, dat die werden allemaal gevorderd, die joden 9 00:00:54,140 --> 00:01:01,930 die waren weg en die villa?s die, daar zaten die moffen in dan en die moesten opgeknapt 10 00:01:01,930 --> 00:01:12,140 worden tot en met, alles wat, ja helemaal klaar voor die knapen, voor die, voor die Duitsers. 11 00:01:13,780 --> 00:01:19,920 En die hebben daar, ja daar moesten die verwarmingsfirma?s, die moesten daar ook voor werken 12 00:01:19,920 --> 00:01:26,220 en aannemers ook, die daar verbouwingen en dergelijke, dat werd allemaal verplicht, toen. 13 00:01:27,780 --> 00:01:30,270 Wat voor organisatie was dat, waar jullie voor moesten werken? 14 00:01:30,270 --> 00:01:32,770 Tot, Tot zeiden ze daar tegen. 15 00:01:33,310 --> 00:01:34,270 En wat deden die dan? 16 00:01:34,270 --> 00:01:39,090 Die deden niks anders dan bunkers bouwen, alles voor de Wehrmacht. 17 00:01:40,420 --> 00:01:46,550 En bunkers bouwen en ja, vliegveld, daar in Leeuwarden, dat 18 00:01:46,550 --> 00:01:54,350 ik toen geweest ben en ja, zo?n werk deden ze allemaal, ja. 19 00:01:54,350 --> 00:01:57,420 Op een gegeven moment stond het je niet meer aan, wat heb je toen gedaan? 20 00:01:57,420 --> 00:02:01,030 Nee, we waren op dat vliegveld in, in Leeuwarden was 21 00:02:01,030 --> 00:02:07,620 dat, wat nou nog vliegveld is en dat hebben die moffen gebouwd en er zaten die, er 22 00:02:07,620 --> 00:02:12,035 waren ook, je zat de hele, halve tijd in de schuilkelder want die Engelsen, die zaten 23 00:02:12,035 --> 00:02:17,970 er iedere keer boven, ik denk dat wordt me hier te luxe en toen ben ik gegaan daar. 24 00:02:17,970 --> 00:02:26,800 We waren in Leeuwarden in de kost en toen ben ik, heb ik een enkele reis genomen naar Vierlingsbeek. 25 00:02:26,800 --> 00:02:33,130 omdat ik een oom had zitten, hier in Overloon, op een boerderij en, daar ben 26 00:02:33,130 --> 00:02:39,410 ik naartoe gegaan toen als ja, dat ze me, ik wou niet voor die moffen werken. 27 00:02:41,210 --> 00:02:44,150 Wist de familie dat je kwam of ben je daar gewoon uit je eigen 28 00:02:44,150 --> 00:02:46,810 Ja, daar wisten ze niks van nee, thuis ook niet. 29 00:02:48,000 --> 00:02:53,550 Daar wisten ze, bij mij thuis wisten ze daar ook niks van en bij die oom ook niet en 30 00:02:53,550 --> 00:02:58,820 toen kwam ik daar en toen zaten er al twee onderduikers, maar die zijn weggegaan toen. 31 00:03:01,070 --> 00:03:05,090 Jouw andere vrienden, werden die ook opgepakt? 32 00:03:05,090 --> 00:03:11,140 Er zijn er verschillende die opgepakt zijn, dat hoorde ik later van ha, vanuit Schoten, 33 00:03:11,140 --> 00:03:16,920 Haarlem dan en daar hoorde ik later allemaal, want er zijn er verschillende niet 34 00:03:16,920 --> 00:03:22,060 meer teruggekomen, die moesten, die ha, die moesten ook naar Duitsland gaan werken. 35 00:03:24,090 --> 00:03:26,570 Kun je misschien in het kort of kun je misschien vertellen, 36 00:03:26,570 --> 00:03:30,810 bij wat voor een familie je dan in Overloon terecht kwam? 37 00:03:31,370 --> 00:03:42,020 Gewoon een boerenfamilie. Het waren, die oom en die tante, vier neven en drie nichten van mij. 38 00:03:42,020 --> 00:03:47,760 En dan ben je op een gegeven moment aangekomen en 39 00:03:47,760 --> 00:03:55,690 Ja, en gezegd zo en zo is het me vergaan en omdat die jongens allemaal weg moesten 40 00:03:55,690 --> 00:04:01,200 en die moesten allemaal in Duitsland gaan werken en ik dacht bij me zelf, ik probeer 41 00:04:01,200 --> 00:04:04,740 daar onderuit te komen en toen ben ik naar Overloon gegaan. 42 00:04:05,900 --> 00:04:08,340 En werd je daar direct goed ontvangen? 43 00:04:09,130 --> 00:04:11,610 Ja, rede, jawel, jawel 44 00:04:13,950 --> 00:04:16,599 En wat moest je daar gaan doen, want uiteindelijk was je een onderduiker op dat moment? 45 00:04:16,600 --> 00:04:24,640 Ja, gewoon meewerken, ah ik ben er voor de oorlog in 1937 ook geweest en toen dacht ik 46 00:04:24,640 --> 00:04:31,300 boer te worden, maar dat konden wij financieel niet rond krijgen, lang niet en zodoende 47 00:04:31,360 --> 00:04:35,190 was ik daar een halfjaar geweest, want ik ben hier nog naar de landbouwschool geweest. 48 00:04:38,560 --> 00:04:41,130 Je zat daar als onderduiker toen, had je 49 00:04:41,130 --> 00:04:42,640 En toen zat ik daar als onderduiker ja. 50 00:04:44,160 --> 00:04:48,870 Had je ook een legitimatiebewijs toen of was je gewoon vreemdeling? 51 00:04:48,810 --> 00:04:55,270 Nee, je had, hoe noemen ze dat, stamkaarten, had je toen, maar ja daar had ik niks aan daar, want. 52 00:04:55,270 --> 00:05:00,800 Weet je of er veel onderduikers 53 00:05:00,800 --> 00:05:02,340 in die buurt zaten? 54 00:05:02,700 --> 00:05:07,370 Meer dan 200, in Overloon, in heel Overloon dan. 55 00:05:07,600 --> 00:05:13,420 Dat hoorden we van die bonnen, die werden dan op die gemeentehuizen weggehaald door 56 00:05:13,420 --> 00:05:21,530 de ondergrondse en die deden dan die uitdelen aan degenen die dat nodig hadden. 57 00:05:24,250 --> 00:05:27,680 Had je cont, had je contact met andere onderduikers of zo? 58 00:05:27,680 --> 00:05:28,750 Jawel, ook wel 59 00:05:28,750 --> 00:05:30,660 Kun je daar iets over vertellen? 60 00:05:30,700 --> 00:05:37,738 Nou, er zat er eentje bij mijn, bij de buren, bij Arts, die zat, zeggen ze dan, en er zat er 61 00:05:37,738 --> 00:05:45,980 eentje die kwam uit Groesbeek en ja zo hadden er en in bij Cremers zat er eentje, die kwam uit 62 00:05:45,980 --> 00:05:49,420 Amsterdam die is later naar de, met de Amerikanen 63 00:05:49,670 --> 00:05:52,769 meegegaan en die is bij de marine terecht gekomen. 64 00:05:52,770 --> 00:05:58,570 En die is er toen ook op een of andere manier is dat allemaal uit het oog verdwenen dat. 65 00:05:58,570 --> 00:06:06,210 Kun je misschien vertellen, was het op dat moment al 66 00:06:06,210 --> 00:06:08,630 gevaarlijk voor onderduikers of viel het toen nog wel mee? 67 00:06:08,630 --> 00:06:13,220 In het begin viel dat nog wel mee, maar ik was zogenaamd en ik 68 00:06:13,220 --> 00:06:18,580 was zogenaamd een neef van die jongens, een broer van die jongens. 69 00:06:18,670 --> 00:06:19,280 Hoezo? 70 00:06:19,280 --> 00:06:26,940 Nou, die moffen die zaten daar, die zaten daar met hun luisterapparaat in een wei bij de Lange en 71 00:06:27,680 --> 00:06:33,970 die hadden daar een luisterapparaat, als die vliegtuigen vanuit Engeland afkwamen konden ze die 72 00:06:33,970 --> 00:06:41,400 boven de noordzee, hoorden ze hier al zo?n luisterpost was dat, dat werd doorgegeven naar het 73 00:06:41,400 --> 00:06:46,510 Ruhrgebied dat die Engelsen kwamen en die waren 74 00:06:46,510 --> 00:06:54,620 ingekwartierd bij die boeren voor, ja eten en slapen. 75 00:06:55,550 --> 00:06:58,940 En er waren er, ik geloof dat het acht man was. 76 00:07:00,460 --> 00:07:00,860 En die 77 00:07:00,860 --> 00:07:01,010 Er waren 78 00:07:01,010 --> 00:07:03,240 En die acht man zaten vlakbij jullie 79 00:07:03,240 --> 00:07:03,311 Ja 80 00:07:03,311 --> 00:07:03,560 en daar 81 00:07:03,710 --> 00:07:03,930 ja 82 00:07:03,930 --> 00:07:05,610 hadden jullie geen last van? 83 00:07:05,610 --> 00:07:07,690 Ja, geen last van gehad. 84 00:07:07,690 --> 00:07:13,760 Werden jullie op een of andere manier gewaarschuwd als er problemen waren? 85 00:07:14,180 --> 00:07:19,770 Ja, duidelijk dan kwam Anne Krooijman dat was in het dorp hier zo, als er een 86 00:07:19,770 --> 00:07:26,120 razzia of iets was, dan kwam ze, of als er moffen waren in het dorp, dan werden 87 00:07:26,120 --> 00:07:32,810 wij gewaarschuwd dat ze, al dachten ze maar dat de boel gingen controleren. 88 00:07:33,390 --> 00:07:36,919 Kwam die meneer Krooijmans dat jullie vertellen of had hij daar een bepaalde tactiek voor? 89 00:07:36,920 --> 00:07:43,860 Nee, die kwam dat gewoon vertellen, die, dat was een vrouw of een meisje toen nog en 90 00:07:43,860 --> 00:07:50,140 die kwam dan vertellen zo en zo is het in het dorp, er zitten er bij Riebels, in het 91 00:07:50,300 --> 00:07:55,938 caf? zitten, denk daar om, want je weet niet wat, wegblijven uit het dorp in ieder geval. 92 00:07:57,390 --> 00:08:00,620 Dus die fietste in principe van boerderij naar boerderij? 93 00:08:00,860 --> 00:08:02,810 Ja, die gaf dat door dan. 94 00:08:03,660 --> 00:08:07,300 En wat deden jullie dan als er gevaar was? 95 00:08:07,300 --> 00:08:14,660 Niks, afwachten wat er gebeuren zou, maar er gebeurde nooit niks, want wij zaten daar wel zo rustig. 96 00:08:14,660 --> 00:08:19,480 Maar je bent toch wel eens gevlucht, kun je daar iets over zeggen? 97 00:08:19,540 --> 00:08:20,090 Over de 98 00:08:20,090 --> 00:08:24,640 Je bent toch wel eens gevlucht, als er echt, als er 99 00:08:24,640 --> 00:08:28,030 Ja, dat ze zeiden dat er werkelijk razzia?s waren en toen en toen in Venray ook 100 00:08:28,030 --> 00:08:32,100 met die razzia?s, toen werden wij ook allemaal gewaarschuwd en toen zat ik op 101 00:08:32,100 --> 00:08:36,310 de Rips, daar had die oom, die had daar ook nog grond met een schuur en dan 102 00:08:36,310 --> 00:08:43,070 ging ik daar naartoe en er vlakbij, daar woonde een dominee, ging ik daar eten. 103 00:08:43,070 --> 00:08:45,860 En wat voor een schuilplaats was dat op de Rips, kun je dat omschrijven? 104 00:08:45,860 --> 00:08:51,790 Ja, wat was dat, in de schuur, in het stro, daar ging je dan ?s 105 00:08:51,790 --> 00:08:56,240 nachts liggen dat je, ja dan vonden ze je, daar kwamen ze niet. 106 00:08:56,930 --> 00:08:59,490 En ging je daar op de fiets naartoe of hoe kwam je daar? 107 00:08:59,490 --> 00:09:00,040 He? 108 00:09:00,040 --> 00:09:01,850 Hoe ging je daar naartoe? Op de fiets? 109 00:09:01,850 --> 00:09:03,210 Met de fiets ja. 110 00:09:04,100 --> 00:09:07,480 Dus, als er gevaar was dan greep je je fiets en dan 111 00:09:07,820 --> 00:09:13,680 Ja, dan gingen we naar, dan ja, kwamen we net, ze waren, die had nogal 112 00:09:13,680 --> 00:09:18,400 wat grond daar, er was altijd wat te doen daar, werk, en dan bleef ik 113 00:09:18,400 --> 00:09:24,050 daar een paar dagen en als het dan weer veilig was, kwam ik weer terug. 114 00:09:26,270 --> 00:09:32,810 De familie waar je was in Overloon kun je vertellen hoe 115 00:09:32,810 --> 00:09:36,500 groot die familie was en hoe en hoe je daar bent opgenomen? 116 00:09:36,500 --> 00:09:45,220 Ja, de, die oom en die tante dan en dan vier neven nog en dan 117 00:09:45,770 --> 00:09:51,580 drie nichten, maar die waren allemaal ge?vacueerd naar de Rips. 118 00:09:51,680 --> 00:09:56,900 Ja, in, maar in het begin toch niet, in het begin toen je daar kwam waren ze nog allemaal daar? 119 00:09:56,900 --> 00:10:01,470 Toen ja, bleven we daar, dus al die jaren van de oorlog 120 00:10:01,470 --> 00:10:04,460 eigenlijk. Ik werkte gewoon mee. 121 00:10:04,460 --> 00:10:08,038 En was dat een grote boerderij. Hadden die, had je daar werk? 122 00:10:08,290 --> 00:10:18,670 Het was ruim honderd hectare toen, want dat is later, later is dat nog verdeeld, 123 00:10:18,670 --> 00:10:27,300 toen zijn er boerderijen bijgekomen en dat was gemeentegrond en dat, ja. 124 00:10:27,300 --> 00:10:32,970 Ok?, je zat daar als onderduiker en op een gegeven moment heb je papieren 125 00:10:32,970 --> 00:10:36,890 gekregen, kun je dat vertellen hoe dat was en wat voor papieren dat waren? 126 00:10:38,510 --> 00:10:39,770 Hoe bedoel je, de? 127 00:10:39,770 --> 00:10:44,770 Ja, je hebt een soort legitimatiebewijs gekregen later, geloof ik? 128 00:10:44,770 --> 00:10:46,345 Ja, meenden ze, maar dat ging niet. 129 00:10:47,450 --> 00:10:52,790 Dat is gegaan zo, dat was in ?43 en toen zeiden ze op het 130 00:10:52,790 --> 00:11:01,110 gemeentehuis in Vierlingsbeek toen nog jij kan vrij want dat bedrijf, 131 00:11:01,110 --> 00:11:08,110 dat bedrijf waar ik zat, dat was ook een loonbedrijf bij, een man deed, een neef die deed 132 00:11:08,380 --> 00:11:17,710 loonwerk zal ik maar zeggen, want daar ben ik ook vaak mee meegesjouwd en toen die zei 133 00:11:17,710 --> 00:11:24,890 toen op het gemeentehuis, jij kan vrijkomen, en toen kreeg ik papieren van de gemeente om 134 00:11:24,890 --> 00:11:29,930 daar naartoe te gaan en dan moesten we naar Box, naar Nijmegen om gekeurd te worden, met 135 00:11:29,930 --> 00:11:37,490 een man of 5 waren wij hier, die probeerden dat en dat was een arbeidsbureau in Nijmegen. 136 00:11:37,490 --> 00:11:43,100 Ja, daar werd ik goedgekeurd natuurlijk, want ik heb die papieren nog dat, ik zou naar 137 00:11:43,100 --> 00:11:50,950 Soost, Soest in Westfalen zou ik gemoeten hebben, maar daar is Henk nooit geweest natuurlijk. 138 00:11:51,870 --> 00:11:55,445 Wat voor een bewijs was dat, is dat, was dat een werkvergunning? 139 00:11:56,690 --> 00:12:01,320 Dat was dat je een, rij vergunning je kreeg zoveel ik geloof, je had 140 00:12:01,320 --> 00:12:07,285 300 gulden dat toen nog was, voor kleren te kopen en je kreeg bonnen en die 141 00:12:07,285 --> 00:12:09,865 heb ik allemaal meegenomen en toen ben, toen zei ik dag met mijn handje en 142 00:12:09,865 --> 00:12:15,120 toen was ik, ging ik weer terug naar het Vlak, ik denk ik ga nergens heen, 143 00:12:15,120 --> 00:12:20,650 ik ga niet naar en toen zodoende en toen ben ik evengoed in het Vlak gebleven. 144 00:12:21,100 --> 00:12:23,288 Dus in principe was het eigenlijk de bedoeling dat je naar Duitsland zou gaan? 145 00:12:23,370 --> 00:12:30,980 Ja, ja in plaats van dat ik in dat loonbedrijf, dat, dat, knobbelden ze 146 00:12:30,980 --> 00:12:35,690 zo uit dat ik evengoed naar de, naar dingen toe moest, naar Duitsland. 147 00:12:36,390 --> 00:12:37,088 En toen ben je naar het Vlak gegaan? 148 00:12:38,460 --> 00:12:40,564 En toen ben ik weer teruggegaan naar het Vlak, want ik was steeds al in het 149 00:12:40,565 --> 00:12:52,230 Vlak, want dat was in ?43 en toen, kwam ik, ben ik daar gewoon gebleven. 150 00:12:52,230 --> 00:12:55,230 Al die tijd heb je daar gewerkt en zo rond september, eind 151 00:12:55,230 --> 00:13:00,230 september in 1944, toen werd het ineens heel anders in het vlak. 152 00:13:00,230 --> 00:13:00,690 Ja 153 00:13:00,690 --> 00:13:08,160 Kun je vertellen hoe dat in het begin daar aan toe ging? 154 00:13:08,160 --> 00:13:11,750 Ja, in het begin, die Duitsers zaten, maar er kwamen, er zaten meer 155 00:13:11,750 --> 00:13:20,560 Duitsers toen al niet buiten die gehoorapparaat, dat luisterapparaat, zaten 156 00:13:20,560 --> 00:13:31,010 er al een hoop Duitsers die daar ja ingegraven en alles om Overloon ja. 157 00:13:31,010 --> 00:13:34,750 Heb je dat, heb je dat gezien, heb je dat meegemaakt dat die Duitsers daar 158 00:13:34,750 --> 00:13:37,920 aankwamen en zich overal begonnen in te graven, kun je daar iets over zeggen? 159 00:13:37,920 --> 00:13:38,034 Ja 160 00:13:38,035 --> 00:13:38,780 hoe dat ging? 161 00:13:39,590 --> 00:13:46,290 Ja die eenmansgaten maakten ze dat, weet je wel, daar kropen ze die daar werden ze in met 162 00:13:46,290 --> 00:13:51,629 zo?n mitrailleur en dan werd daar de werd daar in de gaten gehouden, maar toen op een 163 00:13:51,630 --> 00:13:57,560 keer, toen kwamen ze met die Amerikanen, die kwamen met die tanks, dat was de eerste keer. 164 00:13:57,970 --> 00:14:00,810 Eerst kwamen ze nog met zo?n, hoe noemen ze, zo?n 165 00:14:00,810 --> 00:14:07,890 rupsding, kwamen ze dat aftasten overal tot of hoever ze konden, maar toen 166 00:14:07,890 --> 00:14:14,570 schoten dieDuitsers niet, toen, dat was gewoon nog proberen wat doen ze. 167 00:14:15,990 --> 00:14:19,390 Zaten toen de Duitsers al een beetje rond de boerderij, hadden ze, konden ze? 168 00:14:19,390 --> 00:14:22,510 Ja, die zaten op de boerderij op al die boerderijen zaten ze. 169 00:14:23,080 --> 00:14:25,950 Maar hoofdzakelijk zaten ze, hadden ze zich ingegraven in de grond? 170 00:14:25,950 --> 00:14:26,036 Ja 171 00:14:26,037 --> 00:14:29,005 Maar, werden jullie toen nog niet gevorderd, kwamen ze toen 172 00:14:29,006 --> 00:14:31,080 al in de boerderij binnen, kun je daar iets over zeggen? 173 00:14:31,080 --> 00:14:33,260 Nou nee, ze kwamen nog niet binnen. 174 00:14:35,610 --> 00:14:37,720 Dus jullie konden nog gewoon blijven zitten en jullie 175 00:14:37,720 --> 00:14:42,220 zagen dat ze allemaal buiten zich aan het ingraven waren? 176 00:14:42,220 --> 00:14:48,550 Ja en toen zijn en toen werd het zo?n gerommel daar zo, dat toen zijn ze van het Vlak, al die 177 00:14:48,550 --> 00:14:55,819 boeren zijn haast naar de ge?vacueerd, dat ging toen nog want het was eigenlijkniemandsland, toen. 178 00:14:55,820 --> 00:14:58,700 Dat evacueren van die mensen, deden ze dat vrijwillig of werden ze 179 00:14:58,700 --> 00:14:59,280 Vrijwillig 180 00:14:59,280 --> 00:15:01,110 Kun je daar iets over zeggen hoe 181 00:15:01,110 --> 00:15:01,950 wat, hoe dat ging? 182 00:15:03,750 --> 00:15:09,670 Ja, ze laadden de een paard en wagen en dan ging dat, daar laadden 183 00:15:09,670 --> 00:15:14,780 ze op wat ze dachten nodig te hebben en dan ging dat naar de Rips 184 00:15:14,780 --> 00:15:21,360 toe, over die zandweggetjes, die kleine wegen zo door van het Vlak af. 185 00:15:21,910 --> 00:15:26,180 Dus de boer en boerin, jouw familie, die gingen vertrekken? 186 00:15:26,180 --> 00:15:35,060 Ja, de ooms en de tantes en de vrouwen en dan 1 neef, die was ook meegegaan, 187 00:15:35,060 --> 00:15:41,470 die zat ook op de Rips en wij zaten daar nog met 3 met 4 man, met mij mee. 188 00:15:41,510 --> 00:15:42,650 Wie waren dat? 189 00:15:42,650 --> 00:15:51,440 Dat waren die 4 neven van, bleven wij daar. Cor, Jan, Cor, Jan en Piet en ik. 190 00:15:51,440 --> 00:15:53,590 En waarom bleven jullie daar zitten? 191 00:15:54,250 --> 00:16:02,690 Ja, om de boel ja, dat vee en alles moest nog gemolken worden en zo 192 00:16:02,690 --> 00:16:06,600 en dat ja, alles moest, alles ging gewoon door. 193 00:16:08,080 --> 00:16:08,690 Wat dachten 194 00:16:08,690 --> 00:16:08,770 Maar 195 00:16:08,770 --> 00:16:10,920 jullie toen, toen jullie daar alleen zaten? 196 00:16:11,730 --> 00:16:15,700 Ja, dat was een hele rare gewaarwording hoor iedere 197 00:16:15,700 --> 00:16:21,490 keer, die moffen over de vloer en zo weet je wel dat. 198 00:16:21,490 --> 00:16:22,440 Waren ze brutaal of? 199 00:16:22,600 --> 00:16:23,520 Ja, heel erg 200 00:16:23,520 --> 00:16:24,194 Kun je daar iets over vertellen? 201 00:16:24,350 --> 00:16:32,210 Ja, nou, er was er eentje bij, dat was zo?n officier zo?n ha, hij had een hazenlip, dat weet 202 00:16:32,210 --> 00:16:39,790 ik nog en die regelde daar in het Vlak alles en toen hadden ze bij die woning die er bij 203 00:16:39,790 --> 00:16:46,720 stond, zo?n arbeidswoning was dat in en daar hadden ze, die mensen die hadden een tuin, een 204 00:16:46,720 --> 00:16:52,730 grote tuin en daar hadden ze een tabak staan, dat werd toen veel geteeld voor hun zelf, omdat 205 00:16:52,730 --> 00:17:03,700 dat al, er ja, je kon geen shagje krijgen daar natuurlijk, echt niet, ja hoe moet je dat zeggen 206 00:17:03,700 --> 00:17:09,580 rookgerei en dat waren flinke struiken en daar hadden die Duitsers die hadden daar een gat 207 00:17:09,580 --> 00:17:19,840 gegraven en daar zaten ze in, daar kropen ze in en om ook die zag je dan niet daar, maar toen 208 00:17:19,840 --> 00:17:27,590 kwamen die Amerikanen met die tanks en die tank, dat was iedere keer een tank en dan 11 of 12 209 00:17:27,590 --> 00:17:33,540 man infanterie en dan weer een tank en dan en zo kwamen ze van Siberi? en van d?n Twist van 210 00:17:33,540 --> 00:17:39,530 Westerbeek af en zo kwamen die, zag je ze naar voren en toen begonnen die moffen te schieten. 211 00:17:42,270 --> 00:17:45,070 En bleven jullie gewoon in het huis zitten of gingen jullie? 212 00:17:45,070 --> 00:17:53,590 Ja, in het huis, we kropen zo?n beetje overal doorheen en bekeken 213 00:17:53,590 --> 00:17:58,950 de boel we, je zag dat allemaal dat wat er allemaal gebeurde. 214 00:18:00,100 --> 00:18:01,570 Wanneer kwamen de Duitsers 215 00:18:01,570 --> 00:18:03,070 echt in het huis? 216 00:18:05,100 --> 00:18:07,220 In huis kwamen ze niet hoor. 217 00:18:08,890 --> 00:18:10,490 Dus ze bleven toch wel buiten, buiten 218 00:18:10,490 --> 00:18:13,970 Bui ja, in de schuren en zo dat wel maar ze, binnen niet. 219 00:18:13,970 --> 00:18:18,630 En mochten jullie gewoon blijven zitten van hun? 220 00:18:18,630 --> 00:18:22,440 Ja, eigenlijk niet, maar het was eenmaal zo en het begon 221 00:18:22,440 --> 00:18:26,229 toen zo te rommelen dat, ze keken ons toen niet meer aan. 222 00:18:28,330 --> 00:18:32,250 Op een gegeven moment kwamen de Duitsers toch bij jullie binnen bij 223 00:18:32,460 --> 00:18:35,910 op de boerderij en toen waren ze op zoek naar iets, wat was dat? 224 00:18:39,720 --> 00:18:42,630 Ze waren op zoek naar een benzinetank of? 225 00:18:43,330 --> 00:18:52,690 O, ja er was een tank ingegraven voor de tractor, een petroleum, was dat toen nog en die 226 00:18:52,690 --> 00:19:00,810 hadden ze ingegraven en van de familie dan die jongens hadden dat en ik ook nog trouwens, 227 00:19:00,810 --> 00:19:06,370 in een hennenkooi en toen was dat op de een of andere manier waren ze dat te wetengekomen 228 00:19:06,370 --> 00:19:13,780 en door verraden eigenlijk en, wie weet niemand natuurlijk en toen zaten we ?smiddags 229 00:19:13,780 --> 00:19:22,530 te eten in de keuken zaten wij en daar zagen wij ?n Duitse wagen die kwam debinnenplaats 230 00:19:22,530 --> 00:19:28,441 op, dat, ik was ik ben nog nooit zo snel geweest, want ik zat zo in de schuur en daar 231 00:19:28,441 --> 00:19:34,170 had ik een hol gemaakt in het hooi en daar ben ik ingekropen en toen hebben ze daar alles 232 00:19:34,170 --> 00:19:43,990 afgezocht, ook nog op het hooi lopen in die schuur en, want dat kon je voelen aan de en 233 00:19:43,990 --> 00:19:48,330 maar ze hebben en ze hebben alles afgezocht, maar ze hebben het nergens kunnen vinden, 234 00:19:48,800 --> 00:19:53,040 want die hennen die zaten allemaal weer gewoon in die kooi, maar die tank die lag er. 235 00:19:54,700 --> 00:19:57,230 Dus, de tank is nooit gevonden? 236 00:19:57,230 --> 00:20:01,390 Die is nooit gevonden nee. Maar toen durfde ik nog niet direct 237 00:20:01,390 --> 00:20:06,330 terug te komen en ik heb daar een dag en een nacht in gezeten. 238 00:20:09,230 --> 00:20:13,620 Op een gegeven moment begonnen de Amerikanen aan te vallen. 239 00:20:13,620 --> 00:20:14,340 Ja 240 00:20:16,460 --> 00:20:21,190 Wat gebeurde er toen met die groep Duitsers die bij jullie bij de boerderij zaten? 241 00:20:21,190 --> 00:20:26,050 Nou, die gingen, ja die schoten terug natuurlijk, in ?t begin, maar 242 00:20:26,050 --> 00:20:29,330 later ging dat niet meer en toen moesten ze hun eigen overgeven. 243 00:20:29,330 --> 00:20:35,400 Toen waren ze al tot aan de boerderij hoor, met die tanks en toen moesten ze hun eigen wel overgeven 244 00:20:35,400 --> 00:20:44,315 en, want ik zie ze er nog uit komen uit die taba tussen die tabaks met een witte zakdoek en dat ze 245 00:20:44,316 --> 00:20:49,660 er niet op moesten schieten en die hebben zichzelf overgegeven, want dat was, dat was gewoon een 246 00:20:49,660 --> 00:20:54,790 aardigheid om te zien, die moffen die kwamen er uit en die Amerikanen die pakten ze bij de schouder 247 00:20:54,790 --> 00:21:01,370 en die trokken er al en ze moesten ze lepels, vorken alles hadden die altijd bij hun en messen en 248 00:21:01,370 --> 00:21:13,550 en alles moesten ze afgeven.Maar die fanatieke Maar, maar er was er ook eentje, dat was een 249 00:21:13,550 --> 00:21:20,490 Oostenrijkse jongen van 18 jaar en die zat in een, die huilde nogal wat hoor, want die, ja 250 00:21:20,490 --> 00:21:26,598 die kon er helemaal niet mee heen en die zemoesten die de loper van die mitrailleurs en die 251 00:21:27,360 --> 00:21:32,330 geweren, weet ik het, dat moesten ze allemaal, die zaten in zo?n schop en dan moest die dat 252 00:21:32,330 --> 00:21:40,920 allemaal schoonmaken, die al in het begin al dat ze kwa, dat ze er zaten en toen dat, toen 253 00:21:40,920 --> 00:21:51,070 die Duitse, toen die tanks toen opkwamen, die Eng, die Amerikanen, toen riep die jongen, die 254 00:21:51,070 --> 00:21:56,041 zat ook nog bij, die zat nog op de boerderij maar die ging, die wou naar die jongens toe toen 255 00:21:56,041 --> 00:22:01,410 ze hun eigen nog niet overgegeven hadden die moffen, daar naartoe lopen en want ik zie nog 256 00:22:01,410 --> 00:22:07,360 dat hij daar neergeschoten werd onderweg, hij liep helemaal krom en heel hard naar die naar die 257 00:22:07,360 --> 00:22:14,780 woning toe om bij die andere militairen te komen dan en die is toen, want die heeft daar 9 dagen 258 00:22:14,780 --> 00:22:21,850 gelegen, die hebben ze niet op durven ruimen, ophalen dat lijk toen, 259 00:22:21,850 --> 00:22:26,160 want ik kwam daar langs en toen lichtte ik een keer die helm, die 260 00:22:26,160 --> 00:22:31,610 lag voorover, de helm achterop en, nou de maaien, dat was ellendig. 261 00:22:34,420 --> 00:22:40,380 Toen die Duitsers voor de eerste keer die Amerikaanse tanks zagen, wat zei toen die hazenlip? 262 00:22:42,290 --> 00:22:43,530 Wat zeg je, die? 263 00:22:43,530 --> 00:22:46,690 Die Duitse officier, die zogenaamde hazenlip, toen 264 00:22:46,690 --> 00:22:46,785 Ja 265 00:22:46,785 --> 00:22:51,120 die voor de eerste keer die Amerikaanse tanks zag, wat zei hij toen tegen zijn manschappen? 266 00:22:52,110 --> 00:22:56,700 Ja, eerst vechten ze terug, maar de ze zagen dat ze 267 00:22:56,700 --> 00:23:01,030 geen kans kregen dat en van Overloon schoten ze ook hoor, 268 00:23:03,240 --> 00:23:07,840 met die kanonnen naar op ons aan, zal ik maar zeggen op het Vlak en. 269 00:23:08,940 --> 00:23:15,910 Maar kun je misschien vertellen de Duitse officier die zag die Amerikaanse tanks en toen 270 00:23:15,910 --> 00:23:19,050 vertelde hij dat het tank, dat het Duitse tanks waren, kun je dat verhaal even vertellen? 271 00:23:19,050 --> 00:23:24,650 Ja, dat was, toen zei die, die zei ijskoud nog tegen ons, Ja, dat zijn 272 00:23:24,650 --> 00:23:31,850 er van ons, de Duitsers en ja dat dat zag iedereen dat dat niet waar was. 273 00:23:34,190 --> 00:23:37,110 Dat waren allemaal gewoon die Amerikaanse tanks. 274 00:23:37,550 --> 00:23:41,050 Werd er hard gevochten voordat ze zich overgaven? 275 00:23:41,050 --> 00:23:45,870 Ja, dat ging nogal te keer, er is een tank die is nog gekanteld in de beek, 276 00:23:46,390 --> 00:23:52,660 daar ook in het Vlak en ja, hard gevochten ja en later zijn ze weer terug gegaan. 277 00:23:52,660 --> 00:24:00,950 Kun je misschien nog iets vertellen over, over de samenstelling van die Duitsers? 278 00:24:00,950 --> 00:24:05,950 Waren dat over het algemeen jongeren of ouderen? 279 00:24:06,240 --> 00:24:12,590 Alles, ouderen en jongeren, die Oostenrijker dat was een jongen van 280 00:24:12,590 --> 00:24:17,380 achttien jaar, dat vertelde hij, dan dat hij en die was al twee jaar 281 00:24:17,380 --> 00:24:24,590 niet meer thuis geweest vertelde hij, niet meer naar huis, geen verlof. 282 00:24:24,590 --> 00:24:28,750 Waren de Duitsers op dat moment vervelend voor jullie of viel dat mee? 283 00:24:28,750 --> 00:24:34,270 Ja, dat viel mee en dat viel niet mee. 284 00:24:34,270 --> 00:24:40,280 Dat vee dat liep helemaal tegen Siberi?, noemen ze dat daarachter, het Loons Vlak, daar 285 00:24:40,280 --> 00:24:47,610 liep dat vee toen, ver, dat is nog ja, een kilometer of twee denk ik en die jongens die 286 00:24:47,610 --> 00:24:55,120 gingen dan melken en ik bleef dan thuis en dan, in de kelder, en toen dacht ik bij mezelf, 287 00:24:55,120 --> 00:25:01,119 maar toen gingen ze zo tekeer met dat schieten en met dat, ik denk ik klap er ook uit en toen 288 00:25:01,120 --> 00:25:07,490 kwam ik uit die kelder en ik, kwam ik een Duitser tegen, nou weet ik niet meer of dat die 289 00:25:07,750 --> 00:25:12,740 hazenlip was, maar en langs die dingen en ik denk ik moet bij die jongens zien te komen daar 290 00:25:12,740 --> 00:25:20,460 daarachter in het veld en, toen moest ik terug oplopen naar de kelder, van die moffen, want 291 00:25:20,460 --> 00:25:26,780 die liep ik tegen het lijf daar ook nog, toen moest ik terug op en de trap af, achteruit de 292 00:25:26,780 --> 00:25:33,320 trap af, ik mocht niet gewoon mijn eigen omdraaien en de trap aflopen en toen werd het daar 293 00:25:33,320 --> 00:25:40,120 en daar werd een Duitser bij me gezet en die kwam uit Dusseldorf vertelde hij en die moest 294 00:25:40,120 --> 00:25:48,440 mij zogenaamd bewaken, maar die kneep ?m dat het barste, dat was gewoon een ellende toen. 295 00:25:54,260 --> 00:26:00,650 Ja, dat was, als je dat nog allemaal nagaat nou. 296 00:26:06,040 --> 00:26:10,630 Heb je nog andere dingen daar meegemaakt waar je van zegt 297 00:26:10,630 --> 00:26:14,800 dat is me al, dat blijft me nog altijd bij op dat punt? 298 00:26:17,050 --> 00:26:24,330 Ja, dat, het was een en al ellende toen eigenlijk, maar je leefde erin en 299 00:26:24,860 --> 00:26:34,940 dacht toen verder nog niet, want het was levensgevaarlijk als je buiten kwam. 300 00:26:34,940 --> 00:26:39,200 Wat gebeurde nadat de Amerikanen weg waren? 301 00:26:39,200 --> 00:26:40,170 Toen kwamen de Engelsen. 302 00:26:40,620 --> 00:26:41,730 Hoe ging dat? 303 00:26:42,880 --> 00:26:49,430 Wij, die boerderij waar ik was daar waar, daar waren, werden er 75 ingekwartierd, al met 304 00:26:49,430 --> 00:26:57,040 hun materiaal en alles wat er bij hoorde dat kwam, die werden er helemaal in gekwartierd. 305 00:27:01,000 --> 00:27:09,640 Maar, die Engelsen kwamen die ook op de boerderij of gingen die zich ook buiten ingraven? 306 00:27:10,610 --> 00:27:15,750 Die gingen ook zich, gedeeltelijk wel ja, maar die bleven gewoon op de boerderij maar 307 00:27:15,900 --> 00:27:24,550 dat, ja dat was toen al, daarvoor was het al iedere keer dat op en neer schuiven van die 308 00:27:24,550 --> 00:27:33,980 moffen en de Engelsen en toen kwam eigenlijk die militairen die ingekwartierd werden. 309 00:27:33,980 --> 00:27:39,200 Ja, misschien kunnen we nog een heel klein stukje teruggaan, dus op een gegeven 310 00:27:39,200 --> 00:27:43,430 moment toen de Amerikanen weg waren kwamen de Engelsen, maar daar waren ook 311 00:27:43,430 --> 00:27:50,420 noggranaatbeschietingen en op een gegeven moment werd de boerderij van de buren geraakt, 312 00:27:50,420 --> 00:27:50,700 Ja. 313 00:27:50,700 --> 00:27:52,430 kun je dat verhaal even uitleggen? 314 00:27:52,430 --> 00:27:55,160 Ja, daar werd een stal geraakt die is afgebrand toen. 315 00:27:55,160 --> 00:27:57,660 Kun je misschien even vertellen dat dat bij de buren was? 316 00:27:57,660 --> 00:27:58,500 Dat het 317 00:27:59,190 --> 00:27:59,990 Dat was bij de buren. 318 00:27:59,990 --> 00:28:00,480 Ja 319 00:28:00,480 --> 00:28:02,840 Kun je dat even vertellen dat bij de buren een 320 00:28:02,840 --> 00:28:09,520 granaatbeschieting was en dat je daar naartoe gegaan bent? 321 00:28:09,520 --> 00:28:10,411 Ja, dat weet ik niet, dat weet ik niet meer 322 00:28:10,840 --> 00:28:12,914 De boerderij van de familie Huisman werd geraakt? 323 00:28:12,940 --> 00:28:14,040 Ja, o ja 324 00:28:14,040 --> 00:28:15,799 Dat verhaal van de familie Huisman, 325 00:28:15,550 --> 00:28:15,690 Ja 326 00:28:15,690 --> 00:28:16,560 kun je dat vertellen? 327 00:28:16,560 --> 00:28:24,829 Die, daar werd in de keuken was er een granaat ingeslagen en die waren ook ge?vacueerd op een paar 328 00:28:24,830 --> 00:28:34,170 man na en die zaten daar in de kelder en die en wij en toen was het daar even helemaal rustig en 329 00:28:34,170 --> 00:28:40,690 er werd niet geschoten of niets en toen ben ik daar naartoe gerend, want ik zag dat en ik wist dat 330 00:28:40,940 --> 00:28:49,010 die vrouw, vrouw Huismans, dat die, mevrouw Huismans ,dat die daar nog in de kelder zat en toen ben 331 00:28:49,010 --> 00:28:54,410 ik daar heen gegaan en toen was die deur van de kelder helemaal achterover gedaan, daar was zo?n 332 00:28:54,410 --> 00:29:01,430 trapje die de kelder in ging van de keuken uit en daar lag vol puin dus en daar zaten ze met een 333 00:29:01,430 --> 00:29:09,330 man of wat nog in de kelder te bidden, ik hoorde ze al van ver dat, toen ze aan het 334 00:29:09,330 --> 00:29:15,794 bidden waren en toen dat puin weggesjouwd en daaraf en toen kwamen ze tevoorschijn, 335 00:29:15,794 --> 00:29:22,730 waren ze allemaal wit van de kalk van die muren van de en toen waren ja, die 336 00:29:22,730 --> 00:29:28,820 kwamen zo, die waren zo blij als de pest dat ze er uit kwam, dat ze er uit konden. 337 00:29:29,000 --> 00:29:32,880 En ze waren allemaal nog in leven? 338 00:29:32,880 --> 00:29:33,910 Ja, gelukkig wel ja. 339 00:29:40,910 --> 00:29:46,370 Ja, wat is er daarna gebeurd? Waar zijn toen de Amerikanen naartoe gegaan? 340 00:29:46,370 --> 00:29:49,750 Weg, die trokken zich helemaal terug, dat was helemaal weg. 341 00:29:51,630 --> 00:29:52,860 En toen kwamen de Engelsen? 342 00:29:52,860 --> 00:29:54,010 En toen kwamen de Engelsen. 343 00:29:54,010 --> 00:29:57,220 Kun je omschrijven hoe de Engelsen bij jullie op de boerderij kwamen en hoeveel dat er waren? 344 00:29:57,220 --> 00:30:01,280 Nou eerst was het dan waren de Engelsen er en dan waren die moffen 345 00:30:01,280 --> 00:30:07,380 dat bleef op en neer aan het waaien en toen op een keer, toen kwamen ze met een hele groep en 346 00:30:07,380 --> 00:30:15,940 toen werden er overal bij die boeren Amerikanen neergezet, of Engelsen militairen ingekwartierd. 347 00:30:17,640 --> 00:30:22,790 En die bleven daar, die zijn daar hele, ja maanden geweest. 348 00:30:23,060 --> 00:30:32,400 En toen de Engelsen daar zaten toen werd de schuur, de stal werd, daar hebben ze 349 00:30:33,010 --> 00:30:34,260 In brand geschoten, ja 350 00:30:34,260 --> 00:30:41,140 Ja, maar ze hebben ook nog de schuur omgebouwd tot een soort operatiekamer. 351 00:30:41,140 --> 00:30:42,487 Kun je daar iets over vertellen? 352 00:30:42,250 --> 00:30:45,403 Ja, dat was in een paardenstal, een grote paardenstal, want daar konden 11 paarden staan 353 00:30:45,420 --> 00:30:55,930 en daar werden aan de kant van Overloon omdat daar moffen zaten, allemaal zandzakken tegen 354 00:30:55,930 --> 00:31:01,610 die muur aangestapeld en overal witte lakens, het hele ding, het plafond, alles was witte 355 00:31:01,610 --> 00:31:06,330 laken en daar deden ze dan die militairen die gewond waren, die kwamen in die 356 00:31:06,710 --> 00:31:14,810 paardenstal terecht en dan werd er gekeken hoe ze eruit zagen en nou de, als ze dood 357 00:31:14,810 --> 00:31:21,340 waren dan werden de wonden volgestopt met watten, dan gingen ze, die werden gewoon 358 00:31:21,340 --> 00:31:27,750 in een deken gerold en die werden dan, bij Huisman lagen er 14 en bij, ja overal 359 00:31:27,750 --> 00:31:33,860 werden die zomaar in de grond, die hebben ze trouwens later allemaal opgegraven hoor. 360 00:31:36,140 --> 00:31:41,630 Dus daar zag je voor de eerste keer dode Engelsen, soldaten? 361 00:31:41,630 --> 00:31:42,530 Ja 362 00:31:44,740 --> 00:31:51,590 Kun je vertellen van een incident wat er gebeurd is bij die operatiekamer toen je daar was? 363 00:31:52,400 --> 00:31:59,920 O, toen was ik in die stal, in die stal zal ik maar zeggen op de 364 00:32:00,200 --> 00:32:01,260 een of andere manier, want ja je kletste daar met die, met die 365 00:32:01,260 --> 00:32:06,880 Engelsen en zo, ik kon wel geen Engels, maar dat ging allemaal 366 00:32:06,880 --> 00:32:09,890 tamelijk goed en we konden overal terecht met die Engelsen. 367 00:32:09,890 --> 00:32:15,990 Maar toen kwamen er ook weer gewonden binnen en toen moesten ze, en ik 368 00:32:15,990 --> 00:32:21,890 was in die stal, en ze brachten die binnen en ik mocht er niet meer uit. 369 00:32:21,890 --> 00:32:24,490 Hoe bedoel je dat? Kun je dat vertellen? 370 00:32:24,490 --> 00:32:27,350 Ik mocht de stal niet meer uit, ik wou weggaan daar, 371 00:32:27,350 --> 00:32:31,250 maar dat omdat dat ja daar werd geopereerd toen. 372 00:32:32,750 --> 00:32:33,469 En moest jij in de operatiekamer blijven? 373 00:32:33,470 --> 00:32:39,920 Ja, dat was een grote, grote stal hoor en daar moest ik blijven toen. 374 00:32:39,920 --> 00:32:42,740 Kun je daar iets van vertellen wat je daar toen allemaal gezien hebt? 375 00:32:42,740 --> 00:32:46,772 Ja, wat heb je daar gezien, er was er eentje die hadden ze, z?n gezicht was 376 00:32:47,150 --> 00:32:52,331 helemaal weg en die leefde nog en die hebben ze ook ja, die hebben ze ook, of 377 00:32:53,440 --> 00:32:59,810 die daar aan gestorven is dat geloof ik niet, die hebben ze nog weggebracht. 378 00:33:07,670 --> 00:33:12,320 Hoelang hebben de, hoelang hebben de Engelsen daar continu in de boerderij gezeten? 379 00:33:12,320 --> 00:33:17,850 Ja, ja er werd wel geruild, dan kwam er weer een 380 00:33:17,850 --> 00:33:23,090 andere groep, dan kregen die weer, van het front weg. 381 00:33:23,290 --> 00:33:29,080 Maar werd er ook nog vanuit Overloonse kant richting jullie boerderij geschoten met granaten? 382 00:33:29,080 --> 00:33:29,830 Ja hoor 383 00:33:29,830 --> 00:33:32,320 Kun je daar iets over zeggen? 384 00:33:32,990 --> 00:33:38,150 Ja die kwamen meestal in die wei terecht en overal. 385 00:33:38,840 --> 00:33:40,739 Dus jullie, de boerderij werd in principe niet geraakt? 386 00:33:40,740 --> 00:33:44,570 Nee, die is helemaal niet geraakt. 387 00:33:49,700 --> 00:33:56,060 Tijdens de beschietingen van Overloon op de boerderij, dus in principe zeg je 388 00:33:56,310 --> 00:34:00,250 dat er echt geen, dat er geen granaten op jullie boerderij terecht gekomen zijn? 389 00:34:00,250 --> 00:34:00,340 Nee 390 00:34:00,340 --> 00:34:01,840 Dus jullie zaten in principe ook 391 00:34:01,840 --> 00:34:02,790 niet meer in de kelders? 392 00:34:02,790 --> 00:34:06,187 Nee, wij, in de kamers sliepen we met z?n vieren. 393 00:34:06,140 --> 00:34:08,920 Maar daar zaten ook de Engelsen? 394 00:34:09,050 --> 00:34:10,890 Toen waren de Engelsen er ja. 395 00:34:10,970 --> 00:34:12,590 En mochten jullie gewoon in huis blijven? 396 00:34:12,590 --> 00:34:12,730 Ja 397 00:34:12,730 --> 00:34:13,600 En zaten de Engelsen daar ook toen? 398 00:34:13,600 --> 00:34:14,340 Ja 399 00:34:14,830 --> 00:34:15,590 En ging dat goed? 400 00:34:15,590 --> 00:34:22,970 Dat ging buitengewoon ja, want ik heb, ik had nog nooit gerookt en sigaretten en alles 401 00:34:22,970 --> 00:34:32,580 kon je ja genoeg krijgen zal ik maar zeggen, ze deelden maar uit en er was ook nog een 402 00:34:32,580 --> 00:34:39,990 keer een granaat, sloeg er wel naast de boerderij in en toen was er een koe, werd geraakt 403 00:34:39,990 --> 00:34:47,890 aan de kop en ja die was dood, die koe, en die lag daar in het weitje net, het kalverenwei 404 00:34:47,890 --> 00:34:55,207 zeggen ze daar veel tegen en daar, die lag in de kalverenwei en daar hebben wij toen 405 00:34:55,207 --> 00:35:01,150 het weer een tijdje rustig was een gat er naast gegraven en het toen nog zo omgekanteld 406 00:35:01,150 --> 00:35:08,430 nog in dat gat en eerste beste vlees er afgesneden zo rauw ging dat daar aan 407 00:35:08,430 --> 00:35:16,340 toen, je weet wel die lag daar en er was niks die was niet ziek of niks en wij 408 00:35:16,340 --> 00:35:22,160 waren al zo?n slagers en gewoon een stuk vel van die bil en dan dat vlees 409 00:35:22,160 --> 00:35:31,170 eruit halen en dat bakken ze die Ameri, die Engelsen die en dan aten we dat op. 410 00:35:31,170 --> 00:35:35,990 Als ik het zo hoor dan hebben jullie geen gebrek aan eten en drinken gehad? 411 00:35:35,990 --> 00:35:37,650 Nee, absoluut niet. 412 00:35:39,250 --> 00:35:43,410 Werd er ook nog voedsel verdeeld links en rechts naar, voor de 413 00:35:43,410 --> 00:35:45,800 voedselvoorziening, werd er bij jullie ook nog iets meegedaan? 414 00:35:45,800 --> 00:35:56,060 Nee, nee dat was, dat ging allemaal ja, we kregen zelfs krentenmik en zo en 415 00:35:56,060 --> 00:36:00,510 peperkoek en zo dat hadden die Engelsen allemaal en dat waren wij niet gewend 416 00:36:00,510 --> 00:36:02,020 zo?n dingen. 417 00:36:03,160 --> 00:36:08,440 Toen jullie daar op het vlak zaten, dat is toch een aantal kilometers van Overloon af. 418 00:36:08,440 --> 00:36:09,470 Ja, dat is 4 kilometer ja. 419 00:36:09,470 --> 00:36:14,290 Kregen jullie mee wat hier in het dorp gebeurde? 420 00:36:14,290 --> 00:36:21,690 Nee, daar wisten we helemaal niks van, als alleen dat schiet, er is een 421 00:36:21,690 --> 00:36:27,220 keer, ik weet niet wat voor een dag of het was hoor, hebben ze van de Rips 422 00:36:27,220 --> 00:36:32,980 af tot St.Anthonis met kanonnen, 11 uur aan een stuk op Overloon geschoten 423 00:36:32,980 --> 00:36:33,280 Ja 424 00:36:33,280 --> 00:36:34,380 die Engelsen. 425 00:36:36,030 --> 00:36:39,620 Heb je dat, heb je daar iets van gezien of alleen maar het geluid gehoord? 426 00:36:39,620 --> 00:36:41,130 Het geluid. 427 00:36:42,170 --> 00:36:42,680 Kun je daar 428 00:36:42,680 --> 00:36:46,650 En die moffen die schoten ook nog terug hoor die in Overloon zaten en dat hoorde 429 00:36:46,650 --> 00:36:53,500 je precies, aan het fluiten van die granaten of ze haast naar beneden of dat ze 430 00:36:53,500 --> 00:37:01,480 haast de grond raakten of niet, weet je wel dat, als je beetje als je dacht bij je 431 00:37:01,480 --> 00:37:07,900 zelf, ja deze die valt hier direct nee, weet je wel, dan zorgde je dat je weg was, dat je, 432 00:37:08,840 --> 00:37:09,360 Wanneer kregen, 433 00:37:09,360 --> 00:37:09,984 Schuilde. 434 00:37:09,985 --> 00:37:14,080 wanneer kregen jullie in de gaten dat Overloon bevrijd was? 435 00:37:14,080 --> 00:37:26,845 Ja, wanneer was dat? Ik zou het zo niet meer, dat zou ik niet meer weten. 436 00:37:27,960 --> 00:37:32,720 Toen je op een gegeven moment ben je voor de eerste keer, richting naar het dorp gegaan. 437 00:37:32,720 --> 00:37:33,150 Ja 438 00:37:33,150 --> 00:37:35,870 Kun je dat omschrijven, wat je toen gezien hebt? 439 00:37:35,870 --> 00:37:40,190 Ja, toen stond er evacues zeiden ze, dat waren, toen stond het vee weer op stal 440 00:37:40,190 --> 00:37:48,450 hoor en toen waren er evacues van een boer die aan de Oploseweg woonde in het dorp 441 00:37:48,450 --> 00:37:54,820 en die dat vee dat was er ook maar die had er ook grond nog bij die boerderij van 442 00:37:54,820 --> 00:38:01,140 hun dan en daar hebben wij nog met de kar bieten gehaald voor die voor het vee 443 00:38:01,140 --> 00:38:09,830 en alles en toen zagen we hoe het er uit zag in, vooraan in het dorp. 444 00:38:09,830 --> 00:38:14,980 Toen ben je onderweg ook nog, heb je een kapotte tank zien liggen. Kun je dat omschrijven? 445 00:38:14,980 --> 00:38:23,806 Ja, toen waren wij die aan stekruwen zeggen ze, dat is een soort koolrapen en dat waren we aan 446 00:38:23,807 --> 00:38:32,370 het laden, daar stond zo?n tank stond daar vlakbij en daar, ja je bent dan jong en denkt, we 447 00:38:32,370 --> 00:38:39,696 tilden die dingen op en toen zagen we die militairen verbrand, de rompen daar in die tank 448 00:38:39,697 --> 00:38:48,230 zitten, dat was een rot iets hoor toen, dat, daar heb ik heel veel moeite mee gehad later nog. 449 00:38:48,370 --> 00:38:51,620 Zaten daar een aantal soldaten nog in de tank? 450 00:38:51,620 --> 00:38:59,740 Ja, die zaten er in, die was in brand geschoten en, op de een of andere manier en die 451 00:39:03,370 --> 00:39:06,830 ja, die dat was verschrikkelijk als je dat zag. 452 00:39:06,830 --> 00:39:13,488 En wanneer ben je voor de eerste keer in het centrum geweest van het dorp? 453 00:39:15,800 --> 00:39:18,390 Ik weet het niet. 454 00:39:19,040 --> 00:39:21,800 Dat moet er toch, dat moet er toch verschrikkelijk uitgezien hebben. 455 00:39:21,800 --> 00:39:26,090 Dat zag er uit, dat wel ja, de ja 456 00:39:26,090 --> 00:39:26,570 Kun je 457 00:39:26,860 --> 00:39:30,680 Er was haast niets te doen in het dorp, de kerk, alles was in puin. 458 00:39:31,550 --> 00:39:33,349 Kun je misschien omschrijven hoe het dorp er uitzag? 459 00:39:33,350 --> 00:39:39,850 Een en al puin ja, alle boerderijen half weg en sommige helemaal weg, 460 00:39:39,850 --> 00:39:46,087 boerderijen en woningen en waar de bakker zat, dat was helemaal in de puin en 461 00:39:46,088 --> 00:39:52,260 ja alles was een groterotzooi, je kon nog niet over de weg gaan van de rommel. 462 00:39:53,420 --> 00:39:55,200 Wat deed dat met jou toen? 463 00:39:55,200 --> 00:39:59,789 Ja, dat ja je bent dan keihard op zo?n moment dan, je hebt al zoveel 464 00:39:59,790 --> 00:40:01,190 meegemaakt dan al en dan denk je bij je eigen, Ja het is het is eenmaal zo. 465 00:40:05,990 --> 00:40:12,920 Heb je er nog iets van gemerkt, dat op een gegeven moment 466 00:40:12,920 --> 00:40:18,620 de Overloonse mensen die ge?vacueerd waren, die terugkwamen, 467 00:40:18,620 --> 00:40:18,840 Ja 468 00:40:18,840 --> 00:40:24,560 Zijn daar later nog mensen geplaatst op jullie boerderij in het Vlak? 469 00:40:25,300 --> 00:40:29,079 Ja, er zijn, 2 keer Timmermans is dat geweest, die hebben daar gegaan, maar 470 00:40:29,080 --> 00:40:34,310 die kwamen toen van de andere kant, meer op Vierlingsbeek aan, die kwamen terug 471 00:40:34,310 --> 00:40:39,760 en die hebben bij ons staan slapen, maar later zijn die allemaal naar verderop 472 00:40:39,760 --> 00:40:44,600 gegaan naar Oploo en St.Anthonis waar ze nog familie hadden of iets en. 473 00:40:46,310 --> 00:40:48,900 Dus bij jullie hebben geen evacu?s meer gezeten later? 474 00:40:48,900 --> 00:40:49,730 In de? 475 00:40:49,730 --> 00:40:53,370 Dus bij jullie hebben, op de boerderij geen, er zijn geen evacu?s meer geweest? 476 00:40:57,870 --> 00:40:58,050 Nee. 477 00:40:58,050 --> 00:41:02,880 Hadden jullie ook nog hulp gekregen van een of andere organisatie na de oorlog? 478 00:41:03,740 --> 00:41:05,090 Hadden jullie hulp nodig toen? 479 00:41:05,090 --> 00:41:06,998 Nee, wij hadden geen hulp nodig. 480 00:41:09,410 --> 00:41:13,620 Wanneer zijn jouw oom en tante weer teruggekomen op de boerderij? 481 00:41:15,030 --> 00:41:19,098 Ja, toen was het weer veilig. 482 00:41:19,098 --> 00:41:24,970 Toen waren die, ja dat was na dat beschieten en nadat Overloonin 483 00:41:24,970 --> 00:41:30,100 puin, die zijn toch alweer een keer teruggekomen ja, allemaal. 484 00:41:30,100 --> 00:41:37,830 En ook die andere boeren.JS: Henk, een laatste vraag, 485 00:41:40,560 --> 00:41:46,000 wat is je van deze periode het meeste bijgebleven? 486 00:41:47,690 --> 00:41:49,670 Wat heeft je hetmeeste geraakt? 487 00:41:50,070 --> 00:41:54,450 Ik heb er een paar gezien die doodgeschoten werden, Duitsers, door die 488 00:41:54,450 --> 00:42:02,440 Amerikanen toen nog en dat heeft me wel wat gedaan ja, dat die sneuvelden toen. 489 00:42:02,440 --> 00:42:04,600 Kun je daar iets meer van zeggen? 490 00:42:04,600 --> 00:42:12,880 Nou, nee ja ze werden neergeschoten en ze lieten ze liggen en totdat later 491 00:42:12,880 --> 00:42:17,840 werd dat helemaal afgetast of dat er geen mijnen onder lagen onder die lijken 492 00:42:17,840 --> 00:42:24,463 en dan werden die weggebracht en begraven in de, overal langs de weg daar. 493 00:42:24,463 --> 00:42:27,539 En die zijn later weer allemaal opgehaald, die liggen nou 494 00:42:27,540 --> 00:42:33,400 op het kerkhof hier, dat militaire kerkhof hier in Overloon. 495 00:42:34,580 --> 00:42:41,640 Misschien nog heel eventjes terug naar de boerderij in het begin, toen die Duitsers, 496 00:42:41,640 --> 00:42:50,380 met name die officier, die hazenlip bij jullie kwamen dat was een groep Duitsers. 497 00:42:50,380 --> 00:42:54,690 Kun je vertellen of die groep Duitsers, waren die 498 00:42:54,930 --> 00:42:58,680 over het algemeen brutaal of hebben ze jullie vrij? 499 00:42:59,090 --> 00:43:03,420 Bang waren die, gruwelijk bang, ontzettend bang waren die. 500 00:43:04,030 --> 00:43:09,500 Hoe merkte je dat? 501 00:43:09,500 --> 00:43:12,970 Ja, hoe ze deden, ze zagen wel dat er geen kans meer in, alleen die hazenlip die 502 00:43:12,970 --> 00:43:19,300 jutte ze helemaal op, dat, maar die jongens die waren allemaal zo bang als wat. 503 00:43:19,300 --> 00:43:23,720 Die, waar ik mee in de kelder gezeten heb, die uit Dusseldorf, nou die kneep 504 00:43:23,720 --> 00:43:29,010 ?m wel zo, dat was, en ik zie mijn oud, ik zie mijn vrouw niet meer terug en. 505 00:43:29,010 --> 00:43:33,600 Weet je wel zo?n praat had je, had die allemaal. 506 00:43:33,600 --> 00:43:39,210 Is er dan nooit sprake geweest dat ze bijvoorbeeld wilden vluchten of deserteren of zo? 507 00:43:39,210 --> 00:43:39,960 Dat ze? 508 00:43:39,960 --> 00:43:46,670 Dat ze wilden vluchten, deserteren, weg wilden de Duitsers, hebben ze dat nooit laten blijken? 509 00:43:47,260 --> 00:43:50,870 Nee, ja, daar zagen wij of daar hoorden wij niks van. 510 00:43:52,300 --> 00:44:00,890 Nee dat geloof, daar heb ik niks van gemerkt nee want die werden gewoon allemaal meegenomen en of 511 00:44:00,890 --> 00:44:05,380 die moesten gewoon vechten en later trokken ze hoe langer hoe verder terug. 512 00:44:06,550 --> 00:44:11,040 Ik heb nog wel een keer gezien, een keer dat is me ook nog goed bijgebleven. 513 00:44:12,860 --> 00:44:19,080 Er kwam een Engelse tank kwam terug van halverwege Overloon bij ons vandaan. 514 00:44:19,080 --> 00:44:27,850 En die kwam achter de plaats oprijden en de klep ging open en toen stonden 515 00:44:27,850 --> 00:44:36,766 er net 8 Duitsers tegen de muur die, ja die hadden ze gevangen genomen zal 516 00:44:36,767 --> 00:44:43,300 ik maar zeggen en die ja om te ondervragen en alles hoe het in het dorp was. 517 00:44:43,670 --> 00:44:50,290 En er was er een bij die kwam die tank uit en die vliegt de eerste de beste mof 518 00:44:50,290 --> 00:44:57,740 die vooraan stond en die sloeg hij toch af dat, sloeg alle, die was gewoon wild. 519 00:44:58,040 --> 00:45:01,130 Dat was een Engelsman die omdat 520 00:45:01,130 --> 00:45:05,031 er een dode zat er ook in die tank hoor, dat moet ik er ook bij zeggen. 521 00:45:05,031 --> 00:45:10,630 En die had datmeegemaakt, die was zo kwaad die, dat je, 522 00:45:10,630 --> 00:45:15,752 dat vergeet ik ook nooit meer.JS: Die reageerde zich af? 523 00:45:15,940 --> 00:45:18,034 Die reageerde zich helemaal af op die mof. 524 00:45:19,000 --> 00:45:20,190 En grepen de anderen in? 525 00:45:20,190 --> 00:45:23,500 Ja die grepen toen in die andere Engelsen, die grepen toen in, hoor. 526 00:45:23,700 --> 00:45:31,580 Maar hij had een paar tikken, oh, als ik daar nog aan denk. Dat ging zo hard. Die was gewoon wild. 527 00:45:31,580 --> 00:45:36,320 Die was door het, door het wilde heen. 528 00:45:39,050 --> 00:45:46,800 Kun je misschien nog vertellen, zag je verschil tussen de Amerikaanse militairen? 529 00:45:47,330 --> 00:45:50,650 Ja die Engelsen waren preciezer. 530 00:45:50,650 --> 00:45:56,650 Ik zal maar zeggen, je had die boerderij en een stal en dan hadden 531 00:45:56,770 --> 00:46:01,280 daar een schuur tegenaan en daartussen was een meter of tien niks. 532 00:46:01,280 --> 00:46:05,520 En daar hadden die Amerikanen, zetten, die gaven daar niks om want ze konden van het 533 00:46:05,520 --> 00:46:09,890 dorp uit, konden ze bij ons uit kijken en dat was een kale vlakte konden ze zo zien. 534 00:46:09,890 --> 00:46:14,070 Maar die, toen die Engelsen kwamen werden er direct karren neergezet en 535 00:46:14,070 --> 00:46:20,860 dekzeilen er overheen gelegd dus dat ze ze niet zagen lopen die Engelsen. 536 00:46:20,860 --> 00:46:22,940 Dus de Engelsen waren slimmer? 537 00:46:22,940 --> 00:46:28,600 Ja, die waren veel juister, die waren niet zo rauw. 538 00:46:31,580 --> 00:46:34,099 Dat betekent ook dat misschien wel de Amerikanen niet zo goed gelegerd waren? 539 00:46:34,100 --> 00:46:37,980 Ja, hoe dat gekomen is dat weet ik niet. 540 00:46:40,290 --> 00:46:43,240 Ok? Henk, heb je nog een of andere anekdote waar je van 541 00:46:43,240 --> 00:46:46,220 denkt, dat ben ik vergeten, dat wil ik nog wel even vertellen? 542 00:46:46,220 --> 00:46:52,940 Nou, dat weet ik zo niet. Ik was blij dat het afgelopen was allemaal. 543 00:46:52,940 --> 00:46:55,600 Ja, wat heb je toen gedaan toen het afgelopen was? 544 00:46:55,600 --> 00:47:02,620 Toen ben ik terug naar Haarlem gegaan naar Schoten en toen kwam ik daar 545 00:47:02,620 --> 00:47:06,980 aan en die wisten daar niks van want je had nog geen post of niks. 546 00:47:06,980 --> 00:47:14,090 En toen kwam ik een tante tegen net voor de, een klein eindje van ons thuis. 547 00:47:14,150 --> 00:47:20,470 En ik zei tegen haar, ga jij even zeggen thuis dat ik, want die schrok ervan dat ik daar aan 548 00:47:20,470 --> 00:47:28,250 kwam met die fiets met die anti-plofbanden en ik had er zo?n dekzeiltje achterop zitten met 549 00:47:28,250 --> 00:47:39,840 van, ja had ik meegenomen nog uit het Vlak en van koolzaad tot olie en zo en eten en drinken. 550 00:47:39,840 --> 00:47:42,800 En die tante is er naar toe gegaan bij mij thuis en dus 551 00:47:42,800 --> 00:47:46,435 nog een kwartiertje gewacht en toen ben ik ook aangelopen. 552 00:47:46,435 --> 00:47:48,810 Nou ze wisten niet wat ze zagen. 553 00:47:48,980 --> 00:47:54,040 En toen ben ik maar, ik ben maar heel kort daar geweest daar in Haarlem toen. 554 00:47:54,760 --> 00:47:59,960 Want ik kon me daar nee ik kon de draai niet krijgen en toen ben 555 00:47:59,960 --> 00:48:01,030 ik weer teruggegaan. 556 00:48:01,030 --> 00:48:04,500 Ja, die jongens, die buren, die kende je allemaal en 557 00:48:06,900 --> 00:48:14,600 ja daar wilde je nog mee, dat trok me meer dan Haarlem. 558 00:48:14,600 --> 00:48:19,630 Dus alles bij elkaar heb je ben je toch nog teruggekomen en je bent al die tijd hier gebleven? 559 00:48:19,630 --> 00:48:21,570 En toen ben ik hier gebleven. 560 00:48:21,570 --> 00:48:29,160 Eerst bij die firma waar ik was en ik ben nog in de verwarming terechtgekomen bij in Venray. 561 00:48:29,160 --> 00:48:37,690 En daar ben ik overal in de kost geweest. Dan zat je hier en dan zat je daar. 562 00:48:37,690 --> 00:48:45,240 En in ?50 zijn wij toen ik had verkering met een boerderij verder Jan met een meisje daar. 563 00:48:45,240 --> 00:48:54,960 En daar ben ik mee getrouwd enne in ?50 in 1950. En toen ja ben ik hier gaan wonen. 564 00:48:55,840 --> 00:48:59,430 Nog even terug komen, toen je in 1949 weg ging, 565 00:48:59,430 --> 00:49:05,060 leefden jouw vader en moeder toen nog? 566 00:49:05,060 --> 00:49:05,187 Ja. 567 00:49:05,188 --> 00:49:07,060 Wisten die toen ook niet waar jij heen ging? 568 00:49:07,060 --> 00:49:13,230 Nee. Die zaten zo dicht bij de kust dat ze ook ge?vacueerd waren. 569 00:49:13,660 --> 00:49:17,020 Die zaten ook bij een boer in de Sparrenwoudepolder 570 00:49:17,020 --> 00:49:18,930 bij een broer van mijn moeder, bij een oom van me. 571 00:49:18,930 --> 00:49:26,570 En die zaten daar ge?vacueerd omdat ze aan de kust van IJmuiden zaten. 572 00:49:26,950 --> 00:49:30,784 Heb je in al die tijd geen contact met je ouders gehad? 573 00:49:30,770 --> 00:49:38,919 In het begin wel ja met brieven maar, dat laatste jaar niet meer nee. 574 00:49:39,720 --> 00:49:40,800 Dus ze wisten absoluut niet 575 00:49:40,800 --> 00:49:47,770 Want wij waren ja zeg maar bevrijd in oktober en ik ben in juni, 576 00:49:48,160 --> 00:49:53,280 juli, nee juni die eerste keer over de, over de rivier kunnen komen. 577 00:49:53,280 --> 00:49:58,250 En toen zag je jouw ouders weer. Kun je dat omschrijven, hoe dat ging? 578 00:49:58,880 --> 00:50:04,215 Ja, dat was een gewaarwording, dat was een gewaarwording. 579 00:50:03,540 --> 00:50:10,820 Want die zaten nog binnen want ik had een broertje en dat was nog zo?n klein manneke en toen. 580 00:50:10,820 --> 00:50:13,540 En die is eigenlijk nog in die oorlog geboren. 581 00:50:13,640 --> 00:50:22,160 In het begin van de oorlog al en, er is een meneer aan de deur. 582 00:50:22,160 --> 00:50:27,170 Nou dat was wat toen, hoor, dat ik daar binnen stapte. 583 00:50:29,200 --> 00:50:30,191 Wat zeiden je vader en moeder toen? 584 00:50:30,990 --> 00:50:34,300 Ja, die konden dat ook allemaal niet begrijpen en mijn moeder 585 00:50:34,300 --> 00:50:37,940 helemaal, die had, die had er toch ook veel van geleden. 586 00:50:41,770 --> 00:50:43,460 Ok? Henk. Dankjewel. 587 00:50:43,460 --> 00:50:46,190 Dik in orde. 588 00:50:46,360 --> 00:50:52,560 Henk, toch nog een vraag over de onderduikers. Je had daar toch wel contact mee? 589 00:50:53,110 --> 00:50:54,040 Ja. 590 00:50:54,040 --> 00:50:58,070 Kun je uitleggen hoe dat ging? Hoe dat was? 591 00:50:58,460 --> 00:51:01,400 Ja heel, als we 592 00:51:01,510 --> 00:51:11,550 bij elkaar zaten dan vonden we deksels van pannen en dingen en zo en een vloeitje 593 00:51:11,550 --> 00:51:17,330 en daar maakte we muziek op en met de arm tegen een deur aan, weet je wel, de post. 594 00:51:17,330 --> 00:51:18,130 Zo?n dingen dat was. 595 00:51:18,130 --> 00:51:22,220 ?s Avonds om een uur of acht dan werd er niet meer gewerkt en dan 596 00:51:22,220 --> 00:51:28,680 was het bij elkaar zitten en ook met de jongens van de buurt. 597 00:51:28,680 --> 00:51:30,940 Dat was altijd toch wel gezellig hoor. 598 00:51:33,550 --> 00:51:36,100 Jullie werden goed geholpen door de Overloonse bevolking. 599 00:51:36,100 --> 00:51:36,640 Oh ja. 600 00:51:36,640 --> 00:51:42,090 Kun je daar wat voor beelden van geven? Dat jullie goed werden geholpen? 601 00:51:42,090 --> 00:51:46,672 Nou, bijvoorbeeld, ik had een keer nieuwe schoenen nodig want dat was al niet zo goed meer. 602 00:51:47,070 --> 00:51:51,930 En toen kwamen ze, van de ondergrondse dan, en die zeiden, 603 00:51:51,930 --> 00:51:58,500 ja wacht maar en toen kreeg ik daar die schoenen van. 604 00:51:59,140 --> 00:52:02,360 En die kwamen met nieuwe schoenen aanzetten en zo. 605 00:52:02,480 --> 00:52:12,540 Waar ze die haalden weet ik niet maar en wij kregen ook bonnen. Ja bij die oom eigenlijk dan. 606 00:52:13,420 --> 00:52:18,080 Die kreeg ik dan wel maar waren voor bepaalde dingen, voor 607 00:52:18,080 --> 00:52:23,150 eten en drinken, tot zelfs een keer een fietsband toe, een bon. 608 00:52:25,510 --> 00:52:26,750 Want eten hadden jullie genoeg? 609 00:52:26,750 --> 00:52:30,620 Eten hadden we. We hebben nooit, nooit geen honger gehad. 610 00:52:31,600 --> 00:52:35,500 En kwam je in die tijd dan ook vaak in het dorp of hield je toch. 611 00:52:35,500 --> 00:52:37,190 Nee, we kwamen heel weinig. 612 00:52:37,190 --> 00:52:43,870 Er was een mis, zondags, en die, onderduikersmis zeiden ze daar tegen, en dat was 613 00:52:43,870 --> 00:52:47,980 ?s morgens heel vroeg en daar gingen we, daar ben ik een keer of wat geweest. 614 00:52:47,980 --> 00:52:48,509 Waar was dat? 615 00:52:48,510 --> 00:52:49,710 In het dorp. 616 00:52:50,040 --> 00:52:50,509 Gewoon in de kerk? 617 00:52:50,510 --> 00:52:52,210 Gewoon in de kerk. 618 00:52:53,430 --> 00:52:58,300 En daar kwamen al die onderduikers over het algemeen bij elkaar? 619 00:52:58,300 --> 00:53:01,250 Ja. Er kwamen er van het hele dorp, 620 00:53:02,620 --> 00:53:07,460 ja ze zaten toch met een heel deel volk in de kerk. 621 00:53:07,540 --> 00:53:09,550 Was dat dan niet gevaarlijk als je met zo? 622 00:53:09,550 --> 00:53:13,710 Ja, maar er werd wacht gehouden en alles. 623 00:53:14,860 --> 00:53:18,970 Het werd allemaal zo geregeld dat, daar deden ze veel voor, hoor. 624 00:53:19,050 --> 00:53:22,710 Hadden jullie contact met die verzetsgroep in Overloon? 625 00:53:22,710 --> 00:53:25,490 Nee. Ik eigenlijk niet. 626 00:53:25,490 --> 00:53:32,920 Ik heb toen een tijdje de namen op moeten schrijven van 627 00:53:33,230 --> 00:53:36,590 wie er waren in Overloon en dat ging over die bonnen. 628 00:53:36,590 --> 00:53:37,930 Over de verdeling. 629 00:53:37,930 --> 00:53:43,350 En er was een pater die daar over ging en die heeft dat allemaal uitgezocht 630 00:53:43,350 --> 00:53:48,230 en die zorgde ervoor, die organiseerde dat wij al die bonnen kregen. 631 00:53:49,500 --> 00:53:52,640 Heb je enig idee hoeveel onderduikers er wel zaten hier? 632 00:53:52,650 --> 00:53:59,210 Ze zeggen 267, maar toen ze allemaal, als je ze allemaal telde. 633 00:54:01,000 --> 00:54:06,850 Ze zeggen zo groot als de parochie is, weet je wel, om Overloon heen ook. Er zaten er veel buiten 634 00:54:06,850 --> 00:54:08,000 dorp ook, hoor. 635 00:54:09,680 --> 00:54:15,340 Met andere woorden, de eensgezindheid van de Overloners dan toch groot was? 636 00:54:16,270 --> 00:54:22,660 Ja, buitengewoon. Dat was zo geweldig, dat vond ik tenminste. Ja, dat was heel, heel fijn. 637 00:54:22,660 --> 00:54:24,450 Heb je daar voorbeelden van 638 00:54:26,510 --> 00:54:30,160 Ja, met alles. Onder elkaar en heel gewoon. 639 00:54:30,160 --> 00:54:37,700 Ik heb ook begrepen dat er onderduikers waren die in het 640 00:54:37,700 --> 00:54:41,900 veld een schuilplaats gemaakt hadden voor als in noodgeval. 641 00:54:41,900 --> 00:54:43,600 Weet je daar iets van? 642 00:54:43,930 --> 00:54:47,430 Ja, dat moet wel in het dorp geweest zijn, maar dat weet ik zo niet. 643 00:54:47,430 --> 00:54:52,430 Nee, ok?. Goed. Henk dit was het. Nogmaals bedankt 644 00:54:52,430 --> 00:54:53,470 Prima.