1
00:00:00,270 --> 00:00:06,580
Dus u was 19 toen de oorlog uitbrak?

2
00:00:06,580 --> 00:00:11,990
Ja. Toen was ik een jongeling
die een beetje verkering had al.

3
00:00:12,310 --> 00:00:15,650
Maar toen moesten de mensen
uit Castricum hier al vandaan.

4
00:00:15,650 --> 00:00:21,600
Toen moesten alle mensen uit Castricum vandaan
die niet voor de voedselvoorziening werkten.

5
00:00:21,600 --> 00:00:22,130
Ja.

6
00:00:22,130 --> 00:00:26,810
En die boeren kregen allemaal een ausweis want
die moesten voor de voedselvoorziening werken.

7
00:00:26,810 --> 00:00:30,510
Want als een soldaat geen eten krijgt is
er geen soldaat meer, laat ik het zo zeggen.

8
00:00:30,510 --> 00:00:37,220
En ik moet zeggen dat eigenlijk voor de
oorlog hebben ze eigenlijk een zekere Zeeuwse

9
00:00:37,220 --> 00:00:42,607
meneer Deterding Die heeft ooit hier dan
veel vleeskoeien gekocht dus daar hebben wij

10
00:00:42,607 --> 00:00:46,730
nooit geen erg in gehad, dus ze hadden dat
soldatenvoer eigenlijk allang al klaargemaakt.

11
00:00:46,730 --> 00:00:47,700
Ohja?

12
00:00:47,700 --> 00:00:53,070
In grote hoeveelheden waarschijnlijk want die
legers moesten wel eten en ik moet wel boer zijn.

13
00:00:53,620 --> 00:00:54,580
Maargoed, dat is..

14
00:00:54,580 --> 00:00:58,030
Jullie woonden hier op de boerderij,
met hoeveel kinderen? Om eventjes eh..

15
00:00:58,030 --> 00:00:58,395
Vijf.

16
00:00:58,396 --> 00:00:59,420
Vijf kinderen?

17
00:00:59,420 --> 00:01:01,250
Vier mannen en een vrouw.

18
00:01:01,250 --> 00:01:02,739
En was u de jongste of de oudste?

19
00:01:02,740 --> 00:01:04,270
Ik was de middelste.

20
00:01:04,430 --> 00:01:05,000
Middelste.

21
00:01:05,000 --> 00:01:08,020
Ja... Nee, ik was de
jongste op een na.

22
00:01:08,020 --> 00:01:11,760
Oké, u was de een na jongste. Ja.
En die andere zijn dus ouder.

23
00:01:11,760 --> 00:01:11,940
Ja die waren ouder.

24
00:01:11,940 --> 00:01:13,660
Kunt u mij goed verstaan?

25
00:01:13,660 --> 00:01:14,260
Ja. Heel best.

26
00:01:14,260 --> 00:01:19,190
We hebben ongeveer.. Dit bandje duurt
ongeveer 40 minuten en dan stoppen

27
00:01:19,190 --> 00:01:22,890
we even en dan kijken we eventjes en
kijken we even of we weer verder gaan.

28
00:01:22,890 --> 00:01:23,670
Oké, ja.

29
00:01:23,670 --> 00:01:28,820
Oké. Dus u was de een na jongste en
de jongste was ook een jongen of was..

30
00:01:28,820 --> 00:01:31,190
De jongste was een jongen en
de tweede was een dochter.

31
00:01:31,190 --> 00:01:31,360
Oké.

32
00:01:32,060 --> 00:01:37,030
En m’n oudste broer die was veeverloskundige.
Ik weet niet of het interessant is.

33
00:01:37,030 --> 00:01:38,350
Die was Veearts, ja.

34
00:01:38,350 --> 00:01:43,240
Veeverloskundige, niet een veearts. En
die was alleen voor de verlossingen.

35
00:01:43,240 --> 00:01:48,250
Voor allerlei verlossingen en castraties. Beren
castreren. Wat heel populair is tegenwoordig.

36
00:01:48,250 --> 00:01:51,590
Vandaag de dag nou actueel. Dat
deed hij natuurlijk ook vaak.

37
00:01:51,590 --> 00:01:54,852
En m’n zus was getrouwd met de bakker en die
tweede broer die zat in het oostfront als pionier.

38
00:01:59,000 --> 00:02:00,880
Als pionier?

39
00:02:00,880 --> 00:02:06,440
Die was toen aan het pionieren en eh..

40
00:02:06,440 --> 00:02:07,790
Voor zichzelf begonnen?

41
00:02:07,790 --> 00:02:07,910
Nee.

42
00:02:07,910 --> 00:02:11,450
Die jongens werkten voor de
Noordoostpolder voor de directie en na

43
00:02:11,450 --> 00:02:14,914
de pionierles had je een voorkeur
voor een plekje in de nieuwe polder.

44
00:02:14,914 --> 00:02:20,560
Tot op een gegeven moment
kwamen de moffen erachter dat er

45
00:02:26,200 --> 00:02:28,014
een hele hoop jongelieden waren
daar, toen kregen ze razzia.

46
00:02:28,800 --> 00:02:30,065
Die jongens zijn toen allemaal
gevlucht en zeer binnenkort

47
00:02:30,065 --> 00:02:30,289
was hij alweer hier naartoe
want hij zocht een veilig thuis.

48
00:02:30,290 --> 00:02:30,650
Ja.

49
00:02:34,330 --> 00:02:35,577
Die jongens die daar toen te pakken genomen
waren gingen allemaal naar Duitsland te werk.

50
00:02:36,800 --> 00:02:39,640
Ja, die moesten allemaal
in Duitsland gaan werken.

51
00:02:39,640 --> 00:02:40,530
Ja.

52
00:02:40,740 --> 00:02:41,139
En uw broer heeft nooit in
Duitsland hoeven werken?

53
00:02:41,140 --> 00:02:50,510
Ik was gekeurd voor de dienst,
10 mei ging, kwam de oorlog toen

54
00:02:50,510 --> 00:02:53,990
werd ik geen soldaat meer want..
ja, dat was toen afgelopen.

55
00:02:54,040 --> 00:02:55,640
Maar ik werd nog wel
gekeurd voor de dienst.

56
00:02:55,640 --> 00:02:59,840
Maar de volgende generatie die moest
allemaal voor de arbeidsinzet naar Duitsland.

57
00:02:59,840 --> 00:03:00,100
Ja.

58
00:03:01,970 --> 00:03:05,010
En die hebben dat allemaal
beleeft die hele.. die jeugd dus.

59
00:03:05,010 --> 00:03:08,930
Mijn jongste broer ook, maar ja het was
natuurlijk een beetje ja.. die had ook weer eh..

60
00:03:08,930 --> 00:03:15,340
die dokter die kwam hier in die oorlog op het
fietsje.. eh.. moest alles op de fiets doen.

61
00:03:17,320 --> 00:03:20,060
En die eh.. kwam alle dagen een
lekker bordje tarwebrood ofzo.

62
00:03:20,540 --> 00:03:26,270
Want wij hadden eigen voedsel, eigen
kaas, eigen boter, eigen melk.

63
00:03:26,450 --> 00:03:28,190
Hoeveel koeien hadden
jullie in die tijd?

64
00:03:28,190 --> 00:03:29,170
Vijfendertig.

65
00:03:29,170 --> 00:03:32,150
Vijfendertig koeien hadden jullie.

66
00:03:32,150 --> 00:03:32,860
Ja.

67
00:03:32,860 --> 00:03:37,030
Ja. Oké, u hoefde dus niet eh.. U
hoefde niet in de arbeidsdienst?

68
00:03:37,030 --> 00:03:42,090
Nee. Want ik vind dat buitenom dat ik in het
leger was geweest, als het ware 1 dag gekeurd.

69
00:03:42,090 --> 00:03:46,026
En 10 mei kwam de oorlog en toen
kwam die eh.. Ik weet nog goed,

70
00:03:46,026 --> 00:03:48,880
zaten wij s‘morgens te melken toen
kwamen die Duitse stuka’s over.

71
00:03:50,420 --> 00:03:52,710
Of het belangrijk is
voor jullie weet ik niet.

72
00:03:52,710 --> 00:03:55,390
Ja.dat vind ik heel leuk om te weten.
10 mei dat was de eerste oorlogsdag.

73
00:03:55,390 --> 00:03:58,869
Ja en toen zaten wij ‘s morgens te melken toen
kwamen die vliegtuigen. Die Duitse vliegtuigen.

74
00:03:58,869 --> 00:04:05,090
“Wat is dat nou?”. Toen dachten we dat ze eerst
dachten we dat ze van oost naar west gingen.

75
00:04:05,090 --> 00:04:09,200
Maar toen zette m’n zuster dus de
radio aan en toen kwamen er veel

76
00:04:09,200 --> 00:04:11,530
vliegtuigen van oost naar west en die
parachutisten landden in Rotterdam.

77
00:04:11,530 --> 00:04:12,860
En omgeving.

78
00:04:13,130 --> 00:04:17,360
En er was ook nog een schip,
als ik wel was, dat lag al

79
00:04:17,360 --> 00:04:19,751
in Rotterdam vol met soldaten
die kwamen er toen ook uit.

80
00:04:19,752 --> 00:04:21,790
Hadden ze nooit gemerkt.

81
00:04:21,860 --> 00:04:25,129
Hadden jullie nou.. Verwachtten jullie
nou.. Kunt u dat nog herinneren?

82
00:04:25,130 --> 00:04:29,060
Verwachtten jullie nou dat de Duitsers
zouden komen? Verwachtten jullie oorlog toen?

83
00:04:29,060 --> 00:04:31,190
Het was wel dreigend.

84
00:04:31,190 --> 00:04:37,580
Die Hitler kon 2 uur staan schelden voor die
radio en die was een heel begaafd redenaar

85
00:04:37,610 --> 00:04:42,313
en wij zaten natuurlijk ook wel eens te
luisteren maar wij waren er wel bevreesd voor.

86
00:04:42,314 --> 00:04:47,750
Totdat op een gegeven moment, ja.. En dan
toen 10 mei, toen kwamen de moffen binnen.

87
00:04:47,750 --> 00:04:48,090
Ja.

88
00:04:48,090 --> 00:04:54,869
Ik had een zwager die was in het leger, ja
zwager, en m’n oudste broer was toen in het leger.

89
00:04:54,870 --> 00:04:58,290
Want die was wel.. eh..
veeverloskundige in Utrecht.

90
00:04:58,290 --> 00:05:01,110
Maar die moest ook in het leger.

91
00:05:01,110 --> 00:05:04,853
Toen heeft hij daar gediend
in Amersveld maar hij

92
00:05:04,854 --> 00:05:07,523
reed daar ook met ons eigen
paard dat gevorderd was.

93
00:05:07,523 --> 00:05:07,809
Want die paarden werden
allemaal gevorderd.

94
00:05:07,809 --> 00:05:15,960
Maar die andere, die zwager van me, die
heeft in de Grebbeberg nog gevochten.

95
00:05:15,960 --> 00:05:21,560
En die heeft dat overleefd gelukkig. Maar er waren
er verschillende gesneuveld op die berg toen.

96
00:05:21,560 --> 00:05:24,200
Ja, ja. In die eerste oorlogsdagen.

97
00:05:24,200 --> 00:05:27,879
Ja, in die eerste oorlogsdagen. Ja, die
hebben toch maar 5 dagen geduurd? Klopt dat?

98
00:05:27,880 --> 00:05:35,590
Ja, en toen hebben
we ons al overgegeven.

99
00:05:36,040 --> 00:05:41,940
Dokter Winkelman. Ik weet daardoor hadden wij
ook evacués, hiero, uit de kant van Hilversum.

100
00:05:41,940 --> 00:05:45,859
En ik weet nog toen kwam die..
die mensen waren hier net binnen.

101
00:05:45,860 --> 00:05:50,050
Goed, die zouden hier dan onderdak
vinden en toen kwam die man die kwam

102
00:05:50,250 --> 00:05:56,060
toen later want die had die koeien
weg gebracht allemaal want die..

103
00:05:56,060 --> 00:05:56,390
Waarom?

104
00:05:56,390 --> 00:06:00,450
Die vader van die man van die
vrouw die het.. die hier kwam.

105
00:06:00,520 --> 00:06:03,490
Die kwam met een dochter hier
logeren of tenminste die onderdak

106
00:06:03,490 --> 00:06:07,130
zoeken, zo gingen ze allemaal
naar plaatsen in Castricum.

107
00:06:07,610 --> 00:06:12,525
Ongevraagd en ongeweigerd. En toen kwam die
man en die zei’het is over!’ Hoorde die.

108
00:06:12,525 --> 00:06:16,330
Hij is niet eens binnen geweest, hij
ging alleen zijn koeien terug halen.

109
00:06:17,600 --> 00:06:19,870
Die melkkoeien had hij allemaal
weggedaan naar het slachthuis.

110
00:06:19,870 --> 00:06:25,670
Want die konden niet meer gemolken
worden in de tussentijd. Maar dus eh..

111
00:06:25,670 --> 00:06:31,100
Dus toen dacht hij, nu is de oorlog over
nu kan ik weer terug naar m’n boerderij?

112
00:06:31,620 --> 00:06:31,850
Juist.

113
00:06:31,850 --> 00:06:36,620
Dus kunt u zich dat nog herinneren, dus
toen kwamen die mensen bij jullie in huis?

114
00:06:36,620 --> 00:06:42,270
In huis ja.. Later had m’n broer ze zelf
ontmoet waar ze woonden in Ankerveen.

115
00:06:42,740 --> 00:06:43,489
Daar kwamen ze vandaan.

116
00:06:43,490 --> 00:06:50,100
En ze kwamen dan gewoon aan of werd dat dan
afgesproken dat ze hier naartoe kwamen hoe ging dat?

117
00:06:50,100 --> 00:06:53,510
Nou, ze werden gewoon gestuurd als
het ware, ik weet niet precies,

118
00:06:53,510 --> 00:07:01,465
want ja daar bemoeiden wij ons
niet mee, m’n vader en moeder wel.

119
00:07:01,466 --> 00:07:03,330
Die hebben ook een hele moeilijke tijd
gehad met die jonge jongens in het huis.

120
00:07:03,330 --> 00:07:07,870
Want ja, hoe bescherm je ze?
En wat doen ze met die Duitsers?

121
00:07:07,870 --> 00:07:11,860
Want wij konden goed met
die Duitsers omgaan maar

122
00:07:11,860 --> 00:07:15,230
daar bleef het dan bij, met
een onderliggende haat.

123
00:07:15,410 --> 00:07:18,136
Want er waren hier
steeds paarden in de stal.

124
00:07:18,890 --> 00:07:19,730
Van de Duitsers he?

125
00:07:19,730 --> 00:07:20,470
Van de Duitsers.

126
00:07:20,470 --> 00:07:23,300
Want wanneer zagen jullie nou
echt de eerste Duitsers hier?

127
00:07:23,300 --> 00:07:24,909
U zegt u zag de vliegtuigen
overkomen, de parachutisten…

128
00:07:24,910 --> 00:07:26,630
Nee die Duitsers hebben
we niet zo gauw gezien.

129
00:07:26,630 --> 00:07:33,881
Er kwam hier een bezettingsleger en
dat kwam aan de kust natuurlijk en

130
00:07:33,882 --> 00:07:39,860
dan had je ook een rustende troep
hier en daar hadden wij bemoeienis mee.

131
00:07:40,360 --> 00:07:42,620
Ja, waar woonde die
dan, die rustende troep?

132
00:07:42,620 --> 00:07:51,880
In de kinderkoloniën hiero, daar hadden
ze een grote kinderkolonie voor de

133
00:07:52,670 --> 00:07:57,100
oorlog voor de witneusjes, zogezegd,
de bleekneusjes en daar bivakkeerden zij

134
00:07:57,100 --> 00:08:02,550
in, maar dan hadden ze ook alles, hadden
ze bedden, keuken hun hele grootje.

135
00:08:02,550 --> 00:08:05,499
Maar ze hadden geen paardenstallen. Dus
die paarden werden gestald bij de boeren.

136
00:08:06,970 --> 00:08:08,620
Dus ze hadden paarden bij zich?

137
00:08:08,620 --> 00:08:12,050
Ja maar dat was de trekkracht toen? In de
eerste instantie. Wij hadden toen geen auto’s.

138
00:08:12,050 --> 00:08:19,370
Kun jij je indenken dat in
mijn kinderjaren geen auto’s op

139
00:08:19,370 --> 00:08:22,127
de weg was, dat alles moest
gebeuren met paardenkrachten?

140
00:08:22,127 --> 00:08:26,650
Niet alleen op de boerderij, maar transport
op stadse wegen die ging ook met paarden.

141
00:08:26,650 --> 00:08:28,220
Ja, karren erachter.

142
00:08:28,220 --> 00:08:34,020
Ja, kar er achter, dat was al..
Je hoorde nooit anders dan karren.

143
00:08:34,020 --> 00:08:36,760
Dus paarden waren heel belangrijk.

144
00:08:36,760 --> 00:08:40,935
Dat was heel belangrijk. Dat was de trekkracht
op de boerderij, maar ook langs de wegen.

145
00:08:41,130 --> 00:08:47,020
Dus die Duitsers die waren hier gekomen ook
met die paarden. Dat waren hun eigen paarden.

146
00:08:47,020 --> 00:08:50,380
Nou ja, die hadden ze dan
hier en daar gevorderd want wij

147
00:08:50,380 --> 00:08:53,190
hadden ook een paard moeten
inleveren voor die Duitsers.

148
00:08:54,980 --> 00:08:57,050
Op een gegeven moment waren
wij er niet bij maar toen

149
00:08:57,050 --> 00:08:58,110
waren er 3 paarden die
ingeleverd moesten worden.

150
00:08:59,620 --> 00:09:06,550
Die hadden ze op een gegeven moment helemaal naar
Bergen gebracht want daar moesten ze onder de..

151
00:09:06,700 --> 00:09:11,660
daar moesten ze gegroepeerd worden en we hebben
dat paard nooit meer terug gezien natuurlijk.

152
00:09:11,660 --> 00:09:14,930
Dat was wel erg of niet,
want vond u daarvan?

153
00:09:14,930 --> 00:09:22,540
Ja, dat was heel erg. Ze hadden eerst al een
monstering gehad. Vlak na de bezetting dan.

154
00:09:22,670 --> 00:09:28,600
Moesten alle paarden samenkomen en dan werden
ze als het ware gemerkt voor de Duitsers.

155
00:09:28,600 --> 00:09:30,081
Eventueel als ze ze moesten hebben.

156
00:09:30,082 --> 00:09:34,940
Op een gegeven moment kregen we een bericht
van dat het paard moest ingeleverd worden.

157
00:09:36,110 --> 00:09:38,028
Dat paard was niet thuis maar op een
gegeven moment moest ik hem s’ avonds,

158
00:09:38,028 --> 00:09:40,890
heb ik hem s’ avonds om elf uur naar
Bergen gebracht met nog een paar.

159
00:09:40,890 --> 00:09:43,520
Met die Duitsers.

160
00:09:43,920 --> 00:09:44,679
Dat ging je wel aan je hart.

161
00:09:44,680 --> 00:09:45,850
Tuurlijk, tuurlijk.

162
00:09:45,850 --> 00:09:48,470
Hoeveel paarden hadden
julie in die tijd?

163
00:09:48,470 --> 00:09:50,750
Twee.. Twee of drie.

164
00:09:50,750 --> 00:09:55,000
Op een grote boerderij moest je twee paarden
hebben voor de kar, voor de maaimachine enzovoort.

165
00:09:55,000 --> 00:10:01,180
Ze deden alles! Want later kwam die
trekker maar dat is veel later geweest.

166
00:10:01,180 --> 00:10:03,550
Dus die paarden waren verschrikkelijk
belangrijk voor jullie.

167
00:10:03,550 --> 00:10:04,850
Ontzettend belangrijk.

168
00:10:04,850 --> 00:10:06,660
En dan moest je een paard afstaan.

169
00:10:07,630 --> 00:10:09,651
Dan moest je een paard afstaan,
maar ja je had ook weer een

170
00:10:09,652 --> 00:10:13,170
nieuw paard lopen die in de hand
kwam want we fokten ook paarden.

171
00:10:13,370 --> 00:10:17,470
Dus we hadden steeds wel meer aanwas dus
daar hebben we nooit zo’n nood mee gehad.

172
00:10:17,470 --> 00:10:21,110
Maar je moest er wel eentje kwijt
en dat deed natuurlijk wel zeer.

173
00:10:21,110 --> 00:10:26,920
Ja. En dan kwamen die Duitsers weer andere
paarden bij jullie neerzetten in de stal.

174
00:10:26,920 --> 00:10:31,400
Ja, dat waren Fransen, die hadden ze in
Frankrijk gevorderd ofzo. Zover ik weet.

175
00:10:31,400 --> 00:10:33,110
Franse paarden waren dat?

176
00:10:33,110 --> 00:10:39,570
Ja. Dat was niks bijzonders want een paard is een
paard. Maar die zette ze dan hier in de stal.

177
00:10:39,570 --> 00:10:41,000
En wie zorgde voor die paarden.

178
00:10:41,000 --> 00:10:44,920
Die lui zelf. Zo kwamen wij
in contact met die Duitsers.

179
00:10:45,980 --> 00:10:52,620
Want er was 1 zo’n Duitsertje, dat was
Franzimil. Die naam herken ik nog..

180
00:10:52,620 --> 00:10:55,110
Franzimil, die naam
klinkt niet erg Duits?

181
00:10:56,300 --> 00:11:00,280
Nee, dat was… zijn vader
en moeder waren naar Polen

182
00:11:00,280 --> 00:11:03,980
getrokken maar hij was
altijd nog Duitser gebleven.

183
00:11:04,040 --> 00:11:08,073
Zijn nationaliteit was gebleven. Dus toen werd hij
opgepikt, moest hij naar Duitsland. In het leger.

184
00:11:08,073 --> 00:11:10,887
Dus die waren helemaal
niet in het leger.

185
00:11:10,887 --> 00:11:15,800
Dus wij stonden natuurlijk, ja hij
was… Je kon met die Duitsers wel

186
00:11:15,800 --> 00:11:20,490
praten als ze alleen waren, niet met
z’n drieën want dan dorsten ze niks.

187
00:11:22,580 --> 00:11:28,937
Dan zijn ze, hoe zeg je dat ook alweer,
De vaan hurt mit Zeiden ze dan.

188
00:11:28,938 --> 00:11:34,810
Pas op, de vaan hurt mit Dus die dorsten zich
nooit zo uit te spreken maar dat Pooltje wel.

189
00:11:34,810 --> 00:11:39,826
Die heeft zelfs hier nog een keer voor de
radio gezeten, voor de Engelse zender gezeten.

190
00:11:39,826 --> 00:11:41,060
Een uitzending in het Pools.

191
00:11:42,200 --> 00:11:47,689
Dus kon je nagaan hoe vertrouwd wij
waren met die leden, met die gozer dan.

192
00:11:47,690 --> 00:11:51,540
En toen moesten ze op een gegeven
moment moesten ze de boel

193
00:11:51,540 --> 00:11:54,110
allemaal wit maken, die kar
en die stukken geschut enzo.

194
00:11:54,110 --> 00:11:58,120
Wat ze hier allemaal hadden. Moesten
ze afgevoerd worden naar Rusland.

195
00:11:58,120 --> 00:12:06,090
Daar had hij het benauwd mee. Ik zeg, man je gaat
door Polen en je springt uit de trein. Ja toch?

196
00:12:06,090 --> 00:12:07,970
Ja. Hoe oud was die Pool denkt u?

197
00:12:07,970 --> 00:12:16,770
Nou ja, die was in mijn tijd even ouder.
Die zal misschien 25 geweest zijn.

198
00:12:16,770 --> 00:12:18,800
En een klein, licht ventje was het.

199
00:12:18,800 --> 00:12:20,680
Was hij lang hier gelegerd?

200
00:12:21,740 --> 00:12:24,590
Dat duurde behoorlijk..
Drie of vier weken of zoiets.

201
00:12:25,720 --> 00:12:27,360
Dan had je een rustende troep en
die moest dan die oefeningen doen.

202
00:12:27,360 --> 00:12:32,200
Met zes paarden voor een stuk geschut
en dan… Allerlei oefeningen deden

203
00:12:32,200 --> 00:12:42,847
ze dan en dan werd het hele spul weer
ingespannen dus de paarden gingen

204
00:12:42,847 --> 00:12:44,790
uit de bak even een halve dag weg
en dan kwamen ze later weer terug.

205
00:12:44,790 --> 00:12:51,030
Maar ze werden wel gevoerd door hun
zelf en ook verzorgd, gepoetst.

206
00:12:51,030 --> 00:12:54,400
Oké, dus die paarden waren
niet nodig om te werken

207
00:12:54,400 --> 00:12:56,700
in de duinen maar die werden
gebruikt voor oefeningen.

208
00:12:56,700 --> 00:13:00,820
Nee, dat moesten wij doen. Wij
werden gevorderd voor de Duitsers.

209
00:13:00,820 --> 00:13:05,890
Om daar bijvoorbeeld voor
de camouflage te zorgen.

210
00:13:05,890 --> 00:13:09,017
Dan werden er zoden gestoken
en dan hadden ze die opgebouwd

211
00:13:09,017 --> 00:13:13,810
en ze hadden hier hele grote
linie van bunkers aan de kust.

212
00:13:13,810 --> 00:13:16,670
Dat wist je allang al, waarschijnlijk.

213
00:13:16,670 --> 00:13:19,940
Vlakbij de strandafgang stond een
hele grote zware geschutbunker.

214
00:13:19,940 --> 00:13:25,897
Die hebben ze dan inmiddels afgebroken alleen ik
denk niet eens dat alles afgebroken is direct.

215
00:13:25,897 --> 00:13:29,620
Maar ze hadden hier en daar een hele
stelling gebouwd van wat hij dan noemde.

216
00:13:29,910 --> 00:13:33,780
Ze hebben verschrikkelijk
veel bunkers gebouwd.

217
00:13:33,780 --> 00:13:36,490
Ja, en daar moesten jullie bij helpen?

218
00:13:36,490 --> 00:13:40,850
Nou, wij niet want dat deden weer
anderen. We hadden die werklozen onderhand.

219
00:13:40,850 --> 00:13:45,326
En die mensen die werkloos waren die
konden dan daar werk vinden maar dan

220
00:13:45,326 --> 00:13:50,758
werkten ze ook weer voor een firma en
die firma was dan de uitvoerder voor

221
00:13:51,270 --> 00:13:54,740
die moffen en dan maakte die de bunkers
en zo’n hele grote toren aan de kust.

222
00:13:54,740 --> 00:14:01,230
Die kon je hier vandaan zien. Die
was ook opgebouwd door de burgers.

223
00:14:01,420 --> 00:14:10,150
In dienst van een aannemer. En die aannemer die
ronselde dan die mensen die hier moesten werken.

224
00:14:10,150 --> 00:14:17,560
Want we hebben toen ook die Tankval
hier gegraven en daar haalden

225
00:14:17,560 --> 00:14:22,210
ze toen Rotterdammers..
Havenarbeiders uit Rotterdam vandaan.

226
00:14:22,210 --> 00:14:28,050
Want die hadden toch geen werk meer en die
werden geronseld hier en gedwongen om te werken.

227
00:14:28,610 --> 00:14:35,370
Die werkten dan aan die Tankval hier en die logeerden
op Duin en Bosch. Want Duin en Bosch was leeg.

228
00:14:35,370 --> 00:14:40,670
Die psychiatrische instelling, die was
allemaal uitgewaaid naar andere plaatsen.

229
00:14:40,670 --> 00:14:43,916
Dus daar zaten hun dan en die hadden
dan ook… Maar ik weet nog best

230
00:14:43,916 --> 00:14:48,830
die zaten wel eh.. Een beetje
raar volk was het voor onze dingen.

231
00:14:50,060 --> 00:14:51,940
Die havenarbeiders, die
konden wij niet zo.

232
00:14:52,100 --> 00:14:54,900
Dat waren natuurlijk
meer stadse mensen.

233
00:14:54,990 --> 00:14:59,880
Ja inderdaad. Ruige mensen,
laat ik het zo maar zeggen.

234
00:14:59,880 --> 00:15:02,490
Wat vond u ervan dat zij
voor de Duitsers werkten?

235
00:15:02,490 --> 00:15:04,350
Begreep u dat? Of…

236
00:15:04,350 --> 00:15:12,120
Normaal. We moesten allemaal… Het hele
arbeidspotentieel was onderdanig aan de Duitsers.

237
00:15:12,920 --> 00:15:19,540
Hier en daar. Op het gemeentehuis ook, daar
hadden ze NSB-ers die de boel reilde en zeilde.

238
00:15:19,540 --> 00:15:21,770
En die ook de commando’s
uitvoerden want ik heb er

239
00:15:21,771 --> 00:15:24,910
zelf ook heb ik er 8 weken
voor de Duitsers gewerkt.

240
00:15:24,910 --> 00:15:31,990
Kabel gelegen in de duinen want hier
en daar hadden ze bunkers gebouwd en die

241
00:15:31,990 --> 00:15:35,790
moesten allemaal verbonden worden met
een kabel want die hadden geen emissies

242
00:15:35,790 --> 00:15:38,580
Ze moesten contact met
elkaar hebben, telefoneren.

243
00:15:38,580 --> 00:15:44,260
Juist, allemaal. En dan heb ik 8 weken gewerkt aan
die kabel om van die ene naar die andere te gaan.

244
00:15:44,260 --> 00:15:48,760
En zo hebben ze al die bunkers
verbonden met elkaar via een kabel.

245
00:15:48,760 --> 00:15:51,790
Met wie deed u dat samen,
dat werk in de duinen?

246
00:15:52,460 --> 00:15:55,330
Nou, gewoon met jongens
hier uit de buurt.

247
00:15:55,450 --> 00:15:58,950
En dat waren andere jongens
die ook niet weg hoefden?

248
00:15:58,950 --> 00:15:59,810
Want een groot deel van
Castricum was geëvacueerd?

249
00:15:59,810 --> 00:16:03,420
Dat waren boeren tuinders jongens.

250
00:16:03,650 --> 00:16:08,800
Maar er waren ook wel Rotterdammers weer bij die
waren dan ook weer gevorderd voor die kabelleggers.

251
00:16:08,800 --> 00:16:14,086
En die logeerden dan ook
weer in Duin en Bosch.

252
00:16:14,087 --> 00:16:14,348
Niet allemaal zaten ze aan die
tankval hier want die tankval

253
00:16:14,348 --> 00:16:21,520
hebben ze natuurlijk ook nog
gegraven op een gegeven moment.

254
00:16:21,520 --> 00:16:22,960
Dat werd voor een deel door die Rotterdammers
maar die Rotterdammers werkten ook

255
00:16:23,880 --> 00:16:25,289
aan die kabel en daar waren wij van die
jochies, 19 jaar, van die groene kereltjes.

256
00:16:25,289 --> 00:16:30,548
En die Rotterdammers zaten ons wat wijs te
maken natuurlijk, dat was echt ruig volk.

257
00:16:30,380 --> 00:16:34,410
Wat maakten ze jullie dan wijs?

258
00:16:34,410 --> 00:16:38,860
Nou ja, een beetje ruw was het..
onverfijnd, je weet het toch wel.

259
00:16:38,860 --> 00:16:40,110
Over vrouwen enzo?

260
00:16:40,110 --> 00:16:43,360
Ja. Uiteraard, daar werd natuurlijk
wel eens ruig over gesproken.

261
00:16:43,360 --> 00:16:49,180
En toen jullie dan met die kabels aan het werk
waren hoe gingen jullie toen met de Duitsers om?

262
00:16:49,180 --> 00:16:54,000
We waren eigenlijk een groep Hollanders en dan
stond er een Duitser die was de commandant.

263
00:16:54,000 --> 00:16:56,020
Die hield een beetje oog in het zeil.

264
00:16:56,020 --> 00:16:58,830
Maar die maakte niet veel drukte,
er was altijd een Duitser

265
00:16:58,830 --> 00:17:02,170
bij die die lijnen uitzetten
waar ze gegraven moesten worden.

266
00:17:05,480 --> 00:17:06,560
En waren jullie daar bang voor of

267
00:17:06,560 --> 00:17:10,700
Nee daar waren we helemaal niet bang voor.
Nee, angst voor die Duitsers hadden we niet.

268
00:17:11,160 --> 00:17:20,220
Pv Moest je oppassen wat je zei? Dat
wel. Je moest op je woorden letten.

269
00:17:20,220 --> 00:17:24,268
We hebben wel eens gehad, toen zei die jongen,
Waarom ga je de oorlog in, dan sneuvel je.

270
00:17:24,269 --> 00:17:32,005
Toen zei hij, Waar gehakt wordt vallen spaanders.
Maar dan bleef je natuurlijk wel op de vlakte.

271
00:17:32,005 --> 00:17:37,080
Maar je kon verschrikkelijk veel doen met
een lacherig gezicht dat heb ik ervaren.

272
00:17:37,080 --> 00:17:43,580
Als je maar een lacherig gezicht zette dan
kon je wel wat vragen in zijn privé-situatie.

273
00:17:43,650 --> 00:17:50,410
Maar maak geen ernstig gezicht, dan vertrouwde
ze je niet meer. Maar als je nou zegt gevaar.

274
00:17:50,410 --> 00:17:54,759
Nee, ik heb geen, nooit… Ja,
we hadden natuurlijk wel,

275
00:17:55,950 --> 00:17:57,298
We moesten om 8 uur binnenzijn
op een gegeven moment.

276
00:17:57,630 --> 00:17:59,742
Toen gingen we toch wel uit.

277
00:17:59,742 --> 00:18:06,780
Er waren allemaal dansavonden hier in
Castricum, hier, zondagsavonds, drie tenten vol.

278
00:18:06,780 --> 00:18:12,240
Op een gegeven moment werden we jaloers want
toen kwamen die moffen dansen, die jongelui.

279
00:18:12,240 --> 00:18:14,860
Ja, die Duitse Soldaten.

280
00:18:14,860 --> 00:18:19,150
Ja en die meiden gingen met die Duitse
soldaten dansen, daar hadden wij de pest aan.

281
00:18:20,410 --> 00:18:23,480
Ja een beetje, hoe zeggen ze dat, uniformziek
voor mijn part, of wat het dan was.

282
00:18:23,480 --> 00:18:29,060
Maar dat was ook logisch dat dat
lastig was want zij konden die

283
00:18:29,060 --> 00:18:33,510
meiden misschien ook meer bieden,
zij hadden misschien chocola of….

284
00:18:33,510 --> 00:18:37,570
ja, ja Dat was ook de aardigheid,
dat nieuwtje wat ze hadden.

285
00:18:38,300 --> 00:18:42,040
Ik weet nog goed dat in
zo’n tent, zo’n danstent.

286
00:18:42,040 --> 00:18:44,760
dan was het half gevuld met militairen
dus toen kwamen wij er niet meer.

287
00:18:44,760 --> 00:18:44,900
Nee?

288
00:18:44,900 --> 00:18:53,520
Dan zeiden we die moffenmeiden weetje dat? Die
bleven soms toch erg hangen aan die Duitsers.

289
00:18:53,540 --> 00:18:56,362
Ja, dat is er ook weer natuurlijk.
Dat was dus midden in..

290
00:18:56,360 --> 00:19:02,330
Dat waren gewoon meisjes uit het dorp, die je
kende, die je misschien nog van school kende?

291
00:19:02,330 --> 00:19:03,381
Ja, die wij kenden min of meer. Die dancings
die waren voor ons toch bekend terrein.

292
00:19:03,382 --> 00:19:06,440
Want het was ons vermaak. Zondag ’s
middags voetballen en ’s avonds dansen.

293
00:19:06,440 --> 00:19:17,540
En dan half elf was het
afgelopen maar we moesten vaak…

294
00:19:17,540 --> 00:19:21,570
Op een gegeven moment liep
het allemaal af, die vrijheid.

295
00:19:21,690 --> 00:19:27,030
Die voetbal mocht niet meer, want
dat waren samenscholingen en dat

296
00:19:27,030 --> 00:19:31,410
dansen mocht ook niet meer want we
moesten ’s avonds om 8 uur binnenwezen.

297
00:19:31,440 --> 00:19:35,620
Maar je zei net dat jullie je er
soms niet aan hielden, klopt dat?

298
00:19:35,730 --> 00:19:38,850
Dat je om 8 uur binnen moest zijn
maar dat je dan toch uitging of niet?

299
00:19:38,850 --> 00:19:42,607
Nee nee nee nee, met m’n vader en moeder
in angst want je moest om 8 uur binnenwezen.

300
00:19:42,607 --> 00:19:47,680
En als je er niet was, waar zit je dan. En ik
heb nog eens een keer gehad dat ik te laat was.

301
00:19:47,680 --> 00:19:51,560
Want als je bij de Zeeweg, ken je
misschien? Hadden ze wacht staan.

302
00:19:51,670 --> 00:19:52,567
Daar mochten alleen mensen met een Ausweis
door. Die had ik, want die hadden wij hier.

303
00:19:52,567 --> 00:19:53,770
Want dit was Sperrgebiet. Dit
was echt afgesloten gebied.

304
00:19:53,770 --> 00:19:59,510
Er zaten alleen agrariërs en tuinders in of
boeren en tuinders zaten erin. Maar de rest niet.

305
00:19:59,890 --> 00:20:01,449
En dus als je niet door de wacht heen was dan
was je te laat en toen heb ik nog eens gehad.

306
00:20:01,450 --> 00:20:07,174
Toen was ik te laat en dan moest je eigenlijk
opgebracht worden naar de Ortscommandant.

307
00:20:07,174 --> 00:20:16,571
Die Ortscommandant zat in Castricum. En
dan moest je daar een nachtje overblijven.

308
00:20:16,572 --> 00:20:17,700
Dat moest dat ken niet.

309
00:20:18,870 --> 00:20:27,780
En dan zaten die mensen, ik weet nog
dan moesten die wachten bij de eerste

310
00:20:27,780 --> 00:20:31,487
dokterswoning en dan zaten die
kerels een beetje te maffen weetjewel.

311
00:20:31,487 --> 00:20:33,200
zei die, zoiets. Lets gehen Want er moest er eentje
mee op de fiets, mij wegbrengen en weer terug.

312
00:20:33,200 --> 00:20:48,350
En hij zat lekker te suffen daar. Voor die wacht
af te lossen waren ze dan, 2 uur op, 2 uur af.

313
00:20:48,350 --> 00:20:52,560
Ik weet niet precies. Maar door dat die vent
mij niet weg wou brengen kon ik weer terug.

314
00:20:52,560 --> 00:20:56,020
Want het was nog maar 5
of 10 minuten over achten.

315
00:20:56,020 --> 00:20:57,110
Toen ging ik naar huis, toen kwam ik thuis
toen zat vader daar woedend te wacht

316
00:20:57,110 --> 00:20:58,660
Want die hebben natuurlijk wel een
moeilijke tijd gehad met die jongelui hier.

317
00:20:59,250 --> 00:21:01,500
Met die soldaten allemaal, hoe
houden ze dat vol...meegenomen..

318
00:21:01,500 --> 00:21:07,250
Maar we waren uiteindelijk
nog vrij.. Ja, je past je aan.

319
00:21:07,250 --> 00:21:09,280
Laat ik het zo maar zeggen.

320
00:21:09,280 --> 00:21:13,960
Ja, precies. En U heeft eh..
niet echt in angst gezeten?

321
00:21:13,960 --> 00:21:17,446
Nee. Er zal misschien wel eens
een keer geweest zijn maar nee.

322
00:21:17,446 --> 00:21:20,937
Ik heb nog wel eens een keer een
vluchtweg genomen, was ik veel te laat.

323
00:21:20,937 --> 00:21:22,388
Toen ging ik met m’n fiets
langs het spoor, langs voor.

324
00:21:22,388 --> 00:21:29,439
En toen was er een tankval gegraven, er lag een
bruggetje. Toen wist ik dat er een sluiproute was.

325
00:21:29,439 --> 00:21:33,580
Met die fiets kwam ik het
viaduct door, langs het spoor

326
00:21:33,580 --> 00:21:35,680
maar daar toen hadden ze daar
een wacht boven het spoor.

327
00:21:35,680 --> 00:21:35,940
Op die viaduct.

328
00:21:35,940 --> 00:21:40,632
Ik denk, Jezus wat haal je nou aan de hand
jongen, ze kunnen me zo in m’n rug schieten.

329
00:21:40,633 --> 00:21:44,210
Maar fijn dat deden ze niet,
zaten ze zeker ook te maffen.

330
00:21:44,560 --> 00:21:53,420
Want daar hadden ze een hele stelling met
Duitsers. Daar op het viaduct, bunkers.

331
00:21:53,420 --> 00:21:55,670
Hadden ze de tankval gegraven en dat riet
daar hadden ze breder gemaakt, hadden ze

332
00:21:55,670 --> 00:21:59,102
allemaal bunkers in gebouwd en een
onderdoorgang van de ene naar de andere kant.

333
00:21:59,102 --> 00:22:03,620
En ze hadden nog een pantsermuur zoals in de
Beverwijkerstraatweg, ken je die pantsermuur?

334
00:22:03,620 --> 00:22:04,424
Ja, die ze daar zo open
en dicht konden doen.

335
00:22:04,720 --> 00:22:07,600
Ook nog, en die ging daaroverheen.
Hadden ze daar ook nog..

336
00:22:07,600 --> 00:22:10,130
Dat was hier vlakbij he?

337
00:22:10,130 --> 00:22:12,770
Ja, op die zeeweg. Dus eh..

338
00:22:12,770 --> 00:22:16,139
En daar ging u ’s avonds? Was dat ’s
avonds dat u daar nog overheen ging?

339
00:22:16,140 --> 00:22:16,690
Ja, ik kon niet op tijd door die wacht.
Ik denk weetjewat, dan ga ik daarlangs.

340
00:22:16,690 --> 00:22:18,185
Dat was eigenlijk een
beetje levensgevaarlijk.

341
00:22:18,185 --> 00:22:25,670
Als je zegt, heb je angst gehad, dan
heb ik toen een beetje angst gehad hoor.

342
00:22:26,010 --> 00:22:28,110
Want het was natuurlijk te gewaagd.

343
00:22:28,110 --> 00:22:32,300
Maar wij kenden ook wel die leden die
daarop zaten, kenden we ook wel weer.

344
00:22:32,300 --> 00:22:34,350
Dat waren ook bekenden voor u?

345
00:22:34,350 --> 00:22:40,070
Ja, onderhand konden we ze. Maar ze hadden
wel de mitrailleurs met de band erin staan.

346
00:22:40,330 --> 00:22:41,180
Dat was wel angst.

347
00:22:41,180 --> 00:22:44,140
Ja. Want werd er wel
eens geschoten op mensen?

348
00:22:44,140 --> 00:22:46,780
Nee, niet echt geschoten
maar wel roekeloos.

349
00:22:47,220 --> 00:22:52,867
Want dan hadden die jongelieden, die
hadden dat geweer om hun nek hangen.

350
00:22:52,867 --> 00:22:56,620
En dan haalden ze dat ding over en
–puuuuw- dan ging ie het dorp in.

351
00:22:56,690 --> 00:23:00,580
Ik kende ook iemand, die had
een kogel in z’n waterbord.

352
00:23:00,580 --> 00:23:03,399
Ik zeg dat kan best zo’n want
die lui die schoten maar aan.

353
00:23:03,400 --> 00:23:05,570
Ik heb zelf nog eens geschoten
met een Duits geweer.

354
00:23:05,571 --> 00:23:09,860
Die lui kwamen hier melk
halen want die burgers kwamen

355
00:23:09,860 --> 00:23:15,010
er niet meer in en die
Duitsers kwamen ook, Milch.

356
00:23:15,010 --> 00:23:16,670
Ik wil eens een keer
schieten met je geweer.

357
00:23:16,670 --> 00:23:21,310
Nou dat kon natuurlijk m’n god niet want ik wou
weten wat voor een klap ie tegen je schouder gaf.

358
00:23:21,550 --> 00:23:26,720
Verdomd zeg, die jongen gaf me toch dat
geweer in handen. Dat ik het nu toch mag doen.

359
00:23:27,140 --> 00:23:33,000
Maar fijn, hij geeft dat geweer en zet het tegen
m’n schouder en ik hield hem vast en hij zette

360
00:23:33,000 --> 00:23:37,270
die pal af en want eerst zei hij “nee, de munitie
wordt geteld.”. Ik zeg “nee, je liegt het

361
00:23:37,270 --> 00:23:42,700
want ze schieten maar aan.” Dus toen wou ik wel
eens weten wat voor klap het gaf in m’n schouder.

362
00:23:42,780 --> 00:23:44,070
Nou dat weet ik niet meer hoe
erg het was maar ik heb in

363
00:23:44,070 --> 00:23:47,060
ieder geval wel een schot
gelost met een Duits geweer.

364
00:23:48,390 --> 00:23:50,370
Oké, dus zo vertrouwd
was jullie omgang toch?

365
00:23:50,370 --> 00:23:50,807
Ja, toch wel.

366
00:23:50,807 --> 00:23:54,360
Want ja, zo’n jonge bink, jaar
of 18, 19 waren we toen hier, die

367
00:23:54,360 --> 00:23:58,500
op die bezetting zaten, en die
waren toch wel toeschietelijk.

368
00:23:58,500 --> 00:24:02,920
Maar ze waren erg roekeloos want wij hadden
ook een tankval, uiteraard, hadden ze gemaakt.

369
00:24:02,920 --> 00:24:05,840
Indertijd, begin van de oorlog
begonnen ze daar al aan.

370
00:24:05,840 --> 00:24:10,090
En dan hadden wij op een gegeven moment
een bootje in liggen om er over te varen

371
00:24:10,090 --> 00:24:12,329
van de ene naar de kant want we hadden
ook onze besognes aan de andere kant.

372
00:24:12,330 --> 00:24:12,950
Jullie hadden koeien
aan de andere kant?

373
00:24:12,950 --> 00:24:15,440
Voornamelijk Er moest melk
evengoed over gevaren worden.

374
00:24:15,440 --> 00:24:25,260
Maar dan schoten die moffen steeds over je heen,
laten we het zo maar zeggen. Een beetje pesterij.

375
00:24:25,270 --> 00:24:30,246
Ze schoten je niet raak maar het was –pieuw! plons-
in het water, weet je wel. Dat vonden ze leuk.

376
00:24:34,340 --> 00:24:41,423
Ja wat doen jongens, wij doen dat ook
wel eens misschien Maar interessant

377
00:24:41,423 --> 00:24:43,550
vonden we eigenlijk als ze
luchtgevechten.. een eh.. luchtaanval was.

378
00:24:43,550 --> 00:24:44,220
Dat vonden we prachtig,
die vliegtuigen.

379
00:24:44,220 --> 00:24:48,230
Want er kwamen heel veel
Engelse vliegtuigen hierover he?

380
00:24:48,230 --> 00:24:53,595
Verschrikkelijk veel. Kun je geloven dat er op
een gegeven moment duizend vliegtuigen overkwamen?

381
00:24:53,595 --> 00:24:57,910
Was ik zo’n beetje rustig klusje aan
het doen en toen heb ik ze geteld.

382
00:24:57,910 --> 00:25:01,860
Het waren allemaal groepen van 35.

383
00:25:02,320 --> 00:25:05,846
En dan hoorde je ze zo in zee aankomen dat
langzaam gedreun. Nou daar komen ze weer.

384
00:25:05,846 --> 00:25:06,272
En dan werd er vanuit
Ijmuiden geschoten.

385
00:25:06,273 --> 00:25:14,829
En dan had je wat blindgangers die
niet afgingen, want die granaten werden

386
00:25:14,830 --> 00:25:19,910
afgesteld als ze dan op die hoogte
zouden puffen bij de vliegtuigen.

387
00:25:19,910 --> 00:25:26,060
En dat je er eentje naar beneden
ziet komen ook, dat kregen we ook.

388
00:25:26,060 --> 00:25:29,120
Maar ze raakten ook wel eens wat.

389
00:25:29,160 --> 00:25:32,203
Maar ze gingen hier natuurlijk richting Ijselmeer,
dat was een veilige overtocht naar Duitsland.

390
00:25:32,203 --> 00:25:37,580
En daar was het niet bepaald,
ja de kust was onveilig maar als

391
00:25:37,580 --> 00:25:42,010
ze eenmaal over waren, ik denk
dat het meeste gevaar over was.

392
00:25:43,000 --> 00:25:45,349
Maar ze wisten natuurlijk nooit dat
de Duitsers daar koersen vaarden.

393
00:25:45,350 --> 00:25:48,010
Hier wisten ze dat ze hier
uit zee vandaan kwamen.

394
00:25:48,530 --> 00:25:52,045
Maar die blindganger die plofte
dan, dat was “pof”. Zo hier

395
00:25:52,045 --> 00:25:54,258
en daar een gaatje maar ze
hebben nooit echt iets geraakt.

396
00:25:54,480 --> 00:25:55,850
Dat was zomaar toevallig.

397
00:25:55,850 --> 00:25:58,329
Dus ook dat was best link, of niet?

398
00:25:58,330 --> 00:25:58,440
Ja, inderdaad, maar ja.

399
00:25:58,440 --> 00:26:00,690
Maar echt bang waren
jullie daarvoor niet?

400
00:26:00,690 --> 00:26:01,900
Nee, niet echt.

401
00:26:01,900 --> 00:26:05,436
Wij hadden dan ook wel dat die scherven
van die granaten, dan schoot ie:

402
00:26:05,436 --> 00:26:06,680
“tjuk tjuk tjuk” naar je “pep pep pep
pep” en dan vielen die scherven omlaag.

403
00:26:06,680 --> 00:26:12,660
En dan kon je bijvoorbeeld uit de “tik
tik tik” viel dan zo’n scherf in ’t land.

404
00:26:12,660 --> 00:26:13,379
Nooit hebben we iemand van gewond.

405
00:26:13,380 --> 00:26:15,900
Nooit hebben een koe gehad die helemaal
gewond was ofzo van de scherven.

406
00:26:18,900 --> 00:26:25,720
Misschien zei Clarence wel eens tegen
me dat scherven niet verwondden.

407
00:26:25,730 --> 00:26:28,360
Maar we hebben er geen angst
voor gehad, daar leefden we mee.

408
00:26:28,360 --> 00:26:34,540
Maar namen jullie het de Duitsers
kwalijk dat ze hier zaten?

409
00:26:37,060 --> 00:26:39,440
Met een ondertoon van
haat, dat zeg ik toch.

410
00:26:39,440 --> 00:26:41,930
Hoe uitte zich dat dan? Merkte die
Duitsers dat zelf ook, denkt u?

411
00:26:41,930 --> 00:26:43,990
Nou dat durf ik niet te zeggen.

412
00:26:43,990 --> 00:26:46,900
Ik denk wel dat ze merkte
dat ze niet directe welkom

413
00:26:46,900 --> 00:26:50,156
waren in onze harten, laten
we het zo maar zeggen.

414
00:26:50,157 --> 00:26:53,976
We zagen ze ook liever
vertrekken als komen, maar.. Ja,

415
00:26:53,977 --> 00:26:55,720
dat was een gegeven daar
kon je toch niets aan doen.

416
00:26:55,810 --> 00:26:58,836
Hoe vaak kwamen er Duitsers
hier bij jullie op de boerderij?

417
00:26:58,760 --> 00:27:02,456
Alle dagen. Die Duitsers met die
paarden helemaal, alle dagen.

418
00:27:02,500 --> 00:27:03,110
Ja.

419
00:27:03,690 --> 00:27:04,820
Die moesten die paarden verzorgen.

420
00:27:04,820 --> 00:27:06,630
Hadden ze dan hun uniform aan?

421
00:27:06,630 --> 00:27:13,370
Ja, uiteraard. Ja ze hadden altijd uniformen aan,
allemaal ook laarzen aan. Grote potten laarzen.

422
00:27:13,370 --> 00:27:15,780
En ook hun wapens bij zich?

423
00:27:15,780 --> 00:27:16,820
Ja.

424
00:27:17,900 --> 00:27:20,922
We hebben ook nog wel een keer
gehad dat ook hier, dat mag

425
00:27:21,140 --> 00:27:25,570
ik wel vermelden, dat er hier
ook postduiven geland waren.

426
00:27:27,230 --> 00:27:31,320
Dat waren dan spionage-duiven.

427
00:27:31,320 --> 00:27:35,159
En toevallig was dat duifje met dat mandje,
waar ie dan inzat, in de sloot gevallen.

428
00:27:35,160 --> 00:27:45,480
Nou dat was natuurlijk gelukkig want dan
was zo’n duifje aan het clusteren gegaan.

429
00:27:45,480 --> 00:27:49,600
Die postduiven waren
door wie gestuurd?

430
00:27:49,600 --> 00:27:51,441
Ja. Uit die vliegtuigen geland. Ze
moesten terug als het ware naar Engeland.

431
00:27:51,441 --> 00:27:55,879
Het was origineel gedaan want dan
hadden ze een klein dingetje waar je

432
00:27:55,940 --> 00:27:59,090
dan het een en ’t ander op kon schrijven
misschien wat codes en dat zet

433
00:27:59,090 --> 00:28:03,950
je dan aan een pennetje op dat
pootje en dan kon je hem laten gaan.

434
00:28:03,950 --> 00:28:10,960
Ze hadden zelf nog een
beetje voer bij zich.

435
00:28:10,960 --> 00:28:12,930
En dr was een zo’n boer die had een zakje
voer laten zien, dat was engels voer.

436
00:28:12,931 --> 00:28:15,640
‘Wo kommt das hier, Wo kommt das hier?’
Nou dat kwam dus van een postduif.

437
00:28:15,640 --> 00:28:17,430
En ze moesten die duif hebben.

438
00:28:18,500 --> 00:28:22,680
Maar de een had een pootje meegenomen,
de ander het parachuutje meegenomen.

439
00:28:22,680 --> 00:28:23,860
En dan van die lellen en vellen zo in ’t
water, een zooi papier lag in het water.

440
00:28:25,860 --> 00:28:33,110
En toen kwamen ’s avonds, kamen hier drie
Duitsers: twee soldaten en een commandant.

441
00:28:33,110 --> 00:28:35,680
‘Wo is die duif?’ Hij had het gehoord.

442
00:28:35,680 --> 00:28:40,090
Nou toen ben ik meegelopen daarnaar toe een stukje
in het land en in dat gebied was die duif geland.

443
00:28:40,090 --> 00:28:42,587
Daar lagen die papieren nog. Hij stuurde
zo die soldaten het water in, zeg.

444
00:28:42,588 --> 00:28:42,780
Dat vergeet ik nooit meer. Tot zover
in het water met laarzen vol water.

445
00:28:42,780 --> 00:28:48,600
Ze moesten die papieren
hebben want daar ging het om.

446
00:28:48,600 --> 00:28:57,030
Na de oorlog heb ik gehoord dat
er een jager was die ze in het

447
00:28:57,030 --> 00:29:01,759
land gevonden had, twee keer, en
die had er wel werk van gemaakt.

448
00:29:01,760 --> 00:29:07,010
Onder een schuilnaam. Hoever dat
waar is kan ik niet bewijzen.

449
00:29:07,250 --> 00:29:09,940
Maar dat was dus een jager
die vaak in de landerijen

450
00:29:09,940 --> 00:29:11,479
zat en die vond ook zo’n
parachuutje met zo’n duif.

451
00:29:11,479 --> 00:29:15,110
En die schijnt er werk
van gemaakt te hebben.

452
00:29:15,310 --> 00:29:17,930
En die heeft er wat opgeschreven?

453
00:29:17,930 --> 00:29:19,360
Dat hij daar en daar de
duif heeft loslaten gaan.

454
00:29:19,360 --> 00:29:21,420
En die ging dan terug naar Engeland?

455
00:29:21,420 --> 00:29:22,100
Ja, die ging terug naar Engeland.

456
00:29:22,100 --> 00:29:27,280
Want dat was dan een vorm
van verzet, hè? Wat wist u

457
00:29:27,280 --> 00:29:31,310
van wat er aan verzet was,
van de Nederlanders uit?

458
00:29:31,310 --> 00:29:36,720
Niet veel. Maar achteraf, heb
ik het heel zonde gevonden.

459
00:29:36,720 --> 00:29:41,790
Wat ik wel wist was dat er op een gegeven moment
zoveel mensen gefusilleerd werden op Limmen.

460
00:29:41,790 --> 00:29:48,530
Waren gewoon dood. Die moesten de hele dag
blijven liggen voor de toeschouwers, als het ware.

461
00:29:48,530 --> 00:29:50,350
Dan hadden ze wat aan de hand gehad.

462
00:29:50,350 --> 00:29:51,410
Was een represaille actie?

463
00:29:51,410 --> 00:29:55,230
Een bommetje op de rails
en dan haalde ze een zooitje

464
00:29:55,230 --> 00:29:59,710
mensen uit de Weteringschans,
dat was de gevangenis.

465
00:29:59,710 --> 00:30:01,850
En dan werden acht negen gefusilleerd.

466
00:30:01,850 --> 00:30:08,430
Dus ik denk dat hele verzet heeft meer
slachtoffers gekost als dat het nut had.

467
00:30:08,820 --> 00:30:13,380
Maar er waren verschillende mensen die
toch wat moesten doen, vonden ze dan.

468
00:30:13,410 --> 00:30:16,120
En die zaten dan in het verzet.

469
00:30:16,120 --> 00:30:20,440
Gelukkig hebben wij er ons nooit
mee bemoeid want van ons ouders uit

470
00:30:20,440 --> 00:30:23,740
mochten wij ons daar niet mee bemoeien
dus dat hebben we ook nooit gedaan.

471
00:30:23,970 --> 00:30:26,550
Jullie kenden ook geen mensen
die in het verzet zaten?

472
00:30:26,550 --> 00:30:28,615
Nou ja, ik ben er wel een heel
stelletje hier van Castricum

473
00:30:28,616 --> 00:30:29,867
vandaan, maar die waren in
de oorlog gesneuveld dan.

474
00:30:29,867 --> 00:30:37,610
Als mensen die te werk
werden gesteld in Duitsland.

475
00:30:38,800 --> 00:30:42,928
Boven in de kerk hing dan zo’n lijst met
mensen daar waren er ook een paar van het

476
00:30:42,928 --> 00:30:45,110
verzet bij maar dat waren dan vooral
jongens die in Duitsland verongelukt waren.

477
00:30:45,110 --> 00:30:51,710
Maar een stuk of tien waren er
wel die uitgezonden waren voor de

478
00:30:51,710 --> 00:31:00,340
arbeidsinzet, hun namen werden dan, in
de kerk werden dan die namen genoemd

479
00:31:00,340 --> 00:31:04,070
Maar er waren niet direct
zoveel verzetsmensen.

480
00:31:04,160 --> 00:31:07,609
Maar ik heb niet direct zoveel
verzetsmensen gezien, maar ja dat was

481
00:31:08,290 --> 00:31:10,228
natuurlijk, die gingen onder een
codenaam of bleven geheimzinnig.

482
00:31:10,228 --> 00:31:13,530
En die waren niet voor
iedereen toegankelijk.

483
00:31:13,650 --> 00:31:15,710
En verzetskrantjes?

484
00:31:15,710 --> 00:31:20,760
Ja, die waren er wel. Ja daar was
je natuurlijk wel op gebrand.

485
00:31:20,760 --> 00:31:27,430
Er waren toch wel mensen die daarvoor zorgden.
Je kreeg wel zo’n verzetskrantje in handen.

486
00:31:27,430 --> 00:31:28,089
En was je daar dan blij mee?

487
00:31:28,090 --> 00:31:32,090
Ja, dat vond ik wel leuk,
tuurlijk ja.. En wij wisten wel,

488
00:31:32,090 --> 00:31:32,282
op een gegeven moment wist ik
waar dat krantje gedrukt werd.

489
00:31:32,282 --> 00:31:39,710
Bij een oud mevrouwtje ergens aan de kooiweg.
Daar is onlangs ook nog een man doodgeschoten.

490
00:31:39,710 --> 00:31:47,600
Tante Sien? Was dat tante Sien ?

491
00:31:47,600 --> 00:31:51,830
Ja. Dat wist je al beter. Daar werd dat
krantje gedrukt, geloof ik. Sientje.

492
00:31:51,830 --> 00:31:54,740
En daar voor de ramen van Sientje hebben ze toen
nog een meeldijk doodgeschoten. Weet je dat ook?

493
00:31:54,740 --> 00:32:01,360
Een NSB-er. Hebben
ze daar doodgeschoten.

494
00:32:02,440 --> 00:32:10,750
En die Gerrit Veld die woonde dan op de grote
boerderij vlakbij met een heel stel kinderen.

495
00:32:11,010 --> 00:32:13,886
En die knuiter die kneep hem
natuurlijk want dan was het

496
00:32:13,886 --> 00:32:16,725
geen Duitser die dat gebeurd
was, het was een NSB-er.

497
00:32:16,725 --> 00:32:22,730
Als het een Duitsers was geweest dan
had z’n boerderij in de fik gegaan.

498
00:32:22,730 --> 00:32:25,970
Dus hij zei Jongens allemaal weg, naar bed.
Licht uit. Want het zou anders gevolg hebben.

499
00:32:26,510 --> 00:32:30,700
Omdat het een NSB-er was, was het nog niet
zo doelmatig voor die Duisters dus het was nog

500
00:32:30,700 --> 00:32:33,029
geen direct noodzaak om die boerderij in de
brand moesten steken omdat het een NSB’er was.

501
00:32:33,030 --> 00:32:34,935
Dus dat soort dingen gebeurden
wel ja en kunt u ook

502
00:32:34,936 --> 00:32:41,920
nog herinneren wat er in
zo’n verzetskrantje stond?

503
00:32:41,920 --> 00:32:43,724
Nou nee, dat kan ik
me niet herinneren.

504
00:32:45,070 --> 00:32:46,050
En luisterde u ook
naar de radio oranje?

505
00:32:46,050 --> 00:32:46,880
Ja.

506
00:32:47,320 --> 00:32:51,760
Ook toen jullie de radio
eigenlijk moesten inleveren?

507
00:32:51,760 --> 00:32:53,930
Ja. Die radio hebben
wij niet ingeleverd.

508
00:32:53,930 --> 00:32:57,570
En dat terwijl jullie toch dagelijks
Duitsers over de vloer krijgen.

509
00:32:57,570 --> 00:33:01,220
Ja, ja. Ja we waren met die Duitsers wel
vertrouwd. Maar de radio stond niet op de kast ofzo.

510
00:33:01,220 --> 00:33:05,070
Die stond ergens in de hoek
op de grond. Niet zichtbaar.

511
00:33:05,070 --> 00:33:09,540
Een beetje uit het
zicht van die Duitsers.

512
00:33:09,540 --> 00:33:13,415
Uiteraard. En die Duitsers kwamen niet in
huis alleen de veldchef was in huis geweest.

513
00:33:13,416 --> 00:33:18,443
Omdat we zo vertrouwd waren met dat mannetje en
omdat hij het zo erg vond dat hij in het leger was.

514
00:33:18,540 --> 00:33:23,140
Ja hij had zich daarover geuit
onder andere naar ons toe

515
00:33:23,850 --> 00:33:31,410
en die had dus wel het
vertrouwen van ons op die manier.

516
00:33:31,410 --> 00:33:31,914
Maar andere Duitsers kwamen
niet in huis, tenzij ze

517
00:33:32,080 --> 00:33:35,960
dan binnenstampten of er
ook nog, voor de postduif.

518
00:33:35,960 --> 00:33:38,580
Commandant en voor ik het
wist stonden ze hier in huis.

519
00:33:38,580 --> 00:33:40,329
Ja, toen kwamen ze ook binnen.

520
00:33:40,330 --> 00:33:40,710
Ja

521
00:33:41,670 --> 00:33:43,220
Maar die polders waren
jullie eigenlijk

522
00:33:43,220 --> 00:33:43,600
Dat andere ook wel.

523
00:33:45,370 --> 00:33:49,760
Waren jullie eigenlijk
bevriend geraakt?

524
00:33:49,760 --> 00:33:51,910
Ja, hij had dezelfde neiging als wij.

525
00:33:52,050 --> 00:34:05,390
Die Duitsers waren niet welgevallig het
waren maar we waren wel bekend met ze.

526
00:34:05,390 --> 00:34:09,890
Ja. Hij was gedwongen zich in
te zetten in het Duitse leger.

527
00:34:09,890 --> 00:34:13,390
Juist. Hij was eigenlijk een
Pool en in Polen opgegroeid.

528
00:34:13,390 --> 00:34:20,250
Maar omdat ze nooit een nationale dienst hadden
werd hij Duitser en in het leger opgenomen.

529
00:34:20,250 --> 00:34:25,230
Merkte je nou dat er ook verschil was
tussen de Duitsers die hier kwamen, waren

530
00:34:25,230 --> 00:34:29,920
sommigen misschien enthousiaste Hitler-aanhangers
en andere misschien weer minder?

531
00:34:29,920 --> 00:34:30,210
Ja

532
00:34:30,210 --> 00:34:31,920
Goede en minder goede Duitsers?

533
00:34:31,920 --> 00:34:40,570
Ja we hadden SS-ers hiero, die waren
feller, veel feller dan gewone soldaten.

534
00:34:40,570 --> 00:34:43,930
Die voor hun nummer waren,
zullen we maar zeggen.

535
00:34:43,930 --> 00:34:48,870
Die SS-ers waren verschrikkelijk fel
daar moest je erg voorzichtig mee wezen.

536
00:34:48,870 --> 00:34:50,110
Kwamen die SS-ers ook wel
eens hier melk halen?

537
00:34:50,110 --> 00:34:59,940
Nou, nee. Die kwamen meer langs de weg trekken.
Maar die zaten ook daar in dat jeugdhuis.

538
00:34:59,940 --> 00:35:06,260
Dat was toch ook een opleiding waar een
hoop van die jonge binken waren hiero.

539
00:35:06,260 --> 00:35:09,680
Min of meer in opleiding
waren nog, denk ik.

540
00:35:09,680 --> 00:35:16,420
En dan liepen ze te schreeuwen achter elkaar,
zingend, marcheren. Dat kon je ook horen hier.

541
00:35:16,420 --> 00:35:23,070
Maar die waren veel fanatieker. Die
SS-ers moest je erg voorzichtig mee doen.

542
00:35:23,070 --> 00:35:28,720
Met die gewone soldaten had je nooit zo’n last
mee. Daar waren we niet zo voorzichtig mee.

543
00:35:28,720 --> 00:35:33,100
Laat ik het zo maar zeggen.

544
00:35:33,100 --> 00:35:35,900
Als ze met z’n drieën waren
moest je je niet uitspreken

545
00:35:35,900 --> 00:35:43,040
maar in een privé gesprek kon
je wat beter met ze optrekken.

546
00:35:43,040 --> 00:35:44,534
Dan waren ze ook niet
altijd even enthousiast.

547
00:35:44,510 --> 00:35:50,990
En u was hier gewoon aan het werk?
U werkte gewoon op de boerderij.

548
00:35:50,990 --> 00:35:51,760
Alles ging door.

549
00:35:51,760 --> 00:35:54,160
U bent gewoon altijd boer geweest.

550
00:35:54,160 --> 00:35:58,586
Ja. Inderdaad. Wat vader deed dat
deden de kinderen ook wel eens.

551
00:35:58,586 --> 00:36:00,588
Dat is nou niet meer maar vroeger wel. En
als je dan boer kon worden dan deed je dat.

552
00:36:03,260 --> 00:36:06,600
En ik ben met veel
enthousiasme boer geweest.

553
00:36:07,330 --> 00:36:12,810
En wat voor voordeel je daarmee had, ik heb
nou een schoonzoon die werkt ver buitens huis.

554
00:36:12,810 --> 00:36:18,021
Die zegt ik zou mijn kinderen
nooit, want die waren ’s avonds naar

555
00:36:18,022 --> 00:36:20,323
bed en ’s morgens was hij nog
niet naar bed dan was hij al weg.

556
00:36:20,324 --> 00:36:24,661
Alleen in het weekend. Wij hadden het voordeel
natuurlijk, wij waren hier altijd op de boerderij.

557
00:36:24,662 --> 00:36:28,630
En we hebben ook genoten van onze kinderen.
Want die liepen altijd om ons heen. Opgewekt.

558
00:36:28,630 --> 00:36:34,720
Dus wat dat betreft had je wat meer het
voordeel van dat altijd moeten melken.

559
00:36:36,050 --> 00:36:39,818
We moesten altijd melken. Die koeien moesten
altijd verzorgd worden. Ook in de winter.

560
00:36:39,819 --> 00:36:43,410
Dus dat moest altijd. Maar dat nam je
natuurlijk voor een langere deel in beslag.

561
00:36:43,410 --> 00:36:49,370
Maar in de tussentijd, als boer
zijnde, kon je doen wat je wou.

562
00:36:49,370 --> 00:36:53,377
Je moest melken ’s ochtends en ’s avonds
dat was een “must”. Maar voor de rest

563
00:36:53,378 --> 00:36:56,409
kon je je eigen dag in delen maar je kon
ook wel eens ergens naar toe, op visite.

564
00:36:56,410 --> 00:36:59,570
Dus dat kon dan ook wel.

565
00:36:59,570 --> 00:37:04,410
En je zag inderdaad je kinderen en dat was ook
in de oorlogstijd dat jullie er altijd waren.

566
00:37:04,410 --> 00:37:05,330
Wij waren er altijd
natuurlijk, bij elkaar.

567
00:37:05,330 --> 00:37:10,480
En toen de hongerwinter er was,
toen hadden jullie genoeg te eten.

568
00:37:10,520 --> 00:37:14,290
We kregen ook hongerlijers hier.
Ook wel etertjes onder de middag.

569
00:37:14,290 --> 00:37:14,579
Kon dat, want het was
natuurlijk Spergebiet?

570
00:37:14,580 --> 00:37:15,270
Ja maar die zaten
hier met die kinderen.

571
00:37:15,270 --> 00:37:21,260
Ik weet niet hoe dat komt
maar er zaten hier wel van

572
00:37:21,260 --> 00:37:22,650
die hongerlijertjes die
kwam hier bedelen dan weer.

573
00:37:22,650 --> 00:37:28,030
Ik denk dat later het spergebied zo
aangehaald werd dat het niet meer kon.

574
00:37:29,010 --> 00:37:33,370
Op een gegeven moment was het
zo dat die boeren hadden zoveel

575
00:37:33,370 --> 00:37:36,690
melkhalers dr was geen melk
meer voor de fabriek ’s avonds.

576
00:37:36,730 --> 00:37:38,195
’s Morgens nog wel.

577
00:37:38,196 --> 00:37:45,610
Maar op een gegeven moment hebben ze dat
spergebied zo aangehaald dat je er niet meer in kon.

578
00:37:45,610 --> 00:37:51,010
En toen kwam de melkauto weer melk halen want
dat was dan ook weer voor het algemeen nut.

579
00:37:51,010 --> 00:37:54,230
Die melk dus dan die melkhalers
werden toen een beetje afgeschreven.

580
00:37:54,230 --> 00:38:01,008
Terwijl ze in het begin van die oorlog
kwamen ze allemaal melk halen natuurlijk.

581
00:38:01,008 --> 00:38:01,129
Een paar liters melk.

582
00:38:01,130 --> 00:38:06,230
Zelf hadden wij akkerwei erbij. Wij
hadden natuurlijk boter kaas en eieren.

583
00:38:06,230 --> 00:38:13,510
Dat maakte we er ook een beetje van. We hadden
ook akkerbouw en daardoor ook ons eigen graan.

584
00:38:13,800 --> 00:38:18,790
We bakten ons eigen brood.
We mankeerden eigenlijk niets.

585
00:38:18,850 --> 00:38:24,340
En konden jullie dan dat ook
nog voor goed geld verkopen?

586
00:38:24,540 --> 00:38:25,520
Nee.

587
00:38:25,520 --> 00:38:26,990
Of deden jullie dat niet?

588
00:38:26,990 --> 00:38:32,960
Nee. We hebben hier wel, die melk
haalden ze voor een kwartje per liter.

589
00:38:32,960 --> 00:38:37,790
Want we moesten wel blijven draaien hier. Maar voor
een kwartje de liter, dan haalden ze drie liter.

590
00:38:37,790 --> 00:39:04,400
Voor drie kwartjes of
vier. Voor een gulden.

591
00:39:04,400 --> 00:39:05,810
Ja, jullie mochten blijven.

592
00:39:05,810 --> 00:39:06,720
Ja.

593
00:39:07,000 --> 00:39:10,700
Maar ja, uitgaan dat kon op een
gegeven moment ook niet meer echt, hè?

594
00:39:10,700 --> 00:39:11,280
Nee.

595
00:39:11,280 --> 00:39:12,549
En je moest om acht uur binnen zijn.

596
00:39:12,550 --> 00:39:19,660
Acht uur, negen uur, tien uur werden we allemaal
ingekort, werden we al meer ingeperkt als het ware.

597
00:39:19,660 --> 00:39:24,160
Ja. En het leven werd steeds
saaier, zou je kunnen zeggen.

598
00:39:24,160 --> 00:39:26,440
Ja, inderdaad. Ja.

599
00:39:26,440 --> 00:39:30,020
En ondertussen gingen die meiden
wel dansen met die Duitse soldaten?

600
00:39:30,020 --> 00:39:30,480
Ja, nou ja, dat is een
bepaalde periode geweest.

601
00:39:30,480 --> 00:39:36,710
Dat we zeggen godverdikke kijk nou,
het word hier helemaal groen, weet je

602
00:39:36,710 --> 00:39:40,918
wel, dat je gewoon en ja, die vonden
dat ook wel leuk, bepaald, om weer eens

603
00:39:40,919 --> 00:39:47,010
te dansen met zo’n meisje en ja die
hadden soms ook heel summiere contacten.

604
00:39:47,010 --> 00:39:49,510
Er waren wel van die echte
moffenmeiden die met die moffen

605
00:39:49,510 --> 00:39:53,289
verkering hadden enzovoort en die
noemden ze dan de moffenmeiden.

606
00:39:53,290 --> 00:39:58,420
Ja, na de oorlog hadden ze zelfs, dat
heb je misschien wel eens gehoord

607
00:39:58,420 --> 00:39:58,940
Geschoren en zo?

608
00:39:58,940 --> 00:40:07,003
Ja dat was niet georganiseerd hoor, dat
was gewoon een stelletje jongens die hun

609
00:40:07,004 --> 00:40:10,100
frustratie kwijt wilde en hebben ze dat
daarin hebben zich daarin een beetje in geuit.

610
00:40:10,100 --> 00:40:10,520
Ja.

611
00:40:10,520 --> 00:40:12,930
En op een gegeven moment waren
wij s’ avonds in het dorp,

612
00:40:12,930 --> 00:40:13,380
Ja.

613
00:40:13,910 --> 00:40:17,170
Want toen waren bevrijd, en dan was zij,
zij was natuurlijk van ja, hoezee hé, hoera.

614
00:40:17,170 --> 00:40:23,148
En toen lag daar een zooitje
haar nog, bij die Corso, bij die

615
00:40:23,148 --> 00:40:25,150
bioscoop die nog bestaat, toch,
die bioscoop bestaat toch nog?

616
00:40:25,150 --> 00:40:26,400
Ja, zeker.

617
00:40:26,400 --> 00:40:29,920
Een pruik van een moffenmeid.
Weet ik nog, heel goed.

618
00:40:29,920 --> 00:40:31,470
Dat zag u liggen daar?

619
00:40:32,030 --> 00:40:33,130
Dat zagen we liggen, die haren
hadden ze gewoon laten liggen.

620
00:40:33,130 --> 00:40:35,120
Ja. Wat vond u daar nou van?

621
00:40:35,120 --> 00:40:39,650
ja wij vonden dat eigenlijk een beetje
onzin, overdreven maar ja, wij hadden toch

622
00:40:39,650 --> 00:40:49,300
niet zo aversie tegen die moffenmeiden want
we dachten dat lag buiten onze proporties.

623
00:40:49,300 --> 00:40:52,810
Ja. Want u had ook een
zus, maar die ging niet uit

624
00:40:52,810 --> 00:40:56,830
Nee, nee pas op. Nee dat
hoefde ze niet te proberen ook.

625
00:40:56,830 --> 00:40:57,002
Nee?

626
00:40:57,002 --> 00:40:59,200
Ze hoefde niet met een
Duitser mee te gaan, oh nee.

627
00:40:59,200 --> 00:41:02,790
Nee, nee nee. Dat bestond niet.

628
00:41:02,790 --> 00:41:04,270
Dat werd niet door uw ouders
en ook niet door jullie

629
00:41:04,270 --> 00:41:07,080
Nee dat werd zeker niet getolereerd.

630
00:41:07,080 --> 00:41:07,750
Nee?

631
00:41:07,890 --> 00:41:09,100
Nee, vast niet.

632
00:41:09,660 --> 00:41:13,370
Maar er waren er wel en die werden later
wel aangekeken omdat het moffenmeiden

633
00:41:13,370 --> 00:41:17,450
waren geweest, ja dan dacht je godverdikke
uit, nou heb je leuke verkering.

634
00:41:17,450 --> 00:41:21,060
Vond je maar een beetje gek
dat ze met die moffen waren

635
00:41:21,060 --> 00:41:25,010
geweest en dan later, nou ja
goed, dat was dan bijkomstig.

636
00:41:25,260 --> 00:41:31,280
Had je geen oordeel nou wel een oordeel over,
maar daar had je niks dat moesten ze zelf weten.

637
00:41:31,280 --> 00:41:35,210
Want u bedoeld dat ze dan na de
oorlog toch een leuke man kregen?

638
00:41:35,210 --> 00:41:36,410
Ja, tuurlijk wel.

639
00:41:36,410 --> 00:41:41,820
Ja. En u zelf, u zei u was negentien toen
de oorlog uitbrak, had u toen ook verkering?

640
00:41:41,820 --> 00:41:42,020
Ja.

641
00:41:42,020 --> 00:41:44,690
En hoe ging dat dan
in de oorlog verder?

642
00:41:44,690 --> 00:41:45,973
Nou zij was moest ook evacueren.

643
00:41:45,974 --> 00:41:57,900
Ze was de dochter van de schilder, die woonde
in dat huis wat nou Van der Meer, de slager is.

644
00:41:57,900 --> 00:41:58,959
Oké. Midden in het dorp?

645
00:41:58,960 --> 00:42:00,830
Ja. Nou dat zat nog vrij stevig
hoor, dat pakte nog puur uit.

646
00:42:00,830 --> 00:42:07,380
Het was begonnen met een bruiloft, want zo
gaat dat dan met een bruiloft, maar toen moest

647
00:42:07,380 --> 00:42:11,065
ze evacueren naar Zaandam, en dan ging ik met
de trein naar Zaandam s’ zondag s’ middags.

648
00:42:11,066 --> 00:42:16,510
Dan hoefde ik niet te melken, want
een broer die woonde hier onderhand

649
00:42:16,510 --> 00:42:19,990
uit de gevlucht uit de
Noordoostpolder, die was melkcontroleur

650
00:42:19,990 --> 00:42:23,105
geworden, en die ging dan voor de
aardigheid ging hij voor mij melken.

651
00:42:23,105 --> 00:42:24,296
En dan mocht ik daar naar toe want ja, die
melker die wilde ze niet zo graag missen

652
00:42:24,770 --> 00:42:30,450
want ja, vijfendertig koeien melken is een
heel werk, heb je wel een paar uur werk an.

653
00:42:30,960 --> 00:42:33,280
Met de hand uiteraard, want die
machine was er toen nog niet.

654
00:42:33,280 --> 00:42:33,615
Nee.

655
00:42:33,615 --> 00:42:37,470
Dus toen had ik stevige
verkering, in Zaandam.

656
00:42:37,470 --> 00:42:38,590
Ja.

657
00:42:40,250 --> 00:42:46,300
En toen was ze terug, hiero, in Castricum
weer, en toen was net het dorp op hol,

658
00:42:46,300 --> 00:42:50,660
laten we zeggen, buurtfeest hier en
buurtfeest daar en daar en weet je wel, oude

659
00:42:50,660 --> 00:42:55,730
buurtjes maakten een feestje op zich, en
daar raakte ze ook een beetje van van slag.

660
00:42:55,730 --> 00:43:02,309
En toen wou ze eigenlijk wat meer vrijheid. En
toen brak dat af, na zoveel jaar, na een paar jaar.

661
00:43:02,310 --> 00:43:05,740
Dus de hele oorlog door hebben
jullie eigenlijk verkering gehad?

662
00:43:05,740 --> 00:43:06,510
Nou ja, die verkering in die
oorlog was het dan ontstaan.

663
00:43:06,510 --> 00:43:06,640
Ja.

664
00:43:06,640 --> 00:43:12,970
Ik heb geen vijf jaar verkering gehad, met haar.
Misschien twee jaar, laten we het zo zeggen.

665
00:43:12,970 --> 00:43:15,190
Oh, het was in de oorlog ontstaan?

666
00:43:15,190 --> 00:43:20,031
Ja, in de oorlog was het ontstaan.

667
00:43:20,031 --> 00:43:22,110
Maar toen, ja een paar jaar na de
oorlog, toen zocht ze me toch weer op.

668
00:43:22,110 --> 00:43:27,080
Ja toen had ik een andere
verkering weer. Zo gaat dat.

669
00:43:27,080 --> 00:43:30,970
Ja. Maar hoe kregen jullie dan
verkering, als zij geëvacueerd was?

670
00:43:34,890 --> 00:43:36,268
Nee, dat was nog in het eigen
dorp. In het eigen dorp.

671
00:43:36,269 --> 00:43:38,000
Toen was alles nog mogelijk, was
er ook nog dansmogelijkheden,

672
00:43:38,000 --> 00:43:40,440
en daar waren de
ontmoetingsplekken, de dans.

673
00:43:40,440 --> 00:43:44,040
Ja. En dan was er ook een trouwerij,
die was er gewoon in de oorlog?

674
00:43:44,390 --> 00:43:44,940
Ja, inderdaad.

675
00:43:44,940 --> 00:43:46,590
Dat ging ook allemaal gewoon door.

676
00:43:46,590 --> 00:43:49,040
Ja, een broer van haar ging trouwen en, nou
ja, toen moest ze een beetje een partner

677
00:43:49,040 --> 00:43:56,330
mee nemen ja dat is en ik wist dat dat
gala was, dus ik denk dat is mijn kans.

678
00:43:56,330 --> 00:44:00,790
En dan liep dan lang
uit dus, vrij veel uit.

679
00:44:00,970 --> 00:44:03,809
Helaas, ik had wel ik heb
echt pijn aan gehad, toen.

680
00:44:03,809 --> 00:44:09,360
Ze zei nou ik wil toch wel een tijdje
de vrijheid, heb ik echt pijn ja,

681
00:44:09,360 --> 00:44:12,630
dat kan gebeuren toch, dat gebeurt
toch in het leven, en jonge lieden?

682
00:44:12,770 --> 00:44:14,000
Die hebben het allemaal wel een keer.

683
00:44:14,000 --> 00:44:18,890
Ja. Dus dat is eigenlijk toch wel een
beetje de schuld van de oorlog, of niet?

684
00:44:18,890 --> 00:44:20,435
Ja, dat kan je ook
zeggen, ja. Min of meer.

685
00:44:20,470 --> 00:44:22,020
Van de bevrijdingsfeesten.

686
00:44:22,020 --> 00:44:22,583
Ja, want dat zei ik nou, later had ze er
weer toch spijt van, anderhalf jaar later.

687
00:44:22,584 --> 00:44:29,890
Ik dacht ja, godverdee, maar toen had
ik verkering met een ander weer, en dan

688
00:44:29,890 --> 00:44:32,824
kan je weer niet zomaar overstappen,
dat ging ook weer niet zo gemakkelijk.

689
00:44:32,820 --> 00:44:33,030
Nee.

690
00:44:33,030 --> 00:44:33,750
Maar goed

691
00:44:34,960 --> 00:44:40,060
Ja. En in de oorlog kon je dus wel
op de trein stappen en naar Zaandam.

692
00:44:40,060 --> 00:44:43,010
Dat kon de hele oorlog door,
behalve in de Hongerwinter denk ik?

693
00:44:43,470 --> 00:44:47,130
Ja, min of meer. Min of meer, toch.

694
00:44:47,130 --> 00:44:50,796
Dat heeft toch een hele tijd dat
is wel steeds dienstbaar geweest.

695
00:44:50,796 --> 00:44:50,940
Dat je met de trein heen en weer kon.

696
00:44:50,940 --> 00:44:54,130
Ja, ja. Behalve met de
spoorwegstaking, maar dat was

697
00:44:54,130 --> 00:44:56,080
Ja, toen was bij ons niet van dienst.

698
00:44:56,080 --> 00:44:56,256
Nee?

699
00:44:56,256 --> 00:44:59,232
Nee, ik zou niet weten dat de
treinen niet meer gelopen hebben.

700
00:44:59,233 --> 00:45:03,400
Wat ze wel hadden, dat ze wel eens beschoten werden
door die vliegtuigen, door die Engelse jagers.

701
00:45:03,400 --> 00:45:04,490
Ja?

702
00:45:04,900 --> 00:45:09,560
Daar hadden we zelf geen last van maar op een
gegeven moment was er wel zoiets van alles

703
00:45:09,560 --> 00:45:13,970
wat bewoog daar werd op geschoten, want ook
auto’s, werden ook soms beschoten langs de weg.

704
00:45:13,970 --> 00:45:16,908
Ja. Kunt u zich dat nog herinneren?

705
00:45:16,010 --> 00:45:17,510
Ja.

706
00:45:17,580 --> 00:45:20,258
Want ik zag wij hadden daar, achter het
spoor hadden wij landerijen, daar was ik wel

707
00:45:20,259 --> 00:45:26,794
eens bezig, en toen, op een gegeven moment,
komt er een vrachtauto vol met Duitsers.

708
00:45:26,794 --> 00:45:31,720
Er komt in het verlengde achter
hem aan, een Engelse jager, laag.

709
00:45:32,650 --> 00:45:36,421
We durfden niet te kijken, we dachten minstens
die gaat de volle laag geven op die Duitsers.

710
00:45:36,421 --> 00:45:37,465
Hij vloog er gewoon
over heen, deed niks.

711
00:45:37,466 --> 00:45:42,793
Hij zal misschien gedacht hebben, die arme jongens
zal ik maar niet kapot schieten, want hij vloog

712
00:45:42,794 --> 00:45:50,650
in het verlengde van die auto, achter hem aan
zo, en wij dachten minstens daar gaat hij hoor.

713
00:45:50,650 --> 00:45:51,140
Ja.

714
00:45:51,140 --> 00:45:58,020
Maar hij deed niets.

715
00:45:58,020 --> 00:45:59,051
Zaten die Duitsers in een
open auto of zaten die

716
00:45:59,120 --> 00:45:59,277
In een open auto, toevallig.

717
00:45:59,278 --> 00:45:59,463
Hoeveel Duitsers waren het zei u?

718
00:45:59,464 --> 00:45:59,633
Nou, misschien een twintig zo?

719
00:45:59,633 --> 00:45:59,650
Zo.

720
00:45:59,650 --> 00:46:02,740
En we dachten die jager,
godver die komt ineens jagen.

721
00:46:02,740 --> 00:46:07,500
We zaten toen op een gegeven moment hadden we
aan een kant dat Engelse vliegtuig hier nog.

722
00:46:07,500 --> 00:46:11,580
Want die Duitsers waren
weg. Die waren aan geroeid.

723
00:46:13,680 --> 00:46:16,620
En daar was u niet blij om geweest?

724
00:46:16,620 --> 00:46:18,057
Zeker niet. We hadden gewoon
we durfden niet eens te kijken.

725
00:46:18,620 --> 00:46:24,870
Want het zijn ja, wat is nou een soldaat. Waarom
schiet ik nou die soldaat dood, en hij mij?

726
00:46:24,870 --> 00:46:28,130
We kennen elkaar niet eens, hebben
nooit iets met elkaar gehad.

727
00:46:28,360 --> 00:46:33,269
Maar god door de voorlichting, de
ophitserij, zo ga je voor je land vechten.

728
00:46:33,269 --> 00:46:38,360
Maar wat is voor je land vechten, mekaar doodschieten,
terwijl je niks met mekaar te doen hebt.

729
00:46:38,360 --> 00:46:38,680
Ja.

730
00:46:38,680 --> 00:46:42,980
Jullie hadden in die zin niet echt
het gevoel in oorlog ja het was

731
00:46:42,980 --> 00:46:47,320
natuurlijk oorlog, maar jullie waren
niet in oorlog met de Duitsers.

732
00:46:48,240 --> 00:46:55,940
Nee, we waren wel in oorlog, maar in wezen
was die oorlog afgelopen natuurlijk, voor ons.

733
00:46:55,940 --> 00:46:56,160
Ja.

734
00:46:56,160 --> 00:46:56,261
Na de tiende mei, of na de

735
00:46:56,261 --> 00:46:56,320
Na tien mei ja.

736
00:46:56,500 --> 00:46:57,620
Ja, die vijf dagen oorlog.

737
00:46:57,620 --> 00:47:00,579
Je accepteerde dat we bezet werden.

738
00:47:00,580 --> 00:47:00,900
Juist.

739
00:47:00,901 --> 00:47:06,743
Maar na de oorlog zaten die Duitsers aan
een biertje, dat er overgegeven was, was er

740
00:47:06,744 --> 00:47:09,940
gecapituleerd, met de Engelsen, samen, bij
zo’n hotel, zo’n kroeg, op zo’n terrasje.

741
00:47:09,940 --> 00:47:11,367
Hier in Castricum?

742
00:47:11,368 --> 00:47:11,507
Ja!

743
00:47:11,507 --> 00:47:16,236
Met de Engelse bezetting kwamen die
toen, en de Duitsers waren er nog want we

744
00:47:16,237 --> 00:47:25,713
hadden hier ook een mijnenveld en
Duitsers er bleef een groep Duitsers, die

745
00:47:25,714 --> 00:47:30,090
mochten niet weg naar huis, die moesten
die mijnenvelden opruimen in het duin.

746
00:47:30,090 --> 00:47:30,320
Ja

747
00:47:30,320 --> 00:47:32,850
Daar hielden ze ze vast.

748
00:47:32,850 --> 00:47:33,400
Ja.

749
00:47:33,400 --> 00:47:38,250
En die hadden ook wat paarden nog,
waar ze mee gereden hadden dan, maar

750
00:47:38,250 --> 00:47:40,782
zij hadden die mijnenvelden gelegen,
en die moesten ze zelf opruimen.

751
00:47:40,783 --> 00:47:42,470
Vond ik heel netjes eigenlijk.

752
00:47:42,470 --> 00:47:43,220
Ja.

753
00:47:43,250 --> 00:47:44,190
Dus die Duitsers bleven hier.

754
00:47:44,190 --> 00:47:48,966
En daardoor konden ze contact hebben met
die Engelsen die toen er inmiddels waren.

755
00:47:49,240 --> 00:47:53,890
Uiteraard. Ja, of Canadezen want het waren
toen in eerste instantie Canadezen geloof ik.

756
00:47:53,890 --> 00:48:00,350
Ja. Maar hadden jullie ook het idee dit is
gewoon voor altijd dat die Duitsers hier zitten?

757
00:48:01,970 --> 00:48:03,450
Nee. Nou nee, niet
in eerste instantie.

758
00:48:03,451 --> 00:48:08,594
We hoopten natuurlijk dat die
Amerikanen en die Engelsen toch wel wat,

759
00:48:08,594 --> 00:48:11,883
en de Fransen misschien ook wel, dat
ze die Duitsers wel eens een keer

760
00:48:11,884 --> 00:48:15,090
zouden verslaan, maar op een gegeven
moment ging je naar Rusland toe.

761
00:48:16,210 --> 00:48:19,450
En toen zei zo’n Egmond aan
Zeeër, ken je die taal, hij

762
00:48:19,450 --> 00:48:21,320
vecht nou, de duivel vecht
met zijn ouwe moer, jongen.

763
00:48:21,320 --> 00:48:21,750
Wat?

764
00:48:21,750 --> 00:48:25,790
De duivel vecht met zijn ouwe moer.

765
00:48:26,420 --> 00:48:30,710
Dus toen was de Duitser was de
duivel, en zijn ouwe moer was de Rus.

766
00:48:31,200 --> 00:48:37,370
En dat is ook uiteindelijk zijn doodsteek
geworden. Waar was die geweldige slag bij?

767
00:48:38,710 --> 00:48:39,070
Stalingrad.

768
00:48:39,070 --> 00:48:39,540
Stalingrad.

769
00:48:39,540 --> 00:48:44,120
Heb ik toevallig eens een filmpje
gezien, op een Duitse zender ja heel

770
00:48:44,120 --> 00:48:48,460
toevallig, want dan zit je s’ avonds
wel eens te kijken, eventjes, kijk

771
00:48:48,461 --> 00:48:52,110
nooit televisie overdag maar wat
hebben die Duitsers daar wat geleden.

772
00:48:52,410 --> 00:48:57,110
En Hitler zei maar volhouden,
volhouden, en ze mochten niet overgeven.

773
00:48:57,480 --> 00:49:00,300
Nee verschrikkelijk, dat hadden
ze toch ooit op film gemaakt.

774
00:49:00,300 --> 00:49:00,810
Ja.

775
00:49:00,810 --> 00:49:04,670
Mensen die dood langs de weg vielen, bij
wijze van spreken, uitputting tot en met.

776
00:49:04,910 --> 00:49:06,850
Ja, en enorm veel kou en alles.

777
00:49:06,850 --> 00:49:13,583
Ja en ze waren niet gekleed op die kou daar,
en die modder en die nattige rotzooi, ze hadden

778
00:49:13,583 --> 00:49:19,310
natuurlijk geen aanvoer, fatsoenlijke aanvoer,
en als een Duits vliegtuig kwam om gewonden

779
00:49:19,310 --> 00:49:23,850
op te halen dan hingen ze als het ware aan
het vliegtuig want ze wouden allemaal wel weg.

780
00:49:23,950 --> 00:49:28,950
Ja. En kunt U zich uit de oorlog nog herinneren
dat je iets hoorde over die slag bij Stalingrad?

781
00:49:28,950 --> 00:49:30,050
Nee. Weinig.

782
00:49:30,550 --> 00:49:33,800
Hoorde je wel eens over de
vorderingen in de oorlog?

783
00:49:33,800 --> 00:49:38,730
Ja, nou, weinig. Via de Engelse zender
wel wat, maar toch niet het juiste.

784
00:49:38,830 --> 00:49:42,880
Want dat wisten wij niet dat ze daar
zo in het nauw zaten, die Duitsers.

785
00:49:43,380 --> 00:49:46,870
We hebben ook van de jodenvervolging
weinig exact geweten.

786
00:49:46,870 --> 00:49:47,440
Ja.

787
00:49:47,440 --> 00:49:49,835
Want ik vraag me weleens af hoe konden
ze nou weten dat al die Joden daar waren.

788
00:49:49,835 --> 00:49:50,174
Die waren geregistreerd.

789
00:49:50,174 --> 00:49:56,270
En dan keken ze de burgerstand na, en de een
die stond als RK, de ander als protestant

790
00:49:56,270 --> 00:50:01,430
en de ander als jood en zo werden al die
Joden opgepakt, ze hebben daar met die

791
00:50:01,430 --> 00:50:05,080
registratie hun eigen graf gegraven, maar
we wisten niet precies wat ze daarmee deden.

792
00:50:05,080 --> 00:50:09,200
Nee. Aan het begin van de oorlog
moest iedereen zich registreren en

793
00:50:09,200 --> 00:50:12,630
Ik vond het zo vreemd dat dan ook
die vrouwen en kinderen mee moesten.

794
00:50:12,760 --> 00:50:17,130
Dat vonden we toch nog gek dat alles daar
zo mee we dachten in eerste instantie

795
00:50:17,130 --> 00:50:21,799
voor het arbeidersinzet, die Duitsers,
maar dat die vrouwen en kinderen

796
00:50:21,800 --> 00:50:21,980
Joden.

797
00:50:21,980 --> 00:50:23,390
Dat is ook Ja.

798
00:50:23,760 --> 00:50:30,130
Dat hoorden jullie wel, dat wisten jullie, dat
ook Joodse vrouwen en kinderen werden opgepakt.

799
00:50:30,130 --> 00:50:30,600
Werden afgevoerd.

800
00:50:30,600 --> 00:50:34,940
En wat was dan het lot het
nut ervan, en wat was het

801
00:50:34,940 --> 00:50:38,430
slot ervan, hebben we in wezen
niet zo makkelijk geweten.

802
00:50:38,690 --> 00:50:44,720
Hoe kwamen we dat aan de weet dat die
Joden allemaal geliquideerd werden.

803
00:50:44,850 --> 00:50:47,020
Dat kwamen goed na de oorlog
kwamen we dat pas tegen.

804
00:50:47,020 --> 00:50:53,440
Ja. En wat heeft dat, toen jullie dat wel hoorden
na de oorlog, heeft dat je beeld veranderd?

805
00:50:53,440 --> 00:50:57,290
Afschuwelijk vonden we dat uiteraard,
natuurlijk. Dat is onmenselijk geweest.

806
00:50:58,040 --> 00:51:00,630
Dat hoorde niet in de mens, zulks.

807
00:51:00,750 --> 00:51:03,800
Een bepaalde groep mensen
uitmoorden, dat hoorde toch niet.

808
00:51:03,800 --> 00:51:07,920
Maar die waren voor de
oorlog waren ze al verdreven.

809
00:51:07,920 --> 00:51:08,858
Hadden ze die, hoe heet hij
ook al weer, die nacht?

810
00:51:09,200 --> 00:51:10,240
Kristalnacht.

811
00:51:10,240 --> 00:51:11,408
Kristalnacht, precies.

812
00:51:11,408 --> 00:51:14,760
Toen waren er al een hele hoop
Duitsers naar Nederland gevlucht,

813
00:51:14,760 --> 00:51:19,090
want ze hadden zelfs in de
Wieringermeer hadden ze een joden kamp.

814
00:51:19,090 --> 00:51:21,790
Waar ze dan ondergebracht werden,
de vluchtelingen als het ware, toen.

815
00:51:21,790 --> 00:51:22,690
Ja.

816
00:51:22,690 --> 00:51:24,140
Toen is het eigenlijk begonnen.

817
00:51:24,140 --> 00:51:31,050
Ja. En wat wist u daarvan, voor
de oorlog, wat wist u daarvan?

818
00:51:31,050 --> 00:51:32,669
Nou dat wisten we wel.

819
00:51:32,670 --> 00:51:35,390
Want we hadden hier ook een man die had dan
referenties, die had ook wel zakelijke dingen met

820
00:51:35,710 --> 00:51:42,770
een juwelier, en die ging dan naar het Jodenkamp
om dit en dat, wat hij dan voor handen had,

821
00:51:43,150 --> 00:51:49,170
bieten, aardappels bijvoorbeeld en granen want
die waren zeker van de akkerbouw toch een beetje

822
00:51:49,170 --> 00:51:53,910
gedeporteerd, dat ze daarom wat dienstbaar waren,
en dan ging hij naar het Jodenkamp, dat bestond.

823
00:51:55,240 --> 00:51:58,650
En was er bestond er bij
jullie ook weerzin tegen Joden?

824
00:51:58,650 --> 00:51:59,633
Helemaal niet.

825
00:51:59,633 --> 00:52:00,616
Helemaal niet.

826
00:52:00,617 --> 00:52:07,150
Weet je wat we wel vonden, dat die Joden even
gladder waren als normale, in handel en wandel.

827
00:52:07,150 --> 00:52:07,570
Ja?

828
00:52:07,570 --> 00:52:09,642
Dat Ja, dat wisten we wel een beetje.

829
00:52:09,420 --> 00:52:11,950
Wat is dat gladde? Wat
bedoelt u daar mee?

830
00:52:11,950 --> 00:52:13,800
Nou, even linker waren, even gevatter.

831
00:52:13,800 --> 00:52:23,550
Want ze zaten ook weleens in de koe handel,
wij kwamen ook wel eens een Jood tegen.

832
00:52:23,550 --> 00:52:23,803
En die kocht dan bijvoorbeeld, op zo’n
markt kocht hij twintig slachtkoeien.

833
00:52:23,804 --> 00:52:28,920
Dat vond je niet zo makkelijk, zulke
mensen. Met zo’n Jood kon dat wel.

834
00:52:28,920 --> 00:52:33,310
Dat was die Joden waren bekent
op de markt, in de handel.

835
00:52:33,890 --> 00:52:36,087
En dat konden die moffen denk
ik niet hebben en dat die

836
00:52:36,100 --> 00:52:39,440
Duitsers even handiger waren
in de handel en wandel.

837
00:52:39,440 --> 00:52:42,940
Dat de Joden wat handiger
waren in de handel.

838
00:52:42,940 --> 00:52:50,190
Juist. Hebben ze dan die weerzin uit geput.
Dat moet dan wezen dat dat de oorzaak was.

839
00:52:50,190 --> 00:52:57,770
Dat die Duitsers dat niet bijbenen konden wat die
Joden wel konden. Zo was het dan, min of meer.

840
00:52:57,770 --> 00:53:00,559
De bekendheid van die vervolging,
Jodenvervolging, was heel summier.

841
00:53:00,560 --> 00:53:05,500
En hier in Castricum?
Waren hier Joodse mensen?

842
00:53:05,500 --> 00:53:11,510
Niet dat ik wist. Dat hebben wij niet geweten. Maar
ja, dan waren de meesten wel weg. Geef ik weert.

843
00:53:11,510 --> 00:53:16,280
En op het laatst mochten die Duitsers
dan terugkomen, dan mochten die mensen

844
00:53:16,280 --> 00:53:21,580
terugkomen, was het eigenlijk een beetje
overgegeven hier in die Duitse en dan

845
00:53:21,580 --> 00:53:22,360
mochten ze, het laatste half jaar van de
oorlog waren er wel die wilden, terugkommen.

846
00:53:22,360 --> 00:53:23,650
Mochten weer terugkommen.

847
00:53:23,650 --> 00:53:24,070
Ja ja.

848
00:53:24,070 --> 00:53:27,980
Hebben jullie nou, want jullie
bleven dus met een kleine groep

849
00:53:27,980 --> 00:53:32,510
over, eigenlijk, voelden jullie
je ook een beetje geïsoleerd?

850
00:53:32,510 --> 00:53:38,796
Nee, nee helemaal niet. Kijk, we waren
hier een hele groep boeren woonde hier.

851
00:53:38,796 --> 00:53:41,720
Nou niet meer, maar toen
woonden hier wel zeven, acht

852
00:53:41,720 --> 00:53:48,020
boeren en boerengezinnen,
daar leefden we natuurlijk mee.

853
00:53:48,020 --> 00:53:48,300
Ja.

854
00:53:48,300 --> 00:53:52,128
En dat was wel daar hadden we wel ons
vertier, onze samenleving, ze leefden

855
00:53:52,128 --> 00:53:56,810
zo in een prettige samenleving hier,
hulpvaardig met elkaar waren we allemaal.

856
00:53:56,810 --> 00:54:03,250
En waren er ook waren
er ook veel NSB’ers?

857
00:54:03,250 --> 00:54:09,010
Ja, die kenden we ook. Een stuk wat
NSB’ers. En die werden verguist, uiteraard.

858
00:54:09,010 --> 00:54:09,460
Ja?

859
00:54:09,460 --> 00:54:10,660
Na de oorlog vooral.

860
00:54:10,660 --> 00:54:12,370
Ja. En in de oorlog?

861
00:54:12,600 --> 00:54:17,080
Dat werd in de oorlog, nou ja,
daar moesten wij afblijven.

862
00:54:17,080 --> 00:54:19,922
We moesten die NSB’ers niet
negatief behandelen want

863
00:54:19,922 --> 00:54:21,110
dan was je zelf de klos,
laten we het zo maar zeggen.

864
00:54:21,110 --> 00:54:24,270
We hebben ze gewoon
gelaten voor wat het was.

865
00:54:24,271 --> 00:54:27,210
Maar vlak na de oorlog werden ze wel
allemaal opgepakt zo’n beetje, door de BS.

866
00:54:27,210 --> 00:54:29,057
Binnenlandse Strijdkrachten.

867
00:54:29,058 --> 00:54:31,428
Binnenlandse Strijdkrachten, zogezegd.
Waar haal je het recht vandaan.

868
00:54:31,620 --> 00:54:42,088
Maar toen kwamen er ik weet niet hoeveel binnenlandse
strijdkrachten voor de dag, die alle niet

869
00:54:43,227 --> 00:54:45,224
Duitsers bij toetreden,
want die lui hadden zoveel

870
00:54:45,225 --> 00:54:48,463
in de oorlog niet gedaan
die daar vaak bij waren.

871
00:54:48,463 --> 00:54:51,499
Toen liepen ze zo met een overal aan met BS
erop of zoiets, en dat waren dan de mannetjes

872
00:54:52,347 --> 00:55:00,683
die de dienst uitmaakten, en die arresteerden
dan die namen die NSB’ers mee, en ook

873
00:55:00,684 --> 00:55:05,205
wel collaborateurs die dan voor de Duitsers
gewerkt hadden, die aannemers, aannemers

874
00:55:05,206 --> 00:55:08,544
die bijvoorbeeld veel gedaan hadden die
werden allemaal opgepakt in Duin en Bosch.

875
00:55:09,650 --> 00:55:12,840
Ja wat is dat eigenlijk, het is
eigenlijk op niks uitgelopen hoor.

876
00:55:13,370 --> 00:55:17,900
Want u zegt het een beetje dat u er niet
zo veel van moest hebben, van die BS’ers.

877
00:55:17,900 --> 00:55:19,880
Nee, in wezen niet.

878
00:55:19,880 --> 00:55:25,613
We vonden het toch een beetje van,
ja toen waren ze wel allemaal heel

879
00:55:25,613 --> 00:55:32,130
actief, en er waren heel veel van die
BS’ers die dan a la minuut opstonden.

880
00:55:32,130 --> 00:55:37,004
Dat was wel nuttig ook, voor een deel, want het
gemeentehuis werd in beslag genomen, de NSB

881
00:55:37,005 --> 00:55:39,640
burgemeester werd ook gedeporteerd als het
ware, en er werd een noodburgemeester benoemd,

882
00:55:39,640 --> 00:55:47,578
ik noem maar iets, die dan zogenaamde BS
dienst had, misschien ook wel echt in het verzet

883
00:55:47,579 --> 00:55:53,390
gezeten had, maar die kenden wij niet als
verzetslieden uit de oorlog, die waren niet bekend.

884
00:55:53,390 --> 00:55:57,780
Dus u zegt aan de ene kant was die BS
wel nuttig, want ja er moest toch weer

885
00:55:57,780 --> 00:55:59,340
Een beetje regie wezen.

886
00:55:59,340 --> 00:56:05,770
Ja, regie zijn, maar aan de andere kant vond u
ze ook een beetje overdreven op hun borst kloppen.

887
00:56:05,770 --> 00:56:11,820
Ja, juist, dat ze op het laatste moment
even bij de BS gekropen, bij de dus dat

888
00:56:11,820 --> 00:56:18,419
is niet zo die waren niet de echte
bevrijders geweest, laten we het zo noemen.

889
00:56:18,420 --> 00:56:18,661
Nee.

890
00:56:18,662 --> 00:56:21,868
Maar wat ik pas al zei, die
bevrijding van die ondergrondse,

891
00:56:21,868 --> 00:56:24,499
dat was eigenlijk meer
schade als nut, volgens mij.

892
00:56:24,499 --> 00:56:27,910
Dat zo’n onderhand
had in die bezetting.

893
00:56:27,910 --> 00:56:32,230
Ja. En vanuit de kerk, want jullie
zaten bij de Katholieke kerk?

894
00:56:32,230 --> 00:56:33,170
Ja, uiteraard.

895
00:56:33,170 --> 00:56:38,940
Werd er jullie weleens, in
de kerk, een beetje gezegd hoe

896
00:56:38,940 --> 00:56:42,810
jullie moesten welke houding
jullie moesten nemen in de oorlog?

897
00:56:42,810 --> 00:56:49,050
Nee. Nee, de kerk heeft ons wat dat betreft
niet gestimuleerd tegen de Duitsers.

898
00:56:50,050 --> 00:56:52,050
We leefden met de Duitsers, daar
hoorden we mee te leven op dat

899
00:56:52,050 --> 00:56:57,440
moment, en die werden we niet
hatelijk opgefokt door de kerk.

900
00:56:57,590 --> 00:57:02,270
Ook over de Jodenvervolging wisten ze denk
ik niet eens dat het gebeurde, in de kerk.

901
00:57:02,270 --> 00:57:05,602
Dat denk ik niet, want het
kwam niet in de publiciteit.

902
00:57:05,603 --> 00:57:08,646
Er werden mensen allemaal afgevoerd,
en wij zijn onlangs nog eens een

903
00:57:08,647 --> 00:57:12,250
keer daar geweest, in eh, hoe heet
het daar ook al weer, waar ze zaten?

904
00:57:12,250 --> 00:57:12,974
Westerbork?

905
00:57:12,975 --> 00:57:14,369
Westerbork.

906
00:57:14,762 --> 00:57:18,140
Afschuwelijk zeg, als je
die route meemaakt, hoe dat

907
00:57:18,141 --> 00:57:23,345
gegaan is ooit, wat ze daar
ook gedaan hebben die moffen.

908
00:57:23,345 --> 00:57:28,030
Er werden iedere keer weer nieuwe groepen gebracht,
andere groepen werden ook afgevoerd, er waren

909
00:57:28,030 --> 00:57:35,169
een schooltje, ze hadden een koortje, allerlei
verduisterende dingen om die Joden toch maar het

910
00:57:35,170 --> 00:57:42,476
leven daar te redden te veraangenamen zogenaamd,
en er werd dan weer een bepaalde groep en dan

911
00:57:42,477 --> 00:57:50,333
weer die groep en dan vraag je je weleens af,
hoe, als je dan die geschiedenis daar zo’n beetje

912
00:57:50,834 --> 00:57:52,700
rondkijkt, nou dat kan ik je niet aanraden om dat
te doen, want je ergert je eigen rot, gewoon.

913
00:57:52,700 --> 00:57:59,390
En hoorden jullie dan wel eens
de Duitsers die bij jullie hier

914
00:57:59,550 --> 00:58:06,260
op de boerderij kwamen, hoorden
jullie die weleens over de Joden?

915
00:58:06,260 --> 00:58:06,659
Nee, nee.

916
00:58:06,659 --> 00:58:07,280
Dat leefde ook

917
00:58:07,290 --> 00:58:07,974
Dat leefde toen niet zo,
volgens mij ook niet.

918
00:58:07,975 --> 00:58:11,063
En ja misschien ging het wel langs je heen,
misschien hebben we het er ook wel eens over

919
00:58:11,063 --> 00:58:18,550
gehad, zou best kunnen, maar dat was dan niet
zo had niet zoveel impact dat je dat nog weet.

920
00:58:18,550 --> 00:58:23,570
Dat die Duitsers, nee,
kan ik niet zeggen.

921
00:58:23,570 --> 00:58:28,080
Misschien dat ze het wisten, misschien wisten
ze het zelf niet eens, dat het gebeurde.

922
00:58:28,080 --> 00:58:32,749
Maar we vonden het wel een rare situatie, die
Jodenvervolging dan, dat wisten we dan wel,

923
00:58:32,750 --> 00:58:37,290
dat die allemaal afgevoerd werden, maar we
dachten voor de arbeidsinzetting, voor de Duitsers

924
00:58:37,290 --> 00:58:42,440
werken, maar die kinderen gezinnen met
kinderen vonden we toch wel een beetje erg gek.

925
00:58:42,890 --> 00:58:43,708
Ja.

926
00:58:43,708 --> 00:58:52,050
Heeft u nou, als u achteraf
terugkijkt op die periode van

927
00:58:52,050 --> 00:58:58,880
de oorlog, heeft u nou het idee
dat heeft het u nog gevormd?

928
00:58:58,880 --> 00:59:00,652
Die vijf jaar, op een bepaalde manier?

929
00:59:00,880 --> 00:59:09,110
Nou, denk het niet. Die vorming kwam uit het
gezin, uit de omstandigheden, uit de samenleving.

930
00:59:09,510 --> 00:59:18,214
Daar kwam die vorming uit, zeg maar wie je vrienden
zijn ik zal zeggen wie je zijt, dat is een hele

931
00:59:18,215 --> 00:59:22,337
slagzin, en daar had het rechtstreeks mee te maken
natuurlijk, met die vrienden en met de omgeving.

932
00:59:22,970 --> 00:59:30,820
En ook de samenleving in de kerk was zo
uniek, dat was zo’n homogene groep allemaal.

933
00:59:31,110 --> 00:59:36,430
Die kerk was zo’n spil in de samenleving
toen, dat is nou aan het verwateren

934
00:59:36,430 --> 00:59:41,500
een beetje maar dat was dus een hele
intensieve samenleving, die iedereen

935
00:59:41,500 --> 00:59:48,420
kon, en iedereen wenste en leefde als
het ware in en om het kerkgebeuren.

936
00:59:51,190 --> 00:59:51,300
Ja.

937
00:59:51,300 --> 00:59:51,578
Dat was toen heel belangrijk.

938
00:59:51,579 --> 00:59:55,230
Het ging allemaal, ja er waren ook wel excessen
uiteraard, dat bestond ook, excessen hebben

939
00:59:55,230 --> 01:00:01,060
altijd bestaan en toen ook wel, maar die kerk
was een hele belangrijke spil in de samenleving.

940
01:00:01,230 --> 01:00:05,030
Ja. U bedoelt de kerk heeft u
eigenlijk veel meer gevormd.

941
01:00:05,030 --> 01:00:09,560
Ja, inderdaad. En dat zit er nou nog in
natuurlijk, want ik ben nog kerkelijk.

942
01:00:09,560 --> 01:00:12,950
Dat zit in die jeugdjaren is
dat erin gekomen, ook via vader

943
01:00:12,950 --> 01:00:17,642
en moeder, we waren ook hele
intensief gelovige mensen.

944
01:00:18,490 --> 01:00:21,960
Als je achterom kijkt, heb je dat
plaatje gezien, achter je hoofd?

945
01:00:23,600 --> 01:00:23,900
Ja?

946
01:00:23,900 --> 01:00:30,050
Dat is aan de ene kant de vrouw en aan de andere
kant een gelijke, die is tweeënvijftig, mijne

947
01:00:30,050 --> 01:00:36,960
was achtenzeventig, die man die dat, van die
vrouw dus die van die tweeënvijftig, die was

948
01:00:39,910 --> 01:00:45,990
dus hij heeft hetzelfde doodsbeeld doodspad
gelopen, zo zitten ze dus bij mekaar, maar mijn

949
01:00:45,990 --> 01:00:48,825
vrouw die was misschien klinkt het voor jou erg
gek was erg gelovig, die ging naar de hemel.

950
01:00:48,825 --> 01:00:52,170
Die stapte zo uit het
dagelijks leven, uit het gewone

951
01:00:52,170 --> 01:00:54,710
leven wat ze niet meer
kon, ging ze naar de hemel.

952
01:00:54,710 --> 01:00:57,360
Nou ja, als je dat idee hebt,
dan ga je makkelijk dood.

953
01:00:57,360 --> 01:01:02,510
Ze ging eigenlijk de dood de dood op
zichzelf heeft ze niet geschuwd toen meer.

954
01:01:02,510 --> 01:01:08,861
Alhoewel ze natuurlijk wel lang het
leven koesterde en dacht dat er wel ja

955
01:01:08,861 --> 01:01:13,006
misschien kom ik er wel bovenop, maar
op een gegeven moment zag ze dat het

956
01:01:13,007 --> 01:01:18,120
niet meer ging, toen ging ze naar de
hemel kijken en toen ging ze de hemelen.

957
01:01:18,120 --> 01:01:18,480
Ja.

958
01:01:18,480 --> 01:01:23,990
Dus, dat is dan ook weer een voortvloeisel
uit het kerkgebeuren in de jeugd. Zomaar.

959
01:01:23,990 --> 01:01:25,400
Ja. Duidelijk.

960
01:01:25,400 --> 01:01:26,610
Uiteraard.

961
01:01:26,610 --> 01:01:29,780
Ik kijk nog even op mijn blaadje,
wat ik nog aan vragen had.

962
01:01:40,010 --> 01:01:47,950
We hebben het al over
zoveel dingen gehad.

963
01:01:47,951 --> 01:01:51,250
Ja, nog een vraag, jullie kregen hier
regelmatig Duitsers over de vloer hè, dat was

964
01:01:51,250 --> 01:01:54,040
gewoon door de omstandigheden, werden
jullie daar nog door anderen op aangekeken?

965
01:01:54,040 --> 01:01:54,146
Nee, nee.

966
01:01:54,147 --> 01:02:02,260
Dat kon ook dat was ook machteloos, die kwamen
niet over de vloer maar wel over het erf dan.

967
01:02:04,050 --> 01:02:05,790
Maar daar werden we niet op aangekeken
want dat was gewoon noodzakelijk,

968
01:02:05,790 --> 01:02:08,780
die lui die vorderden dat gewoon,
die vorderden die stal hier.

969
01:02:08,780 --> 01:02:11,886
Daar worden die paarden
die moesten gestald.

970
01:02:12,640 --> 01:02:18,700
En dat werd denk ik geregeld vanuit de gemeente,
dat je dan ook die paarden moest ontvangen.

971
01:02:19,210 --> 01:02:25,847
Of misschien dat er wel een Duitser
langskwam die zei Maar dus die dat

972
01:02:26,070 --> 01:02:28,770
hebben we gewoon te aanvaarden, maar
daar werd je niet door aangekeken.

973
01:02:28,770 --> 01:02:29,970
Nee.

974
01:02:29,970 --> 01:02:32,247
En keek je nou nog even
over NSB’ers, namen jullie

975
01:02:32,470 --> 01:02:35,927
het de NSB’ers kwalijk dat
ze NSB’ers waren geworden?

976
01:02:35,790 --> 01:02:41,330
Ja. Vonden we heel erg. En dat
ze met die Duitsers heulden.

977
01:02:41,770 --> 01:02:46,230
En je had ook enkelen die gingen naar
het west naar het oostfront, als eh, min

978
01:02:46,230 --> 01:02:50,390
of meer als strijder, misschien wel als
burgerstrijder of hoe dan ook organisator,

979
01:02:50,390 --> 01:02:56,318
die meer zo toetraden tot de Duitse
gemeenschap, dat was al helemaal erg.

980
01:02:56,318 --> 01:02:56,770
En die werden al helemaal gehaat.

981
01:02:56,770 --> 01:02:57,710
Ja.

982
01:02:57,920 --> 01:03:04,100
En ik weet dus na de oorlog werden die dan
misschien vervolgd, dat ken best wezen dat die nog

983
01:03:04,100 --> 01:03:08,970
vervolgd werden, maar er waren wat enkelen
die wij wisten dan, die naar Duitsland gingen.

984
01:03:12,200 --> 01:03:14,005
Maar die waren heel
summier, heel weinig.

985
01:03:14,005 --> 01:03:18,430
Maar de NSB’ers waren er wel, en
de collaborateurs, zogezegd dan,

986
01:03:18,500 --> 01:03:25,000
die met die Duitsers werkte dan,
die werden met de neus aangekeken.

987
01:03:25,130 --> 01:03:28,850
Met de nek aangekeken, en bleef dat
na de oorlog, bleef dat moeilijk?

988
01:03:28,850 --> 01:03:33,630
Ja, een tijdje wel. Maar die NSB’ers verdwenen
toch eigenlijk een beetje in het niet.

989
01:03:34,120 --> 01:03:38,310
De aandacht die verliep, eigenlijk.

990
01:03:38,740 --> 01:03:46,710
En of ze nou helemaal verhuisden, of uit een
buurtschap vandaan gingen, dat kan best wezen,

991
01:03:47,400 --> 01:03:53,200
maar ze waren dus later niet meer zo in de
belangstelling, laten we het zo maar zeggen.

992
01:03:53,200 --> 01:03:56,160
Nee nee, en waren ze niet meer in de
belangstelling of waren ze inderdaad

993
01:03:56,160 --> 01:03:58,230
gewoon echt weggegaan omdat ze
zich niet meer gemakkelijk voelden?

994
01:03:58,230 --> 01:03:58,699
Dat weet ik niet.

995
01:03:58,700 --> 01:03:59,965
Maar de aandacht was er toen, in
die tijd, dat ze NSB’er waren, wel.

996
01:03:59,965 --> 01:04:06,500
Zaten ze ook naar voren,
gingen ook in de bijvoorbeeld

997
01:04:06,500 --> 01:04:08,740
hadden ze wel eens
bijeenkomsten in de groepen.

998
01:04:08,740 --> 01:04:09,220
Ja?

999
01:04:09,220 --> 01:04:09,610
Bepaalde pakkies. Zwarte pakkies
geloof ik, hadden ze dan.

1000
01:04:09,610 --> 01:04:17,736
Maar die later een beetje in het niet
bedaard want ja, die NSB’ers stelden niks

1001
01:04:18,470 --> 01:04:24,650
meer voor, ze trokken zich heel erg
terug, traden niet meer op de voorgrond.

1002
01:04:24,650 --> 01:04:26,870
Dat deden ze in de NSB tijd wel.

1003
01:04:26,870 --> 01:04:30,140
Ja. Want dan kregen
ze ook mooie baantjes?

1004
01:04:30,140 --> 01:04:36,180
Nou, min of meer. Ja ik denk het wel. Die Duitsers
waren daar natuurlijk wel mee geliefd, met ze.

1005
01:04:36,180 --> 01:04:38,670
Ja. Dan konden ze
gebruik van ze maken.

1006
01:04:38,670 --> 01:04:39,190
Ja, inderdaad.

1007
01:04:39,190 --> 01:04:47,610
Waren er ook controleurs? Van het melk,
of het vee, waren dat dan ook NSB’ers?

1008
01:04:48,150 --> 01:04:51,700
Nee, nee. Daar hadden we geen last
van. Heb ik geen last van gehad.

1009
01:04:52,310 --> 01:04:57,400
Wel dat we natuurlijk vee in moesten leveren
aan een bepaalde groep, voor de slacht.

1010
01:04:57,600 --> 01:05:01,500
En dan moest je bijvoorbeeld alle jaren moest
je een of andere koe moest je inleveren.

1011
01:05:02,030 --> 01:05:04,790
En die werd dan ook wel
betaald, maar ze moesten

1012
01:05:04,790 --> 01:05:08,110
natuurlijk wel die koe
hebben wil je kunnen slachten.

1013
01:05:08,310 --> 01:05:12,540
En zo werd het overal
werd dat wel gedaan.

1014
01:05:12,540 --> 01:05:15,290
Dat je verplicht dieren moest afgeven?

1015
01:05:15,290 --> 01:05:15,710
Juist.

1016
01:05:15,710 --> 01:05:21,570
Maar het was niet zo dat het
nou zo erg was, dat je daar

1017
01:05:21,740 --> 01:05:27,140
economisch verkeerd dat je dan
in het economisch stof zou gaan

1018
01:05:27,140 --> 01:05:27,330
Dat je geen melk meer kon

1019
01:05:27,330 --> 01:05:27,970
Je had normaal had je altijd je afzet.

1020
01:05:27,970 --> 01:05:33,270
Je aanfok van jong vee en je afzet
van je oudere, en dan had je wel

1021
01:05:33,270 --> 01:05:36,960
een oudere waarvan je zegt nou dan
moet die maar naar de slagbank.

1022
01:05:36,960 --> 01:05:42,140
Ging het nou in de oorlog slechter met
de boerderij of viel dat dus wel mee?

1023
01:05:42,140 --> 01:05:44,810
Nee, wij hebben het aardig
goed gehad, toch wel.

1024
01:05:44,870 --> 01:05:49,130
Die boeren bleven echt allemaal
bestaan, en net wat ik zei,

1025
01:05:49,130 --> 01:05:52,780
die melk die werd dan weer
opgehaald en betaald, allemaal.

1026
01:05:52,870 --> 01:05:57,863
En wij hadden voor een belangrijk deel waren
we zelfverzorgend, voorzienend natuurlijk.

1027
01:05:57,863 --> 01:06:03,640
Dus we waren, hadden inkomsten
ook wel draaide de zaak, dus.

1028
01:06:03,640 --> 01:06:03,827
Ja.

1029
01:06:03,827 --> 01:06:05,484
Daar ontbrak het niet aan.

1030
01:06:06,270 --> 01:06:10,693
Dus die geldstroom was niet zo
belangrijk, want wij hadden alles wat we

1031
01:06:11,856 --> 01:06:13,190
ja je kleding en dat soort dingen
hadden we natuurlijk ook wel, maar goed.

1032
01:06:13,191 --> 01:06:17,130
Nee, we hebben geen
noodsituatie gehad.

1033
01:06:17,130 --> 01:06:25,137
Nee, nee. Duidelijk. Toch, hu vond u het toen kunt
u zich nog herinneren dat jullie bevrijd waren?

1034
01:06:25,510 --> 01:06:29,980
Hoe ging dat? Kunt u nog
herinneren, het einde van de oorlog?

1035
01:06:29,980 --> 01:06:32,330
We waren helemaal een
beetje dol, allemaal.

1036
01:06:32,330 --> 01:06:34,700
Ja? Was u ook echt blij?

1037
01:06:34,700 --> 01:06:35,520
Ja.

1038
01:06:35,610 --> 01:06:39,300
Die buurtfeesten allemaal, en we gingen s’
avonds naar het dorp in eerste instantie,

1039
01:06:39,300 --> 01:06:44,430
want daar had je dan die bijeenkomsten
met iedereen, en daar werd het bejubeld.

1040
01:06:44,430 --> 01:06:49,140
En dan gingen ze ook nog wel eens
een keer met een vrachtwagen met die

1041
01:06:49,140 --> 01:06:51,713
NSB’ers rondrijden, hadden ze die
NSB’ers opgepakt, die BS zogezegd.

1042
01:06:51,713 --> 01:06:55,420
Nou die vonden het natuurlijk pracht dat die
lui in die vrachtwagen stonden, gevangen.

1043
01:06:56,020 --> 01:06:57,970
Die waren toen gevangen.

1044
01:06:58,450 --> 01:07:02,483
En dan gingen we nog wel maar die Duitsers
die waren natuurlijk nog niet helemaal weg.

1045
01:07:02,920 --> 01:07:07,125
En dan ging je s’ avonds, was je naar het
dorp gegaan die eerste paar dagen, want

1046
01:07:07,125 --> 01:07:11,630
ja, daar moest je bij zijn zo is dat als
je jong bent, ik was toen vierentwintig.

1047
01:07:11,630 --> 01:07:15,710
Daar wou je natuurlijk wel bijzijn,
wat daar allemaal gebeurde.

1048
01:07:15,710 --> 01:07:15,860
Ja.

1049
01:07:15,860 --> 01:07:20,819
En die Duitsers zaten nog in die dokterswoning
hier op de Zeeweg, de Barneveldweg.

1050
01:07:21,532 --> 01:07:27,501
Ik denk ja, als je nou daarlangs rijd kunnen ze zo,
uit chagrijnigheid, kunnen ze je kapot schieten.

1051
01:07:27,501 --> 01:07:29,569
Want ze hebben toen ook nog, was al na
de oorlog dacht ik, eentje doodgeschoten.

1052
01:07:29,570 --> 01:07:30,570
die aan het palen stelen was.

1053
01:07:30,570 --> 01:07:32,290
Ja. Daar heb ik van gehoord ja.

1054
01:07:32,290 --> 01:07:37,610
Een Brakenhof.

1055
01:07:37,610 --> 01:07:38,140
Ja.

1056
01:07:38,140 --> 01:07:42,066
Dat hadden ze dan gestolen. En ik weet
hiervan ook, waren ze palen aan het stelen.

1057
01:07:42,067 --> 01:07:45,710
Dat ze die palen ja dat was brandhout.

1058
01:07:45,710 --> 01:07:50,780
En dat zo’n mof ging er was een zo’n
gozer, die zat er met nog eentje,

1059
01:07:50,780 --> 01:07:54,600
waren ze bezig, en die Duitsers die
op de Zeeweg zaten, op dat viaduct,

1060
01:07:54,600 --> 01:08:01,444
dat hij op zijn knieën ging zitten en
dat ie aanlag om op hem te schieten.

1061
01:08:01,860 --> 01:08:04,040
Hij wist niet hoe hard
hij wegkruipen moest.

1062
01:08:04,590 --> 01:08:08,266
Maar hij werd toen gezien,
dat hij echt aanlag, op zijn

1063
01:08:08,267 --> 01:08:09,201
knietjes ging liggen om dat
schot beter te richten.

1064
01:08:09,201 --> 01:08:17,700
Hij had niet geraakt. Maar dus daar van de
hebben wij al die palen gerausd. Voor brandhout.

1065
01:08:17,700 --> 01:08:21,110
Ja. Dus het hele weiland
hier stond vol met palen?

1066
01:08:21,110 --> 01:08:23,700
Ja, daarachter was er, zodat de
vliegtuigen niet konden landen.

1067
01:08:24,200 --> 01:08:28,720
Het was hier alles een beetje
ingericht als no invasie.

1068
01:08:28,720 --> 01:08:36,680
Strand, bunkers, tankval, palenstoring,
hadden ze allemaal die grote palen gezet.

1069
01:08:36,680 --> 01:08:41,590
Die werden allemaal gezet door mensen uit
Haarlem vandaan die gevorderd werden.

1070
01:08:41,690 --> 01:08:42,957
De bakker, de kramenier en al die
lui die weer thuis waren kwamen

1071
01:08:42,958 --> 01:08:47,280
met bussen hier en gingen die
palen spitten in de grond zetten.

1072
01:08:47,280 --> 01:08:55,241
Maar dat die eenmaal een beetje de ruimte
kregen, hadden ze al die palen gestolen.

1073
01:08:55,242 --> 01:08:55,399
Toen was de oorlog nog niet afgelopen.

1074
01:08:55,400 --> 01:08:58,420
En toen bleven die onderdelen bleven
zitten dan, en die haalden wij er uit

1075
01:08:58,420 --> 01:09:02,530
want ja, die groeiden in het gras weg,
dan kon je niet maaien meer, en toen

1076
01:09:02,530 --> 01:09:04,146
hadden we toestemming gehad van die
Ortscommandant om die dingen weg te halen.

1077
01:09:04,147 --> 01:09:10,467
En toen kwamen er een paar moffen aan de
dijk vechten, en die namen dat niet en die

1078
01:09:10,490 --> 01:09:15,596
hadden mijn broer dacht eerst dat er geschoten
werd, want die haalden dat wij hadden die

1079
01:09:15,597 --> 01:09:19,358
palen aangestierd en dat hadden wij niet
gedaan, dat hadden die lui van Limmen gedaan.

1080
01:09:19,359 --> 01:09:22,640
Maar wij mochten die restanten eruit
halen anders konden we niet maaien.

1081
01:09:22,640 --> 01:09:26,510
Maar dat kon je ze niet zo
makkelijk aan hun verstand

1082
01:09:26,510 --> 01:09:28,313
brengen, die Duitsers toen,
maar dat ging toch wel.

1083
01:09:28,314 --> 01:09:31,192
Maar opeens zei zo’n mof
dat willen ze je aan je

1084
01:09:31,192 --> 01:09:34,520
verstand brengen, dat ze die
palen aangestierd hadden.

1085
01:09:34,520 --> 01:09:37,930
Maar dat was niet zo. Maar mijn jongste
broer die kneep hem wel, moet ik zeggen.

1086
01:09:37,930 --> 01:09:43,365
Maar ik was niet zo bang
voor die lui, eerlijk gezegd.

1087
01:09:43,365 --> 01:09:45,470
Want hoe harder hij schreeuwde, des de
harder moest jij soms ook wel eens schreeuwen.

1088
01:09:45,470 --> 01:09:45,765
Ja ja.

1089
01:09:45,766 --> 01:09:48,820
Om ze tot de orde nou, tot de
orde te roepen, ja. Min of meer.

1090
01:09:48,820 --> 01:09:54,670
Ja. Terwijl jullie hadden gewoon toestemming
om dat te doen, in jullie land, ja.

1091
01:09:54,670 --> 01:09:57,439
Je kunt toch nagaan, dat die rotsen moesten
weg anders kon je niet meer maaien.

1092
01:09:57,440 --> 01:09:59,340
En als die dingen zo’n stukje boven de grond
staan, dan kan je toch niet dat moest eruit.

1093
01:09:59,340 --> 01:10:09,500
Toen kregen we de gelegenheid om dat eruit
te halen. Op dertien mei natuurlijk.

1094
01:10:09,500 --> 01:10:12,710
Ja. En, communiceren met die
Duitsers. Kon u goed Duits?

1095
01:10:12,710 --> 01:10:16,609
Nou, we leerden het een
beetje, hè. Een beetje Duits.

1096
01:10:16,610 --> 01:10:18,280
Heeft u veel school gehad?

1097
01:10:18,280 --> 01:10:21,240
Nee helemaal niet. We leerden van
die moffen een beetje Duits praten.

1098
01:10:21,240 --> 01:10:27,570
En als ze dan Duits spraken tegen ons dan zei je:
‘sie mussen langzaam sprechen’. Dan ging dat wel.

1099
01:10:27,570 --> 01:10:30,110
Langzaam, dan verstonden ze het. Nou
zo verstonden we mekaar een beetje.

1100
01:10:30,110 --> 01:10:32,977
Wij in gebroken Duits en hij langzaam.

1101
01:10:32,977 --> 01:10:35,200
Als je de zin langzaam maar als ze
rototototot, dan verstond je niks meer.

1102
01:10:35,200 --> 01:10:41,440
Maar als het heel langzaam ging, dan
wist je wat de bedoeling ongeveer was.

1103
01:10:43,820 --> 01:10:45,018
En dat deden ze dan ook wel?

1104
01:10:45,270 --> 01:10:46,467
En dan kwamen we een beetje tot elkaar, en
zo konden wij een beetje Duits, in die tijd.

1105
01:10:46,468 --> 01:10:51,290
Omdat we met die Duitsers leefden, hier.
Daar hebben we geen school in gehad, niks.

1106
01:10:51,290 --> 01:10:54,360
U heeft alleen lagere school gehad?

1107
01:10:54,360 --> 01:10:58,910
Ja, lagere school. Dertien jaar van school af.
Nou is het een hele andere tijd, nou blijven ze

1108
01:11:00,130 --> 01:11:02,140
En met dertien jaar
ging u gewoon werken?

1109
01:11:02,140 --> 01:11:03,330
Ja, inderdaad.

1110
01:11:03,330 --> 01:11:04,300
Bij uw vader?

1111
01:11:04,300 --> 01:11:08,580
Ja, koeien melken en het werk wat
er aan de boerderij te doen was.

1112
01:11:08,580 --> 01:11:09,179
En dan zeiden ze ‘Oh, daar krijg
je een jongetje van school, dan

1113
01:11:09,180 --> 01:11:12,470
kan je wel even een koetje meer
melken’, zeiden ze dan wel eens.

1114
01:11:12,470 --> 01:11:18,910
Zo ging dat. In ieder geval, wij hebben
dus ja een hard leven, dat was het niet.

1115
01:11:18,910 --> 01:11:22,820
Al die boeren en tuinders die hier
waren, die hadden hetzelfde lot.

1116
01:11:22,820 --> 01:11:27,710
Die kinderen die kwamen van school,
en die gingen aan het werk bij vader.

1117
01:11:28,750 --> 01:11:33,381
Ja, en zo ging dat allemaal, met de hele
gemeenschap hier. Dat was vrij normaal.

1118
01:11:33,381 --> 01:11:38,160
Ze hadden wel eens, ja net zo goed als
mijn oudste broer veeverloskundige werd, in

1119
01:11:38,160 --> 01:11:41,680
Utrecht, en mijn jongste broer, die daarop
volgde, naar de Noordoostpolder ging als

1120
01:11:41,680 --> 01:11:52,060
pionier om daar op een gegeven moment een
boerderij hopen te krijgen, maar dat was dus eh

1121
01:11:52,060 --> 01:11:53,219
Dat waren uitzonderingen.

1122
01:11:53,220 --> 01:11:53,304
Uitzonderingen.

1123
01:11:53,305 --> 01:11:55,803
Ja, ze bleven niet allemaal
thuis, ja je had toen vrij grote

1124
01:11:55,803 --> 01:11:58,620
gezinnen, en die waren wel eens
moesten ook wel eens, nou, wieberen.

1125
01:11:58,620 --> 01:12:00,690
Zo gaat dat toch?

1126
01:12:00,690 --> 01:12:04,630
En soms moest er toch ook eentje naar het
seminarium? Die moest toch priester worden?

1127
01:12:04,630 --> 01:12:07,960
Nou, moest niet, dat moest
gewoon een roeping zijn.

1128
01:12:07,960 --> 01:12:11,963
En ik moet je zeggen, als ik achteraf
kijk, waren dat vaak homo’s, of lesbische.

1129
01:12:11,964 --> 01:12:19,000
Daar waren de kloosters en
die priesters waren daar

1130
01:12:22,010 --> 01:12:22,950
toch wel als paria voelden
ze zich daar lekker in.

1131
01:12:24,180 --> 01:12:28,560
En ik vind homo’s, vind ik niks verkeerds
aan, dat zijn de besten in onze maatschappij.

1132
01:12:28,560 --> 01:12:32,290
Die willen zich die
hebben geldingsdrang.

1133
01:12:32,930 --> 01:12:37,265
En in die tijd, in de eerste instantie,
werden ze natuurlijk genegeerd.

1134
01:12:38,340 --> 01:12:43,030
Maar nou, ik heb ze
altijd leren waarderen.

1135
01:12:43,230 --> 01:12:48,201
Want ik heb toen eens een avond gevolgd,
dat ik de uitleg kreeg over homo’s.

1136
01:12:48,201 --> 01:12:51,580
Ik wist niet eens wat dat was joh.
Homo, wist ik niet wat het was.

1137
01:12:52,090 --> 01:12:58,700
Maar vijf procent van de gemeenschap, is
homo, min of meer. Erg of niet erg, hè?

1138
01:12:58,700 --> 01:13:03,480
En werden toen indertijd werden ze
genegeerd, maar nou mogen ze openlijk.

1139
01:13:03,480 --> 01:13:06,990
Maar dat ze nou die zo
openlijk op die boot zitten

1140
01:13:06,990 --> 01:13:10,100
en dat gesodemieter, dat
is natuurlijk overdreven.

1141
01:13:10,100 --> 01:13:17,950
Dat past ook weer niet in het geheel. Je moet
je eigen niet zo profileren. Maar ja. Wie, wat.

1142
01:13:17,950 --> 01:13:25,330
Ach ja. Ik geloof dat we wel een
beetje klaar zijn met de oorlog.

1143
01:13:25,330 --> 01:13:29,010
Heb jij nog iets
Marjet, dat je denkt..?

1144
01:13:29,010 --> 01:13:29,062
M Nee.

1145
01:13:29,062 --> 01:13:33,120
Ik weet ook niet of ik nuttig ben geweest, dat
ik zeg god wat hebben we nou bereikt hier, niks.

1146
01:13:33,120 --> 01:13:34,940
Nou, ik vond het heel nuttig.

1147
01:13:34,940 --> 01:13:35,480
Toch wel?

1148
01:13:35,480 --> 01:13:38,610
Ja, ik heb wel weer een heel beeld
gekregen hoe het allemaal er aan toe ging.

1149
01:13:38,610 --> 01:13:47,790
Ja. M Een heel eigen verhaal. Ja min
of meer. Het een volgt het ander soms.

1150
01:13:47,810 --> 01:13:49,650
En zo ga je natuurlijk
een beetje door.

1151
01:13:50,740 --> 01:13:55,700
Ja, het is natuurlijk wel een leeftijd
dat je het allemaal heel goed bevat.

1152
01:13:56,530 --> 01:14:00,740
En ik heb toevallig de helderheid
nog om het te memoreren.

1153
01:14:00,740 --> 01:14:01,880
Ja.

1154
01:14:01,880 --> 01:14:02,408
Op mijn leeftijd. Dus die
herinneringen zijn nog vrij vers.

1155
01:14:02,408 --> 01:14:09,949
En ik denk zelf ook weleens nou joh, dat je dat
nog weet, dat je dat nou weet, weet je wel.

1156
01:14:10,790 --> 01:14:15,230
Ja, maar je weet het vaak
steeds beter naar mate je ouder

1157
01:14:15,230 --> 01:14:19,110
wordt, weet je van die begintijd
van je leven weer meer.

1158
01:14:19,110 --> 01:14:19,314
Juist.

1159
01:14:19,314 --> 01:14:19,841
Maar als ze nou bijvoorbeeld
morgen vragen wie heb

1160
01:14:19,841 --> 01:14:21,680
je gisteren gehad, dan moet
ik eerst even prakkiseren.

1161
01:14:21,680 --> 01:14:28,430
Dit is nou net geweest, dus dat zou
ik nog wel weten, maar als ik dan

1162
01:14:28,430 --> 01:14:31,750
een visite heb gehad: wie was het
ook al weer, godverdikkie, gisteren.

1163
01:14:31,750 --> 01:14:31,840
Weet je wel?

1164
01:14:31,840 --> 01:14:32,910
Ja. Dat is een heel ander
stuk van je herinnering.

1165
01:14:32,910 --> 01:14:36,170
Nog een dingetje misschien,
als u nou zegt van want

1166
01:14:36,170 --> 01:14:39,990
waren jullie nou politiek erg
bewust, voor de oorlog al?

1167
01:14:39,990 --> 01:14:41,520
Waren jullie met politiek bezig?

1168
01:14:41,520 --> 01:14:46,760
Wie de macht heeft in het land en dat soort
dingen of leefde dat niet zo in jullie gezin?

1169
01:14:46,760 --> 01:14:49,749
Nou, die macht in het land,
dat was toen indertijd was dat

1170
01:14:49,750 --> 01:14:53,208
Seys Inquart want die was toen
de commissaris van de Duitsers.

1171
01:14:53,208 --> 01:15:00,900
Ja die man had nog een liedje
zelfs, zes en een kwarts afijn.

1172
01:15:00,900 --> 01:15:01,580
Ja.

1173
01:15:01,580 --> 01:15:05,580
Die was toen, min of meer ja die
NSB’ers hadden toen nog wel, met

1174
01:15:05,580 --> 01:15:10,010
Mussert, niet te vergeten, die
hadden het heft in handen hier.

1175
01:15:10,990 --> 01:15:17,200
Die werden van huis uit al
genegeerd, Mussert en zijn kornuiten.

1176
01:15:17,200 --> 01:15:22,070
En die had een heel stelletje van die
hoge ambtenaren om hem heen dan, zogezegd.

1177
01:15:22,260 --> 01:15:24,266
En met Seys Inquart aan het hoofd, als
zaakgelastigde uit Duitsland vandaan,

1178
01:15:24,266 --> 01:15:33,240
zou ik hem noemen, en die was dus had
het hier eigenlijk voor het zeggen.

1179
01:15:34,100 --> 01:15:37,450
Die hebben ze later geliquideerd
zeker, Mussert ook nog geloof ik. Afijn.

1180
01:15:37,930 --> 01:15:41,690
Ja. Precies, ja. En daar waren
jullie het niet mee eens.

1181
01:15:41,690 --> 01:15:42,710
Nee. Nee, zeker niet.

1182
01:15:42,710 --> 01:15:47,030
We waren geen aanhangers ja je moest wel NSB’er
wezen, wilde je aanhanger zijn van Mussert.

1183
01:15:47,030 --> 01:15:47,225
Ja.

1184
01:15:47,226 --> 01:15:53,845
En die hadden dan ook hun
groepen, ze uitten zich net zo goed

1185
01:15:53,845 --> 01:15:54,348
als dan die homo’s zich uiten,
uitten die NSB’ers zich ook.

1186
01:15:54,349 --> 01:15:57,073
Hadden ze bepaalde pakjes, een zwarte
bloes met zwarte broek of zo iets,

1187
01:15:57,073 --> 01:16:04,310
en daar liepen ze dan te marcheren,
als het waren, te demonstreren.

1188
01:16:04,310 --> 01:16:08,524
En die dachten dan dat ze het voor het zeggen
konden krijgen, als die Duitsers er waren bleven.

1189
01:16:09,530 --> 01:16:13,386
En dat was misschien ook wel zo geweest,
als die Duitsers niet vertrokken waren.

1190
01:16:13,386 --> 01:16:18,740
Dan hadden hun het beste
van de wereld gehad.

1191
01:16:18,740 --> 01:16:22,000
En wisten jullie wat het fascisme,
het Nationaal Socialisme, inhield?

1192
01:16:22,000 --> 01:16:23,300
Nee, niet echt.

1193
01:16:24,490 --> 01:16:29,780
Begrepen jullie dat de Duitsers toch in
1933 massaal op Hitler hadden gestemd?

1194
01:16:29,780 --> 01:16:32,951
Nou, ja, een beetje min of meer.

1195
01:16:32,952 --> 01:16:35,120
Kijk, die Duitsers die
profileerden zich al meer, en

1196
01:16:35,260 --> 01:16:38,590
Hitler vooral, maar dat begon
al met het Saargebied, ooit.

1197
01:16:39,150 --> 01:16:47,130
Dat Saar gebied dat was in de eerste oorlog
min of meer een stuk Frankrijk geworden.

1198
01:16:47,130 --> 01:16:47,820
Ja, precies.
Elzas-Lotharingen, daar ja.

1199
01:16:47,820 --> 01:16:49,250
Ja.

1200
01:16:49,250 --> 01:16:52,368
En dat moest terug, en dat kregen ze op
een gegeven moment terug, en toen op een

1201
01:16:52,368 --> 01:16:57,055
gegeven moment kwamen ze Oostenrijk binnen,
en dat annexeerden ze heel Oostenrijk.

1202
01:16:56,990 --> 01:16:57,250
Ja.

1203
01:16:57,250 --> 01:17:03,410
Toen moesten ze Sudetenland, hebben ze
een stuk genomen, van Tsjecho-Slowakije.

1204
01:17:03,410 --> 01:17:09,870
Op een gegeven moment waren ze in de
corridor, bij Polen, naar Dantzig.

1205
01:17:09,870 --> 01:17:15,660
Maar wat ik me wel eens afvraag, die Oost
Duitsers, die daar aan de andere kant van

1206
01:17:15,660 --> 01:17:19,170
dat corridor woonden, want die woonden
midden onder Estland, Letland, Litouwen,

1207
01:17:19,170 --> 01:17:30,739
daar woonden die Oost Duitsers, dat was
het herenvolk van Duitsland, dat daar zat.

1208
01:17:30,739 --> 01:17:30,880
Waar zijn die nou gebleven? Is
dat Russisch geworden of zoiets?

1209
01:17:30,880 --> 01:17:34,654
Ja, die zijn op een gegeven
moment verdreven naar Duitsland.

1210
01:17:34,655 --> 01:17:35,678
Toch wel.

1211
01:17:36,073 --> 01:17:40,867
Want dat is voor mij een vraag, want
net wat ik zeg, dat waren de heren van

1212
01:17:40,868 --> 01:17:44,910
de Duitsers, dat was het herenvolk,
maar dat is zomaar in het niet verdwenen.

1213
01:17:44,910 --> 01:17:45,144
Ja.

1214
01:17:45,144 --> 01:17:53,632
Maar toen ging Chamberlain, die ging naar
Duitsland, naar Hitler, om die oorlog te keren.

1215
01:17:54,042 --> 01:17:59,755
Maar dat hij doorging, met dat
Sudetenland, en toen Polen op de knieën

1216
01:17:59,756 --> 01:18:02,940
wilde hebben, toen verklaarden ze
op zondag middag de oorlog, hier.

1217
01:18:02,940 --> 01:18:06,010
Weet ik nog wel, Frankrijk
verklaarde de oorlog, Engeland

1218
01:18:06,010 --> 01:18:07,900
verklaarde de oorlog, Amerika
was er toen nog niet bij.

1219
01:18:07,900 --> 01:18:10,430
Dat kunt u zich nog herinneren?

1220
01:18:10,430 --> 01:18:11,350
Ja.

1221
01:18:11,460 --> 01:18:12,640
Dat las u in de krant?

1222
01:18:12,640 --> 01:18:16,850
Ja, weet ik nog van, dat die oorlog
verklaring was. En zo ging dat dus.

1223
01:18:16,850 --> 01:18:21,680
En de ik weet nog in de
eerste dag gingen er dertien

1224
01:18:22,050 --> 01:18:24,480
of veertien vliegtuigen
bombarderen naar Bremen.

1225
01:18:24,480 --> 01:18:26,629
Daar kwamen er zes van
terug ofzo, zoiets.

1226
01:18:26,629 --> 01:18:30,470
Want ze waren helemaal niet berekend
op die afweer, wat het allemaal was

1227
01:18:34,280 --> 01:18:38,910
En jullie zelf waren stemmers op de R

1228
01:18:38,910 --> 01:18:41,220
Rooms Katholieke Partij
Nederland, toen hadden we wat

1229
01:18:41,220 --> 01:18:45,830
nou het CDA is, was toen de
Katholieke volkspartij ofzo.

1230
01:18:45,830 --> 01:18:54,770
Ja, in ieder geval, dat was onze ja dat was
een beetje ingegeven uit de Kerk natuurlijk.

1231
01:18:54,770 --> 01:19:01,230
Daar leefden we mee, en die kerk die had dan nou
niet de stemplicht, maar dat verwachtte je gewoon.

1232
01:19:02,540 --> 01:19:04,120
En dat deed je dan ook.

1233
01:19:04,120 --> 01:19:08,773
Wij waren natuurlijk volgelingen
van de massa, kan je wel zeggen.

1234
01:19:08,774 --> 01:19:15,510
En we zaten niet op een zijspoor van de
politiek, in de politiek. Dat was niet zo nodig.

1235
01:19:16,660 --> 01:19:17,620
En we haatten de NSB, uiteraard.

1236
01:19:17,620 --> 01:19:22,030
Nou, we laten het hierbij.

1237
01:19:22,030 --> 01:19:29,360
Ja, toch wel? Ik hoop dat
ik van dienst ben geweest.

1238
01:19:29,360 --> 01:19:30,160
Zeker, zeker.

1239
01:19:30,600 --> 01:19:30,970
Aangenaam.

1240
01:19:30,970 --> 01:19:32,960
Kent u ook dat boek
van Boerin in Bakkum?

1241
01:19:32,960 --> 01:19:37,570
Nee. Ja!

1242
01:19:37,570 --> 01:19:46,300
Dat is van een buurvrouw van u, bijna.

1243
01:19:46,700 --> 01:19:51,960
Dat is helemaal niet wat het is.

1244
01:19:51,960 --> 01:19:52,010
Nee?

1245
01:19:52,010 --> 01:19:55,438
Nee. Die heeft het daar meer over koeien slachten
en een beetje dat inleveren van dit en van dat.

1246
01:19:55,438 --> 01:19:55,559
Dat is een hele foute
weergave geworden.

1247
01:19:55,560 --> 01:19:57,259
Oké, dat is helemaal niet
zoals u het heeft beleefd.

1248
01:19:57,260 --> 01:19:59,340
Want dat bombardement op de zeeweg,
dat viaduct, dat vermeld ze niet.

1249
01:19:59,340 --> 01:20:03,620
zijn later in het niet verdwenen.

1250
01:20:03,620 --> 01:20:06,660
Want bijvoorbeeld zo’n
familie H., kent u die?

1251
01:20:06,660 --> 01:20:06,824
Ja.

1252
01:20:06,825 --> 01:20:10,390
Die hadden ook allemaal dochters,
hè, die met de Duitsers gingen.

1253
01:20:10,390 --> 01:20:11,500
Ja, precies ja.

1254
01:20:11,590 --> 01:20:15,040
Werd dat nou zijn die daar
nog lang op aangekeken?

1255
01:20:15,040 --> 01:20:19,630
Ja een beetje, nou misschien een
tijdje wel omdat ze natuurlijk wel

1256
01:20:19,630 --> 01:20:24,880
uit onze regio, of ons soort kwamen,
maar nee, niet lang aangekeken.

1257
01:20:24,880 --> 01:20:29,990
Dat geloof ik ook niet. Dat niet, dat
verdwijnt allemaal weer, dat ebde allemaal weg.

1258
01:20:29,990 --> 01:20:33,600
Ja, want een van die dochters is zelfs
met een Duitse soldaat getrouwd, hè?

1259
01:20:33,600 --> 01:20:36,430
Dat kan toch? En dan werd dat haar ook
niet kwalijk genomen, als het echt was.

1260
01:20:36,430 --> 01:20:38,110
Oké. Dat was het verschil.

1261
01:20:38,110 --> 01:20:45,440
Ja, dat was het verschil, als je dan getrouwd was
dan was het toch wel echt. Laten we het zo zeggen.

1262
01:20:45,440 --> 01:20:50,980
En niet alleen omdat je er
wat voordeel aan kan hebben.

1263
01:20:50,980 --> 01:20:58,990
Nee, dat was toch een mentaliteit, die
voelden wat voor die NSB en voor die Duitsers.

1264
01:20:58,990 --> 01:21:03,660
Die waren een beetje op die Duitsers georiënteerd,
laat ik het zo zeggen, en die vonden dat zeker

1265
01:21:03,660 --> 01:21:11,864
onder bepaalde omstandigheden interessant, maar
ja dat heeft toch geen handen en voeten gekregen.

1266
01:21:11,864 --> 01:21:13,340
Ten zij die ene dan, ja.

1267
01:21:13,660 --> 01:21:18,030
Maar die genen die dan later
niet meer met de Duitse

1268
01:21:18,030 --> 01:21:22,880
soldaten omgingen, die werden
niet met de nek aangekeken?

1269
01:21:22,880 --> 01:21:23,780
Nee, ik weet niet
hoeveel meiden van H.

1270
01:21:23,780 --> 01:21:26,240
ermee omgingen, u weet dat
misschien onderhand wel, maar

1271
01:21:26,240 --> 01:21:30,779
ja, ze hadden geen tien meiden
hoor, een stuk of vier, vijf.

1272
01:21:30,780 --> 01:21:32,040
Ja, ze hadden er geloof ik wel zes.

1273
01:21:32,040 --> 01:21:37,510
Nou, wij hebben die Duitse
soldaat ook geïnterviewd,

1274
01:21:37,510 --> 01:21:42,519
dat is wel leuk want die
spreekt ook Nederlands.

1275
01:21:42,520 --> 01:21:43,030
Oh, die soldaat natuurlijk.
Die soldaat! Oh, kijk nou.

1276
01:21:43,030 --> 01:21:44,810
Zijn vrouw leeft niet meer.

1277
01:21:45,110 --> 01:21:49,380
Maar dus ook om eens te horen van zijn kant
hè, hoe hij het allemaal heeft ervaren.

1278
01:21:49,380 --> 01:21:52,580
Kijk, dus dan kijk je
weer bij hem in de kast.

1279
01:21:52,580 --> 01:21:53,420
Ja.

1280
01:21:53,580 --> 01:21:57,740
Ja, voor die Duitse soldaten
was het nogal prettig dat

1281
01:21:57,740 --> 01:21:59,830
ze hier gelegerd werden,
en niet aan het oostfront.

1282
01:21:59,830 --> 01:22:02,430
Zeker veilig hier, vonden ze niks erg.

1283
01:22:06,600 --> 01:22:06,820
Precies.

1284
01:22:06,820 --> 01:22:11,320
Maar, toen ze dan weer terug moesten naar het
oostfront, toen hadden ze het wel benauwd.

1285
01:22:11,320 --> 01:22:12,945
Ja. Zoals die Pool,
wat u vertelde. Ja.

1286
01:22:12,946 --> 01:22:17,690
Het is een heel ander perspectief hè,
dat het voor hun hier bijna een soort

1287
01:22:17,690 --> 01:22:19,180
Een eldorado was.

1288
01:22:19,180 --> 01:22:23,760
Ja. Ze zaten bij de kustwacht.

1289
01:22:23,760 --> 01:22:30,020
En ze zaten aan het strand, en ze
zaten hier ook een wachtende troep, en

1290
01:22:30,370 --> 01:22:33,290
die hadden dan ook oefeningen, die
met die paarden wat ik al zeg, dan

1291
01:22:33,290 --> 01:22:36,380
hadden ze die kustwacht niet nodig,
maar er zaten wel mensen aan de kust.

1292
01:22:37,940 --> 01:22:41,490
Het strand was ook min of
meer onbereikbaar voor ons. Ja.

1293
01:22:41,490 --> 01:22:42,979
We hadden ook niet de behoefte
om naar het strand te gaan,

1294
01:22:42,980 --> 01:22:46,720
min of meer, maar ik denk
omdat het onbereikbaar was.

1295
01:22:47,050 --> 01:22:51,850
Daar kwamen we niet aan toe. Maar hoe heet die
soldaat, die heeft het wel lekker beleefd hier.

1296
01:22:51,850 --> 01:22:57,550
Dat geloof ik zeker. Een lekkere jonge meid om
hem heen, wat wou je nou, dat kon niet beter.

1297
01:22:57,550 --> 01:23:02,170
En dan heb je geen last van de oorlog.
Is hij later wel in de oorlog geweest nog?