1 00:00:04,770 --> 00:00:06,402 Wij hadden een dorsmachine, dat is tegenwoordig niet meer zo,dan maaien en dorsen ze op het 2 00:00:06,402 --> 00:00:08,528 land, maar toen had je een dorsmachine en daar hadden we werk in de kop van Noord-Holland en 3 00:00:08,529 --> 00:00:08,579 toen was dat werk af, en toen waren de mensen op texel die zeiden we moeten hier zo lang 4 00:00:08,580 --> 00:00:08,638 wachten voordat wij de dorsmachine krijgen kunnen jullie niet met je spullen naar Texel komen? 5 00:00:08,638 --> 00:00:08,681 Toen zijn we naar Texel gegaan met die hele dorsmachine, met de boot over. 6 00:00:08,682 --> 00:00:08,732 Ja werk en daar zijn we daar aan het dorsen geraakt maar toen zijn we er ook gebleven. 7 00:00:08,732 --> 00:00:08,998 Dat is typisch maar dat, ja het beviel ons er goed zeker en we hadden een hoop dorswerk. 8 00:00:08,998 --> 00:00:09,071 Zo zijn we dan eigenlijk door de dorsmachine zijn we op texel gekomen. 9 00:00:09,071 --> 00:00:09,116 En we woonden toen nog hier aan de vaste wal. 10 00:00:09,116 --> 00:00:09,218 Dat noemen ze op Texel de vaste wal en toen hebben we toch een huis weten te krijgen. 11 00:00:09,219 --> 00:00:09,289 Ik was ongetrouwd nog een huis weten te krijgen op texel. 12 00:00:09,290 --> 00:00:12,529 Toen zijn we op Texel gaan wonen en toen zijn we daar gebleven want ja je hadden daar werk. 13 00:00:12,530 --> 00:00:16,043 Zo ben ik daar gekomen, met de dorsmachine. 14 00:00:16,043 --> 00:00:17,490 Ken je niet met je machine naar Texel komen, want we moeten zo lang 15 00:00:17,490 --> 00:00:18,490 wachten, met kerstmis zijn we nog niet aan de beurt om te dorsen. 16 00:00:18,490 --> 00:00:19,490 Toen zijn we er naar toe gegaan en we zijn er gebleven. 17 00:00:19,490 --> 00:00:21,943 Kunt u vertellen hoe Texel er toen uitzag? 18 00:00:21,944 --> 00:00:25,328 veel schapen he, schapen, schapen het was een schapenland. 19 00:00:26,660 --> 00:00:35,353 Ja, later zijn die boerderijen toch meer koeien, meer normale bedrijven geworden he. 20 00:00:35,766 --> 00:00:47,088 Want het was echt een schapenland. De texelse schapen waren een speciaal ras, de texelaars. 21 00:00:47,784 --> 00:00:49,090 Was toch wel wat he? 22 00:00:49,090 --> 00:01:01,070 Was het ook allemaal nog primitiever? 23 00:01:01,070 --> 00:01:03,980 Texel is natuurlijk helemaal gemoderniseerd. Lammer machines, alles is er gekomen. 24 00:01:04,510 --> 00:01:08,980 Met wie ging u toen naar Texel? 25 00:01:08,980 --> 00:01:11,835 Met het gezin. Ik was ongetrouwd. 26 00:01:11,835 --> 00:01:20,810 Met mijn broer, mijn zusje, mijn vader en mijn moeder was toen al overleden. 27 00:01:20,810 --> 00:01:26,310 Die is erg jong overleden. Mijn vader en 3 kinderen zijn we er naar toe gegaan. 28 00:01:26,310 --> 00:01:33,520 Zijn we daar gaan wonen. Mijn zusje was 14 jaar en moest het huishouden nog doen, ja was aanpakken. 29 00:01:38,860 --> 00:01:40,570 Wat voor bedrijf zijn jullie toen op Texel gaan beginnen? 30 00:01:40,570 --> 00:01:45,110 Een loonbedrijf, een dorsbedrijf. 31 00:01:46,590 --> 00:01:51,967 Maai, ploeg en dorsbedrijf, maaien, ploegen voor de mensen en dorsen. 32 00:01:51,967 --> 00:02:00,920 We hadden een grote dorsmachine. En trekkers natuurlijk. 33 00:02:00,920 --> 00:02:12,036 Ik had nog een Amerikaanse rupstrekker, kon ik al het werk mee doen he. Ja. 34 00:02:12,037 --> 00:02:16,220 Toen zijn we daar gebleven. 35 00:02:16,550 --> 00:02:25,220 En je bent geen geboren Texelaar, word je nooit een texelaar hoor. 36 00:02:25,220 --> 00:02:34,240 Nee, maar ik kon me er goed vermaken daar en mijn brood verdient, niets in de weg. 37 00:02:37,630 --> 00:02:51,470 Ben ik getrouwd en op Texel gaan wonen, daar zijn al mijn kinderen geboren, ja allemaal texelaars. 38 00:02:51,470 --> 00:02:51,740 Ja. 39 00:02:51,740 --> 00:02:54,711 Uw vader is naar de Oekraine vertrokken? 40 00:02:58,170 --> 00:03:04,540 Die is toen bedrijfsleider geworden op een Kolchoze. 41 00:03:04,540 --> 00:03:21,430 Een echte topboer hoor was ie, dat had ie natuurlijk nooit moeten doen he. Maar ja, zo was het. 42 00:03:21,430 --> 00:03:32,560 Kunt u dat nog een keer vertellen? 43 00:03:32,560 --> 00:03:38,384 Mijn vader is toen naar Oekraine gegaan, op een grote Kolchoze en 44 00:03:38,384 --> 00:03:43,590 daar werd hij bedrijfsleider op en verder weet ik er weinig van. 45 00:03:45,160 --> 00:03:54,040 Maar hij was een topboer hoor, kon ie, was ie wel. 46 00:03:54,040 --> 00:04:03,640 Hij is toen later in Duitsland terecht gekomen, en daar heb ik hem weggehaald. 47 00:04:09,310 --> 00:04:13,739 Want daar ging het niet goed, daar had ie. Toen ging het verkeerd. Toen heb ik hem daar weggehaald. 48 00:04:13,740 --> 00:04:17,300 We wisten niet waar hij zat. 49 00:04:19,220 --> 00:04:28,340 Hij zei ik ga, ik pak de auto, goed, splinternieuwe fiat auto en toen ben ik naar Duitsland gereden, 50 00:04:28,340 --> 00:04:34,697 en mijn vrouw zegt, ik zeg ga je mee, dan maak je het meteen maar mee, en toen is ze meegegaan. 51 00:04:34,697 --> 00:04:42,550 Toen reden we de grens over bij Nieuwe Schans, ze zei en nu? Nu ga ik hem zoeken. 52 00:04:42,550 --> 00:04:49,460 Ze zegt je vind het van zijn leven niet. Nou ik zeg, ik vind hem wel, dat verzeker ik je. 53 00:04:49,460 --> 00:04:55,660 En toen kwamen we bij het eerste het beste dorp, en toen zagen ze dat het een Hollandse wagen was. 54 00:04:56,850 --> 00:05:21,460 En toen vroegen ze me is hier een familielid van je, ik zeg ja, mijn vader. Met een uur had ik hem. 55 00:05:21,460 --> 00:05:24,890 Waarom ging uw vader eigenlijk naar de Oekraïne? 56 00:05:24,890 --> 00:05:33,350 Naar Duitsland. Nou ja, daar kon ie naar een groot bedrijf, daar kon ie aan de gang komen. 57 00:05:34,490 --> 00:05:44,380 Maar ja, hij kon niet aan de gang komen natuurlijk. Nee. Maar ik heb hem er weer vandaan gehaald. 58 00:05:44,760 --> 00:05:58,190 Ik heb m weer thuisgehaald, Gerrit, gerrit.. En toen is ie op een spulletje gekomen op texel. 59 00:05:58,190 --> 00:06:03,720 Dat was een huis met eens schuur en een tuin van bijna een halve hectare. 60 00:06:03,720 --> 00:06:12,540 Met fruitbomen, maar dat was allemaal sneeuwklokken, enkele en dubbele sneeuwklokken, zat ie vol. 61 00:06:12,540 --> 00:06:18,200 En die mensen waren naar Nieuw Zeeland gegaan en toen heb ik gezegd dat ie daar ook kwam 62 00:06:19,380 --> 00:06:24,410 en toen hebben we dat spulletje, toen heb ik hem geholpen dat spulletje kennen kopen. 63 00:06:24,410 --> 00:06:30,210 Dan gaven we ervoor 10.500 gulden voor dat spulletje met die tuin. 64 00:06:30,210 --> 00:06:34,672 En toen is hij in die sneeuwklokken aan de gang gegaan en daar heeft ie hem 65 00:06:34,770 --> 00:06:39,429 verschrikkelijk in gerost he, want dat spul was zo duur en die mensen die 66 00:06:39,430 --> 00:06:43,980 nieuw zeeland vertrokken hadden dat natuurlijk helemaal niet nodig gehad. 67 00:06:43,980 --> 00:06:47,650 Enkele en dubbele sneeuwklokken, helemaal vol. 68 00:06:47,650 --> 00:06:53,740 Nou, daar heb ie een smak geld aan verdiend, dat is een mirakel. 69 00:06:53,741 --> 00:07:12,030 Kreeg ik het toch nog voor elkaar he? Ja, ja... 70 00:07:12,030 --> 00:07:15,210 Het ging ook niet goed, hij was van die boerderij afgeraakt 71 00:07:15,210 --> 00:07:21,420 en hij was los en toen heb ik hem daarop weten te krijgen. 72 00:07:21,420 --> 00:07:42,192 En hij wou hard werken, een heldere kerel evengoed. Toen heeft ie hem gerost in die sneeuwklokken. 73 00:07:42,192 --> 00:07:44,060 Was ie helemaal met geld, goed he, ja... Dat was leuk hoor. 74 00:07:44,060 --> 00:07:46,940 Toen u hem weghaalde uit Duitsland dat was in de oorlog toch? 75 00:07:46,940 --> 00:08:02,210 Ja dat was in de oorlog. Waarom is ie toen eigenlijk? 76 00:08:02,210 --> 00:08:10,130 Ik hem weer weggehaald, weer thuis gehaald, verdorie. 77 00:08:10,130 --> 00:08:10,470 Waarom? 78 00:08:12,010 --> 00:08:17,406 Ja, hij moest thuiskomen, mijn vader, kom, zo is het niet. 79 00:08:17,406 --> 00:08:20,583 En ik zeg tegen mijn vrouw, ga maar mee, kom we gaan hem zoeken, 80 00:08:20,584 --> 00:08:23,415 maar ze zegt, nou je vindt hem in duitsland nooit van z'n leven. 81 00:08:23,415 --> 00:08:27,055 En een uur! Toen had ik hem. 82 00:08:27,056 --> 00:08:39,210 En toen was ie op zondag aan het werk en toen was ie met schoven allemaal 83 00:08:39,210 --> 00:08:45,770 van de wagen afpikken, allemaal klamp aan het zetten Dat noemen ze een klamp 84 00:08:46,250 --> 00:08:50,680 he, graan open en ik kwam in een splinternieuwe fiat het erf oprijden. 85 00:08:50,680 --> 00:09:01,700 Hij had het niet in de gaten en hij was dan die klamp aan het zetten van de 86 00:09:01,700 --> 00:09:06,137 wagen af, die bossen erop pikken en hij lag ze neer, hij, was ie bezig en 87 00:09:06,137 --> 00:09:11,179 toen draaide hij en toen kwam hij overend en toen zei hij, dat is Jaap zei ie. 88 00:09:11,180 --> 00:09:21,042 Zegt: Ja, dat is Jaap. Je komt er maar af. Dus die wagen leeg en eraf. Ik zeg stoppen vandaag he? 89 00:09:21,042 --> 00:09:24,375 Ja. Toen heb ik een afspraak met hem gemaakt en gezegd: Jij moet weer terugkomen naar Holland. 90 00:09:26,510 --> 00:09:31,908 Jij blijft hier niet. Ik zal zorgen dat je een huis krijgt en dan haal ik je thuis. 91 00:09:32,280 --> 00:09:39,240 Ik wil je hier niet hebben en dat heb ik gedaan ook. We hebben flink wat meegemaakt hoor. Denk erom. 92 00:09:41,160 --> 00:09:44,190 Hoe was dat texel in oorlogstijd? 93 00:09:45,640 --> 00:09:49,650 Texel in oorlogstijd, nou niks niet bijzonders. 94 00:09:49,650 --> 00:09:55,180 We zijn beschoten van den helder vandaan en toen was een hoop scha. 95 00:09:56,250 --> 00:10:05,900 Kijk er zaten 800 Russische krijgsgevangenen zaten 800 Russen daar en die 96 00:10:05,900 --> 00:10:10,380 kwamen in opstand en dat konden die Duitsers natuurlijk niet toe staan. 97 00:10:10,380 --> 00:10:23,650 Dat die hebben toen uit den helder vandaan texel beschoten. Dat was wat hoor, hoop scha. 98 00:10:23,650 --> 00:10:24,466 Een hoop scha hoor. 99 00:10:24,467 --> 00:10:34,480 Nou ja, die Russen waren in opstand gekomen tegen Duitsland, dat konden ze natuurlijk niet uitstaan. 100 00:10:34,480 --> 00:10:41,020 En nou, er zijn er weinig over. Ik denk van die 800 russen zullen er 600 gesneuveld zijn. ja. 101 00:10:45,240 --> 00:10:47,380 Wat deed u? 102 00:10:47,380 --> 00:10:58,620 Ja, we bleven in de dorsmachines. We bleven voor de boeren ploegden en we maaiden en we dorsten. 103 00:10:58,620 --> 00:11:01,540 Voor de boeren, daar hadden we spullen voor. 104 00:11:09,030 --> 00:11:12,070 Hoe brak de opstand uit? 105 00:11:13,130 --> 00:11:21,515 Nou ik was in den burg. We hoorden s nachts schieten, we zeggen nou wat is dat dan toch. 106 00:11:22,580 --> 00:11:35,880 Ja schieten. Nou daar werd ik wakker van he. En we wisten niet wat er aan de hand was he. 107 00:11:35,880 --> 00:11:40,351 Maar toen waren die Russen waren in opstand gekomen tegen die Duitsers. 108 00:11:40,351 --> 00:11:42,227 Konden ze natuurlijk nooit winnen he. 109 00:11:42,228 --> 00:11:52,020 Maar ze waren, kijk eens, die Russen hadden, ze konden niet 110 00:11:52,800 --> 00:11:58,620 terugkomen, want ze waren in Duitse dienst gegaan die Russen. 111 00:11:58,620 --> 00:12:09,250 Zo konden ze nooit meer terug, dat nam die rus niet. Dat was een toestand. 112 00:12:09,440 --> 00:12:15,050 En toen zijn ze in opstand gekomen die russen, toen kregen we die russenoorlog. 113 00:12:15,680 --> 00:12:17,550 Nou dat was wat hoor. 114 00:12:17,550 --> 00:12:20,900 En toen zijn we vanuit Den helder vandaan zwaar 115 00:12:20,900 --> 00:12:26,960 beschoten en er zijn niet veel russen overgebleven hoor. 116 00:12:26,960 --> 00:12:30,120 Ik denk dat er 600 gesneuveld zijn van de 800. 117 00:12:30,120 --> 00:12:33,200 Toen u dat schieten hoorde wat heeft u toen gedaan? 118 00:12:33,900 --> 00:12:43,750 Nou niets, je kon niks, we wachten het maar af. Ja uit den helder vandaan schoten ze. 119 00:12:43,750 --> 00:12:47,420 Maar 's ochtends wat ging u toen doen? 120 00:12:47,420 --> 00:13:43,990 Wat ik ging doen? Nou niets, naar mijn werk. Wat moet je? 121 00:13:43,990 --> 00:13:47,670 Ik heb verhalen gehoord dat u door den burg ging met biljetten. 122 00:13:48,330 --> 00:14:01,670 Nou ik heb, niet alleen hoor, met een man of wat hebben we die dingen opgeplakt enzo. 123 00:14:01,980 --> 00:14:09,248 Ik weet geeneens meer wat er op stond. We hebben dat met zijn drieën gedaan geloof ik. 124 00:14:09,248 --> 00:14:23,510 Je was altijd in gevaar, het was altijd fout. Godsiemijne mensen wat een tijd. 125 00:14:23,510 --> 00:14:37,670 Toen zijn we beschoten uit den Helder vandaan. Nou dat was scha hoor in den burg, hoop scha. 126 00:14:37,670 --> 00:14:39,510 Het lijkt mij heel eng.... 127 00:14:44,300 --> 00:14:50,406 Nou ja, ze schieten ook wel eens niet ook. En dan kon je dat. 128 00:14:51,760 --> 00:14:57,800 Dan kon je dat doen. Je hebt gevechtspauzes, heb je altijd. 129 00:14:57,800 --> 00:15:04,538 Nou en dan waren we daar weer mee bezig, was een rare tijd hoor, een hele rare tijd. 130 00:15:04,538 --> 00:15:07,650 Je was je leven niet zeker hoor als je niet uitkeek. 131 00:15:08,910 --> 00:15:12,240 Waarom ging u dat doen? 132 00:15:12,360 --> 00:15:17,670 Ja dat weet ik eigenlijk niet. We waren natuurlijk van de ondergrondse. 133 00:15:17,670 --> 00:15:30,690 Nou dan deed je zulke dingen. Maar we hadden daar een leider bij, meneer Kelder die had de leiding. 134 00:15:30,690 --> 00:15:45,280 God god mensen, meeste ben ik vergeten denk ik, gelukkig. Toestand. 135 00:15:46,670 --> 00:15:52,920 Hoe ging het met uw vader. Lid van de NSB? 136 00:15:52,920 --> 00:15:59,689 Nou of ie lid was dat weet ik niet, dat is nooit zo goed voor de 137 00:15:59,690 --> 00:16:02,093 dag gekomen, maar die is weggegaan, die is naar Duitsland gegaan. 138 00:16:02,270 --> 00:16:08,560 Ja. Die is gewoon gevlucht, naar Duitsland toe. 139 00:16:09,680 --> 00:16:12,710 Toen hebben we 5 jaar niets van hem gehoord, wisten niet of hij leefde of waar hij was. 140 00:16:12,710 --> 00:16:20,070 Toen was ik het zat, Ik zeg tegen me vrouw, ik had net een nieuwe auto, nieuwe fiat, ik zeg 141 00:16:22,760 --> 00:16:27,880 pak maar wat in, want hij heeft geen kleren aan zijn kont, we zullen kleren voor hem meenemen. 142 00:16:27,880 --> 00:16:32,980 Hij had mijn zuster meegenomen, mijn zuster, die was daar ook. 143 00:16:35,290 --> 00:16:42,400 Ze had, bleek dat ie in Aurich zat, maar dat wisten we niet, je had geen contact. 144 00:16:42,580 --> 00:16:45,873 We zijn 's ochtends vroeg gaan rijden, mijn vrouw en ik, kleren 145 00:16:47,710 --> 00:16:50,223 mee, haar spullen nog mee, want ze hebben natuurlijk niets. 146 00:16:50,224 --> 00:16:57,333 Toen zijn we de grens over gegaan. Toen zei mijn vrouw en nu. 147 00:16:57,334 --> 00:17:04,370 Ik zeg en nou gaan we ze zoeken, Nou zegt ze die vind je nooit, want duitsland is groot. 148 00:17:05,130 --> 00:17:10,720 Ik zei nou wacht dat nou maar eventjes af, toen zien die mensen dat het 149 00:17:10,720 --> 00:17:15,970 een Hollandse wagen was, toen vroegen die mensen of ik daar familie had. 150 00:17:15,970 --> 00:17:23,482 Ik zeg ja mijn vader. In de ...strasse in Aurich zei die, daar woont ie. Met een uur had ik ze. 151 00:17:23,482 --> 00:17:28,740 Maar er bennen niet zoveel Nederlanders daar, dat weten ze toch. 152 00:17:30,920 --> 00:17:31,550 Wanneer was dat? 153 00:17:31,550 --> 00:17:32,488 Dat was in 44 denk ik. In de herfst 43/44. 154 00:17:32,489 --> 00:17:50,120 toen ben ik er naar toe gegaan, en ik vond hem ook, ik had hem zo. 155 00:17:50,470 --> 00:17:58,995 Hij had mijn zussie meegenomen, die was zo blij dat we er waren. 156 00:17:59,420 --> 00:18:10,620 Ik zeg jullie moeten naar Holland komen. Ik zorg dat jullie naar Holland kunnen komen. 157 00:18:10,620 --> 00:18:24,430 Mensen van verzet hebben NSB'ers opgepakt? 158 00:18:26,660 --> 00:18:30,010 Ik weet dat niet precies hoor, hoe dat gegaan is, maar Huug 159 00:18:30,010 --> 00:18:38,530 was natuurlijk ook een batter, dat was wat hoor, Huug Snoek. 160 00:18:40,180 --> 00:18:40,890 Hoe ging dat dan? 161 00:18:40,890 --> 00:18:47,860 Nou we waren daar niet bij, maar ze pakten ze op he, die verkeerd waren. 162 00:18:47,860 --> 00:18:53,630 Gingen allemaal naar de roomse school. Werden ze ondergebracht in lokalen. 163 00:18:53,880 --> 00:18:57,890 Allemaal die verdacht waren werden opgepakt. 164 00:18:59,160 --> 00:19:00,660 Uw vader ook? 165 00:19:00,660 --> 00:19:04,850 Die was er niet, die was gevlucht. 166 00:19:04,850 --> 00:19:11,880 Wanneer is hij naar Duitsland gegaan dan? 167 00:19:13,180 --> 00:19:24,490 Toen in 44 is ie naar Duitsland gegaan. 168 00:19:24,490 --> 00:19:30,710 Maar toen in 45 was hij op texel toch? 169 00:19:32,470 --> 00:19:35,650 Was ie op Texel ja, want ik heb hem opgehaald. 170 00:19:36,480 --> 00:19:39,950 Dus toen bij de russenoorlog werd hij niet opgepakt? 171 00:19:39,950 --> 00:19:41,370 Js Nee, nee hoor. 172 00:19:41,370 --> 00:19:42,140 Waarom niet? 173 00:19:42,140 --> 00:19:47,510 Weet ik niet, hij was onder mijn bescherming. Opsodemieteren. 174 00:19:47,870 --> 00:19:50,520 Bleef van hem af, ik ben niet lekker hoor. 175 00:19:50,520 --> 00:19:51,130 Hoe deed u dat dan? 176 00:19:51,130 --> 00:19:55,630 Nou ik sla ze op de sodemieter als ze voor mijn benen kommen. 177 00:19:55,830 --> 00:20:11,260 Ik grijp ze, oplazeren, want ik ben niet mak hoor. 178 00:20:11,260 --> 00:20:13,700 Want Huug snoek kwam bij u aan de deur? 179 00:20:13,700 --> 00:20:16,220 Ja Huug, ja, zo'n vent 180 00:20:16,220 --> 00:20:20,230 Wat heeft u toen tegen Huug gezegd? 181 00:20:20,230 --> 00:20:22,254 Nou weet ik niet, ik hou hem thuis en jullie blijven eraf. 182 00:20:22,254 --> 00:20:26,260 Ik heb hem thuis gehaald en toen had ie kennis gekregen aan een duitse vrouw en is 183 00:20:26,260 --> 00:20:33,850 ie daar getrouwd met die vrouw in die jaren en die kwam mee, dat was zo'n vrouw. 184 00:20:34,430 --> 00:20:43,580 Een tweede moeder, geweldig, komt toch nog wel eens goed af. Geweldige vrouw. 185 00:20:46,850 --> 00:20:48,409 Dus eigenlijk heeft u uw vader toen gered? 186 00:20:48,410 --> 00:20:48,890 Ja, tuurlijk. Ze moeten van hem afblijven. 187 00:20:48,890 --> 00:20:58,330 Dat zal ik wel uitmaken, daar heb ik jullie niet voor nodig. 188 00:20:58,330 --> 00:21:00,040 Bent u toen met Huug Snoek meegegaan? 189 00:21:00,040 --> 00:21:08,679 Nee, hoor, nee. Ik was goed met Huug, Huug was top hoor, ik red dat wel, wegwezen. Komt wel goed. 190 00:21:08,680 --> 00:21:15,120 Maar wat bent u toen gaan doen? Toen ze aan de deur kwamen? 191 00:21:15,120 --> 00:21:21,745 We hebben er netjes over gepraat en gezegd van hoe lossen we dat op? 192 00:21:22,620 --> 00:21:35,850 Ik kon zo met Huug, hij heeft nog bij me gewerkt, zo'n vent. Ik kon best met hem, heel best. 193 00:21:35,850 --> 00:21:43,847 Ik zeg laat mij dat maar regelen, dat komt wel goed. Ik heb m uit Duitsland gehaald, met m'n zuster. 194 00:21:43,847 --> 00:21:46,890 Ik heb ze opgehaald. 195 00:21:46,890 --> 00:22:00,910 Kunt u nogmaals vertellen wat u deed toen de opstand uitbrak? 196 00:22:00,910 --> 00:22:08,090 Nou, ik weet daar niet zoveel meer van, wat daar allemaal op stond. 197 00:22:08,090 --> 00:22:11,700 Ik heb het niet lang gedaan, ik heb misschien een paar 198 00:22:11,700 --> 00:22:15,851 keer meegeholpen en er waren weer anderen die dat deden he. 199 00:22:15,851 --> 00:22:16,280 Ja. 200 00:22:18,960 --> 00:22:20,380 Hoe heeft u die opstand meegemaakt? 201 00:22:20,380 --> 00:22:26,296 Die opstand? Nou we lagen, den burg lag onder vuur van den helder he. 202 00:22:27,730 --> 00:22:37,870 Zwaar onder vuur, hoop scha, Ik had ook nog een voltreffer in het dak, groot gat in het dak. ja. 203 00:22:37,870 --> 00:22:53,220 Schieten van den helder vandaan he. Dat waren 4 van die dubbele woningen, met een gat erin. 204 00:22:53,220 --> 00:22:58,171 Gauw gemaakt. Een voltreffer. Een gat in het dak, godverdorie. 205 00:22:58,172 --> 00:23:01,670 Uit den helder vandaan he, schoten ze op ons. 206 00:23:01,840 --> 00:23:14,000 Wat zag u verder van die opstand? 207 00:23:14,000 --> 00:23:15,470 Niet zoveel he. 208 00:23:18,970 --> 00:23:32,129 Je maakt het mee en het gaat langs je, het is typisch. Als het maar over is is het maar over. 209 00:23:32,130 --> 00:23:47,610 De opstand... de russenopstand he. Ja die konnen het nooit winnen vanzelf. 210 00:23:47,610 --> 00:23:50,690 Maar u heeft wel veel Duitsers op straat gezien? 211 00:23:50,690 --> 00:23:59,300 Ja, oh ja. Ja, de russen. Maar de russen konden dat natuurlijk nooit op den duur winnen he? 212 00:23:59,300 --> 00:24:10,520 Waren er nog op de vuurtoren. Daar konden ze nooit mee af, slechte plek. 213 00:24:10,520 --> 00:24:14,828 Die duitsers kwamen natuurlijk met god weet hoeveel man en die pakten die russen op he. 214 00:24:14,828 --> 00:24:20,970 Die hadden niets in te brengen. 215 00:24:26,240 --> 00:24:34,500 Was het moeilijk om midden in de oorlog met de auto naar Duitsland te rijden? 216 00:24:34,500 --> 00:24:48,020 Nee, nee hoor, dat was niet zo moeilijk. Ik ben er naartoe gereden. 217 00:24:48,021 --> 00:24:55,459 Heb ik m'n vader daar gezocht, toen kwam ik in Duitsland. 218 00:24:55,459 --> 00:25:00,080 Mijn vrouw was bij me en die zegt die vinden we nooit. Ik zeg dat duurt lang hoor, nooit. 219 00:25:00,080 --> 00:25:03,846 We vinden hem wel en toen zagen ze net een hollandse wagen was. 220 00:25:03,846 --> 00:25:07,270 Er was een hollander daar, dus toen was het een makkie. 221 00:25:07,270 --> 00:25:17,270 In een uur had ik hem, ja.. Ik zei je moet naar nederland komen, we komen je halen. 222 00:25:17,270 --> 00:25:34,406 En toen is ie daar nog getrouwd, met annemarie. Een tweede moeder. Zo'n vrouw, een geweldige vrouw. 223 00:25:34,407 --> 00:25:36,240 Dat hebben we toch maar gerooid. 224 00:25:36,240 --> 00:25:41,250 Uw vader heeft ook een lezing gehouden op texel? 225 00:25:41,340 --> 00:25:50,740 Nou, dat weet ik niet, want toen was ik een jochie he. Dat kon ie, hij was goed bij hoor. 226 00:25:50,740 --> 00:25:52,210 Waar vertelde hij over? 227 00:25:55,150 --> 00:26:01,800 Over de landbouw natuurlijk, over de veeteelt, hij was boer. 228 00:26:04,070 --> 00:26:06,990 Maar hij vertelde toch ook over de Oekraïne? 229 00:26:06,990 --> 00:26:09,900 Nou, dat weet ik niet hoor. Ik was een jochie. 230 00:26:12,660 --> 00:26:15,260 Maar dat was in de oorlog toch? Toen was u toch al 25? 231 00:26:15,260 --> 00:26:21,540 Ja, dat was in de oorlog. Nee, nee, ik was van 16. 232 00:26:22,990 --> 00:26:26,690 Dus toen was u ongeveer 16? 233 00:26:26,690 --> 00:26:35,980 Ik heb me er weinig mee bemoeid. Heel weinig. Ik had er niet zo'n gebrek aan. 234 00:26:35,980 --> 00:26:37,448 Mijn broer en ik hadden met elkaar een bedrijf en dan 235 00:26:37,840 --> 00:26:42,240 hebben we wat te doen, om dat op poten te zetten. 236 00:26:42,240 --> 00:26:48,560 U was niet zo van de politiek? 237 00:26:48,560 --> 00:26:56,160 Nee, daar moest ik niets van hebben. Daar kan ik mijn brood niet mee verdienen, wegwezen. 238 00:26:56,160 --> 00:27:03,620 En wij zijn toen op dat bedrijf gekomen van Jaap Zwaan, die had 239 00:27:03,620 --> 00:27:08,560 een op die hoek precies, een prachtige plek had ie een smederij. 240 00:27:08,560 --> 00:27:12,940 Dat was Smid&co, maar die Smid was overleden en Jaap Zwaan was de co en die 241 00:27:13,460 --> 00:27:20,290 bleef erin en zegt ie: jij moest dat bedrijf van mij maar overnemen met je broer. 242 00:27:21,110 --> 00:27:27,320 Ik zeg waarom? Hij zegt je moest dat bedrijf maar overnemen. Ik wil dat jij erin komt. 243 00:27:27,320 --> 00:27:32,740 Dat heb ik nooit begrepen. 244 00:27:33,550 --> 00:27:40,422 Maar ik heb t wel gedaan, heb ik dat bedrijf overgenomen voor 32.000 gulden. 245 00:27:40,422 --> 00:27:50,280 Ja, ik zeg ik heb de centen niet, hij zegt dan moet je gaan draaien, dan verdien je het vanzelf. 246 00:27:50,280 --> 00:27:53,059 Zo ben ik in die smederij terecht gekomen en mn broer. 247 00:27:53,059 --> 00:27:57,720 En mijn broer was een technicer, dat was zijn vak en ik deed de handel. 248 00:27:57,720 --> 00:28:05,380 Dus met elkaar hebben we een bedrijf opgebouwd. Daar zeg je u tegen hoor, prachtig. 249 00:28:05,380 --> 00:28:14,320 Prachtig bedrijf opgebouwd. Ja, gebroeders Schoorl, Piet en ik. 250 00:28:14,320 --> 00:28:16,840 Het bestaat nog steeds? 251 00:28:16,840 --> 00:28:23,870 Het bestaat nog steeds. 2 broers van mijn broer zitten erin, nog een bedrijf. Prachtig! 252 00:28:23,870 --> 00:28:30,360 Precies op die hoek, grote parkeerplaats erbij. Prachtig. 253 00:28:30,660 --> 00:28:34,980 Die jongens maken het goed hoor, doen het ook goed. 254 00:28:34,980 --> 00:28:36,830 Ik had er niemand voor, zeg die jongens van jou moeten erin. 255 00:28:36,830 --> 00:28:47,260 Voor moet het wel een rare oorlog zijn geweest. Uw vader was weg.. 256 00:28:47,260 --> 00:28:49,640 Die was gevlucht. 257 00:28:50,240 --> 00:28:51,180 Waarvoor gevlucht? 258 00:28:51,180 --> 00:29:03,056 Nou ja, hij was natuurlijk. Hij was geen lid van de NSB maar nou hij deed het niet goed hoor. 259 00:29:03,057 --> 00:29:07,450 Veel last van gehad hoor, maar ja ik heb hem toch weer van Duitsland vandaan gehaald. 260 00:29:07,450 --> 00:29:07,501 Hoe heb je er dan last van? Veel last van gehad hoor, maar ja ik heb hem toch weer van Duitsland vandaan gehaald. 261 00:29:07,501 --> 00:29:11,440 Hoe heb je er dan last van? 262 00:29:11,440 --> 00:29:14,155 Nou, hij had er zelf last van. 263 00:29:14,155 --> 00:29:23,940 Daar had je last van dat je vader.. Nou, je wilde dat een beetje knap. 264 00:29:24,370 --> 00:29:26,960 Moeder was er niet meer, die hadden we verloren. 265 00:29:28,910 --> 00:29:33,410 Nou dan is ie in Duitsland terecht gekomen en daar loopt ie tegen Annemarie Knut 266 00:29:33,410 --> 00:29:38,040 op en toen is ie daar getrouwd en toen zijn wij nog op die trouwerij geweest. 267 00:29:39,170 --> 00:29:45,390 Dat was zo'n vrouw, dat was een buitengewone vrouw. Was voor ons een tweede moeder. 268 00:29:47,320 --> 00:29:53,650 Maar wat voor een last had u daarvan? 269 00:29:53,650 --> 00:30:03,223 Nou ik niet. Want ze wisten wel wie ik was en ze hoefden niet zoveel drukte te maken hoor. 270 00:30:03,223 --> 00:30:08,785 Ik ben niet zo lekker. Zeg, wat zeg je daar, zeg dat nog eens. 271 00:30:09,660 --> 00:30:16,410 Moet ik even bij je kommen, godverdomme, zo gaat dat, maar ze lieten mij met rust hoor. 272 00:30:17,360 --> 00:30:22,260 Ik heb wel van me leren afbijten. Wegwezen. Ik heb nergens aan mee gedaan. 273 00:30:22,260 --> 00:30:26,630 Ik heb alles voor de texelaars gedaan. 274 00:30:26,630 --> 00:30:32,312 800 texelaars zaten daar in assen in de regen, zonder droge kleren. 275 00:30:34,050 --> 00:30:37,735 In onverwarmde lokalen en daar kwam meneer Kelder 276 00:30:37,735 --> 00:30:43,110 en die was er geweest en dat was een verschrikking. 277 00:30:43,110 --> 00:30:48,850 Die jongens, ik kon zo verdrietig thuis zijn, die jongens zitten daar. 278 00:30:48,850 --> 00:30:59,184 Die waren opgepakt allemaal en die moesten van 18 tot 32 jaar die moesten van het eiland af. 279 00:31:01,420 --> 00:31:13,332 Die Duitsers. Ik hou niet van Duitsland, zie, meer. Die kunnen barsten. Ik ben geen duitser. 280 00:31:13,333 --> 00:31:15,010 Kom, ik heb daar wat tegen, tegen Duitsland. 281 00:31:15,300 --> 00:31:35,830 Ik weet hoe ze kunnen doen als ze de baas zijn, dat weet ik. Op sodemieteren. 282 00:31:35,830 --> 00:31:36,199 Toen euh.. 283 00:31:36,200 --> 00:31:41,360 Mijn vader is ernaartoe gevlucht, met m'n zussie. Die heb ik daar weggehaald. 284 00:31:41,360 --> 00:31:47,770 Wat heeft u gedaan toen u van meneer Kelder hoorde dat de jongens in Assen geen kleren hadden? 285 00:31:52,790 --> 00:31:57,560 Nou ja, ze komen bij mij en en ze zeggen zie je kans met een trekker, 286 00:31:57,560 --> 00:32:03,183 want er waren geen vrachtwagens, er was niets en ik had een trekkertje 287 00:32:03,184 --> 00:32:07,340 daar zat een gasgeneratortje op van antraciet, daar liep ie op. 288 00:32:10,350 --> 00:32:12,650 Zie je kans om in Assen te komen met droge kleren? 289 00:32:12,650 --> 00:32:17,960 Ik vraag aan meneer Kelder waarom vraagt u dat aan mij? Hij zegt kan je dat zelf niet bedenken? 290 00:32:18,190 --> 00:32:27,024 Nou dat ken ik wel. Hij zegt wil je het niet doen? Ik zeg, nou, ik wil het wel doen. 291 00:32:27,025 --> 00:32:28,750 Toen ben ik er met Sinterklaas naartoe gekropen, met een trekkertje met een 292 00:32:28,750 --> 00:32:34,079 gasgeneratortje erop, met een antracietpotje erop en met droge kleren voor die jongens. 293 00:32:35,290 --> 00:32:38,710 En dat ben ik met Sinterklaas en toen ben ik met Kerst nog een keer 294 00:32:38,710 --> 00:32:44,022 gegaan en toen ben ik er in januari nog een keer naartoe gegaan. 295 00:32:44,022 --> 00:32:44,457 Ik ben er 3 keer naartoe gekropen. 296 00:32:44,458 --> 00:32:47,609 Je had 24 uur werk, dus de eerste keer en de tweede 297 00:32:47,610 --> 00:32:54,150 keer 2 keer 24 uur en de derde keer 3 keer 24 uur. 298 00:32:54,150 --> 00:33:00,880 Toen nog met een kapotte wagen op de afsluitdijk bij kortewegerzand, nou toe! Maak hem maar heel. 299 00:33:00,880 --> 00:33:12,750 Dat kreeg je wel weer voor elkaar, want je moest wat. Ik was 28, kom. En niet opgeven. 300 00:33:13,580 --> 00:33:20,610 Er is veel in het leven mogelijk als je het lang en krexhtig genoeg wil. Dan kom je ver. 301 00:33:21,350 --> 00:33:22,450 Goed onthouden. 302 00:33:26,370 --> 00:33:32,320 Ze zeiden je kommen nooit die dijk over en daar werden we allemaal bewaakt door de 303 00:33:32,320 --> 00:33:37,030 geallieerde vliegtuigen, ze schieten je zo in brand, dus ik zeg dat moet je dan maar doen. 304 00:33:37,180 --> 00:33:40,490 Ik ga er naartoe ik ga droge kleren naar die jongens brengen daar. 305 00:33:40,490 --> 00:33:47,560 Ik ben er 3 keer naartoe gekropen. Met een trekkertje, met 2 wagens erachter. 306 00:33:48,600 --> 00:33:55,216 Met Sinterklaas en kerst. Ze stonden te huilen dat ik kwam. Grote kerels. Ben je toch gekomen? 307 00:33:55,216 --> 00:34:02,720 Ja ik ben gekomen. Ik heb spullen voor jullie. Van thuis. Droge kleren en spullen. 308 00:34:03,810 --> 00:34:05,570 Ik ben er drie keer naartoe gekropen. 309 00:34:06,920 --> 00:34:12,060 En waarom vroeg Kelder dat aan u? 310 00:34:12,380 --> 00:34:17,270 Kelder zegt zie je kans om er te komen. Ik zeg waarom vraagt u dat aan mij? 311 00:34:17,270 --> 00:34:19,464 Hij zegt kan je dat zelf niet bedenken? 312 00:34:19,464 --> 00:34:23,345 Ik zeg, ik kan het wel bedenken, hij zegt wil je het niet doen? 313 00:34:23,346 --> 00:34:25,188 Ik zeg ik wil het wel doen ja, ik kom er wel. 314 00:34:25,188 --> 00:34:33,440 Maar toen was de oorlog voorbij en toen had ik dat allemaal gedaan. 315 00:34:34,290 --> 00:34:37,500 En dat is toch aardig van de texelaars he. 316 00:34:37,940 --> 00:34:40,590 Ze zegt die man die is er 3 keer naartoe gebracht, 317 00:34:40,590 --> 00:34:42,081 heeft alles ernaartoe gebracht wat ze nodig hadden. 318 00:34:42,081 --> 00:34:50,030 Wat voor omstandigheden dat ie dat gedaan heeft, je moet er toch eens aan denken he. 319 00:34:50,550 --> 00:35:03,483 Nou dat wist ik niet en toen hebben ze met de pet rondgegaan. Toen hebben ze geld opgehaald. 320 00:35:03,484 --> 00:35:07,150 Wist ik niets van. 321 00:35:08,360 --> 00:35:14,280 Toen zei de heer van daren effe komen, we hebben een boodschap 322 00:35:14,280 --> 00:35:19,180 aan je en toen hadden ze 3000 gulden voor me opgehaald. 323 00:35:19,180 --> 00:35:25,490 Ik zeg ben je besodemieterd, dat kan toch niet. Ze zegt je hebt het dubbel en dwars verdiend. 324 00:35:28,230 --> 00:35:37,590 Nou ja, 3000 gulden, met de oorlog afgelopen was al dat geld waardeloos. 325 00:35:37,590 --> 00:35:37,964 Dus ik had het apart gehouden, ik denk potverdorie, wat moet ik er toch mee? 326 00:35:37,965 --> 00:35:46,980 3000 gulden, hoe halen ze het in hun hoofd. Nou ik ging er naartoe. 327 00:35:46,980 --> 00:35:58,330 Je moest je geld inleveren, nou ik zeg, dat is van de zaak en dat is van mezelf. 328 00:35:58,430 --> 00:36:03,791 Nou, dat kon ik bewijzen, ik kreeg er ander geld voor en ik zei ik heb hier nog wat. 329 00:36:03,791 --> 00:36:09,300 Dat boek open en daar kwam 3000 gulden uit. Nou hoe kom je eraan? 330 00:36:09,300 --> 00:36:15,626 Ik zeg, heb ik gekregen van texelaars voor die reizen die ik gemaakt heb naar Assen. 331 00:36:16,630 --> 00:36:26,430 Zeggen ze daar krijg je nieuwe voor, dus kreeg ik nieuw geld. Kwam ik er goed af he? ja. 332 00:36:26,430 --> 00:36:42,870 Wat bedoelde Kelder met: dat kun je zelf wel bedenken, wat bedoelde hij daarmee? 333 00:36:42,870 --> 00:36:44,260 Nou ja, ik vraag waarom vraagt u mij? Dat ik daar naartoe ging voor die jongens he. Hij zegt 334 00:36:44,260 --> 00:36:50,570 kan je dat zelf niet bedenken? Daar bedoelt ie, daar ben je mans genoeg voor man. 335 00:36:52,750 --> 00:36:56,830 Als jij het niet kan, kan geen mens het. 336 00:36:56,830 --> 00:37:02,020 28 jaar he, wat denk je, potverdomme, de handjes hardbaar hoor, denk erom. 337 00:37:02,020 --> 00:37:07,640 Ging voor de duivel niet aan de kant. Toen niet. Niks. 338 00:37:10,220 --> 00:37:28,680 U zei na de oorlog hebt u van zich af leren bijten. Werd u nageroepen op straat? 339 00:37:28,680 --> 00:37:36,700 Oh helemaal niet hoor, nee, helemaal niet. Ik kon geen kwaad doen op texel. Nee, helemaal niet. 340 00:37:36,700 --> 00:37:40,220 Die texelaars die zaten daar, ik bracht ze allemaal droge kleren en spullen. 341 00:37:40,700 --> 00:37:45,320 Daar heb ik een hoop geld voor gekregen. 342 00:37:45,320 --> 00:37:49,430 Ik zei mensen kom nou toch, maar ze zeiden, man, je hebt het dubbel en dwars verdiend. 343 00:37:49,870 --> 00:37:52,133 Maar wat bedoelt u dan, dat u van zich af hebt leren bijten? 344 00:37:53,960 --> 00:38:01,020 Dat leer je wel, dat ken ik niet speciaal... Er zijn 345 00:38:01,020 --> 00:38:05,940 altijd mensen die tegen je en dwars en opsodemieteren. 346 00:38:06,430 --> 00:38:12,045 Een klap voor je kanis geven. Ik was niet zo lekker hoor. Dat leer je wel he. 347 00:38:12,045 --> 00:38:24,550 Maar ja, later was er vrede en ze hebben me toch goed beloond hoor. 348 00:38:24,550 --> 00:38:30,460 Mensen zeggen man, je hebt het dubbel en dwars verdiend, wie had het anders moeten doen. 349 00:38:32,720 --> 00:38:34,700 Uw vader is toch even opgepakt? Kunt u vertellen hoe dat ging? 350 00:38:34,700 --> 00:38:42,500 Ja, die was van de verkeerde kant he. 351 00:38:43,510 --> 00:38:54,630 Ook nog door meneer de Haan uit Wieringen, dat was de gemeente ontvanger. 352 00:38:54,630 --> 00:39:04,070 Die zat aan de centen en die had mijn vader school op en nou ja 353 00:39:05,370 --> 00:39:09,464 die was van die kant en dan ging vader ook met die man mee he. 354 00:39:09,465 --> 00:39:11,668 Dat moet je niet doen he. 355 00:39:11,668 --> 00:39:15,770 Mijn vader heeft toen 11 maanden vastgezeten in een Krententuin 356 00:39:15,770 --> 00:39:22,687 Maar ik heb hem eruit gehaald, ik denk die man moet thuiskomen. 357 00:39:22,688 --> 00:39:27,200 Dit moet ophouden. Ik heb m eruit gehaald. 358 00:39:27,200 --> 00:39:32,930 Waar heeft hij vastgezeten? 359 00:39:32,930 --> 00:39:37,770 In Krententuin, de gevangenis in hoorn. 360 00:39:38,060 --> 00:39:47,210 Hier vlakbij eigenlijk? Hij was van de verkeerde kant? 361 00:39:47,210 --> 00:39:57,124 Ja, ze hebben hem vastgezet, hij was van de verkeerde 362 00:39:57,125 --> 00:39:57,284 kant zal ik maar zeggen, nou, hebben ze vastgezet. 363 00:39:57,284 --> 00:39:59,340 11 maanden heeft ie vastgezeten. Toen ben ik er heen gegaan en gezegd die man moet ik terughebben. 364 00:40:03,990 --> 00:40:16,180 Hoe ging dat verder voor uw vader toen texel bevrijd werd? 365 00:40:16,660 --> 00:40:25,720 Ja natuurlijk. Toen werd ie opgepakt en is 11 maanden weggeweest. 366 00:40:25,720 --> 00:40:32,220 Weet u nog hoe dat ging die dag? 367 00:40:32,220 --> 00:40:38,360 Nee dat weet ik niet, hij is opgehaald geweest toen ik niet thuis was. 368 00:40:38,360 --> 00:40:56,820 Dat heb ik persoonlijk niet meegemaakt, nee. Hij was weg, maar ik heb hem er weer uitgehaald. 369 00:40:56,820 --> 00:41:10,700 Kunt u nog vertellen over uw werk voor de binnenlandse strijdkrachten? 370 00:41:10,700 --> 00:41:23,830 Nou eigenlijk niet zo veel meer he. 371 00:41:29,230 --> 00:41:45,640 We waren soldaat vanzelf en we waren gelegerd in de, god, waar lagen we toch? 372 00:41:56,060 --> 00:42:03,590 In Benschop, als soldaat. Jaja. 373 00:42:03,760 --> 00:42:13,830 U bent van texel gemobiliseerd naar gelderland? 374 00:42:18,590 --> 00:42:29,900 Onze was in Naarden en van daaruit gingen we naar de grebbelinie. 375 00:42:32,670 --> 00:42:41,270 Achter het water, want er was water he. 376 00:42:41,270 --> 00:42:42,050 Hoe was dat? 377 00:42:42,050 --> 00:42:49,600 Nou ja, je was soldaat en die duitser die kwam en je geeft vuur. 378 00:42:54,350 --> 00:42:58,823 Net zo hard als je kon. 379 00:42:58,823 --> 00:43:06,920 Maar ja, je kon het nooit winnen, want als wij 10 kanonnen hadden dan hadden zij er 100. 380 00:43:06,920 --> 00:43:21,360 je kon die duitsers niet keren, maar je moet het toch proberen. 381 00:43:21,360 --> 00:43:28,860 Ze konden goed schieten hoor die duitsers, zo precies op je pet. Godverdorie jongens. 382 00:43:29,110 --> 00:43:36,165 We hadden stellingen gebouwd, onder het maaiveld. Dat hadden we gedaan. 383 00:43:36,165 --> 00:43:40,830 Was een hele klus, die jongens hadden er geen zin in, ik zeg t kan je redding wel eens worden. 384 00:43:40,830 --> 00:43:53,670 Pak aan. Loopgraven gemaakt, dan zaten we... Wat meegemaakt hoor. Jaja 385 00:43:53,930 --> 00:43:55,300 Hoe bent u daar weggekomen? 386 00:43:55,300 --> 00:44:14,080 Ze gaven het over. De regering gaf het over. Toen werd er gedemobiliseerd. Gingen we naar huis. 387 00:44:15,710 --> 00:44:25,220 Kwamen we thuis, nou dan kon het soldatenpak uit. Is wat. 388 00:44:26,810 --> 00:44:33,410 En toen u thuiskwam vertrok uw vader een paar jaar naar de Oekraïne toch? 389 00:44:33,410 --> 00:44:38,800 Die was in die jaren in de Oekraïne aan het werk. 390 00:44:38,800 --> 00:44:40,240 Vanaf wanneer? 391 00:44:44,520 --> 00:44:47,270 De jaren 40. 392 00:44:48,700 --> 00:44:57,850 Hij is in 41 ernaartoe gegaan denk ik. In die Kolchozen was hij de baas. 393 00:44:57,851 --> 00:45:02,620 Dat was een boer hoor, nounou, die kon er wat van. 394 00:45:04,050 --> 00:45:12,730 Maar ja dat deed je voor de vijand, dan pakken ze me op toen ie terug kwam. 395 00:45:13,390 --> 00:45:26,447 Toen ben ik erachter aan gegaan en gezegd laat het maar aan mij, die man heb niks. 396 00:45:26,448 --> 00:45:37,300 11 maanden heb ie toen weggeweest. Toen was ie thuis, ik heb erachter aan gezeten he. 397 00:45:37,300 --> 00:45:43,640 We hebben met Huug Snoek gesproken en die vertelde dat 398 00:45:43,640 --> 00:45:54,790 u toen voor het verzet krantjes bent gaan opplakken. 399 00:45:54,910 --> 00:45:55,260 Hoe zit dat precies? 400 00:45:55,260 --> 00:45:55,475 Ja, dat deden we 's nachts. 401 00:45:55,475 --> 00:45:55,730 Kunt u vertellen wat u dan deed? 402 00:46:02,920 --> 00:46:14,483 Ja, die dingen plakte je dan overal op, ja, dat was m'n hobby niet hoor. 403 00:46:14,483 --> 00:46:16,970 Maar ja we moesten toch wat doen. 404 00:46:19,580 --> 00:46:21,060 U zat niet bij het verzet? 405 00:46:21,060 --> 00:46:25,510 Nee, ik zat niet bij het verzet, dat redden ze wel. 406 00:46:26,930 --> 00:46:31,660 Waarom bent u dat dan gaan doen? 407 00:46:31,660 --> 00:46:37,480 Nou, ze vroegen het. Wil je helpen? Ja, natuurlijk wil ik wel helpen. 408 00:46:40,000 --> 00:46:41,530 Waarom vroegen ze u voor dat klusje? 409 00:46:41,530 --> 00:46:52,240 Ja, ik was wel wat mans zeker. Ik zag nergens tegenop. 410 00:46:52,240 --> 00:46:57,790 Had u er geen last van dat uw vader van de verkeerde kant was dan? 411 00:46:57,790 --> 00:47:03,910 Js Ja, maar ik niet hoor. Daar heb hij zelf last mee gehad. Ja, dat was niet goed. 412 00:47:05,090 --> 00:47:06,930 Maar ik niet hoor, ze bleven wel va me af ook hoor. 413 00:47:08,910 --> 00:47:16,040 Vroegen ze u voor gevaarlijke klussen omdat uw vader in de problemen zat? 414 00:47:18,430 --> 00:47:27,790 Nee hoor, denk ik niet. Nou ja, vader is toen weggegaan een tijd. 415 00:47:29,470 --> 00:47:37,100 Maar ik zeg ik moet niemand thuis hebben hoor, stop. 416 00:47:37,100 --> 00:47:56,030 Die man moet thuiskomen, want dat wordt lelijk hoor. En toen kwam ie thuis. 417 00:47:56,030 --> 00:47:58,680 En dan had ik een spulletje voor hem, in Eierland, had ik voor hem op de kop getikt. 418 00:47:58,680 --> 00:48:07,227 En dat had ik voor hem gekocht en betaald, 10.500 gulden. Later was het 4 ton waard, wat meemaken. 419 00:48:07,227 --> 00:48:15,510 Ja, van 10.500 naar... Dat was toch ook wat. 420 00:48:15,510 --> 00:48:23,210 Woonde uw vader ook in Eierland tijdens de russenoorlog? 421 00:48:23,210 --> 00:48:44,260 Weet ik niet meer hoor, nee, toen woonde hij in den burg, bij ons. Op zijn eigen. 422 00:48:47,700 --> 00:49:09,660 Wij woonden op 92 en hij woonde op 86. Daar woonde hij. Vlakbij me. Ja. 423 00:49:11,460 --> 00:49:14,690 Hoe merkte u dat uw vader gearresteerd zou worden? 424 00:49:15,650 --> 00:49:23,820 Ik zei je blijft van hem af ik kom m zelf wel brengen. 425 00:49:23,820 --> 00:49:25,499 Hoe wist u dat hij gearresteerd zou worden? 426 00:49:25,500 --> 00:49:27,740 Dat zeiden ze, ik stond in de wacht. 427 00:49:29,330 --> 00:49:37,310 Ik was commandant van de wacht voor de verkeerde texelaars in de roomse school. 428 00:49:37,310 --> 00:49:39,864 Daar zaten er honderden van en ik was commandant en ze zeiden we moeten je vader ophalen. 429 00:49:39,864 --> 00:49:41,099 Ik zei dat hoeft niet, ik haal hem zelf wel. Dan haal ik hem wel op. 430 00:49:41,660 --> 00:49:55,826 Want er was niets aan te doen, want hij had het niet goed gedaan. 431 00:49:55,826 --> 00:50:00,412 Ik zeg ga maar mee, kom maar met mij mee. 432 00:50:00,413 --> 00:50:11,160 Toen kwam ie in die school, toen kon ik hem een beetje in de gaten houden. 433 00:50:12,400 --> 00:50:24,030 Toen ging hij op transport naar de krententuin, dat noemen ze zo, een gevangenis in hoorn. 434 00:50:24,030 --> 00:50:26,720 Hoe ze daar aan komen weet ik ook niet, maar daar zat ie. 435 00:50:26,720 --> 00:50:28,640 Hoe vond u dat? 436 00:50:28,640 --> 00:50:36,958 Nou dat zit niet zo lekker denk ik. Maar je kon er niks tegen doen. Hij had het zelf gedaan. 437 00:50:36,958 --> 00:50:44,884 Maar ik heb hem eruit gehaald. Ik had ook een huis voor hem. 438 00:50:52,390 --> 00:50:54,040 Was u teleurgesteld in uw vader? 439 00:50:54,040 --> 00:50:57,767 Nee hoor, ik ben niet zo snel teleurgesteld. 440 00:50:57,767 --> 00:51:00,467 Je bent op het verkeerde pad vader, daar moet je voor 441 00:51:00,468 --> 00:51:01,520 zorgen, je moet het anders doen, zo ken het niet. 442 00:51:01,520 --> 00:51:05,642 Maar moet je overheen stappen, niet te lang over ouwehoeren. 443 00:51:05,642 --> 00:51:08,780 Heb je toch niets aan, wordt toch niets. 444 00:51:09,270 --> 00:51:15,110 T is gebeurd en je moet er maar het beste weer van maken en dat heb ie gedaan. 445 00:51:15,110 --> 00:51:18,350 Een harde werker hoor. 446 00:51:18,350 --> 00:51:23,570 Toen had ie dat spulletje gekocht op eierland en 447 00:51:30,520 --> 00:51:32,380 dat was een half, 40 hectare fruitbomen en alles in. 448 00:51:32,380 --> 00:51:36,608 Daar stond een zee van enkele en dubbele sneeuwklokken in en 449 00:51:36,609 --> 00:51:38,235 daar is ie aan de gang gegaan, daar heb ie mee gerost joh. 450 00:51:38,236 --> 00:51:40,590 Maar daar kon ie ook hard werken hoor. 451 00:51:40,590 --> 00:51:48,490 Heeft uw vader er na de oorlog nog last van gehad? 452 00:51:48,490 --> 00:51:51,950 Nee, daar heb ik wel voor gezorgd. 453 00:51:51,950 --> 00:51:53,510 Hoe dan? 454 00:51:54,160 --> 00:51:57,410 Afblijven, ik sla je voor je harses. 455 00:51:57,410 --> 00:52:01,030 Tegen wie zei u dat? 456 00:52:01,450 --> 00:52:05,025 Tegen die klanten die die mensen allemaal ophaalden. 457 00:52:05,026 --> 00:52:14,450 Maar ik zei blijf van hem af, ik pas wel op hem. Stop. Opsodemieteren, ik was niet lekker hoor. 458 00:52:14,450 --> 00:52:19,880 Wie waren die mensen die hem op kwamen halen? 459 00:52:19,880 --> 00:52:28,890 Huug ook, dat deed ie wel goed hoor, dat deed ie wel netjes. Ze waren fout geweest. 460 00:52:28,890 --> 00:52:35,910 Je had ze wel thuis kunnen laten joh, wat moet je er toch mee? 461 00:52:35,910 --> 00:52:39,750 100 mensen misschien.Wat moet je er toch mee, moesten ze op 462 00:52:39,750 --> 00:52:49,780 transport naar Hoorn... Ze waren er evengoed mee aan, vanzelf. 463 00:52:49,780 --> 00:53:02,980 Maar mijn vader zat er niet, die zat in Duitsland. Aurich. Die was er niet. 464 00:53:05,150 --> 00:53:11,030 Je moet je niet met politiek bemoeien als je en bedrijf hebt. 465 00:53:11,030 --> 00:53:20,080 Heb je geen boodschap aan, laat ze barsten, eruit. 466 00:53:20,080 --> 00:53:22,820 Ben ook nooit lid van een partij of.. Zal ik zelf wel uitmaken. Ik doe niet mee. 467 00:53:22,820 --> 00:53:33,250 En ze hielden rekening met me want ik had harde handen. Zeg dat nog eens. Zeg het nog eens. 468 00:53:33,250 --> 00:53:50,600 Zei ik dan en draaiden ze zich om en dan gingen ze weg. Godverdomme. Ik ben nog zo. 469 00:53:55,470 --> 00:54:00,440 Wat vind u van de Georgische opstand? 470 00:54:00,560 --> 00:54:06,020 Die mensen waren krijgsgevangen gemaakt en die waren 471 00:54:07,260 --> 00:54:11,340 in Holland en die moesten daar in Duitse dienst treden. 472 00:54:11,340 --> 00:54:22,710 Dat kan natuurlijk niet. Maar ze hadden er niets. Dus wat deden ze, ze trokken ze Duitse pakken aan. 473 00:54:22,710 --> 00:54:28,370 Maar dat ze de kans kregen om eronderuit te komen, dat was anders, toen kregen ze ze tegen. 474 00:54:28,370 --> 00:54:35,560 Ze konden met die pannenkoek niet meer in Rusland komen, dat ze in Duitse dienst geweest waren. 475 00:54:35,710 --> 00:54:53,410 Dan schieten ze dood, denk erom. Het is een harde wereld. Ja, ik weet het wel hoor. 476 00:54:53,410 --> 00:54:56,409 Zij zijn wel in ere herteld toch? 477 00:54:57,590 --> 00:55:06,228 Ik denk het wel hoor, die mensen zaten er ook tussen, ik denk dat ze wel in ere hersteld zijn. 478 00:55:06,228 --> 00:55:12,990 Dat dat toch wel goed afgekomen is, dat denk ik wel. 479 00:55:12,990 --> 00:55:18,770 Want later zijn er ook naar texel geweest, dat ze daar toch weer aan de gang konden. 480 00:55:18,770 --> 00:55:33,950 Die zaten ook tussen de deur, die mensen. Was wat. Oorlog jongens, dat is zo vies. Dat is zo erg. 481 00:55:37,690 --> 00:55:41,980 Eigenlijk zaten die georgiers toch een beetje in hetzelfde parket als uw vader?? 482 00:55:45,080 --> 00:55:48,406 Ja, die mensen konden ook niet terug, die waren in 483 00:55:48,580 --> 00:55:56,480 duitse dienst gedwongen en die hebben er niet om gevraagd. 484 00:55:58,620 --> 00:56:03,554 Ik denk dat er toen internationaal nog wel wat druk uitgeoefend is op. 485 00:56:03,554 --> 00:56:11,889 Dat dat toen toch wel goed afgekomen is met die mensen. Dat ken toch niet he. 486 00:56:11,889 --> 00:56:22,960 Kan je toch niet doodmaken. Het is een slechte tijd geweest. Heel slechte tijd geweest. 487 00:56:24,800 --> 00:56:28,020 Praatte u erover met uw vader toen de oorlog voorbij was? 488 00:56:29,240 --> 00:56:29,930 Nee, nee, niet met mijn vader. 489 00:56:29,930 --> 00:56:31,330 Waarom niet? 490 00:56:31,330 --> 00:56:38,180 Daarom niet. Dan komen de verwijten en dat moet je niet doen. Doen we niet. 491 00:56:38,180 --> 00:56:44,399 Ik zeg ik wil overal met je over praten, maar daarover niet. Nu niet en nooit niet. 492 00:56:44,399 --> 00:56:44,828 Daar moet je over ophouden. En dat heeft ie niet gedaan. 493 00:56:45,990 --> 00:56:56,090 Ik heb hem aan dat spulletje geholpen, gekocht. 10.500 gulden. Later was het 4 ton waard. 494 00:56:56,090 --> 00:56:59,260 Dan doen je een goede zaak toch?! 495 00:57:03,560 --> 00:57:04,600 Jullie hebben nooit over gepraat? 496 00:57:04,600 --> 00:57:12,510 Nee, er niet over praten, je moet er ook over ophouden ik wil er niet meer op door. 497 00:57:13,380 --> 00:57:21,407 Ik ben 3 keer naar Assen gekropen met een trekkertje voor droge kleren voor die texelaars daar. 498 00:57:21,407 --> 00:57:27,010 Hoe krijg je het in je hoofd. 499 00:57:30,120 --> 00:57:32,740 Hoe keek u terug op de opstand van de georgiers? 500 00:57:41,410 --> 00:57:46,570 Die waren in Duitse dienst getreden en die konden niet terug en toen kwamen ze in opstand. 501 00:57:47,420 --> 00:57:57,810 Om in de goede kant te komen. Zo ligt het, voor d'r haggie. 502 00:57:58,080 --> 00:58:03,140 Maar het eiland waar u woonde was kapot. 503 00:58:03,420 --> 00:58:06,590 Ja, tuurlijk, ze hebben van den helder uit beschoten. 504 00:58:06,670 --> 00:58:08,550 Dus wat vond u van die opstand? 505 00:58:08,550 --> 00:58:17,260 Dat kon ik wel begrijpen. Het haalt uiteindelijk niets uit he, alles kapot. De boel kapot. 506 00:58:17,260 --> 00:58:29,170 Betekent dat het er raar uitzag, den burg. Schoten ze vanuit den helder plat. 507 00:58:31,900 --> 00:58:52,960 Ja, die russen die kregen dat duitse pak aan. Dat kon toch niet? Dat was toch erg? 508 00:58:54,490 --> 00:59:02,100 Schieten je kapot en ze trekken je een duits pak aan. Die mensen konden niet meer terug. Dat is erg. 509 00:59:02,100 --> 00:59:10,110 Nou, toen waren ze duitse soldaten geworden. Nou en toen konden ze nooit meer terug komen. 510 00:59:11,440 --> 00:59:14,119 Heeft u later wel eens een herdenking bijgewoond van de georgiers? 511 00:59:14,120 --> 00:59:14,410 Nee. 512 00:59:14,410 --> 00:59:14,870 U had daar ook geen behoefte aan? 513 00:59:14,870 --> 00:59:15,250 Nee. Dat moet ik niet meer. 514 00:59:15,250 --> 00:59:19,260 Ik heb voor de texelaars alles gedaan wat in mijn 515 00:59:19,260 --> 00:59:35,130 vermogen lag en meer en daar waren ze dankbaar voor. 516 00:59:35,130 --> 00:59:47,244 Want ik moest op een vergadering komen of op een bijeenkomst komen en komen ze met 3000 gulden aan. 517 00:59:47,244 --> 00:59:53,930 Ik zeg bennen jullie niet goed in je hoofd? Man, je hebt het dubbel en dwars verdiend. 518 00:59:53,930 --> 01:00:03,510 Pak het nou maar aan. We gunnen het je van harte. 519 01:00:05,200 --> 01:00:08,090 Waarom heeft u die dingen allemaal gedaan? 520 01:00:10,630 --> 01:00:17,560 Voor die jongens, die hadden geen kleren, die hadden niets. 521 01:00:17,840 --> 01:00:19,870 Maar kwam dat omdat uw vader van de verkeerde kant was? 522 01:00:19,870 --> 01:00:19,973 Nee, dat had er niets mee te maken. Die was er niet, die was in duitsland. Maar kwam dat omdat uw vader van de verkeerde kant was? 523 01:00:19,973 --> 01:00:27,780 Nee, dat had er niets mee te maken. Die was er niet, die was in duitsland. 524 01:00:27,780 --> 01:00:31,280 Maar was toen al terug toch? In 44? 525 01:00:31,280 --> 01:00:36,360 Ik heb hem teruggehaald, ik zeg tegen mijn vrouw, stap in we gaan duitsland in. 526 01:00:36,360 --> 01:00:42,079 Ze zegt je vindt hem nooit van je leven, Duitsland is groot. 527 01:00:42,080 --> 01:00:47,640 Maar toen daarna bent u nog naar Assen gereden en heeft u die posters opgeplakt? 528 01:00:47,640 --> 01:00:49,870 Was dat om de daden van uw vader te compenseren? 529 01:00:51,610 --> 01:00:57,530 Nee hoor, helemaal niet. Ik werk voor m'n eigen. 530 01:00:57,530 --> 01:01:00,380 Wat ik doe doe ik voor mezelf en als ik niet wil dan laat ik het. 531 01:01:00,380 --> 01:01:07,060 En als ze vervelend zijn, kunnen ze een klap voor z'n kanis krijgen. En zo zit dat en zo ben ik nog. 532 01:01:07,060 --> 01:01:14,680 Ja, ik laat me niks aanzeggen, dat is er niet bij. 533 01:01:14,840 --> 01:01:22,220 Ik stond voor m'n taak, ik was dorser, ik stond te dorsen en ik heb voor de mensen gezorgd. 534 01:01:23,770 --> 01:01:39,890 Wat heeft u nog meer gezien tijdens die opstand? 535 01:01:39,890 --> 01:01:56,340 Weinig. Ja, toen werd er beschoten van den helder af he, goed, dat was wat. Hadden we brokken. 536 01:01:58,900 --> 01:02:05,990 En daarna? 537 01:02:05,990 --> 01:02:17,674 Dat vervlakte weer, dat hield weer op. Dat bleef niet aan de gang. 538 01:02:17,674 --> 01:02:21,015 Door den helder werd den burg beschoten en dat was de bedoeling, dat 539 01:02:21,015 --> 01:02:26,770 die russen die daar zaten, nou ja, die ken je natuurlijk nooit raken. 540 01:02:26,770 --> 01:02:33,980 Die zaten overal. Kom nou, dat is ook niets waard he. Om dan den burg te beschieten. 541 01:02:34,620 --> 01:02:38,440 Lijkt toch niks? We hadden rare mensen aan het roer hoor, toen. Potverdorie. 542 01:02:38,440 --> 01:02:46,510 Ben u die dag ook naar Texla gegaan? 543 01:02:46,510 --> 01:02:49,260 Ja, ik ben ook naar Texla gegaan. 544 01:02:49,260 --> 01:02:51,050 Kunt u dat vertellen? 545 01:02:52,050 --> 01:03:05,880 We kregen een geweer in ons handen en we moesten naar Texla verzamelen. Nou.. 546 01:03:08,290 --> 01:03:09,200 En toen? 547 01:03:09,820 --> 01:03:16,120 Nou ik gedrost, ik ben weggegaan. Stik maar. Als ik soldaat wezen wil, zou ik het wel zelf worden. 548 01:03:16,120 --> 01:03:25,180 Niet voor jullie. Ik ben gewoon weggegaan, ik ben gewoon naar huis gegaan. 549 01:03:25,180 --> 01:03:29,460 En ik had zo'n kolenbak, ik doe de klep open en 550 01:03:29,460 --> 01:03:43,040 donder zo het geweer erin, zit er nog wel in denk ik. 551 01:03:43,040 --> 01:03:45,040 Zal ik wel uitmaken, ik ben weggegaan. 552 01:03:45,040 --> 01:03:52,730 Stond er op de plakkaten die u ophing dat iedereen zich op texla moest melden? 553 01:03:52,730 --> 01:03:59,880 Kunt u daar over vertellen? Kunt u vertellen dat u rond Den Burg ging? 554 01:04:18,000 --> 01:04:24,450 Moet ik even denken. Het is zo lang geleden, ik was 28. 555 01:04:24,450 --> 01:04:49,349 Ben nu 92 en hebben we het er nog over, dat is wat. 556 01:04:49,350 --> 01:04:52,790 Ik ben naar Texla gegaan toen. Daar moesten we verzamelen. Texla. 557 01:04:55,340 --> 01:04:57,550 En daarvoor? Wat heeft u daarvoor gedaan? 558 01:04:59,810 --> 01:05:05,028 Nou, niks bijzonders, ik had mijn bedrijf en ik was gewoon 559 01:05:05,028 --> 01:05:14,160 normaal op mijn werk en toen komt dat, het valt zo op je. 560 01:05:16,350 --> 01:05:17,300 Wat? 561 01:05:22,610 --> 01:05:27,280 Die Duitser die zat er lekker niet meer want ze waren 562 01:05:27,280 --> 01:05:36,600 al overgestoken bij de geallieerden kwamen al op he. 563 01:05:37,140 --> 01:05:41,740 Die zaten hier niet zo lekker, die bennen vertrokken, bennen weggegaan. 564 01:05:44,630 --> 01:05:52,140 Duitsland hebben zich teruggetrokken, want het was menens, Duitsland deed het niet goed. 565 01:05:52,140 --> 01:06:04,660 Duitsland heeft het heel slecht gedaan, met Adolf, met die nationaal-socialisten troep. 566 01:06:05,290 --> 01:06:12,247 Hoe is het nou eigenlijk, die rotzak. Dat wisten we wel hoor, jullie niet, maar wij wel. 567 01:06:12,248 --> 01:06:24,010 Potverdorie... En er waren natuurlijk texelaars die deden daar aan mee. 568 01:06:24,010 --> 01:06:26,958 Nou, die hebben het geweten, die hebben we allemaal opgepakt. 569 01:06:27,450 --> 01:06:34,080 Ik was commandant van de wacht, ik heb ze niks gedaan hoor. Ze zaten wel vast. 570 01:06:34,080 --> 01:06:41,170 Moest erop passen, ze liepen niet weg. Maar ik ben nog goed voor ze geweest. 571 01:06:43,020 --> 01:06:50,060 Dat ze op tijd eten kregen enzo. Ze waren fout, dus ze zouden er wel achter komen. 572 01:06:50,060 --> 01:07:21,320 Maar mijn vader was ook fout. Dat heb ik hem kwalijk genomen. Het is wat.. 573 01:07:26,760 --> 01:07:28,960 Maar ik bleef rechtop hoor, met mij geen last. 574 01:07:28,960 --> 01:07:33,580 Mensen konden me niet aan, dat lukte toch niet, toen niet. 575 01:07:33,580 --> 01:07:44,440 Moet je een klap voor je bek kun je oplazeren. 576 01:07:44,440 --> 01:07:53,430 Maar ja, er zaten natuurlijk 800 texelaars in Drenthe, in Assen en in omstreken. 577 01:07:53,950 --> 01:08:06,440 En dan komen ze bij mij. 578 01:08:06,440 --> 01:08:33,200 Het was 6 april 1945 en de opstand begon, wat gebeurde er toen? 579 01:08:33,480 --> 01:08:52,890 Nou, meneer kelder zat er he, die is later burgemeester geworden en die nam de leiding. 580 01:08:52,890 --> 01:08:56,380 Wat trof u daar aan? 581 01:08:56,380 --> 01:09:02,690 Nou, mensen. Nou niet zoveel, stuk of 3 4. waren er niet veel hoor. Huug snoek, en zijn broer. 582 01:09:04,830 --> 01:09:07,000 Waren van de goede kant hoor, denk erom. 583 01:09:12,940 --> 01:09:18,137 En mijn vader was van de verkeerde kant godverdomme, het is toch wat. 584 01:09:18,138 --> 01:09:25,100 En dan moet je uitkijken, je bent een jongen van hem, 585 01:09:25,100 --> 01:09:29,918 want ik ben niet zo'n lekkere, je moet je bek houden hoor. 586 01:09:29,919 --> 01:09:39,790 Ik heb altijd van me leren afbijten hoor. Dat kon ik hoor. Bang voor geen mens. 587 01:09:39,790 --> 01:09:39,841 Want u werd daar op aangekeken? Ik heb altijd van me leren afbijten hoor. Dat kon ik hoor. Bang voor geen mens. 588 01:09:39,841 --> 01:09:44,150 Want u werd daar op aangekeken? 589 01:09:44,150 --> 01:09:56,720 Nou ja, vader werd er wel op aangekeken vanzelf. Maar ik niet. Mijn broer... 590 01:09:56,720 --> 01:09:58,310 Uw broer werd er wel op aangekeken? 591 01:09:58,310 --> 01:10:07,540 Nou ja... Maar dat ging later wel weer over, hij deed geen kwaad. Deed geen verkeerde dingen. 592 01:10:09,310 --> 01:10:20,470 Maar ik niet, oplazeren. Weg. Ik ben niet bang he. Ik ben niet bang uitgevallen. Nooit. 593 01:10:20,970 --> 01:10:30,010 Een kennis zegt ben jij wel eens bang geweest, ik zeg 594 01:10:30,010 --> 01:10:37,260 dat zal toch wel, maar ik ken t me niet herinneren. 595 01:10:37,260 --> 01:10:40,090 Toen u bij het gemeentehuis aankwam stonden daar Kelder, 596 01:10:40,090 --> 01:10:44,650 Keizer en de broertjes Snoek, wat ging u daar doen? 597 01:10:50,470 --> 01:10:59,259 Nou, wat er gebeuren moet, praten met die mannen. 598 01:10:59,260 --> 01:11:02,500 Nou, ga jij maar naar de roomse school, dan zetten we ze vast, ben jij wel van de wacht. 599 01:11:02,500 --> 01:11:18,179 Nou, Huug Snoek.Was een rare lulhannes hoor Huug snoek, maar hij was niet voor de poes. 600 01:11:18,179 --> 01:11:24,850 Huug, potverdorie nee. Ik mocht hem wel hoor, ja, ik kon wel tegen hem. 601 01:11:24,850 --> 01:11:27,780 Maar ja, ik werd commandant van de wacht. 602 01:11:29,100 --> 01:11:39,413 Meester Scharrep werd commandant van de wacht en die man dat was een hele zwakke man. 603 01:11:39,414 --> 01:11:45,920 Hij heb ook maar 2 jaar heb ie nog geleefd. Hij werd commandant van de wacht. 604 01:11:46,210 --> 01:11:48,220 Nou, dan moest hij, we moesten elkaar aflossen. 605 01:11:48,220 --> 01:12:01,497 Dan was ik tijdelijk nam ik het over en dan moest hij het over. 606 01:12:01,497 --> 01:12:08,270 Maar hij had geen kracht, hij had niks en dan deed ik zijn wacht ook nog. Want zo ging het. 607 01:12:08,270 --> 01:12:11,910 Scharrep had niets om bij te zetten, hij heeft nog maar twee jaar geleefd. 608 01:12:12,200 --> 01:12:19,422 Die zat daar, die was dan de commandant, nou en ik moest alles doen, nou, klaar. 609 01:12:19,423 --> 01:12:30,861 Maar ja dat deed ik dan wel. Die texelaars die zaten daar vast. 610 01:12:30,862 --> 01:12:41,788 Nou en dan was scharrep was commandant en dat kon ie immers niet, dus dan moest ik dat ook doen. 611 01:12:41,789 --> 01:12:49,390 Ik heb het wel knap gemaakt hoor. Ik heb die mensen niet lastig gevallen. Dat doet een ander maar. 612 01:12:51,740 --> 01:12:57,830 Kijk, ik kwam daar, ik werd ingedeeld daar en toen waren ze bezig met die mensen, 613 01:12:57,830 --> 01:13:06,140 dan moesten ze hardlopen en onder die wasbakken doorkuipen en dan weer lopen 614 01:13:06,140 --> 01:13:10,370 en dan moesten ze weer terug, dat waren zogenaamde NSB'ers, of aanhangers. 615 01:13:10,370 --> 01:13:15,310 En dan moesten ze weer onder die wasbakken doorkruipen en dan moesten ze weer terug. 616 01:13:15,310 --> 01:13:19,570 En zo waren ze bezig met die mensen te koeioneren. 617 01:13:21,830 --> 01:13:30,558 En Scharrep, meester Scharrep was daar dan de commandant, maar die had niets 618 01:13:30,559 --> 01:13:35,026 om bij te zetten, dus ik moest dat doen en toen zag ik dat aan en toen heb ik 619 01:13:35,027 --> 01:13:45,090 dat effe stopgezet, want er waren natuurlijk mensen die dat deden en ik neem een 620 01:13:45,090 --> 01:13:51,908 man uit Oosterend, een zwarte handelaar die was die mensen aan het koeioneren. 621 01:13:52,670 --> 01:13:54,441 Die moet meer eens in zijn eigen boekje kijken he. 622 01:13:54,441 --> 01:14:03,370 En ik nam het over en daar was ie niet zo blij mee. 623 01:14:03,370 --> 01:14:09,430 Ik zeg je moet opsodemieteren, want ik kan jou hier niet gebruiken. Wegwezen. 624 01:14:16,200 --> 01:14:18,280 Was uw broer daar ook bij? 625 01:14:20,690 --> 01:14:35,120 Nou... die deden het niet goed. Vader niet en Piet ook niet. Maar ik wel. 626 01:14:39,030 --> 01:14:41,580 Hoe was uw relatie met uw broer achteraf? 627 01:14:41,580 --> 01:14:50,470 Best. We hebben een zaak. We hebben nooit van z'n leven geen woorden gehad. Nooit ergens over. 628 01:14:50,470 --> 01:14:53,590 Je kan het zelf maken, maar je kan het laten ook. 629 01:14:53,590 --> 01:15:00,300 Nooit. We hebben er nooit meer over gepraat, het was af. 630 01:15:00,990 --> 01:15:03,620 Praten we niet meer over, het boek is gesloten. 631 01:15:03,620 --> 01:15:09,375 We gaan met elkaar die zaak opbouwen en dat hebben we gedaan. En denk dat dat een vakman was hoor. 632 01:15:09,376 --> 01:15:17,360 Er was geen tweede op texel. Een vakman was hij, en ik deed de handel en hij deed de zaak. 633 01:15:18,040 --> 01:15:20,654 Nou dat was zo'n peer hoor, reken maar dat ie mans was. 634 01:15:20,654 --> 01:15:29,524 Vakman he, zo'n vakman, kan je mee werken he. Moet je niet ouwehoeren over wat geweest is. 635 01:15:29,800 --> 01:15:36,775 Wegwezen, we beginnen op een schone lei. Een boterham verdienen. En dat hebben we gedaan. 636 01:15:36,776 --> 01:15:52,450 Het is de zaak, nog. 2 jongens van hem erin. Nog, het is de zaak. Ik heb er nog een stamrechtje in. 637 01:15:55,820 --> 01:15:57,910 Ik heb het goed hoor. 638 01:15:57,910 --> 01:16:05,220 Ik heb gehoord dat mensen die bij de NSB zaten na de oorlog nogal wat last ermee hebben gehad. 639 01:16:05,220 --> 01:16:19,250 Ja, maar ze waren er geen lid van. Dat verdomden ze. Dat deden ze niet hoor. Ik niet. 640 01:16:20,220 --> 01:16:23,470 We kregen er geen ruzie om. Je zal het zelf om erbij te komen. 641 01:16:23,470 --> 01:16:35,240 En toen zijn ze 11 maanden weggeweest, allebei. Vader niet, want die was gevlucht. 642 01:16:36,250 --> 01:16:41,430 Die zat in Duitsland. Was het 1950, wisten we niet waar hij was en of hij leefde. 643 01:16:41,450 --> 01:16:47,920 Wisten we niet, hij zat in Duitsland. Toen zei ik ik ga hem wel effe zoeken. 644 01:16:47,920 --> 01:16:52,280 En mijn vrouw zegt, nou dat kan je wel laten. Nou dat zal wel meevallen. 645 01:16:52,400 --> 01:16:56,103 Ik had een splinternieuwe auto, Fiat 128, mooie wagen. 646 01:16:56,103 --> 01:17:01,220 Stap maar in en neem wat kleren mee, voor m'n zussie want ze 647 01:17:02,650 --> 01:17:06,020 heeft geen kleren aan d'r kont dat weet ik hier vandaan ook wel. 648 01:17:06,020 --> 01:17:10,250 Voor m'n vader een pak kleren meenemen, een pak ondergoed meenemen. 649 01:17:10,250 --> 01:17:15,290 We hebben alles meegenomen, achterin de wagen en er naartoe gereden en we waren 650 01:17:15,290 --> 01:17:19,652 bij de grens en zeiden ze je komt nooit de grens over, ik zei nou dat zal wel. 651 01:17:19,652 --> 01:17:22,674 Ik kwam de grens wel over. 652 01:17:22,674 --> 01:17:31,094 Ik zeg tegen die mensen mijn vader is hier en ik moet hem zoeken, mag ik erdoor? 653 01:17:31,340 --> 01:17:38,019 Hij zegt ga er maar door. En ik ernaar toe. Ik was nog geen uur in Duitsland of ik had hem al. 654 01:17:38,019 --> 01:17:42,172 Ik zeg tegen m'n vrouw, ja jij wel, nou nee. Ik had hem al. 655 01:17:42,172 --> 01:17:53,630 De enige hollander daar, das niet zo moeilijk. Aurich zat ie. 656 01:17:53,630 --> 01:17:54,408 Nou toen heb ik hem thuisgehaald. 657 01:17:54,408 --> 01:18:05,380 Toen heb ik dat spulletje daar gekocht op eierland en daar heb ik hem op gezet. 658 01:18:05,380 --> 01:18:13,750 Ik heb wat beleefd met mijn familie. Ja, een mooie tijd, evengoed een mooie tijd. 659 01:18:13,750 --> 01:18:14,270 Wel een tijd om over na te denken. 660 01:18:17,210 --> 01:18:32,020 Toen u naar het raadhuis ging, moest u toen meteen op wacht of ging u eerst die posters ronddelen? 661 01:18:32,020 --> 01:18:32,900 Nee hoor, nee. 662 01:18:32,900 --> 01:18:36,899 Kunt u over die posters vertellen? 663 01:18:40,350 --> 01:18:47,710 Nou, die hebben we met jongens wat verdeeld en we hebben er opgehangen en geplakt en gedaan. 664 01:18:48,940 --> 01:18:54,140 Met de tijd van een uur heb je dat al klaar en... 665 01:18:54,140 --> 01:18:57,300 Was dat midden in de nacht? 666 01:18:57,300 --> 01:18:58,050 Welnee. 667 01:18:58,050 --> 01:18:59,100 Wanneer dan? 668 01:18:59,100 --> 01:19:01,970 Oh als je even tijd had. Nee hoor. 669 01:19:02,770 --> 01:19:09,880 Maar hoe laat hebben jullie die posters opgehangen? 670 01:19:09,880 --> 01:19:15,549 11 uur 's avonds denk ik. Je moest voor 8 uur moest je binnen zijn. Je mocht niet op straat komen. 671 01:19:15,550 --> 01:19:25,320 Maar toen was het opstand, dus toen gold dat meer toch? 672 01:19:25,320 --> 01:19:34,450 Nee, ik denk dat het toen wel weer bij was hoor. Tis zo lang geleden. 673 01:19:35,170 --> 01:19:39,609 Ik was 28 en nu ben ik gewoon aan m'n 92, kom.Tis wat. Ja jongens. 674 01:19:39,610 --> 01:19:47,800 Wat stond er nou op die posters? 675 01:19:47,800 --> 01:19:54,290 Dat weet ik niet meer. 676 01:19:54,290 --> 01:19:59,110 En ongeveer? 677 01:19:59,110 --> 01:20:15,467 Nee, ik weet het niet meer. Kees Vinke hielp en dan hadden we er nog een, we hingen ze effe gauw op. 678 01:20:15,467 --> 01:20:17,027 Het is een mensenleven geleden hoor. Het is wel goed. 679 01:20:17,028 --> 01:20:22,960 Ik denk dat ik het zelf nog geen eens gedaan heb, ik denk die jongens. 680 01:20:24,400 --> 01:20:28,500 Hoe keek u later terug op die opstand? 681 01:20:28,760 --> 01:20:33,170 Die opstand? Het was een hele rare tijd. 682 01:20:37,440 --> 01:20:43,380 Die russische soldaten waren in opstand gekomen en dat was niet zo best. 683 01:20:43,380 --> 01:20:49,490 Maar ja, dan komt er opeens een leger van de vaste wal en ze hebben ze zowat allemaal afgemaakt. 684 01:20:49,490 --> 01:20:58,249 Ik denk dat er van de 800 600 gesneuveld zijn. Zo was het. Godverdorie dat was niet best hoor. 685 01:20:58,250 --> 01:21:06,780 Ja, die kwamen in opstand tegen duitsland, maar die was hier de baas. 686 01:21:06,780 --> 01:21:09,300 Hoe keek u later terug op die opstand? 687 01:21:10,700 --> 01:21:17,670 Nou het had niet hoeven gebeuren, het heeft een hoop mensenlevens gekost. Het heb niets opgebracht. 688 01:21:17,670 --> 01:21:30,830 Het is altijd fout. Er zit nooit geen winst in, dat bestaat niet. Altijd fout. 689 01:21:34,070 --> 01:21:35,650 Wanneer bent u van texel afgegaan? 690 01:21:35,650 --> 01:22:03,140 Nou ja ik was 47. Toen was ik assistent van de landbouworganisatie...